e-gorblog

Palestinar errefuxiatuei laguntzeko NBEren UNRWA agentziaren euskal adarrak, UNRWA Euskadik alegia, Libanon errefuxiatu gisa bizi diren zenbait emakume palestinarren bizitza errealetan oinarritutako istorioak kontatzen dituen komikia argitaratu zuen iazko abenduan. Ahlam, bizitza batekin amestuz du izenburua Sussana Martínen gidoia eta Cristina Buenoren irudiak dituen komiki honek.

Komikia CC-BY-NC-ND lizentziapean argitaratu da, zenbait ale doan banatu dira paperean eta ustez deskargagarri ere badago. Baina esan behar da ez dagoela batere erraz eskuratzeko... Komikiaren hainbat aurkezpen egin badira ere, UNRWA Euskadiren webgunean ezin da inon aurkitu deskargatzeko (izatez, komikiaren aipamenik ere ez dago inon!)... Paperezkoa liburutegian mailegatu behar, baldin badute... Gaia oso da jakin beharrekoa, ezagutarazteko komikia baliatzea bide bikaina, komikia ederra da, baina pena da zabalkundean horrela huts egitea, ezagutarazteko misioan guztiz huts egiten du.

Eguneraketa: Iñigo Ibarra @mendilarrek komikia nola lortzen den UNRWA Euskadikoei galdetu ondoren, deskargatzeko esteka bidali diote: https://unrwa.es/wp-content/uploads/2021/12/Comic-Ahlam-Sonar-con-una-vida-Euskera.pdf. Hala ere, arraroa da esteka ez izatea UNRWA Euskadikoa UNRWA Espainiakoa baizik, eta gainera hor esteka soilik dago, ez dago bestelako  artikulu edo aipamen edo estekarik webgune osoan edo UNRWA Euskadikoan...

Goscinny eta Uderzok 1959an sortutako Asterix pertsonaiaren abenturak Uderzo marrazkigileak bakarrean jarraitu zituen 1977an Goscinny hil ondoren, hari 2013an Jean-Yves Ferri gidoigileak eta Didier Conrad marrazkilariak hartu zioten lekukoa, eta geroztik bost album atera ditu bikote honek. Azkena iazko urtearen amaieran argitaratu zen, Asterix eta grifoa, eta hasieratik bertatik euskaraz ere egon da. Pozgarria da pertsonaia mitiko honen istorioak, berriak zein zaharrak, apurka-apurka euskaraz ere ateratzen ari direla ikustea.

Astiberri Bilboko argitaletxeak haurrentzako komikien bere Txikiberri bildumarekin jarraitzen du, eta oraingoan lehenago hasitako sail baten jarraipenarekin datorkigu. Biga 3 – Errekreazioak, klik eta ekin! da Biga saileko hirugarren istorioa, Biga 1 - Benetan identifikatu gabeko animaliaren eta Biga 2 – Super laguna!ren ondoren. Zein animalia den argi ez dagoen Bigaren eskolako abentura barregarriekin jarraitzen dute Romain Pujol eta Vincent Caut egileek zenbaki honetan ere.

Mende honen lehen hamarkadan euskarazko komiki gehien kaleratzen zuen etxea Sauré arabar argitaletxea izan zen, dena bi ediziotan ateratzen baitzuen, gaztelaniaz eta euskaraz. Gehienak hezkuntzara begirakoak ziren, artea, historia, zientzia... gaitzat zituztenak, baina fikzioa ere egiten zuen. Ondoren soilik digitalean argitaratzera pasatu zen, eta gero desagertu egin zen, urte luzez ezer argitaratu gabe egonik. Eta azken urteetan berriz ere hasi da paperean komikiak edota ipuinak argitaratzen. Komiki horietako zenbait berriak dira, baina beste asko lehenago digitalean soilik ateratako komikien berrargitaratzeak. Hori izan zen azaroan berri eman genuen Francisco de Goya, Henri Rousseau eta Van Gogh: mihisetik komikiraren kasua, eta hori da orain dakarzkizuegun 2021eko beste lau komiki hauetako gehienen kasua (baina ez guztiena).

Bizitzaren benetako funtsaren gidoia Jorge González de Mataucorena da eta irudiak Fernando Ferreirorenak, eta komikian izen bereko istorioaz gain 2012an digitalean ateratako Argitaratzaile baten istorioak 1: Matxinsalto argitaratzailea ere badago, Jansainen gidoia eta Esteban Hernández Calvoren irudiak dituena.

Zaporeen abentura liburuan aurrez euskarri digitalean ateratako Trattoria saileko bi zenbakiak (Giancarlok ez du etsiko! eta Ni hao, Txina!) daude, Lipocito gidoilari eta Sara Calzada marrazkilari dituztenak, eta Newtondarrak saileko 2. zenbakia (Newton eta frutaren bahiketa), Edorta Corpás gidoilari eta Victor Araque marrazkigile dituena. Eta Newton eta etorkizunerako bidaia: klonak vs robotak liburuan Newtondarrak sail horretako 3. eta 4. zenbakiak daude (Newton eta berdinen jatorria eta Newton 24. mendean eta koska), egile berberenak. Bitxia da zergatik ez dituzten Newtondarrak saileko hiruak liburu bakarrean atera, bat beste sail batekoekin atera beharrean, baina tira...

Azkenik, Lurraren semea Manuel gaztetxoa protagonista duen Txanoa bildumako aurrez digitalean soilik irtendako hiru albumez osatuta dago: Zeharkaldi urdina, Tumbesera itzuli eta Uretara!. Denek, aurrekoek bezala, Txani Rodríguez dute gidoilari eta Nacho Fernández marrazkigile.

Azken urteetan, irabazi asmorik gabeko elkarte eta gobernuz kanpoko erakunde ugari ari da komikia baliatzen bere mezua zabaltzeko. Horren erakusgarri, 2021 urte honetan ateratako hiru komikiak.

Errefuxiatuen eskubideen alde jarduten duen CEAR Euskadi elkarteak Alde egin edo hil komikia argitaratu du. Susanna Martínek egin du, eta Honduras eta El Salvadorretik arrazoi ezberdinengatik ihes egin behar izan duten hainbat pertsonen istorioak kontatzen dira bertan: krimen antolatutik, biolentzia LGTBIfobotik, indarkeria matxistatik... Eta harrerako herrialdeetan aurkitzen dituzten diskriminazio eta aurreiritziak ere salatzen ditu. Komikia elkarteari postaz eska dakioke.

Bestalde, Gehitu Euskal Herriko LGTBI kolektiboaren eskubideen aldeko elkarteak eta Mugen Gainetik txirotutako herrialdeen garapenerako GKEak Beste aldetik – Hemengo eta hango trans emakumeen bizipenak komikian atera du. Bertan Ertamerika zein Espainiako 8 emakumezko egilek (Teresa Castro, Susanna Martín, Sydney Hilton, María José Manzano, Catalina Parra, Elsa Ruiz, Sara Soler eta Xulia Vicente) beste hainbeste trans emakumeren istorioak kontatzen dituzte, propioak edo testigantzaz jasotakoak. Komikia doan deskargatzeko moduan jarri dute.

Azkenik, Cáritas Bizkaia elkarteak Konexio irekia komikia egin du. 2021ean zehar Cáritas Bizkaiako Namasté taldeak tailer kulturanitzak antolatu zituen beste herrialde batzuetatik datozen eta sare soziala handitu nahi duten gazteen sormen-trebetasunak garatzeko helburuarekin, Kike Infamek gidatuta. Eta tailer horren emaitzetako bat izan da komiki hau, tailerreko parte hartzaileen gidoia eta Kike Infameren irudiak dituena. Komiki hau ere dohainik deskargatu daiteke.

Txalaparta argitaletxeak azkenaldian ia-ia urtero ateratzen du komiki bat. 2018an Lucio Urtubia anarkista nafar mitikoaren bizitza kontatzen zuen Gerezi garaia argitaratu zuen. Urtubiak bankuak lapurtu edo, bere hitzetan, "desjabetzen" zituen txiroenen artean banatzeko eta kausarako. Bada, aurten beste aberatsen desjabetzaile anarkista baten, zehazki Alexandre Jacob-en, bizitza dakarkigute komiki-formatuan: Jacob, gaueko langilea. Jacob-en bizitza bide-erakusle izan zen Urtubiarentzat, haren biografia oheburuko liburu baitzuen nafarrak. Eta esaten da Maurice Leblanc-entzat Arsène Lupin pertsonaia sortzeko orduan inspirazio ere izan zela (egileak ukatzen zuen arren; baina kointzidentzia gehiegi dira: pertsonaia sortu zuen garaian, Jacob-en epaiketaren berri ematen zuen Leblanc-ek lan egiten zuen egunkariak, lapur biek soilik aberatsei lapurtzen diete ohar ironikoak utziz...).

1879an jaioa, 11 urterekin itsasoratu zen Jules Verneren istorioek liluratuta, eta derrigortuta piraterian ere aritu zen. Garai horietan ezagutu zuen munduaren miseriaren kontzientzia hartuta, 15 urterekin anarkismoan militatzen hasi zen eta, beranduago, Robin Hood moderno baten gisara pobreei emateko aberatsei lapurtzen hasi zen.

Ikusten denez, bizitza zinez interesgarria izan zuen, komikian kontatzeko modukoa. Matz gidoilariak eta Léonard Chemineau marrazkilariak hartu dute beren gain egitekoa, eta ederto bete ere! Komiki aparta da, ongi kontatutako istorio batekin eta irudi ederrekin hornitua. Aurten euskaraz atera diren komikien harribitxietako bat.

Azken urteetan atalka Xabiroin agertu ondoren, iritsi zaio ordua Sasi artean Elgetari album formatuan argia ikusteko.

Koldo Izagirrek idatzi, Dani Fanok marraztu eta Ekaitz Agirre Garlukek koloreztatutako komiki hau elkarlanean atera dute Ikastolen Elkarteak eta Euskal Herriko Trikitixa Elkarteak. Jazinto Rivas Elgeta XX. mendeko trikitilari mitikoaren bizitza kontatzen du: haurtzaroa, sozialismoa, gerra, kartzela, bizitza bohemioa, trikitixa kontuak... Bizitza berezi eta jakingarria, modu ederrean kontatua komiki bikain honetan.

Komiki formako beste aletxo bat gure historia ezagutzera emateko bidean. Ikusi ze bideo-trailer polita egin duten, eta hemen aurrerapen orri batzuk; ezin izango zara erosi gabe gelditu!

Iaz atera zuen Harriet argitaletxeak Stéphane Piatzszek gidoilariaren eta Tieko marrazkilariaren Dortokaren promesa, eta orain haren jarraipena dakarkigu, Dortokaren promesa 2. Bertan ikusiko dugu Quitt, Apolline eta Louiseren istorioaren jarraipena, frantziar gobernuak ingelesei kendu berri dieten Tortuga uhartera hango filibusteroekin populazioa finkatzeko bidalitako hiru emakume presoren abenturen jarraipena alegia.

Nork, Nori eta Arditutakoaken ondoren, berriz ere Bertsolari aldizkariaren zenbaki bat komikia izango da. Beñat eta Unai Gaztelumendi anai bertsolariek egin dute elkarlanean Bidea da borroka, lehenak gidoia eta bigarrenak irudiak. BECeko finalera abestera doan Martin 35 urte inguruko bertsolaria da protagonista, eta bidean doala horraino eraman duen bide osoa gogoratuko du, hala belaunaldi horren eta egokitu zaien garai berri hauen analisi eta kronika umoretsua osatuz.

Harriet argitaletxeak aurretik hirutan argitaratu ditu gurean Bruno Duhamel egile frantziarraren komikiak: Itzulera, Inoiz ez eta #kontaktuberria_. Normalean istorioa zein marrazkiak berak egiten baditu ere, oraingoan Isabelle Sivanen gidoi batean oinarritutako Abelen bidaia dakarkigu, aurrekoak bezala samurtasunez betea eta landa-eremuko bizitzaren erretratua. Anai-arrebek alde egin zutelako desgogara egin behar izan zen Abel etxaldearen kargu, nahiz eta berak beti nahi izan duena alde egin eta bidaiatzea izan... Orain, zahartzaroan aurrera doala eta herritik inoiz atera gabea, Etiopiara joateko erabaki irmoa hartu du.