e-gorblog

Israelgo estatua Gazan (eta Palestina osoan) egiten ari den genozidioa ez da atzo goizekoa, bere sorreratik eta are lehenagotik ere aurrera daraman politikaren parte baizik. Horren erakusgarri Joe Saccoren komikirik onenetakoa den Gazako oin-oharrak honetan kontatzen dena: 1956an, Egiptoren aurka hasitako Sinaiko Gerraren testuinguruan, Gazako Rafah eta Khan Yunis hirietan eta errefuxiatuen kanpamenduetan egindako sarraskia, non bi egunetan ia 400 gazatar hil zituzten. Kazetaritza lan ikaragarria egiten du Saccok komikian, eta errealismo grafiko mingarriz ilustratu. Eta txalotzekoa da baita ere Astiberri argitaletxea egiten ari den lana, azken hiru urteotan Palestinari buruzko Saccoren hiru komiki handi euskaratuz (aurrez Palestina eta Gerra Gazan atera ditu; hirurak Julen Gabiriak itzuli ditu), han gertatzen ari dena ahaztu ez dezagun.

Euskal Herrian izandako sorgin-ehizen inguruan ari garelarik, denoi gogora datozkigu 1610 inguruan Lapurdin eta Zugarramurdi inguruan izan ziren sorginkeria auziak. Izan ere, komikietan ere irudikatu izan dira berriki samar: hor ditugu Asiskoren Sugarren mende edota Miren Mindegia eta Adur Larrearen Maria Zugarramurdikoa eta sorginduak izan ziren emakumeak. Alabaina, lehenago ere izan ziren sorgin-ehizak gurean, hainbat garai eta tokitan. Eta horietako lehenengoa 1525 urtean izan zen, Iruñean eta Pirinioetan, Nafarroako Erresumaren konkista amaitu berritan eta, zalantzarik gabe, hura errematatzeko.

Bada, sorgin-ehiza hartaz bost mende bete direnean, Nabarraldek haren inguruko komikia egin du, eta izenburua Graxi Adot eman dio. Izan ere, haren lehenengo biktimetako bat izan zen Auritz herriko izen bereko emakumearengan zentratu baitute istorioa Arantzazu Amezaga gidoilariak eta Odei Dabringhaus marrazkilariak. Euskal Herriaren zapalkuntzaren historia ezkutarazia ezagutzeko beste komiki-pieza bat.

Urtebete geroago, Astiberrik Alice Osemanen Heartstopper sailarrakastatsuaren hirugarren eta laugarren komikiak ere euskaratu ditu. Honekin sailaren euskarazko komikiek ia harrapatu dute jatorrizko bertsioa, momentuz bost liburu dituena. Egileak esan du hurrengo urtean amaiera emango diola seigarren komikiarekin eta telesailaren hiru denboraldiak borobilduko dituen filmarekin, Oseman berak zuzenduko duena. Komiki berri hauetatik hirugarrenak Urrats handi bat du izenburua, eta bertan Nick eta Charlie elkarrekin dabiltza eta oso pozik, baina beraien artekoa jendeari kontatzea ez zaie horren erraza egiten... eta gainera Parisera doaz astebetez lagunekin! Laugarrenak Esan gabe doa du izenburua, eta ez dizuegu kontatuko zertaz doan, aurrekoa ez izorratzeko! ;-)

Sua argitaletxea, Mendi Film festibalarekin batera, euskal mendizaletasunaren historiako lorpen eta pertsonarik esanguratsuenen inguruko komikiak argitaratzen ari da azken urteotan, Ramon Olasagastiren gidoiekin eta César Llagunoren marrazkiekin. Orain artean Everest-erako lehen euskal espedizioa, Iñurrategi anaiak eta Andres Espinosari buruzkoak atera zituzten. Bada, oraingoan beste euskal mendizale handi bati buruzkoa egin dute, handienetakoa zalantzarik gabe: munduan 14 zortzimilakoak igo zituen lehenengo emakumea den Edurne Pasabani buruzkoa hain zuzen ere. Edurne komikian, berarekin batera, elurra ere izango da ardatz eta protagonista, bere izenari eta bizitzari estu lotuta baitago.

Bertsolari aldizkariak azken urteotan komikiak argitaratzea ohikoa bilakatu da. Hala ikusi ditugu Nork, Nori, Arditutakoak edo 2021ean Beñat eta Unai Gaztelumendiren Bidea da borroka. Bada, orain azken horren jarraipena atera dute 140. zenbakitzat: Azken afaria.

Bidea da borrokan Gaztelumendi anaiek, Martin Artola bertsolariaren finalerako bidea aitzakia hartuta, beraien belaunaldiko euskal giroko gazteen kontuen inguruan hausnartu zuten: lehenagoko garaien borroka eta epikara berandu heldu eta galdu izana, aurreko belaunaldiei ez huts egiteko presioa, bazterrean utzitako lagunak, prekarietatea, gizonezkoen pribilegioak... Oraingoan, Martin gailurrera iritsi ondorengo erorialdi betean dago, eta lagunekin egiten duen afari batean ateratzen diren gaiek ematen diete egileei aitzakia 40en inguruan daudenen kontuez hitz egiteko: gurasotasun( behartu)az, burgesteaz, kanperrez, geopolitikaz, ekologiaz, bakardadeaz, komunitateaz... eta, esango nuke, batez ere laguntasunaz.

Horretaz guztiaz hitz egiteko pertsonaia (asko aurreko komikian ezagututakoak), bertso eta irudi ederto eginak eta istorio ongi harilkatua baliatzen dituzte, komiki atsegin eta aldi berean sakona osotuz.

Asterixen abenturen jatorrizko sortzaile eta egile René Goscinny eta Albert Uderzo duela urte dezente hilik egon arren, galiar heroiaren abenturek Salvat/Bruño etxearen eta beste egile batzuen eskutik aurrera jarraitzen dute, eta Idefix txakurtxoaren haurrentzako spin-offa ere hasi zuten. Bada, 2025ean Asterixen frankiziako hiru komiki berrik ikusi dute argia.

Alde batetik, Obelixen txakur txiki Idefixengan zentratutako Idefix eta menderakaitzak sailak (zeinak ETB3n eta Makusin animazioko seriea ere baduen) seigarren zenbakia kaleratu zen otsailean, Basoa argitan, Matthieu Choquet, Cédric Bacconnier eta Olivier Jean-Marieren gidoiarekin eta Jean Bastideren marrazkiekin; eta zazpigarrena urrian atera zen, Lutezian barrena, Lison d'Andréa, Philippe Clerc eta Olivier Serranoren gidoiekin eta Philippe Fenechen marrazkiekin.

Bestetik, Asterixen album berri bat ere atera zen urrian, Asterix Lusitanian. Zazpigarrena da Goscinny eta Uderzorik gabe egiten dutena, eta bigarrena Uderzoren aholkularitzarik gabe. Bigarrena da baita ere egile talde berak egiten duena: Fabcaro da gidoilaria eta Didier Conrad marrazkilaria (honek marraztu ditu Uderzo ondorengo zazpiak). Oraingo honetan Lusitaniara joan beharko dute, gaur egungo Portugalera. Jainkoen Egoitza abenturan ezagutu zuten esklabo ohi bat iritsi da galiar menderaezinen herrira, Asterix eta Obelixen (eta, jakina, edabe magikoaren efektu ahaltsuen) laguntzaren bila... Abentura berri bat hasi da gure lagunentzat!

Maddalen Arzallusek itzuli ditu Asterixena eta Idefixen seigarrena, eta Usua Lasak Idefixen zazpigarrena.

Kattin-Txiki Oiartzungo elkarteak herriko memoria historikoaren alde lan egiten du, Gerra Zibila eta diktadura frankista garaian egindako izugarrikerien egia ezagutaraztea eta hurrengo belaunaldiei transmititzea helburu. Lekukotasun ugari jaso dituzte, bi liburu argitaratu, lau ikus-entzunezko ekoitzi, zenbait lagunen hezurkiak berreskuratu, panelak jarri, erakusketak antolatu, omenaldiak egin... Eta orain, gazteengana iristeko asmoz, komikiaren bideari ere heldu diote.

Egin asmo duten sail baten lehen zenbakia da orain atera duten 1936 - Udatik negura komikia. Bertan gerraren lehen egunetan faxistak Oiartzunera sartu zirenekoaren berri ematen dute. Jon Gaztelumendi elkartekideak egin du gidoia, Kepa Etxeberriak marrazkiak eta Zigor Garrok koloreak.

Gaurkoan dakarkizuegun komiki honetan kontatzen denez, argi dago ez dela atzo goizekoa Ameriketako Estatu Batuetan presidente ergelak izatearena. Hollywood-eko western-en aktore izandako Ronald Reagan 1980ko hamarkadan izan zen presidente, eta bere garaian gertatu ziren Gerra Hotzaren amaiera, misil nuklearrei buruzko hitzarmena, Altzairuzko Oihalaren erorketa... Alabaina, Harriet argitaletxearen Gerra Hotza irabazi zuen ergela komikian ikusiko dugunez, ez zen preseski berari esker izan. Izan ere, Reagan komunikatzaile eta txiste-kontalari ona zen, baina alfer samarra. Pentsa, Gorbatxov-ek negoziazio guztiak bere aholkulariekin egin zituen berarekin beharrean... Horren guztiaren eta gehiagoren berri emango zaigu Le Naour eta Le Bihan egileen komiki honetan.

Xabier eta Martin Etxeberria anaiek idatzi dute eta Iñaki Holgadok marraztu Elkar argitaletxeak atera duen Medium, XX. mende hasierako Bilbon kokatutako detektibe istorioa, Sherlock Holmes-en abenturak gogoratzen dizkiguna eta haur eta gaztetxoei zuzendua. Sara Hazparne gazteak espiritista plantak eginez jendea engainatzen du, bere lagun Martinek ematen dion informazioa baliatuta. Baina halako batean bezero duen alargun aberats bat hil egiten dute eta Sara da susmagarria, eta kartzelara ez joateko kasua ikertu beharko du, Martin eta Dolores lagunak ondoan dituela. Industria, meatzeak, Dolores Ibarruri Pasionaria eta garaiko Bilboko beste zenbait gai errealek ere lekua dute bertan, entretenimendua eta historia bikain uztartuz.

Espainiako Gerra Zibilean, frankisten bonbardaketetatik ihesi ibili behar izan zen, beste jende asko bezala, Kateriñe Letamendia tolosarra. Hark, baina, eguneroko batean jasota utzi zituen jasandako lazkeriak. Bada, orain haren iloba Maitena Illarramendik komiki-gidoia idatzi du eguneroko hartan oinarrituta. Eta Iñigo Sarasolak marrazkiak jarrita, Erein argitaletxeak kaleratu du Kateriñe komikia. Emakumeek gerretan pairatzen duten sufrimenduaren beste erakusle bat, eta euskaldunon zapalkuntzaren historiaren puzzlea osatzeko beste pieza bat.