Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Eibartik

Eibarren neguan ditugun hegaztien bila #sacin

Asier Sarasua 2016/12/28 13:30
Eibarren neguan ditugun hegaztien bila #sacin

Okila

Urteroko ohiturari jarraituz (2014, 2015), aurten ere egin dut nire mendi-ibilalditxoa hegazti negutarren bila. SEOk (Sociedad Española de Ornitología) kudeatzen duen programa bat da, aspalditik egiten dena. Neguan zehar 2 irteera egin behar dituzu, aurrez zehaztutako ibilbide zehatz batean zehar, eta ikusten dituzun hegazti guztiak apuntatu behar dituzu (15 minutuko eta 500 metroko 8 trantsektotan).

Milaka lagunen artean jasotako datuekin hegazti negutar arrunten gora-behera poblazionalak jarraitzen eta aztertzen dira (SACIN, Programa de seguimiento de aves comunes en invierno).

Nire urteroko ibilbidea Sautsin hasten da, Aasua errekan barrena Mandiola aldera igotzen da, handik Santa Kurutz eta Usartzara, eta Kalamuan amaitzen da.

Neguko lehenengo irteera Gabonak bueltan egiten dut, eta bigarrena otsailean. Hauexek dira atzo aurkitu eta zenbatutako hegazti espezieak:

Eibar, WN4080 laukitxoa (2016/12/27)

10 basahate (Anas platyrhynchos)
2 abendu (zapelatzak, Buteo buteo)
1 uroilo (Gallinula chloropus)
16 etxuso (Columba livia domestica)
1 okil handi (Dendrocopos major)
3 okil berde (Picus viridis)
1 gabillara txiki (belatz gorria, Falco tinnunculus) Eme bat, Itturruan.
1 eskilaso (Garrulus glandarius)
8 belabaltz (Corvus corone)
4 pinuko txinbo (pinu kaskabeltza, Periparus ater)
4 txinbo gangordun (amilotx mottoduna, Lophophanes cristatus)
14 burubaltz (kaskabeltz arrunta, Parus major)
2 okil-txori (garrapoa, Sitta europaea)
1 katanar (gerritxoria, Certhia brachydactyla)
8 txepetx (Troglodytes troglodytes)
1 pinu-txori (erregetxo bekainzuria, Regulus ignicapilla)
1 txirixo (txioa, Phylloscopus collybita)
1 txinbo burubaltz (Sylvia atricapilla)
17 txantxangorri (Erithacus rubecula)
1 txinbo karkar (pitxartxarra, Saxicola rubicola), eme bat Azpirin.
16 zozo (Turdus merula)
1 birigarro (Turdus philomelos)
1 garaztarro (Turdus viscivorus)
1 buztanikara hori (Motacilla cinerea)
16 neguko txitxi (txirta, Anthus pratensis)
25 paranda (txonta arrunta, Fringilla coelebs)
2 kardantxilo (karnaba, Carduelis carduelis)
3 hormatxori (txolarrea, Passer domesticus)

Interesgarriena beheanzkoan etorri zen, Urko magaleko pagadian (Urkoko barrankoan) 27 pagauso (C. palumbus) ikusi nituenean. Badirudi gurean kumatzen hasi direla berriro pagausoak, ehiztarien presioa jaisten hasi bezain azkar.

"Zu", Anjel Lertxundi (Erein, 2015), ontsa bizitzeko bidia

Asier Sarasua 2016/12/27 23:20
"Ontsa hiltzeko bidia" idatzi zuen Joan Tartasek 1666. urtean. Lertxundiren lanak ere heriotza du gai nagusi, baina Tartasek ez bezala, "ontsa bizitzeko" manuala laga nahi izan du idazle oriotarrak. Bizitzak (gehiago edo gutxiago) berezko duen sufrimenduaren aurrean, gure mundualdi labur hau zukutu eta gozatzeko bidia.
"Zu", Anjel Lertxundi (Erein, 2015), ontsa bizitzeko bidia

"Zu", A. Lertxundi (2015)

Pankreako minbizia diagnostikatu zioten Zu-ri, Lertxundiren emazteari, 2012ko uztailean. Ia-ia hasierako unetik, idazlea apunteak eta oharrak hartzen hasiko da, nahiz eta ez duen uste sekula liburu bilakatuko denik. Hasiera hartan moleskine pribatuko ohar solte ziren haiek, baina, liburu forma ederra hartu zuten handik eta hilabeteetara, Lertxundik Zu (Erein, 2015) aurkeztu zuenean.

Lau ardatz nagusitan kiribilkatuz garatzen du lana Lertxundik. Batetik, gaixotasunaren prozesua kontatuko digu, idazlearen familian duen eragina, ospitalerako joan-etorriak, kimioak sortutako gora-beherak,... Bestetik, hausnarketarako tarte zabala ere hartzen du idazleak, bizitzaz eta heriotzaz sakon jarduteko. Gainera, literatura unibertsalean heriotzaren gaia nola landu izan den ere erudizioz eta trebetasunez txertatuko du testuan zehar. Eta, amaitzeko, liburua osatzeko darabilen 4. ardatza, liburuaren sortze-prozesuaren ingurukoa da, zeharka eta tarteka bakarrik aipatzen duena, baina idazlana borobiltzeko erreminta aproposa iruditu zaidana.

Liburu sakona da, huntaz eta hartaz luze mintzo dena, baina esango nuke mezu nagusi bat zabaldu nahi duela, ozen, Lertxundik: oinaze eta minaren aurrean ere aitzin jo beharra. 

Izan ere, Zuk asko du oinaze eta minetik, eta badu beste horrenbeste hausnarketatik. Baina badu, baita ere, itxaropenetik; eta bizipozetik; eta bitalismotik. Eta badu, gainera, maitasunetik, maitasun historia ederra aurkituko dugulako orrialdeetan barrena, hasieratik amaierara. Ia hitzik erabili barik, tonu batere erromantiko edo ñoñorik gabea, baina maitasun historia ederra dena.

Alderdi literariotik ere erakargarri egin zait eleberria. Idazleak 1. pertsona eta 3.a tartekatzen ditu kontakizuna osatzeko eta nire gusturako ederto josten ditu gorago aipatu ditugun 4 lerro narratiboak. Azken batean, Lertxundik txatal laburrez osatzen duelako bere kontakizuna, blog edo eguneroko baten estilora, baina adabakinak ondo josiz eta ehundura sendoa lortuz. Lertxundiren prosan ohiko denez, idazleak esaldi eta parrafo gogoangarriak ere utziko dizkigu, horretarako prosa joria esaldi xume eta gardenekin tartekatuta, betiere hitz doiak aurkituz.

Liburuan bada, hala ere, garapen moduko bat idazkeran, edo horrela iruditu zait. Hasieran ikusle eta kontatzaile da, gehienbat, Lertxundi. Amaierarako, ordea, hausnarketak pisu handiagoa hartuko du eta, gainera, batzuetan badirudi bere heriotzaz ere badiharduela idazleak. Azken atal horietan aitortzatik ere asko du lanak.

Liburu arin eta alai bat? Ba, ez. Baina bai liburu eder bat, barruraino sartuko zaizuna.

Eibarko irakurle taldean izan genuen Anjel Lertxundi eta han jaso nizkion berba batzuekin amaituko dut: "Jardun naiz bizitzaren aldarri bat egiten. Bizitza goza daiteke baita trantze txarretan ere. Hasieran ez nuen asmorik argitaratzeko; azkenean, nolabait, emazteak bultzatuta egin nuen aurrera. Testua osatzeko orduan, saiatu naiz hainbat lerro lantzen; aipu literarioak zuzenean ekarri ditut, disimulu gabe txertatuz, ekarri nahi nuelako mendebaleko literaturak sufrimenduaz izan duen ikuspegia. Lana izan da narratibidadea eta hausnarketa uztartzea. Han aritu naiz, testua loditu eta flakatu".

Lehenago ere asko esan da liburu honetaz. Hemen esteka batzuk:

Anjel Lertxundi Sautrelan.

"ZU" liburuaren aurkezpen ekitaldia. Anjel Lertxundi from Erein argitaletxea on Vimeo.

"Persepolis", M. Satrapi (2000), Irango historia hurbilaren kronika bikaina

Asier Sarasua 2016/12/09 11:42
Iran, 1975-1983 bitartean; idazlea den neskatila iraultzailearen begiekin ikusi eta kontatua; umorez, zorrotz, latz.

Irango herriaren historia, 1975-1983 bitartean, idazlea bera den neskatila iraultzailearen begiekin ikusia. Horixe da Persepolis (Satrapi, 2000-2004), dagoeneko klasiko handi bihurtu den liburu eder hau.

Maila ertaineko familia ezkertiar bateko alaba da Marjane Satrapi. 1969an jaioa, haur-gazte zela bizi izan zituen Iranek 70. hamarkada amaieran bizi izan zituen aldaketak. Sha diktadorea botatzeko iraultza, islamistak indartu eta boterera igotzea, Iraken aurkako gerra, eta abar. Umearen ikuspegi xalo bezain zorrotzarekin eta marrazki baita xume bezain adierazkorrekin, lan ezinbestekoa utzi digu autoreak.

Familia ezkertiar batean jaioa, Satrapik ikusi zuen nola marxismoa eta punk musika hizpide izatetik, erdi arora igaro ziren herria eta etxea 6-8 hamar urte eskasean. Haur zela bizi izandako oroitzapenetan oinarrituta, garai haren kronika bikaina egiten du Satrapik. Laztasuna umorez eta zorroztasunez kontatua. Eta guztia ere, bertatik bertara, Iranen jaiotako emakume musulman pertsiar baten begiradapetik.

Berandu nator festara, badakit. Izan ere, Persepolis, azken 10-15 urteotako komikirik ezagun eta irakurriena izan da. Esate baterako, sarean begira, ikusi dut 2005ean aipatu zuela Igor Leturiak eta 2008an Katixa Agirrek, besteak beste. Baina inoiz ez da berandu lan onak irakurtzeko, eta behin klasiko bihurtuta egokitu zait niri txanda. Izan ere, Persepolis dagoeneko klasiko bilakatu delako eleberri grafikoen artean, Maus, Pilula urdinak edo Safe area Gorazde bihurtu diren moduan.

Persepolis frantsesez argitaratu zen aurrena, 4 liburukitan banatuta (2000-2004); gerora, hainbat hizkuntzatara itzulita, 2 liburutan batuta ere lortu daiteke: haurtzaroa batzen duena lehenengo (1975-1983) eta gaztaroa hurrengoan (1983-1988). Nik neuk lehenengoa irakurri dut oraingoan. Banoa bigarren zatia erostera.

Pelikula ere egin zuten 2007an.

Margari Olañetak agur esan detsa Eibar rebistiari

Asier Sarasua 2016/12/07 17:37
Margari Olañetak agur esan detsa Eibar rebistiari

Eibar, 2016ko azarua.

Egoibarran webgunian aurreratu zeben oin dala egun batzuk eta gaur DVen be badator albistia. Margari Olañeta jubilau egin da, eta Eibar rebistian arduria laga dau 14 urteren ostian.

Eibar rebista ezaguna Pedro Zelaiak sortu zeban 1952an, hasiera batian "orri parrokial" moduan, baina beti be gure herriko gaixen inguruko informaziñua zabaltzeko asmuakin. Zelaiak hasittako bidia Jose Mari Kruzetak eta Margarita Olañetak jarraittu dabe azkenengo 20 urtiotan.

Rebistian ale guztiak sarian ikusi leikez, Egoibarra.eus webgunian.

Hamendik aurrerakuak ez ei dira oindiokan argittu, baina rebistiak aurrera egingo ei dau. Bittartian, zorionak eta eskerrik asko Margari, egindako lan guztiagaittik!

.................................

Egoibarrako eta DVko albistietik hartuta:

Margarita Olañetak 14 urtez eraman du Eibar aldizkariaren koordinazioa eta ardura osoa, gogoz eta kemen handiz eraman ere. Azken ale honetan kaleratu duen agurrean eskerrak ematen dizkie aldizkariaren kolaboratzaileei eta eibartar guztiei, aldizkariak lehen aldiz kaleratu zenetik hona herritarren babesa eta onespena izan duelako. Aldi berean dio proiektuak segida duela; aldizkariak, hemendik aurrera ere, argia ikusten segituko duela.

La revista 'Eibar', un patrimonio cultural de nuestra ciudad, debate su futuro tras la baja de su directora, Margari Olañeta, al frente de la publicación a lo largo de los últimos 14 años. Esta publicación local nació el año 1952 como hoja parroquial. Su promotor, el sacerdote Pedro Celaya, expuso en ese primer número lo que sería su vocación: «Procurará responder a su título, Eibar, abarcando en su contenido diversas facetas de la vida eibarresa y buscando su sabor local». Ahora, en el último número, su directora, Margarita Olañeta anuncia su baja de la dirección, después de haber coordinado la publicación a lo largo de 14 años con gran tesón e ilusión. En el editorial de despedida que figura en el último número agradece la labor de las personas que han colaborado con ella durante ese tiempo y también tiene palabras de agradecimiento para el pueblo de Eibar por la acogida que le ha brindado a la revista durante décadas, a la vez que confirma la continuidad del proyecto. «No me resta más que agradecer a este pueblo tan generoso la acogida que han brindado a la revista hasta el día de hoy, ininterrumpidamente».

"Etxea", Paco Roca (Astiberri, 2016), liburu eder bat

Asier Sarasua 2016/11/17 22:10

Hau da hau! Paco Rocaren liburu bat irakurtzen dudanero negarrez amaitzen dut!

Izan ere, Roca (Valentzia, 1969) artista hutsa da egunerokotasun arrunteneko egoerak eta elkarrizketak erabiliz, ia edozein istorio modurik hunkigarri eta sarkorrenean adierazteko. Artista bat.

Halaxe iruditu zitzaidan Zimurrak gogoangarriarekin eta oso antzekoa orain gutxi irakurri nion Los surcos del azar (2013) lanarekin. Alzheimerra eta zahartzaroa zituen hizpide hartan; gerra zibila eta memoria bigarrenean.

Oraingoan Etxea (La casa, Astiberri, 2016) aurkeztu digu, bere azkenengo lana. Familia, denboraren joana, haurtzaroko oroitzapen familiarrak, aitaren heriotza,... gai eta sentimendu unibertsalak landu ditu, modu xume bezain ederrean.

Aurreko lan askotan bezala, bere bizipen eta sentimenduak hartzen ditu oinarri Rocak, eta berriki hildako aitaren figuraren inguruan josten du liburu zoragarri eta hunkigarri hau, aitarekin eskutik helduta egin nahi izan duen azkenengo bidaia bailitzan.

Fitxatik hartuta:

Kontakizun honetako protagonista diren hiru neba-arrebak familiaren etxera itzuli dira, aita hil eta urtebetera. Hura saltzeko asmoa dute, baina oroitzapenei aurre egin beharko diete, botatzeko trasteren bat hartzen duten bakoitzean. Beldur dira ez ote diren iragana alboratzen ari; aitaren oroitzapena, baita eurena ere. Urteen urteez, oroigarri eta oroitzapenez bete du jabeak etxea, bere bizitzaren lekuko isila den etxe hori. Era berean, etxearen irudikoa da jabea. Beti elkarrekin bizi izan diren bikoteen antzera. Eta hala, han bizi dena behin betirako desagertzen denean, etxearen barrukoa gelditu egiten da, hautsak hartuta, jabea noizbait itzuliko ote den.

Kontatzea. Ilustratzea. Transmititzea. Rocak modu ikaragarrian eta ezin hobean menperatzen dituen jarduerak. Lehenengo orrialdetik hasita, gainera, zoragarria baita hitz bakarra erabili gabe, nola kontatzen digun 12 biñetatan ia-ia historia oso bat.

Gorago esan dudan moduan, Rocak gai unibertsalak dakartza La casa honetan, baina bere esperientziaren gertutasunetik samurtasunez kontatuta. Aitaren heriotza, senideen arteko hartu-eman betiko eta betirakoak, eta, gehienbat, denboraren joana. Komikia amaitzean balirudike 600 orrialdeko eleberri luze eta sakon bat irakurri duzula, hain da zabala kontatutakoa eta hain sendoa barruan uzten dizun aztarren malenkoniatsua.

La casa Paco Roca 03

La casa Paco Roca 04

La casa Paco Roca 02

1948ko pilota finala: Gallastegik 22 - Atanok 6 [bideoa]

Asier Sarasua 2016/11/01 20:20
Nere aitxitxa Antoniok 1948an Bergarako frontoian grabautako irudixak. Gallastegik Atanori finala irabazi zetsanekua (22-6). Pelotamano.com webgunian montaje txiki bat egin dabe, pelikuliari argazki batzuk gehittuta. Hementxe.

Hortxe Gallastegi jo-ta-apurtu; hortxe Atano nahi-tta-ezin. Pelotamano.com webgunian 1948ko finaleko irudixak hartu dittue eta, argazki batzuekin dotoretu ostian, hemen ikusgai.

Nere aitxitxa Antonio Sarasua teknofilo hutsa zan. Artista haundixa izatiaz gain, teknologixazale amorratua zan. Beran lehenengo soldatiakin (edo soldatekin) argazki-kamara bat erosi zeban, oindiok 16 urte zekazela, 1928 inguruan. Gerra ostian tomabistasa lortu zeban, pelikulak grabatzeko. Kolorietako lehenengo telebistia be beran etxian ezagutu neban; eta lehenengo Betamax grabagailua, eta lehenengo VHS grabagailua,... 90 urte betetzekotan be, hortxe jarraitzen zeban gabeko ordu txikixetan telebista saiuak grabatzen.

Berari eskerrak, familixako dozenaka pelikula-ordu daukaguz, eta baitta milaka argazki be.

Etxian grabautako irudixekin batera, baina, sasoiko hainbat ekitaldi grabau zittuan. Eibarko jaixak, bizimodua, sasoiko kultura eta kirol munduko zenbait kontu,... eta pelota partiduak! Ez zan alperrik izan munduko pelotari onenan laguna. Migel Gallastegina, jakina!

Super8 eta Super16 formatuetan grabautako irudi guztiak Euskadiko Filmategian laga zittuan hil baino pixkat lehenago, edozeinen esku egon zeittian. CC-by-sa, aupa aitxitxa! ;)

Hantxe dagoz, bestiak beste, Gallastegik eta Atanok 1948xan jokatutako finalan irudixak. Hortxe Gallastegi jo-ta-apurtu; hortxe Atano nahi-tta-ezin. Pelotamano.com webgunian finaleko pelikulako irudixak hartu (aitxitxak grabautakuak) eta, argazki batzuekin dotoretu ostian, sarian ipini dittue.

"Tiempo de silencio" (Martin-Santos, 1962), Espainiako gizartearen argazki zorrotza

Asier Sarasua 2016/10/30 19:45
"Tiempo de silencio" (Martin-Santos, 1962), Espainiako gizartearen argazki zorrotza

Tiempo de Silencio, 1961.

Tiempo de silencio izan zen Martin-Santos idazle donostiarrak argitaratutako eleberri bakarra. 1962an zentzurak kazkamoztuta argitaratu ondoren, 1981ean argitaratu zen osorik.

Madril, 1949. Gosea eta analfabetismoa; itxurakeriak eta moral ertsi (eta aldi berean ezin malguago) premiak bultzatua. Garaiko gizartearen eta bizimoduaren erradriogafia ia mediko primerakoa. Madrilgo txabola-auzoetako bizimoduaz eta hango familiez egiten duen deskripzioa, edo Don Pedro doktore protagonista bizi den apopilo-etxeko familiaren argazkia, edo gerra osteko goi mailako familiena, edo polizia munduaren zulo erreal zein metaforikoena,...

Nabarmena da estilo pertsonala lantzeko idazleak egiten duen ariketa, ahots eta tonu ezberdinez eraikia, lexikoari zein sintaxiari garrantzi izugarria eskainiz, orain prosa jaso esaldi superluzeduna harilkatuz, eta ondoren behe mailako jario zarpaila txertatuz; orain barne bakarrizketan, orain bigarren pertsonan edo zeharkako estiloan.

Horixe izan da liburu honi buruz gehien azpimarratu den ezaugarria, garaiko estiloaren aurrean zekarren berrikuntzarena. Idazleak ere liburuan bertan nolabaiteko aitormena egiten duela esango nuke, Cervantesen inguruan zera aipatzean (eta, zeharka, nik uste, bere helburuez):

¿Qué es lo que realmente él quería hacer? ¿Renovar la forma de la
novela?, ¿penetrar el alma mezquina de sus semejantes?, ¿burlarse del
monstruoso país?, ¿ganar dinero, mucho dinero, más dinero para dejar
de estar tan amargado como la recaudación de alcabalas puede amargar a
un hombre?

Hara Martín-Santosen asmoetako batzuk, beharbada. Estilo-ariketa bat, baina gerra osteko gizartearen (eta, oro har, Espainiaren) erradiografia zorrotza eginez. Idazkera berezi samar horren ondorioz, ez da ez liburu erraza Tiempo de silencio; pixkat astuna ere gerta daiteke tarteka (edo horrelaxe iruditu zait niri, behintzat), gehienbat loratu beharraren loratuaz parrafo eta deskribapen amaigabeetan itotzen denean. Baina bai interesgarri eta erakargarria, hainbat pasarte zoragarrirekin eta garaiko bizimoduaren/gizartearen kritika zorrotzak uzten digun hausnarrerako gaiarekin. Gogoratzen den lan horietako bat, azken batean.

Luis Martín-Santos Marruecosen jaio zen 1924an (aita ejerzitoarekin bertan zela), baina umetan iritsi zen Donostiara (1929an). Medikuntza ikasi ondoren, Gipuzkoako ospital psikiatrikoaren zuzendari egin zuten 1951. urtean. Eleberri bakarra idatzi zuen, hemen aipatu dugun hau 1962an argitaratua, eta handik gutxira hil zen Gasteizen, trafiko istripu batean. Fikziozko lan bakarra argitaratu zuen arren, Espainiako literaturaren historian eta XX. mendeko berrikuntzan giltzarri izan zela aitortu izan zaio, eta Tiempo de silencio joan zen gizaldiko lanik onenen artean aipatu izan da behin baino gehiagotan.

..........................

 "Tiempo de silencio", Luis Martín-Santos (Seix Barral, 1962)

«Mi marido podía haberme dejado algo más pero no dejó sino su recuerdo, lleno para mí de encanto, con sus grandes bigotes y sus ojos oscuros y su marcialidad esquiva que nunca me permitió estar tranquila, porque él con su apostura gozaba en corretear tras las faldas, aunque más bien creo que eran ellas las que caían embobadas, pues a él no me lo imagino corriendo por ninguna; el caso es que siempre se encontraba con una en sus brazos, máxime cuando iba de uniforme que nunca dejó de gastar íntegra la masita en eso, en el adorno de su belleza y en su apostura. Además del recuerdo de su brillante estampa y de la niña –que ahí la tengo tan parecida a él con su apostura también y casi con su bizarría y por lástima incluso con un bozo moreno que me recuerda su bigote- me dejó la pensión del Estado para los caídos en el campo del honor y una medalla que, añadida a las trescientas veinticinco con cincuenta, sigue siendo muy poca cosa para dos mujeres solas. Había también algunas figulinas de China, que él había traído de su campaña de Filipinas que hizo tan joven y en la que no obtuvo medallas por culpa de las envidias. Y gracias a que me había hecho mi niña ya antes de ir a las islas porque cuando volvió estaba inútil para la fecundación, no -gracias a Dios- para el amor, sino solamente para que yo pudiera quedar otra vez en estado, a mí que me hubiera gustado tener tres o cuatro, pero él que era muy hombre y que no podía retenerse tuvo que ver con una tagala convencido de que era jovencita pura y de que estaba limpia, pero le tuvo que pegar la infección la muy sucia y se la pasó toda a caballo, sin lavados y sin cuidado ninguno hasta que se le emberrenchinó y le llegó a tupir los conductos y aunque luego hizo lo que pudo y el médico naval de la fragata que era tan amigo suyo le quiso corregir, como a otros que habían ido con él y habían caído por ser hombres con otras tagalas, pero no hubo nada que hacer y nos quedamos sólo con mi Carmencita que tenía ya veintiocho años cuando él cayó definitivamente a manos de moros, cuando la catástrofe".

..

La vida puede ser dura pero, a veces, la gente del pueblo qué carnes tan apretaditas tienen y qué bien saben andar o hacer gestos o reír  disparatadamente cuando nada provoca a la risa o estremecerse como de voluptuosidad, cuando lo único que ocurre es que hace sol y que el aire está limpio. Esa engañosa belleza de la juventud que parece tapar la existencia de verdaderos problemas, esa gracia de la niñez, esa turgencia de los diecinueve años, esa posibilidad de que los ojos brillen cuando aún se soportan desde sólo tres o cuatro lustros la miseria y la escasez y el esfuerzo, confunden muchas veces y hacen parecer que no está tan mal todo lo que verdaderamente está muy mal. Hay una belleza hecha de gracia más que de hermosura, hecha de agilidad y de movimiento rápido, en la que puede parecer que es sólo vivacidad lo que ya empieza a ser rapacidad y en la que la fijeza hipnótica de la mirada puede equivocadamente suponerse más debida al brío del deseo que a la escasez de la satisfacción.

Eibarko Euskal Jaiko kartelak (1965-1968)

Asier Sarasua 2016/10/23 21:05
Eibarko Euskal Jaixa (1965-1968). Lehenengo urtietako kartelak.

Eibarko Euskal Jaixa 1965. urtian antolatu zan aurrenekoz. Batetik eta bestetik, lehenengo urtietako kartelak lortu ahal izan dittut, 1965-1968 bittarteakuak.

Horretan 4 urtietan Sagalá izeneko marrazkilari batek egin zittuan kartelok (ez dot lortu bere izena ziur jakitzerik; Juan Luis?). 1968an, Sagalá hil barri, aurreko 3 urtietako kartelak hartu eta danak batera ipini zittuen 68ko ediziñoko kartelian, Sagalari omenaldi moduko bat eitteko. Flickr-eko album honetan dagoz danak.

1965eko kartela. Inprentako probat bat dirudi, ez azkenengo bertsiñua. Artistian firmia daroia, "Sagalá".

Eibarko Euskal Jaixa (1965) - kartela

1966ko kartela. Hau benetako kartela da, elebidun, antolatzaillien datuekin eta abar.

Eibarko Euskal Jaixa (1966) - kartela

1967ko kartel orijinalik ez dot lortu, baina bai 1968ko kartela. Gorago esan dogun moduan, aurreko 3 urtietako kartelak batu zittuen (tartian 1967ko eder hori), eta collage estilora sortu zeben 1968ko kartela. Gure aman papel zaharren artian agertu jaku oin dala egun batzuk.

Eibarko Euskal Jaixa (1968) - kartela

 

2015. urtian Eibarko Euskal Jaixak 50 urte bete zittuan eta, ekitaldi berezi horretarako 1965eko kartela berrerabili zan, pixkat moldatuta. 50 urteko historixiari eta tarte luze horretan antolatzaile lanetan ibilittako ehundaka laguneri egindako kiñua.

Eibarko Euskal Jaixa (2015) - Kartela

Kontua da ez dugula ezer ikasiko

Asier Sarasua 2016/10/07 14:55
Kontua da ez dugula ezer ikasiko

Eibarko Hiri Guziz Eredugarria

Kontua da, matxoteek ez dutela uste ezer larririk egin dutenik; arazoa "filtrazioa" izan dela.

Kontua da, borreroek "kluba, herria, zaletuak eta euren buruak" jarri dituztela kaltetuen lehenengo multzoan; eta bigarren maila batean benetako biktima izan dena.

Kontua da, sare sozialetan irakurtzen diren txaloek lotsa eta beldurra sortarazten dutela.

Kontua da, klubarentzat garrantzizko bakarra, klubari eragindako kaltea dela. "Klubari eragindako kaltea". Klubari? Benetan?

Kontua da, Ipuruako hurrengo partiduan, jokalari horiek ez dutela txisturik jasoko. Zaletuek "babestu" egingo dituztela, "gureak" direlako, "gure koloreak" defendatzen dituztelako. Eta hori da futbola, beste guztiaren gainetik. Gogoratzen Betiseko Castrorena?

Kontua da, Eibarko gaztetxo guztiek ikusi dutela dagoeneko bideoa, eta inori ez diodala entzun hor ezer kezkagarririk egon daitekeenik.

Kontua da, gure seme-alabek futbolari horien argazkiak dituztela sakelakoan; euren follower direla sare-sozialetan; kalean ikusi eta gelditu egiten dituztela autografoak eskatzeko. Eta hemendik aurrera ere berdin jarraituko duela horrek. Gure seme-alabek ez dutela arrazoirik ikusten futbolari horienganako miresmena lausotzeko.

Kontua da, aukera ederra izan zitekeela gai honen inguruko hausnarketa egiteko Eibarko ikastetxeetan. Matxismoaz, intimitateaz, pribatutasunaz, besteen borondatea errespetatzeaz, egungo gizarteko ereduez, sare sozialen erabileraz... Etikaz. Baina, kontua da, ez dela aukera hori aprobetxatuko. Nahi bai oker banengo!

Kontua da, eskandalosoa iruditzen zaigula guztia, baina gure artean ere barreiatu ditugula irudiak, neskaren izena eta morboa.

Kontua da, aukera ederra daukagula eibartarrok (hiri guztiz eredugarri den Eibarko hiritarrok) eredu izateko. Kontua da, beldur naiz, kasu honetan ez garela eredugarri izango.

Kontua da, oraingoan ere, ez dugula ezer ikasiko.

 

............

Eranskinak (2016/10/15)

  • Pare bat irakurlek aipatu didate, ikastetxeetan ez ezik, familietan landu beharreko gaia ere badela. Jakina. Uste dut ez dagoela esan beharrik ere. ;)
  • Testuaren ezkortasuna ere aipatu didate (tonuan eta izenburuan). Bueno, tira, barren-barrenean uste dut beti ikasten dugula zeozer, eta gizarteak aurrera egiten duela, gutxinaka. Baita gai honetan ere. Hala ere, testuak "hobeto funtzionatzen" zuen izenburu horrekin. ;)
  • Twitterren bideo hau izan dugu hizpide. Uruguayko kanpaina bat, intimitateaz eta pribatutasunaz. Ondo dagoela iruditzen zait.

Gazeo eta Alaitzako eliza erromanikoak (Iruraitz-Gauna, Araba)

Asier Sarasua 2016/08/26 18:20
Gazeo eta Alaitzako eliza erromanikoak (Iruraitz-Gauna, Araba)

Alaitzako eliza

Arabako lautadaren erdi-erdian, Iruraitz-Gauna udalerrian, Eusko Jaurlaritzak kultur ondasun izendatutako eliza erromaniko eder bi aurkituko ditugu: Gazeoko San Martin Toursekoa eta Alaitzako Andre Mariaren Jazokundearena.

Biak ere erromaniko; biak ere garaikide; biak ere hainbat mendez ezkutuan egon diren margolan ikusgarriz apainduak... eta, hala ere, zein baino zein ezberdinagoak.

Aukera izanez gero, bisita erabat gomendagarria. Argazkiak Flickr-en.

Gazeoko San Martin Toursekoaren eliza

Gazeoko elizan XIV. mendeko irudi "klasikoak" aurkituko ditugu: santuak, Jaungoikoa, zeru-infernuak, bibliako pasarteen iruditeria,... Margoak oso ondo kontserbatuta daude eta benetan ikusgarriak dira. Margoen inguruan info gehiago, aurkitzailearen eskutik.

San Martin Tourskoaren eliza erromanikoa (Gazeo, Iruraitz-Gauna, Araba)

San Martin Tourskoaren eliza erromanikoa (Gazeo, Iruraitz-Gauna, Araba)

San Martin Tourskoaren eliza erromanikoa (Gazeo, Iruraitz-Gauna, Araba)

 

Alaitzako Andre Mariaren Jazokundearen eliza

Alaitzako elizako irudiak, berriz, "marrazki" dira "margo" baino gehiago; xumeagoak, baina askoz bereziagoak. Ustez, lanbidez margolari ez zen norbaitek egindako lana omen da, eta egunerokotasunean oinarritutako irudiak aurkituko ditugu (betiere kutsu erligiotsuz jantzita, jakina), gerrako hainbat irudirekin batera, eta elementu geometrikoekin tartekatuta.

Teoria baten arabera, eliza oraindik margotu gabe zegoela, elizan aterpe hartutako soldaduren batek egindako "grafiti" modukoak lirateke (nolabait esateko). Ondoren, gainetik hainbat kare eta margo gotiko gainezarri ziren, duela hamarkada gutxi azpiko ondare berezi-berezi hori aurkitu zuten arte.

Andre Mariaren Jasokundearen eliza (Alaitza, Iruraitz-Gauna, Araba)

Andre Mariaren Jasokundearen eliza (Alaitza, Iruraitz-Gauna, Araba)

Andre Mariaren Jasokundearen eliza (Alaitza, Iruraitz-Gauna, Araba)

Andre Mariaren Jasokundearen eliza (Alaitza, Iruraitz-Gauna, Araba)

Andre Mariaren Jasokundearen eliza (Alaitza, Iruraitz-Gauna, Araba)

Andre Mariaren Jasokundearen eliza (Alaitza, Iruraitz-Gauna, Araba)

Aurkezpena

Eibar, Euskalkiak, Natura, Etnografia

Asier Sarasua Aranberri

Eibar, 1969. Naturzalea txikitatik; txorizalea joan zen mendetik; euskaltzalea betidanik. Sasibiologoa eta sasifilologoa. Txoriak ez ezik, txori-izenak ere behatzen ditut han-hemen. Blogroll ibiltari bat ere banaiz.

..........................

Blog honetako testu original guztien lizentzia: Creative Commons by-sa.

Somerights20

..........................

Blog honetako gai nagusiak

Sarean

Asier Sarasua Aranberri Twitter

Asier Sarasua Aranberri Flickr

Asier Sarasua Aranberri Facebook

Liburu eta proiektuak
Lehen Hitza Euskaraz