Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Eibartik

Era val d'Aran

Asier Sarasua 2011/11/15 10:15
Domusantuko zubian Vielhan egon ginen, Aran bailaran. Leku ederra da. Bai udan, bai neguan, eta, batez ere, udazkenean. Eguraldi ona lagun, udazkenak bakarrik sor dezakeen kolore-saltsaz gozatzeko aukera izan genuen. Espektakulua.

Zortea izan genuen. Zortea eguraldiarekin eta zortea datarekin. Izan ere, eder-eder zegoen bailara osoa. Haritz, pago, urki eta astigarrak udazken kolorez jantzita zeuden, urri bukaeran bakarrik izan dezaketen kolore-entsalada izugarriarekin.

Tredós

Lehenengo egunean Tredós ingurura igo ginen. Salardútik gora, kotxez, Banhs de Tredósera. Handik gora Colomers ingurura igo daiteke. Leku zoragarria. Udan autobus-zerbitzu txiki bat ere badago, kilometro batzuk gorago eramaten zaituena. Guk oinez egin genituen 2-3 kilometro, haurrekin ezin askoz gorago heldu. Eguraldi goibel samarra zegoen, baina Tredós arana izugarri polita zegoen.

Tredós (Val d'Aran)

 

Artiga de Lin

Bigarren egunean eguzkia indartsu eta zerua urdin. Eguraldi paregabea, kotxea hartu eta Joeu errekak sortzen duen bailaran gora igotzeko. Uelhs deth Joeu urjauzi ezagunaren alboan autoa laga eta handik gora, oinez, Artiga de Lin inguru paregabera igo ginen. Ordubeteko igoera erraza da, haurrekin aise egiteko modukoa. Artiga de Lin inguruko zabalgunea, aterpetxea eta handik dagoen bista ezin ederragoak dira. Gehiago ibili nahi bada, handik gora ere hainbat ibilbide daude, erraz eta gogorrak, nahi adina. Erabat gomendagarria.

Artiga de Lin (Val d'Aran)

 

Val de Toran

Hirugarren eguna ere eguzkitsu, distiratsu. Aranen dagoen bailararik ezezagunenetakora jo genuen, Frantziako mugan dagoen Val Toranera. Aran itxi-txia, bakartia, isolatua... turismoguneetatik aparte. Ederra. Laupabost herritxo txiki (Pradet, San Joan de Toran, Canejan...). Barren-barrenean aterpetxe bat (Refugi dera Honeria) eta gainean 2000 metrotik gorako mendiak. Hartzak ere sarri ikusi ohi dira Toran inguruan. Haurrekin ibiltzeko toki ona. Ibilbide errazak daude eta udazkenean aurkituko dituzun koloreak izugarriak. San Joan de Toranen bazkaldu genuen (6 etxe besterik ez dituen auzune polit-polita) eta iluntzean Canejanera jaitsi ginen (bailarako buru dena). Canejan ere polita. Aran haraneko leku ezkutuenetako bat.

Sant Joan de Toran (Val d'Aran)

 

Vielha, Arties eta Salardú

Hiru horiek ere ikusi genituen. Askoz ezagunagoak, udan mendian eta neguan eskiatzen dabiltzanentzat ohiko tokiak. Turismoak erabat hartu dituen arren, oraindik ere garai bateko arkitektura eta usaina gordetzen jakin duten herriak. Tragotxo bat eta pintxo bat hartzeko ere toki egokiak. Laburbilduz, asteburu ederra eta inguru paregabea. Irudi gehiago ere laga ditugu Flickerren.

Salardú (Val d'Aran)

 

Aranera, Aran Haraneko hizkuntza

Aran Katalunian dagoen arren (Lleidan), katalana ez da bertako berezko hizkuntza. Aranen araneraz (aranes) mintzatzen dira. Gaur egun katalanak ere toki handia dauka (eta gaztelaniak, nola ez), baina 1990az geroztik aranera ere ofiziala da Val d'Aranen. Hezkuntzan ere bere tokia dauka eta haurrek 4 hizkuntza ikasten dituzte eskolan: aranera (haur hezkuntzan hauxe bakarrik), katalana, gaztelania eta ingelesa/frantsesa.

Aranesa (hemen azalpena okzitanieraz) ez da berez hizkuntza bat, Okzitanieraren aldaera bat baizik, gaskoiaren beste dialektoekin harreman zuzena daukana (hau da, okzitaniera 6 dialektotan banatzen da, tartean Gaskoia, eta familia gaskoi horren barruan daude Biarnera, Aranera, Landetakoa, eta abar). Ez du hiztun asko-askorik (5000 inguru), baina nahiko bizirik dago, Araneko biztanleen %88ak ulertzen baitu (eta %60ak hitz egin). Gainera, hauxe da okzitanieraren eremu osoan ofiziala den leku bakarra, horrek daukan garrantziarekin. Seinale gehienak, udaletxeko mezuak, denden izenak... gehiena araneraz dago idatzita (asko konturatzen ez diren arren, katalana dela pentsatuz).

Okzitanieraren dialektoak

Okzitanieraren dialekto edo eremu nagusiak. Wikimedia, CC-by-sa.

Gaztainerre

Asier Sarasua 2011/11/14 23:11
Gaur gaztainerre Eibarren eta inguruko herrixetan. Arimen Egun osteko 2. astelehenian ospatzen da urtero. Aurten be ospatu dogu, lagunartian eta umiekin batera. Urteroko ohittura zaharrak ezin dirala galdu!

Ikastolatik kantuan etorri jakuz seme-alabak. Ikastetxietan gaztaiñak banatzen dittue eta Eibarko ikasliak honek bertsuoak kantatzen dittue tripia betetzen daben bittartian:

Antzinatikan datorkigu ta
gorde dezagun ohitura
zenbaiten ustez ez izan arren
hau ere bada kultura.
etenik gabe heldu zaigunez
orain jarraitzea gura,
ondorengoei erakutsirik
har dezatela ardura
urtero behintzat elkar gaitezen
gaztain errien kontura.

Aspaldi-aspaldiko kontua da Gaztaiñerre eguna ospatzia Eibarren, Soraluzen eta Ermuan. Lagunarteko afari-meriendia eginda ospatzen da. Plater nagusixa marraskilluak izaten dira, askotan berakatz-zopia be bai. Eta postria gaztaiña erriak, jakiña. Aurten ez dogu izan astirik marraskiluak egitteko (hamentxe iazkua, errezeta eta guzti), baina afari-merienda ederra egin dogu, berakatz-zopa, txistorra eta gaztaiñekin.

Jatorriz hilddakuen aldeko hondra-jana zan eta horretxegaittik lotzen da Domu Santu egunakin. Ez dauka, baina, egun zehatzik: Arimen Egun osteko 2. astelehenian ospatzen da. Aurten, horretara, azaruak 14an. 

Sasoi batian etxe eta soziedade guzti-guztietan alkartzen ziran eibartarrak gaztaiñerre egunian. Gaur egun ez daka garai bateko indarrik, baina oindiok be soziedade gehixenak lepo egoten dira, marraskillo eta gaztaiñaz beteta.

Euskal Herrixan zihar be normala da urteko sasoi honetan gaztaiñak janaz afari-meriendak ospatzia. Izan be, naturak agindu izan dau gizaldiz gizaldi, eta azaruan gaztaiñak jatia... ixa-ixa derregorrezkua da ;.). Ez da ahaztu bihar, patatia eta artua Ameriketatik heldu aurretik, gaztaiñak zirala Europan zihar elikagai nagusixenetako bat.

Euskal Herrixan ez ezik, inguruko beste herrialde batzuetan be ospatzen dira antzerako jaixak, Galiziako (eta Portugal-Extremadura-Leon-Asturies... inguruko) Magostoak ezagunenak, biharbada.

Amaitzeko, hamentxe jaixa noiz ospatzen dan sakonago azaltzen daben pasartia, Juan San Martinek aspaldi lagatakua (Antxiñako Eibar liburuan) eta Eibartarrak posta-zerrendan bertan orain dala urte batzuk zabaldutakua.

Industriagintzak aurrera doazen neurrian galduaz doaz nekazaritzako
ohiturak; baina, hala ere, badira gauza batzuk industria hirietan ere
irauten dutenak, eta hoietako bat dugu Gaztaiñerre eguna. Egun hau, Ermua,
Eibar eta Plaentzian Arimen egunetik bigarren astelehenean ospatzen da.
Urtetxoak dira Gaztaiñerre egun jatorrari buruzko zalantzak eta eztabaidak
ezagutu nituela. Batzuen ustez "Domunun Santu" egunetik bigarren astelehena
behar zuen izan eta beste batzuen ustez Arimen egunetik urrengo astelehena,
eta baita ere baziren Arimen egunetik hirugarren astelehena zela uste
zutenek ere. Jan-edan zaleentzat hain da egun ona, baziren astelehen bietan
behar zela esaten zutenetarik ere, eta Guruzeta korresponsalarentzat, duda
hoiek kontuan harturik, azaroko astelehen guzietan ospatu behar zen.
Iritziak iritzi, Arimen egunetik bigarren astelehenean ospatzen da.

 

"Los mares del sur" (M. Vázquez Montalbán. Planeta, 1979)

Asier Sarasua 2011/11/13 20:53
Ez nituen ezagutzen, ez Vázquez Montalbán idazlea, ez bere detektibe kuttuna, Pepe Carvalho (prentsatik edo orain 25 urteko telesailetik ez bada). Asteburuak aukera eman dit horretarako eta harrera ona egin diet. Gustura irakurri dut Carvalhoren abentura hau.

Ez neukan buruan Montalbán erosi eta irakurtzerik, baina hara nola diren kontuak. Azkenaldian gero eta gehiago erosten ditut bigarren eskuko liburuak, bai Iberlibro.com moduko webguneetan, baita azoketan ere (merkeagoak ez ezik, erakargarriagoak ere egiten zaizkit; beste batek lehenago irakurri eta dastatu duen liburua orain nik hartzea, besteak utzitako oharrak irakurtzea, lehenengo orriko dedikatoriak...). Orain egun batzuk, Eibarko liburu azokan ere erabilitako liburuak erosteko aukera izan zen. Orain urte batzuk ez zen horrelakorik (berri-berriak besterik ez ziren egoten salgai), baina krisia, badakizue. Aurtengo azokan bigarren eskuko liburu mooordoa zegoen, eta 2-4 euroan ale ederrak erosteko aukera. Nik bi hartu nituen: "La Perla" (Steinbeck) eta "Los mares del sur" (Vázquez Montalbán).

Los mares del sur

Steinbeckena orain egun batzuk irakurri nuen. Ipuin luze bat da, fabula estilokoa. Hemingwayren "Agurea eta itsasoa"ren tankerakoa. Bizitzaren garraztasunaz eta galtzaileen patu aldatu ezinaz dihardu. Latza. Ondo kontatua. Ikutu poetikoduna. Asteburu honetan, berriz, Los mares del sur hartu dut esku artean (Planetak argitaratua 1979an, urte bereko Planeta Saria ere irabazi zuen).

Irakurri gabe neukan Montalbán. Esango nuke, gainera, orain arte interes berezirik ere ez zidala pizten. Horregatik, Carvalhoren abentura honek harritu egin nau. Erabat harrapatu naute detektibe berezi honen ibilerek. Bere jan-edan beharrak, bizitzarekiko duen ikuspegi filosofiko ezkorrak, idazleak erakusten digun Bartzelonak, burgesia katalan handienaren eta etorkin espainolen arteko nahasteak, 1979ko giro sozial eta politikoak...

Izan ere, polizia-eleberri izateaz gain, Pepe Carvalhoren abentura guztiak bezalaxe, hau ere eleberri soziala da, neurri batean. Idazleak lana sortu zuen garaiko gizartea eta giroa erakusten dizkigun liburua. Idazkera ere ez da nobela beltzaren ohiko idazmoldea (uler bedi: arina, erraza, zuzena...). Idazlea da Montalbán. Idazle ona. Montalbán bera ere pixkat hobeto ezagutzeko aukera izan dut, han eta hemen irakurritakoarekin. Idazle, kritikari, gastronomo, politikari, poeta, kazetari... Kultua, prolifikoa eta anitza. Tipo interesgarria diruditen horietako bat.

Laburbilduz, gustura irakurri dudala liburua eta idazle hau ere kontuan izango dudala hurrengo batean, liburu artean kuxkuxeatzen nabilenean.

 

Sateruak (satitsuak, sataginak, sahatsuriak)

Asier Sarasua 2011/10/11 23:55
Lehen begiratuan sagu txikitxoak dirudite, baina ez dira saguen taldekoak, sator eta kirikiñoen multzokoak baizik. Euskal Herriko ugaztunik txikienak. Nahiko ugariak izan arren, ez dira larregi ikusten eta ezezagunak dira askorentzat.

Gaur arratsaldean animalia txiki batzuk aurkitu ditugu etxe parean. Zelai txiki bat dago eta aste honetan belarra moztu dute. Hantxe aurkitu ditugu. Lehenengo bat; handik gutxira beste bi. Sateroak ziren. Sateroak, edo beste toki batzuetan esaten duten moduan, satitsuak, sataginak edo sahatsuriak.

Saguen tankera daukate baina ez dira karraskarien taldekoak. Sator eta kirikiñoen taldeetatik askoz hurbilago daude (garai batean Insectivora ordena izendatzen zena).

Mundu guztian 270 espezie inguru daude, gehien-gehienak lurtarrak eta txiki-txikiak. Euskal Herrian bertan ere hainbat espezie ditugu, Sorex, Suncus eta Crocidura generoetakoak (denak ere Soricidae familiakoak).

Zentimetro gutxitako luzera, arin-arinak, begitxikiak eta muturluzeak. Eta oso jatunak. Animalia biziki aktiboak dira (ugaztunik aktiboenak) eta egun osoa jaten pasa dezakete. Gehienbat intsektuak, baina baita zizareak, bareak eta beste ugaztun txiki batzuk ere. Mugitzen den ia dena jaten dute. Espezie batzuen kasuan, esate baterako, egunero euren pisua beste jan behar dute bizirik irauteko. Eta 5-6 orduz jan gabe igarotzen badituzte, hil ere egin daitezke. Hain metabolismo bizkorra izateak desabantailak ere baditu: urtebeteko bizi iraupena daukate. Eta larregi estresatzen baditugu, bihotzekoak jota hiltzen dira.

Garrasi txikien bidez komunikatzen dira (askotan entzun ezin ditugun ultra-uhinak). Lurrean bizi dira, orbel eta belar artean. Normalean zulotxoetan bizi eta ezkutatzen dira (sator-zuloetan, saguek utzitako habietan, harri artean, eta abar). Ugariak izan arren, ez dira larregi ikusten eta ezezagunak dira gehienontzat (batez ere, saguekin nahasten ditugulako sarri).

Euskal Herrian barrena hainbat izen hartzen ditu. Oro har, satitsu. Horrez gain, sateroa (Bizkaia-Gipuzkoa aldean), satagina (Nafarroan) eta sahatsuria (Iparraldean). Beste aldaera batzuk ere jaso izan ditut, han eta hemen: satotxo, satantxo, sator-sagu, eta abar.

Saterua (satitsua, satagina)

 

Saterua (satitsua, satagina)

 

Sateruak (satitsua, satagina)

 

Sakoneta

Asier Sarasua 2011/10/09 16:24
Euskal Herriko txokorik ederrenetakoa da, zalantzarik gabe, Itziar-Zumaia arteko itsas labarra. Itsaspetik hasi eta Algorriraino, flyschean barrena. Beti ederra. Zer esanik ez eguraldi onarekin eta marea biziekin, arrokak itsasoan barrena sartzen direnean eta intermareala bere zabaltasun osoan ikus daitekeenean.

Joan zen asteburuko marea biziak aprobetxatuta, Sakonetara joan ginen. Orain dela hiru urte ere hantxe izan ginen, iraila amaierako marearekin. Orduan Zumaia-Deba ibilbidea egin genuen, oinez, ume barik (argazkiak). Zoragarria izan zen, Zumaiatik irten, Sakonetaraino joan, eta gero Elorrixatik gora itzuli Zumaiara.

Aurtengoan Sakoneta inguruan bakarrik ibili gara, umeekin joan garelako. Ez da leku erraza umeekin ibiltzeko, eta ezin kilometro askorik egin.

Ederra lekua. Euskal Herriko txokorik ederrenetakoa, zalantza barik. Eguraldi ederrarekin zer esanik ez. Haitzetan ibili, bainutxoa hartu, animaliak ikusi...

Olagarroa ikusi genuen, hainbat izar (Marthasteria arruntagoak eta ofiura finagoak), hainbat karramarro (tartean argazkiko karramarro iletsu hori), txangurro txiki-txikiak ere bai, hainbat, alga artean kamuflatuta, dozenaka marraskilo ezberdin, eta zer esanik ez hamaika arrain klase.  

Amaitzeko, bainutxoa, jakina. 

Errepikatzekoa!

Sakoneta (Itziar, Gipuzkoa)

 

Sakoneta (Itziar, Gipuzkoa)

 

Karramarro iletsua

 

Ofiura

 

"Amantalen ahotsa" ikuskizuna urriaren 7an Donostian

Asier Sarasua 2011/09/28 22:40
Gerraren 75. urteurrena dela eta, Amantala Kultur Elkarteak ikuskizuna prestatu du: "Amantalen Ahotsa". Gerra garaiko historia, emakumeen begietatik kontatua. Musika, bertsoak, dantza... eta baita Ahotsak.com proiekturako bildutako makina bat testigantza. Urriaren 7an Donostiako Victoria Eugenia antzokian. Antolatzaileen artean, Ahotsak proiektuko zenbait lankide. Zorionak neskak!

Amantalen ahotsa

Amantala Kultur Elkarteak 1936ko gerraren 75. urteurrena gogora ekartzeko garai horretako historia emakumeen begietatik kontatzeko ikuskizuna prestatu du: Amantalen Ahotsa. Urriaren 7an izango da, arratseko 20:00etan, Donostiako Victoria Eugenia antzokian. Sarrerak bihartik aurrera izango dira salgai, 12 euroan, Victoria Eugenia antzokian bertan eta Interneten.

Joan zen uztailean 75 bete ziren 1936ko gerra hasi zenetik. Urtemuga baliatuta, emakume talde batek ikuskizun ederra antolatu du azken hilabeteetan. 2010. urtean bururatu zitzaien urte haietako historia berreskuratzea, baina emakumeen begiradapetik egitea. Fronteak edo politikan ibili ziren gizonezkoen lekukotasuna askotan entzun izan dugu, baina oraingoan andrazkoen bizipenetatik abiatuta berreskuratu nahi izan dute gerran  eta gerra ostean bizi izandakoa.

Emanaldiaren ardatza gerra garaia bizitako emakumeen testigantzak izango dira: "Ikuskizunaren bizkar-hezurra adineko emakumeen testigantzak izango dira, Ahotsak.com proiektuko bideo pasarteak", aipatu du gaur goizeko prentsaurrekoan Idoia Etxeberriak, Amantala Kultur Elkarteko ordezkariak. "Izan ere, gerra garaiko pasadizoak gizonezkoek kontatu dituzte orain arte, borrokan parte hartu zutenek. Emakumea familiaren euskarria izan zen; halere, haren minak eta ahaleginak ezkutuan geratu direlakoan gaude". Emakumeek etxean, lanean eta kalean bizi izan zutena jasoko dute: "Haien pozak, nekeak eta buruhausteak. Gerra garaian eta ondoren".

Gerrako kontuak ez ezik, gizarteko alor guztiak jorratuko dituzte: etxeko ohiturak, laneko gora beherak, kaleko giroa, erlijioaren indarra… Batzuetan gordin, beste batzuetan umoretsu. «Gipuzkoako eskualde guztietako emakumeen ahotsak hartuko ditugu aintzat; sukaldetik plazara aterako ditugu. Gure amonei eman nahi diegu hitza, eta soka horri helduta, zerbait berria eta modernoa sortu. Horretarako bildu ditugu ikuskizunean kultur arloko hainbat pertsona».

Proiektuaren prentsa-ohar txukun-txukuna hementxe PDFan.

Lekukotasunak ardatz hartuta, beste hainbat ikuskizun ere bilduko ditu jaialdiak: bertsoak, zuzeneko musika, kantuak, antzezkia eta dantza. Betiere emakumezkoak protagonista direlarik. Maialen Lujanbio bertsolaria; Oinkari dantza taldeko Laura Martin; Amaia Zubiria, Arianne Unamuno eta Zaloa Urain abeslariak; Ainere Tolosa, Sara Cozar, eta Naiara Arnedo aktoreak,... eta beste hainbat, denak ere Agurtzane Intxaurragak zuzenduta.

Seguru asko izen horiek jasoko dituzte aipamen gehien; eurak dira ezagunenak. Baina nik ondo dakit datorren astean aurkeztuko den ekitaldi honetan, benetako bihotza beste 5 "amantal" izan direla, Ahotsak proiektuan lankide izan ditudan Haizea Odria, Idoia Etxeberria, Miren Artetxe, Ainitze Oruesagasti eta Ainhoa Ansa. Ideia pentsatu, landu eta zoragarri bideratu dutenak. Zorionak neskak! Itzelak zarie!

 

 

 

Legarreko jaixak

Asier Sarasua 2011/09/23 09:44
Badirudi azkenaldixan auzuetako jaixak barriro indartzen hasi dirala Eibarren. Asteburu honetan, esate baterako, Legarreko jaixak ospatuko dira, azken 20 urtiotan lo egon ostian.

Auzuetako jaixak indar haundixa euki zeben 1960-1970 inguruan. Eibarko auzo eta kale gehixenetan antolatzen zan jairen bat. Azkenengo 20 urtietan asko aldatu dira Eibarko auzuetako ohitturak eta bizimodua eta auzo-jaixak indarra galtzen joan dira.

Azkenaldixan, baina, badirudi berriz indartzen hasi dirala. Amañak tinko darrai, izarra izaten; Azittainek eta Agiñanak ikuspegi tradizionalagua eskintzen deskue; San Cristobal, Urki eta Abontza gero eta indartsuago dabiz; Barrena-Carmen inguruan be ospakizunak izaten dira San Pedruetan. Eta asteburu honetan Legarreko jaixak berreskuratuko dittue, 20 urtian ezer antolatu barik egon ostian. Estaziño eta Jardiñeta bakarrik falta jakuz (umetan ezagutu nittuan, behintzat).

Legarreko jaixak

Bixarko egitaraua:

  • 10.00: Txupinazua eta pasakallia
  • 11.00: umiendako jolasak
  • 12.00: txorixua eta saldia guztientzat
  • 12.30: umiendako jolasak
  • 14.30: auzo-bazkarixa bertsolarixekin: Alberto Martínez, Juan Mari Juaristi eta Felipe Zelaieta
  • 16.00: umiendako taillarrak
  • 17.00: pailazuak
  • 18.00: dantzaldixa eta txokolatadia
  • 21.00: tortilla lehiaketia
  • 22.00: kontzertua: Ekinocio eta Son Kofusion 

 

Umetako lehenengo oroitzapenak

Asier Sarasua 2011/09/19 08:20
Ume txikiak dituzunean, munduaren beste ikuspegi bat daukazu eta hainbat galdera egiten dizkiozu zure buruari. Adibidez: nagusiak direnean, zer gogoratuko dute seme-alabek euren haurtzaroaz?

Gogoratuko dituzte aurtengo oporrak? Gogoratuko dituzte azken urteotan eurekin egindako gauzak? Gogoratuko dute zenbat maite ditugun? Azken 8 urteak emozioz eta anekdotaz beteak izan dira, baina zalaparta guzti horretatik zer gogoratuko dute gure seme-alabek?

Izan ere, nik oso-oso gauza gutxi gogoratzen ditut nire ume-umetako lehenengo urteetakoak. Sei urtetik aurrera gehixeago, baina ordura arte, irudi edo sentsazio hutsak. Hala ere, badira barruan erabat itsatsita ditudan oroitzapen gutxi batzuk. Kolore eta xehetasun guztiekin gogoratzen ditudanak.

3 urte ditut. Aitxitxa-amamen etxean nago. Iluntzen ari du. Atea jo dute eta gurasoak sartu dira. Azken egunotan oso gutxi ikusi ditut. Arreba ospitalean dago, oso larri. Nik hori ez dakit. Bakarrik dakit gurasoak ez ditudala azkenaldian larregi ikusi. Aitak agurtu egiten nau; amak ere bai. Ni aitxitxarekin nago, bere franelazko fraka grisera itsatsita. Amak beti kontatzen dit, aitxitxarekin ikasi nuela berba egiten; ordura arte hitz gutxi batzuk besterik ez nituela esaten. Eibarko zaharren moduan hitz egiten nuela 3 urterekin. Aitxitxak hitz egiten zuen moduan.

4 urte ditut. Ikastolako lehenengo eguna da. Eibarko Ikastolak parrokiako lokaletan dauka haurreskola. Hara noa amaren eskua oratuta. Gogor-gogor oratuta. Foto Garay parean nago, Dos de Mayo kalean, fraka motzetan. Negarrez nago. Tira, kurrixka batean nagoela esatea zehatzagoa da. Ama larri dago, ni bezain txarto pasatzen, baina tinko. Nire bizitza laburreko egunik txarrena da, duda barik. Handik egun batzuetako oroitzapen bat ere badaukat. Ikastolan nago. Lurrean jarrita nago, okumezko ohol batzuen gainean. Eibarko Ikastolak ez dauka dirurik haurrentzat aulkiak erosteko. Andereño Ana oso goxoa da.

5 urte ditut. Etxeko komunean nago. Komun txikian, etxean bi komun ditugulako, bata handiagoa (urdina) eta bestea txikiagoa (arrosa). Gaua da. Gurasoak kanpora joan dira afaltzera, ez dakit nora. Anai-arrebak Marirekin geratu gara, lantzean behin zaintzen gaituen emakume nagusi bat. Baina Marik gaur ezin gaitu zaindu. Komunean dago, lababoaren gainean botata, arnas-estuka. Larri dago. Larri gaude. "Mari, urten balkoira haixe pizkat hartzera" esaten diot. Marik barretxoa bota nahi du, baina ezin du. Telefonoz deitzen dio norbaiti. Urte batzuk geroago jakingo dut bihotzekoa eman ziola gure etxeko komun txiki arrosan.

5 urte ditut. Gure etxeak terrazatxo bat dauka eta hantxe gaude familia osoa. Oso eguraldi ona egiten du. Ez dakit udaberria den, baina nire oroitzapenean hori dirudi. Toldoa jaitsita dago eta terrazako landare guztiak loratuta daude. Etxeko terraza kolore entsalada bat da eta lore usaina dario. Zain gaude; Joxe noiz etorriko zain. Tinbrea jo dute eta eskaileretara goaz. Joxeren burua ikusten dut behetik gora. Ez dut ezagutzen, baina asko maite dut Joxe. Oso eskutitz politak bidali dizkigu azkenaldian, marrazkiz beteak eta alai-alaiak. Etxeko atarira heldu da eta harridura darama aurpegian. Gerora jakingo dut emozionatuta dagoela, egun hartako koloreak eta umeen garrasiak opari izugarria izan direla beretzat. Izan ere, Barruan egon den denboran ez du izan ez batetik, ez bestetik.

6 urte ditut. Aldamenekoen etxean nago, lorez betetako butaka batean jarrita. Gabonak dira; edo laster datoz, behintzat. Ane eta Malen arrebak ondoan ditut. Butaka ez da oso handia, baina 3 anai-arrebok ondo sartzen gara, elkarren gainean jarrita. Gu ere ez gara oso handiak. Telefonoz berbetan dihardugu. Aitta da. Esaten digu gure arreba txikia jaio dela. Maite. Ama ere ondo dagoela. Eibarko ospitale zaharrean jaioko den azkenengo haurra izango da. Uste dut asko poztu ginela.

 

Tweetake, Twitterren dituzun mezuak gordetzeko

Asier Sarasua 2011/09/15 09:40
Twitterrek ez dizu ematen aukerarik zure edukia deskargatzeko. Tweetake.com webgunearen bidez, ordea, Twitterren argitaratuta dituzun mezu guztiak CSV batean gordetzeko aukera izango duzu.

Gaur egun, gero eta informazio gehiago gordetzen dugu sarean eta beste enpresa batzuen zerbitzarietan: dela Facebook, Flickr, Youtube, Gmail edo Twitter. Guk sortutakoa eta gurea den eduki guzti hori ez dago benetan gure esku, beraz, kanpoko enpresa batzuen irizpide eta arauen menpe baizik (nahi duten moduan alda ditzaketen arau eta baldintzen menpe). Beldurra ere ematen du, zerbitzua itxi dezaketelako, edo zure informazioa galdu, edo zerbitzuaren baldintzak aldatu eta ordainpeko bihurtu...

Kasu batzuetan (batez ere, zenbait blog plataformatan) edukia inportatzeko aukera izaten da. Flickr-ek ere, hala eskatuta, zure eduki guztia DVD batean bidaliko dizu (hori bai, ordainduta, eta ez kalitaterik onenean). Baina beste kasu batzuetan ez duzu inolako aukerarik. Besteak beste, Twitterren.

Tweetake webguneak eskaintzen dizu aukera. Doan, azkar, erregistrorik gabe, ezer instalatu gabe. Joan zaitez Tweetake.com webgunera, sartu Twitterreko zure erabiltzailea, eta Twitterren idatzi dituzun mezu guztiak (edo gehien-gehienak, behintzat) CSV fitxategi batean gordeko eta emango dizkizu.

Libros y bitios webgunean irakurria.

"Kirola Euskaraz" programa kiroldegietan

Asier Sarasua 2011/09/07 08:50
Debabarreneko eta Debagoieneko udalek eta kirol patronatuek bultzatuta, aurten ere "Kirola Euskaraz" programa jarri da martxan: helduen aisialdian euskara sustatzeko garatutako programa.

Programa ez da berria. Esango nuke aurreko urteetan ere martxan egon dela. Helburua zera da: gure eskualdeko kiroldegietan ikastaroak egiten dituzten helduen artean euskararen erabilera sustatzea. Edo, gutxienez, euskarak presentzia izan dezala eta euskaldunon eskubideak bermatzea.

Izan ere, sarri ikusi dugun moduan, nahikoa da ikastaro batean erdaldun bakarra izatea, ikastaroa gaztelaniaz izan dadin. Programa honen bitartez hori saihestu nahi da.

Taldearen tipologiaren arabera, 3 neurri hartuko dira:

  • Ikasle guztiek ulertzen badute euskara: ikastaroa euskaraz izango da.
  • Ikasleen erdiak baino gehiagok ulertzen badu euskara: ikastaroa nagusiki euskaraz izango da eta gaztelaniazko azalpenak izango dira.
  • Ikasleen erdia baino gehiago erdalduna bada: ikastaroa nagusiki gaztelaniaz izango da, baina monitoreak euskarari sarbidea emango dio (agurretan, animoetan, zenbakietan...) eta euskaldunei euskaraz jardungo zaie.

Tira, balirudike batzuetan oso gutxirekin konformatzen garela, baina aurrerapauso txiki bat da, behintzat. 

Orain, ikusi behar ea betetzen den, eta ea monitorearen sentsibilitatea nolakoa den. Izan ere, bere esku geratzen da gestio linguistikoa...

 

 

Aurkezpena

Eibar, Euskalkiak, Natura, Etnografia

Asier Sarasua Aranberri

Eibar, 1969. Naturzalea txikitatik; txorizalea joan zen mendetik; euskaltzalea betidanik. Sasibiologoa eta sasifilologoa. Txoriak ez ezik, txori-izenak ere behatzen ditut han-hemen. Blogroll ibiltari bat ere banaiz.

..........................

Blog honetako testu original guztien lizentzia: Creative Commons by-sa.

Somerights20

..........................

Blog honetako gai nagusiak

Sarean

Asier Sarasua Aranberri Twitter

Asier Sarasua Aranberri Flickr

Asier Sarasua Aranberri Facebook

Liburu eta proiektuak
Lehen Hitza Euskaraz