e-gorblog

Mende honen lehen hamarkadan euskarazko komiki gehien kaleratzen zuen etxea Sauré arabar argitaletxea izan zen, dena bi ediziotan ateratzen baitzuen, gaztelaniaz eta euskaraz. Gehienak hezkuntzara begirakoak ziren, artea, historia, zientzia... gaitzat zituztenak, baina fikzioa ere egiten zuen. Ondoren soilik digitalean argitaratzera pasatu zen, eta gero desagertu egin zen, urte luzez ezer argitaratu gabe egonik. Eta azken urteetan berriz ere hasi da paperean komikiak edota ipuinak argitaratzen. Komiki horietako zenbait berriak dira, baina beste asko lehenago digitalean soilik ateratako komikien berrargitaratzeak. Hori izan zen azaroan berri eman genuen Francisco de Goya, Henri Rousseau eta Van Gogh: mihisetik komikiraren kasua, eta hori da orain dakarzkizuegun 2021eko beste lau komiki hauetako gehienen kasua (baina ez guztiena).

Bizitzaren benetako funtsaren gidoia Jorge González de Mataucorena da eta irudiak Fernando Ferreirorenak, eta komikian izen bereko istorioaz gain 2012an digitalean ateratako Argitaratzaile baten istorioak 1: Matxinsalto argitaratzailea ere badago, Jansainen gidoia eta Esteban Hernández Calvoren irudiak dituena.

Zaporeen abentura liburuan aurrez euskarri digitalean ateratako Trattoria saileko bi zenbakiak (Giancarlok ez du etsiko! eta Ni hao, Txina!) daude, Lipocito gidoilari eta Sara Calzada marrazkilari dituztenak, eta Newtondarrak saileko 2. zenbakia (Newton eta frutaren bahiketa), Edorta Corpás gidoilari eta Victor Araque marrazkigile dituena. Eta Newton eta etorkizunerako bidaia: klonak vs robotak liburuan Newtondarrak sail horretako 3. eta 4. zenbakiak daude (Newton eta berdinen jatorria eta Newton 24. mendean eta koska), egile berberenak. Bitxia da zergatik ez dituzten Newtondarrak saileko hiruak liburu bakarrean atera, bat beste sail batekoekin atera beharrean, baina tira...

Azkenik, Lurraren semea Manuel gaztetxoa protagonista duen Txanoa bildumako aurrez digitalean soilik irtendako hiru albumez osatuta dago: Zeharkaldi urdina, Tumbesera itzuli eta Uretara!. Denek, aurrekoek bezala, Txani Rodríguez dute gidoilari eta Nacho Fernández marrazkigile.

Azken urteetan, irabazi asmorik gabeko elkarte eta gobernuz kanpoko erakunde ugari ari da komikia baliatzen bere mezua zabaltzeko. Horren erakusgarri, 2021 urte honetan ateratako hiru komikiak.

Errefuxiatuen eskubideen alde jarduten duen CEAR Euskadi elkarteak Alde egin edo hil komikia argitaratu du. Susanna Martínek egin du, eta Honduras eta El Salvadorretik arrazoi ezberdinengatik ihes egin behar izan duten hainbat pertsonen istorioak kontatzen dira bertan: krimen antolatutik, biolentzia LGTBIfobotik, indarkeria matxistatik... Eta harrerako herrialdeetan aurkitzen dituzten diskriminazio eta aurreiritziak ere salatzen ditu. Komikia elkarteari postaz eska dakioke.

Bestalde, Gehitu Euskal Herriko LGTBI kolektiboaren eskubideen aldeko elkarteak eta Mugen Gainetik txirotutako herrialdeen garapenerako GKEak Beste aldetik – Hemengo eta hango trans emakumeen bizipenak komikian atera du. Bertan Ertamerika zein Espainiako 8 emakumezko egilek (Teresa Castro, Susanna Martín, Sydney Hilton, María José Manzano, Catalina Parra, Elsa Ruiz, Sara Soler eta Xulia Vicente) beste hainbeste trans emakumeren istorioak kontatzen dituzte, propioak edo testigantzaz jasotakoak. Komikia doan deskargatzeko moduan jarri dute.

Azkenik, Cáritas Bizkaia elkarteak Konexio irekia komikia egin du. 2021ean zehar Cáritas Bizkaiako Namasté taldeak tailer kulturanitzak antolatu zituen beste herrialde batzuetatik datozen eta sare soziala handitu nahi duten gazteen sormen-trebetasunak garatzeko helburuarekin, Kike Infamek gidatuta. Eta tailer horren emaitzetako bat izan da komiki hau, tailerreko parte hartzaileen gidoia eta Kike Infameren irudiak dituena. Komiki hau ere dohainik deskargatu daiteke.

Txalaparta argitaletxeak azkenaldian ia-ia urtero ateratzen du komiki bat. 2018an Lucio Urtubia anarkista nafar mitikoaren bizitza kontatzen zuen Gerezi garaia argitaratu zuen. Urtubiak bankuak lapurtu edo, bere hitzetan, "desjabetzen" zituen txiroenen artean banatzeko eta kausarako. Bada, aurten beste aberatsen desjabetzaile anarkista baten, zehazki Alexandre Jacob-en, bizitza dakarkigute komiki-formatuan: Jacob, gaueko langilea. Jacob-en bizitza bide-erakusle izan zen Urtubiarentzat, haren biografia oheburuko liburu baitzuen nafarrak. Eta esaten da Maurice Leblanc-entzat Arsène Lupin pertsonaia sortzeko orduan inspirazio ere izan zela (egileak ukatzen zuen arren; baina kointzidentzia gehiegi dira: pertsonaia sortu zuen garaian, Jacob-en epaiketaren berri ematen zuen Leblanc-ek lan egiten zuen egunkariak, lapur biek soilik aberatsei lapurtzen diete ohar ironikoak utziz...).

1879an jaioa, 11 urterekin itsasoratu zen Jules Verneren istorioek liluratuta, eta derrigortuta piraterian ere aritu zen. Garai horietan ezagutu zuen munduaren miseriaren kontzientzia hartuta, 15 urterekin anarkismoan militatzen hasi zen eta, beranduago, Robin Hood moderno baten gisara pobreei emateko aberatsei lapurtzen hasi zen.

Ikusten denez, bizitza zinez interesgarria izan zuen, komikian kontatzeko modukoa. Matz gidoilariak eta Léonard Chemineau marrazkilariak hartu dute beren gain egitekoa, eta ederto bete ere! Komiki aparta da, ongi kontatutako istorio batekin eta irudi ederrekin hornitua. Aurten euskaraz atera diren komikien harribitxietako bat.

Azken urteetan atalka Xabiroin agertu ondoren, iritsi zaio ordua Sasi artean Elgetari album formatuan argia ikusteko.

Koldo Izagirrek idatzi, Dani Fanok marraztu eta Ekaitz Agirre Garlukek koloreztatutako komiki hau elkarlanean atera dute Ikastolen Elkarteak eta Euskal Herriko Trikitixa Elkarteak. Jazinto Rivas Elgeta XX. mendeko trikitilari mitikoaren bizitza kontatzen du: haurtzaroa, sozialismoa, gerra, kartzela, bizitza bohemioa, trikitixa kontuak... Bizitza berezi eta jakingarria, modu ederrean kontatua komiki bikain honetan.

Komiki formako beste aletxo bat gure historia ezagutzera emateko bidean. Ikusi ze bideo-trailer polita egin duten, eta hemen aurrerapen orri batzuk; ezin izango zara erosi gabe gelditu!

Iaz atera zuen Harriet argitaletxeak Stéphane Piatzszek gidoilariaren eta Tieko marrazkilariaren Dortokaren promesa, eta orain haren jarraipena dakarkigu, Dortokaren promesa 2. Bertan ikusiko dugu Quitt, Apolline eta Louiseren istorioaren jarraipena, frantziar gobernuak ingelesei kendu berri dieten Tortuga uhartera hango filibusteroekin populazioa finkatzeko bidalitako hiru emakume presoren abenturen jarraipena alegia.

Nork, Nori eta Arditutakoaken ondoren, berriz ere Bertsolari aldizkariaren zenbaki bat komikia izango da. Beñat eta Unai Gaztelumendi anai bertsolariek egin dute elkarlanean Bidea da borroka, lehenak gidoia eta bigarrenak irudiak. BECeko finalera abestera doan Martin 35 urte inguruko bertsolaria da protagonista, eta bidean doala horraino eraman duen bide osoa gogoratuko du, hala belaunaldi horren eta egokitu zaien garai berri hauen analisi eta kronika umoretsua osatuz.

Harriet argitaletxeak aurretik hirutan argitaratu ditu gurean Bruno Duhamel egile frantziarraren komikiak: Itzulera, Inoiz ez eta #kontaktuberria_. Normalean istorioa zein marrazkiak berak egiten baditu ere, oraingoan Isabelle Sivanen gidoi batean oinarritutako Abelen bidaia dakarkigu, aurrekoak bezala samurtasunez betea eta landa-eremuko bizitzaren erretratua. Anai-arrebek alde egin zutelako desgogara egin behar izan zen Abel etxaldearen kargu, nahiz eta berak beti nahi izan duena alde egin eta bidaiatzea izan... Orain, zahartzaroan aurrera doala eta herritik inoiz atera gabea, Etiopiara joateko erabaki irmoa hartu du.

Benjamin Tuterakoa XII. mendeko mendeko merkatari judua dugu, aski ezezaguna izan arren Marco Polok bere bidaia entzutetsua egin baino ehun urte lehenago gauza bertsua egin zuena. Bidaian ezagutu zituen gizarteen, euren ohituren eta bizimoduaren berri eman zuen Bidaien Liburua lanean. Mikel Begoñak idatzi du Nabarralderentzat Benjamin Tuterakoaren bidaia aparta komikia, eta bertan Bidaien Liburuko zenbait pasarte esanguratsu kontatuko dizkio Benjaminek Antso Jakituna erregeari Gaztelako tropek bere erresumaren mendebaldeko aldea erasotzen zuten bitartean. Iñaketek egin ditu marrazkiak.

Gregorio Muro Harriet mitikoaren komikigintzarako itzuleraren bigarren fruitua da Iván Gilen irudiak eta Ekaitz Agirre Garluken koloreak dauzkan Mugako dragoiak western hau. Urtearen hasieran Frantzian atera zena Glénaten eskutik saileko lehen albuma eta berriki bigarrena, eta orain Harriet argitaletxearen eskutik euskaraz atera da bi albumen bilduma. 120 orri dira guztira, azalpen historikoen 12 orri barne.

XVIII. mendearen amaieran, euskal jatorriko Juan Bautista Anza Mexiko Berriko gobernadorea da, eta larruzko dragoiak izenez ezagututako soldadu-taldeaz eta miliziano talde batzuez baliatuz, AEBen muga zaindu behar du, komantxeen erasoei aurre egin, lehorteak hilzorian jarritako herri eta tribu zenbait sorotsi... Komiki historikoa da, gertaera benetakoak baititu oinarri; baina Murok, ohi duen gisara, ikuspegi humanista batetik kontatu du.

Su Ta Gar musika talde ezagunak komiki bat argitaratu du, Sua izenburuduna. Alex Tellok idatzi du istorioa eta Julen Ribasek marraztu. Baina, irudi lezakeen kontrara, ez da taldearen ibilbidea kontatzen duen komiki bat. Sua izeneko gazte baten istorioa dago komikian, eta istorio hori Su Ta Garren 36 kantaren letren zatien bidez kontatzen da. Taldeak bere kantuen bidez nola, hala islatu ditu komikiak ere Euskal Herriaren azken 30 urteen testuinguru soziopolitikoa, fikzioa, fantasia eta errealitatea uztartuz. Errutina, gizarte-injustiziak, polizia, tabernak, drogak, musika... hau da, gazte askoren bizitza erretratatuta ikusiko duzu 80 orriko komiki mardul, original eta bikain honetan.