Eibartik

Lehenago be jardun izan dogu Eibarko hittanuaz blog honetan. Hittanuan inguruko arau sozialetaz eta transmisiñuaz, eta baitta ikastarua antolatzen geniharduala be. Azkenian, maiatzian izan da ikastaruori. Badihardugu Elkartian eskutik eta Eibarko Udalan eta Euskaltegixan laguntziakin, hika ikastarua antolatu dogu Eibarren.

Ikastaro laburra izan da, 10 ordu, sarrera-ikastaro bat, baina oso esperientzia politta izan da. Behin ikastarua amaittuta, baloraziñua eta hausnarketia eitteko sasoia heldu da, eta pozik egoteko moduan gaoz. Ikasle ugarik emon dau izena (37 lagun; azkenian talde 2 egin bihar izan doguz), jende gehixenak ikastarua amaittu dau, ikasliak gogotsu ibili dira eta hurrengo ikastaro baterako gogoz geldittu dira...

Uste dot hasierako helburuak bete dittugula. Hasieratik esan genduan 10 orduan ezin dala hittanua ikasi; ezta erakutsi bez, jakiña. Gure asmua beste bat izan da: hittanuan inguruko oiñarrixak emotia, jentia ikastera animatzia, berbetan hasteko lotsia galtzia eta euren aldetik gaixa lantzen jarraitzeko baliabidiak (eta gogua) eskintzia.

Nere aldetik be asko ikasi dot. Hasiera batian laguntzen ibili bihar nintzan, baina hainbeste ikaslek izena emonda, irakasle izatia be egokittu jata azkenian. Onartu bihar dot nokako pluraletan apuntietara begira jardun dotela sarri-sarri, baina oso gustora jardun dot. Talde zoragarrixa euki dot eta eskerrik asko guzti-guztiori, bihotzez. Esperientzia ederra izan da neretako.

Eta hau ez da hamen amaittu. Ikastaro amaieran inkestatxo bat be pasau genduan eta keja bakarra egon da: ikastarua laburregixa izan dala. Hori ona da! Hurrengo baterako be ipiniko dogu 2. ikastaro bat.

Joan zen asteburuan operan izan ginen. ABAOk Bilbon antolatzen dituen emankizunetako bat ikustera joan ginen. Donizettiren Lucia di Lammermoor ikusi genuen. Ederra, oso ederra. Silvia Vázquez sopranoa primeran; zuzendaritza, antolaketa, eta taularatze ederra; eta Euskalduna jauregia ere toki ezin hobea horrelako kontuetarako. Opera Berri emankizunen barruan ikusi genuen opera-saioa; urtean 2 emankizun izaten dira, normalean baino dexente merkeago. Merezi du. Izan ere, opera ez da ez batere merkea.

Ez naiz operazale amorratua, baina gustatzen zait tarteka entzutea. Askotan, baina, ni moduko ezjakinentzat, zaila izaten da nondik hasi jakitea. Hango, hemengo, harutzagoko zerrendak begiratu ditut eta, tartean, 50 opera-lanik onenen zerrenda bat aurkitu dut. Hementxe lehenengoak, pixkat osatuta eta loturekin.

Ez dira denak egongo, eta zalantzazko zerrenda izango da askorentzat (edozein zerrenda bezala), baina hor agertzen diren lehenengo 15-20 operak, behintzat, guztion ahotan dabiltzanak, nik uste. Hasi naiz horien bila eta mp3ra pasatzen.

1. La Traviata (Giuseppe Verdi)
   
2. Die Zauberflöte (Wolfgang Amadeus Mozart)
3. Aida (G. Verdi)
4. Carmen (Georges Bizet)
   
5. La boheme (Giacomo Puccini)
   
6. Turandot (G. Puccini)
7. Madame Butterfly (G. Puccini)
   
8. Rigoletto (G. Verdi)
   
9. Il trovatore (G. Verdi)
10. Die Walküre (Richard Wagner)
    
11. Cavalleria rusticana (Pietro Mascagni)
    
12. Don Giovanni (W.A. Mozart)
    
13. I pagliacci (Ruggero Leoncavallo)
    
14. Le nozze di Figaro (W.A. Mozart)
    
15. Nabucco (G. Verdi)
    
16. Otello (G. Verdi)
    
17. Götterdämmerung, El ocaso de los Dioses (R. Wagner)
    
18. Tosca (G. Puccini)
    
19. ll barbiere di Siviglia (Giocchino Rossini)
    
20. Der fliegende Holländer (R. Wagner)
    
21. La fille du régimen (Gaetano Donizetti)
    
22. Lohengrin (R. Wagner)
    
23. Tristan und Isolde (R. Wagner)
    
24. L'elisir d'amore (G. Donizetti)
    
25. Lucia di Lammermoor (G. Donizetti)
    
26. Don Carlo (G. Verdi)
    
27. Das Rheingold (R. Wagner)
    
28. Un ballo in maschera (G. Verdi)
    
29. Siegfried (R. Wagner)
    
30. La forza del destino (G. Verdi)
    

Hona hemen, amaitzeko, Lucia di Lammermoor operako pasarterik ezagunenetako bat, bertsio modernoan:

Saturixo erreka Elgoibar eta Eibar artean dago, Maltzaga ondoan. Garai batean leku ezaguna, bai arrantzaleentzat, bai baserritarrentzat (Arrate eta San Pedro auzoen artean dago). Bizpahiru errota ere izan ziren inguruan. Azkenaldian, baserriak eta auzoak hustu ahala, eta errotak behea jota, erdi-ezkutuan geratu da ingurua.

Eibarko Klub Deportiboa "erabilera" berriak ematen hasi da eta maiatzaren 14an arroila-jaitsiera antolatu zuen. Badirudi inguru aproposa dela, batez ere urez gainezka datorrenean.

Eibartarrez eta elgoibartarrez osatutako talde batek goitik beherako bidea egin zuten eta bideoa ere grabatu zuten. Neoprenoa, arnesa, segurtasun mosketoi bat eta zortzi bat hartu, eta ordu eta erdian jaitsi zuten Saturixo erreka, harik eta N-634 errepidera heldu ziren arte. Bidean, 30 metroko rapel bat ere egin behar izan zuten Saturixoko amila aldats handikoa da-eta. 

Albistea Elgoibarren.net webgunetik jaso dut. Informazio gehiago Deporraren Foroan.

Gaur, osteguna, hasi da Eibarko Euskal Jaiaren 46. edizioa. Gaurtik eta igandera bitartean, Euskal Jaiak hainbat ikuskizun eta ekitaldi izango ditu. Labur-labur esateko:

• maiatzak 26: "Kalamuako Parlamentua" jokoari buruzko lehiaketa
• maiatzak 27: umeendako jokoak eta jolasak Untzagan eta Gozategiren kontzertua
• maiatzak 28: Artisau eta Baserritarren azoka, herri kirolak, bertsolariak, Kantu Afaria.
• maiatzak 29: Euskal Jai eguna, kalejira, dantzak eta Ezpalak ikuskizuna. Herri bazkaria eta erromeria.

Informazio zehatzagoa triptikoan.

Sarrerak oraindik salgai daude Klub Deportiboan, bai zapatuko kantu afarirako, bai domekako herri bazkarirako.

Ezpalak ikuskizuna

Dantzarioi dagokigunez, igandean izango dugu Eibarren Ezpalak nazioarteko dantza tradizionalaren jaialdia eta aurten bikoteko dantza soltea izango da gai nagusia. Baina horren aurretik, larunbat goizean, dantza soltea gai hartuta, folklore alorreko ikertzaileen eta adituen gogoetak aurkeztuko dira Portalea kultur etxean.

Informazio guztia Eibarko Klub Deportiboaren webgunean.

Guia del autoestopista galáctico
Douglas Adams
Anagrama 2007 (jatorrizkoa, 1979)
188 orrialde

Ford Prefect, Betelgause planetan jaiotako bidaiari bat, Galaxian barrena dabil joan-etorrian, Galaxiako Autoestopistaren Gida eguneratzen (galaxian barrena dabiltzan bidaiarientzat ezinbesteko gida, Lonely Planet gida sideral moduko bat). Lurrean dagoela Arthur Dent ezagutuko du, Londres ondoko herritxo batean bizi den pertsona "normal" bat. Baina Vogondarrek beste plan bat dute lurrarentzat: suntsitu egingo dute gure planeta autopista hiperazkar bat eraikitzeko. Hortik aurrera, Ford eta Arthur hara eta hona ibiliko dira galaxian zehar eta hainbat abentura biziko dituzte elkarrekin.

1978an irrati-komedia moduan sortu zuen Douglas Adams idazle britainiarrak eta hurrengo urtean kaleratu zen "The Hitchhiker's Guide To The Galaxy" eleberri ezaguna. Umorezko zientzia fikzioaren barruan libururik ezagunetarikoa (eta salduenetakoa). Izandako arrakastaren ondorioz beste produktu batzuk ere sortu ziren ondoren (komikia, telebista-seriea, bideojokoak, filma...).

Liburu ganberroa, imajinazioz gainezka egiten duena, umore ironiko eta absurdoz josia. Iban Zalduaren Si Sabino viviría edo Eduardo Mendozaren Sin noticias de Gurb gogorazi dizkit. Gustura irakurri dut. Aukeran, laburregia (188 orrialde, nik irakurritako edizioan). Jarraitzeko gogoa geratu zait. Eta badut lana, idazleak beste 4 liburu ere idatzi baitzituen (trilogia bat bost liburukitan, horrelaxe definitu izan zuen idazleak bere lana): El restaurante del fin del mundo, La vida, el universo y todo lo demás, Hasta luego, y gracias por el pescado, eta Informe sobre la Tierra: fundamentalmente inofensiva.

Eskerrik asko gomendioagatik, @filoblogia eta @jozulin.

Hemen filmaren trailerra:

Zeinek antolatzen dittu maiatzeko agendak? e?
Badago erantzunik galaxia honetan?

Euskal Jaixa, Kantu afarixa, Mundumira, Ibilaldia, ezkontzak, jaunartziak, andereñuekin batzarrak, ikastolako olinpiada txikixa, ikastolako Euskaraz Bizi jaixa, ikastolako gurasuen bazkarixak, udalekuetarako matrikulaziñuak eta papeleuak, haziendako deklaraziñua, galleguen jaixa eta Santakurutzekuak eta Abontzakuak, txanpions finala, Arratian aldeko jaialdixak, Eibar 2. mailara, IEB11, lagun arteko afarixak, hauteskundiak,...

Giza-jaiotzen estatistika ez-uniformia dala eta, urtebetetzez beteta be badago maiatza (erregaluak, merendolak, erosketak, afarimeriendak...).

Eta, gainera, reboluziñuak be maiatzian ipintzen dittue #acampadasol

Eta ez ahaztu Eurovision!

Jodeee! Ez naizela heltzen danera!!

Eskerrak hitano ikastarua ez genduan maiatzian ipini. Ala bai?

Oro-mintzo

Baña nik, izkuntza larrekoa,
nai aunat* ere noranaikoa:
yakite egoek igoa,
soina zar, berri gogoa,
azal orizta, muin betirakoa.

*Berez "haut" beharko leuke, eta ez "haunat". Adizki horrek ez dau bihar noka-ko -na- markarik. Gizonezko zein andrazko, danendako "haut". Dana dala, "haunat" be zelako politta dan ;-)

Maiatzaren 25erako euskeraren transmisioaren inguruko mintegia antolatu du …eta kitto! Euskara Elkarteak, Eibarko Udalaren laguntzarekin. Egun osoko jardunaldia izango da (goizez 08.45etatik 13.30etara eta arratsaldez 15.00etatik 17.30etara Portalea kultura etxean.

Udaletako euskara teknikariei, euskara elkarteetako kideei, irakasleei eta aisialdi taldeetako ordezkariei zuzenduta dago bereziki. 

Mintegian euskararen transmisioak duen garrantzia azalduko dute eta, horretarako, hainbat erakundetako ordezkariak zein esparru horretan beharrean diharduten aditu eta teknikariak gonbidatu dituzte, bakoitzak bere esparrukoen inguruko azalpenak eman ditzan.

Izena emateko, maiatzaren 204a arte …eta kitto! Euskara Elkartean (943 200 918). Prezioa 20 euro, bazkaria barne. 

Egitaraua:

• 09.00 Akreditazioak, ongi etorria eta aurkezpena.
• 09.40 "EAEko euskararen belaunez belauneko transmisioa
• 10.20 Transmisioa Nafarroan (Bortzirietako esperientzia)
• 10.55 Ikastolen Federazioaren esperientzia
• 11.25 Atsedenaldia
• 11.50 Transmisioa aisialdian (Getxoko eta Arrasateko esperientzia)
• 12.50 Udaletako lana (Lasarteko eredua)
• 13.30 Bazkaria
• 15.05 Paula Casares hizkuntzalari eta irakaslearen hitzaldia
• 16.05 Mahai-ingurua: transmisioa bermatzeko urratsak
• 17.20 Agurra

Ez dakit munduan egongo ete dan animalixa puntualagorik. Aurten be, urtero-urtero moduan, hamentxe agertu jakuz maiatza hasieran, euren txilixo eta zalapartekin abijoiak (sorbeltzak, Apus apus).

Basarrittarren arteko esakera zaharrak be holaxe diño, abijoiak Santa Kurutz egunetik (maiatzak 3) Santa Kurutz egunera (irailak 14) egoten dirala gure artian. Etortzeko orduan zihatzaguak dira, danak alkarrekin etortzen dira, egun gitxiren barruan, maiatzeko lehenengo astian. Juateko orduan talde txikixetan antolatzen dira, behin abuztua heldu ezkero. Azkenak iraila hasieran ikusiko dittugu.

Txori alai eta bizixak, euren bizi guztia (kumaldixa izan ezik) hegan eitten dabenak (baitta jan, lo eta txortan be).

Behin abijoiak Eibarren, neretako hortxe hasten da uda sasoia. Aurtenguan moduan egualdi ederrakin bada, oindiok gehixago. Mendirako urteerak ugarittuko doguz, Santa Kurutzera igoko dogu afarimeriendak eittera eta hondartza sasoia be laster hasiko dogu.

Udia hasi da!

Abijoi, txirri, zirringilo, sorbeltz eta txori honen beste izen batzuk, aurreko batian idatzittako honetan: Sorbeltzak (Apus apus) euskal izenak.

Luis Haranburu-Altunaren (Alegia, 1947) lehenengo eleberria. Euskal literaturaren hastapenetan idatzi ziren aurreneko eleberrien artean aipagarrienetakoa, kalitatea gora-behera, berrikuntza izan zelako euskal letretan eta garai hartan sortu zuen oihartzunagatik. Best-sellerra izan zen bere sasoian. Euskal irakurle gazteen artean asko irakurri zen (Frankismoko libururik salduenen artean dago).

Gaurko begiekin begiratuta liburua xinpletxoa ere izan daiteke, baina oraindik ere erraz irakurtzen da eta ez du galdu bere ukitu modernoa. Ulergarria da orain dela 40 urte sortu zuen ikusmira, ordura arteko euskal literaturan gutxi landutako gaiak azaltzen direlako: maitasuna, bakardadea, bikote-harremanak, desamodioa eta sexu pittin bat (amiñi bat, e?), dena ere existentzialismo frantses tantez zipriztindua.

Eleberri laburrean zehar (130 orrialde eskas, letra-tipo handiz) Xabierren eta Inesen arteko harremana kontatzen digu, Xabierrek berak lehenengo pertsonan kontatuta.

Egia esateko, ti-ta irakurri dut, gustura, Inesen sareetan harrapatuta.