Umetako lehenengo oroitzapenak
Gogoratuko dituzte aurtengo oporrak? Gogoratuko dituzte azken urteotan eurekin egindako gauzak? Gogoratuko dute zenbat maite ditugun? Azken 8 urteak emozioz eta anekdotaz beteak izan dira, baina zalaparta guzti horretatik zer gogoratuko dute gure seme-alabek?
Izan ere, nik oso-oso gauza gutxi gogoratzen ditut nire ume-umetako lehenengo urteetakoak. Sei urtetik aurrera gehixeago, baina ordura arte, irudi edo sentsazio hutsak. Hala ere, badira barruan erabat itsatsita ditudan oroitzapen gutxi batzuk. Kolore eta xehetasun guztiekin gogoratzen ditudanak.
3 urte ditut. Aitxitxa-amamen etxean nago. Iluntzen ari du. Atea jo dute eta gurasoak sartu dira. Azken egunotan oso gutxi ikusi ditut. Arreba ospitalean dago, oso larri. Nik hori ez dakit. Bakarrik dakit gurasoak ez ditudala azkenaldian larregi ikusi. Aitak agurtu egiten nau; amak ere bai. Ni aitxitxarekin nago, bere franelazko fraka grisera itsatsita. Amak beti kontatzen dit, aitxitxarekin ikasi nuela berba egiten; ordura arte hitz gutxi batzuk besterik ez nituela esaten. Eibarko zaharren moduan hitz egiten nuela 3 urterekin. Aitxitxak hitz egiten zuen moduan.
4 urte ditut. Ikastolako lehenengo eguna da. Eibarko Ikastolak parrokiako lokaletan dauka haurreskola. Hara noa amaren eskua oratuta. Gogor-gogor oratuta. Foto Garay parean nago, Dos de Mayo kalean, fraka motzetan. Negarrez nago. Tira, kurrixka batean nagoela esatea zehatzagoa da. Ama larri dago, ni bezain txarto pasatzen, baina tinko. Nire bizitza laburreko egunik txarrena da, duda barik. Handik egun batzuetako oroitzapen bat ere badaukat. Ikastolan nago. Lurrean jarrita nago, okumezko ohol batzuen gainean. Eibarko Ikastolak ez dauka dirurik haurrentzat aulkiak erosteko. Andereño Ana oso goxoa da.
5 urte ditut. Etxeko komunean nago. Komun txikian, etxean bi komun ditugulako, bata handiagoa (urdina) eta bestea txikiagoa (arrosa). Gaua da. Gurasoak kanpora joan dira afaltzera, ez dakit nora. Anai-arrebak Marirekin geratu gara, lantzean behin zaintzen gaituen emakume nagusi bat. Baina Marik gaur ezin gaitu zaindu. Komunean dago, lababoaren gainean botata, arnas-estuka. Larri dago. Larri gaude. "Mari, urten balkoira haixe pizkat hartzera" esaten diot. Marik barretxoa bota nahi du, baina ezin du. Telefonoz deitzen dio norbaiti. Urte batzuk geroago jakingo dut bihotzekoa eman ziola gure etxeko komun txiki arrosan.
5 urte ditut. Gure etxeak terrazatxo bat dauka eta hantxe gaude familia osoa. Oso eguraldi ona egiten du. Ez dakit udaberria den, baina nire oroitzapenean hori dirudi. Toldoa jaitsita dago eta terrazako landare guztiak loratuta daude. Etxeko terraza kolore entsalada bat da eta lore usaina dario. Zain gaude; Joxe noiz etorriko zain. Tinbrea jo dute eta eskaileretara goaz. Joxeren burua ikusten dut behetik gora. Ez dut ezagutzen, baina asko maite dut Joxe. Oso eskutitz politak bidali dizkigu azkenaldian, marrazkiz beteak eta alai-alaiak. Etxeko atarira heldu da eta harridura darama aurpegian. Gerora jakingo dut emozionatuta dagoela, egun hartako koloreak eta umeen garrasiak opari izugarria izan direla beretzat. Izan ere, Barruan egon den denboran ez du izan ez batetik, ez bestetik.
6 urte ditut. Aldamenekoen etxean nago, lorez betetako butaka batean jarrita. Gabonak dira; edo laster datoz, behintzat. Ane eta Malen arrebak ondoan ditut. Butaka ez da oso handia, baina 3 anai-arrebok ondo sartzen gara, elkarren gainean jarrita. Gu ere ez gara oso handiak. Telefonoz berbetan dihardugu. Aitta da. Esaten digu gure arreba txikia jaio dela. Maite. Ama ere ondo dagoela. Eibarko ospitale zaharrean jaioko den azkenengo haurra izango da. Uste dut asko poztu ginela.
Tweetake, Twitterren dituzun mezuak gordetzeko
Gaur egun, gero eta informazio gehiago gordetzen dugu sarean eta beste enpresa batzuen zerbitzarietan: dela Facebook, Flickr, Youtube, Gmail edo Twitter. Guk sortutakoa eta gurea den eduki guzti hori ez dago benetan gure esku, beraz, kanpoko enpresa batzuen irizpide eta arauen menpe baizik (nahi duten moduan alda ditzaketen arau eta baldintzen menpe). Beldurra ere ematen du, zerbitzua itxi dezaketelako, edo zure informazioa galdu, edo zerbitzuaren baldintzak aldatu eta ordainpeko bihurtu...
Kasu batzuetan (batez ere, zenbait blog plataformatan) edukia inportatzeko aukera izaten da. Flickr-ek ere, hala eskatuta, zure eduki guztia DVD batean bidaliko dizu (hori bai, ordainduta, eta ez kalitaterik onenean). Baina beste kasu batzuetan ez duzu inolako aukerarik. Besteak beste, Twitterren.
Tweetake webguneak eskaintzen dizu aukera. Doan, azkar, erregistrorik gabe, ezer instalatu gabe. Joan zaitez Tweetake.com webgunera, sartu Twitterreko zure erabiltzailea, eta Twitterren idatzi dituzun mezu guztiak (edo gehien-gehienak, behintzat) CSV fitxategi batean gordeko eta emango dizkizu.
Libros y bitios webgunean irakurria.
"Kirola Euskaraz" programa kiroldegietan
Programa ez da berria. Esango nuke aurreko urteetan ere martxan egon dela. Helburua zera da: gure eskualdeko kiroldegietan ikastaroak egiten dituzten helduen artean euskararen erabilera sustatzea. Edo, gutxienez, euskarak presentzia izan dezala eta euskaldunon eskubideak bermatzea.
Izan ere, sarri ikusi dugun moduan, nahikoa da ikastaro batean erdaldun bakarra izatea, ikastaroa gaztelaniaz izan dadin. Programa honen bitartez hori saihestu nahi da.
Taldearen tipologiaren arabera, 3 neurri hartuko dira:
- Ikasle guztiek ulertzen badute euskara: ikastaroa euskaraz izango da.
- Ikasleen erdiak baino gehiagok ulertzen badu euskara: ikastaroa nagusiki euskaraz izango da eta gaztelaniazko azalpenak izango dira.
- Ikasleen erdia baino gehiago erdalduna bada: ikastaroa nagusiki gaztelaniaz izango da, baina monitoreak euskarari sarbidea emango dio (agurretan, animoetan, zenbakietan...) eta euskaldunei euskaraz jardungo zaie.
Tira, balirudike batzuetan oso gutxirekin konformatzen garela, baina aurrerapauso txiki bat da, behintzat.
Orain, ikusi behar ea betetzen den, eta ea monitorearen sentsibilitatea nolakoa den. Izan ere, bere esku geratzen da gestio linguistikoa...
Autokarabana (Fermin Etxegoien, 2009)
Fermin Etxegoien kazetari, gidoilari eta irrati esataria da ("Berria", "Argia", "Euskadi Gaztea", "Bilbo Hiria Irratia", ETB). Oñatin jaioa (1966), Bilbon bizi da aspaldi. Hauxe du bere lehenengo eleberria (Autokarabana, Pamiela 2009) eta 2010eko Euskadi Saria eman zioten berarengatik.
Liburuko protagonista Elias Aldasoro da (liburu bukaeran bakarrik emango zaigu bere izenaren berri). 40 urte bueltan dabilen oñatiarra, Bilbon bizi dena aspaldi. Bizimodua hankaz gora dauka. Dibortziatua, alaba txiki baten aita (nahi bai, baina zaintzen ez dakiena), oraingo bikotekideak ere utzi egin du, 40 urteko krisialdian murgilduta dago, lanean ere zorte handiegirik izan ez duena... Oñatira itzuli da, kooperatiba batera lanera, proiektu itxaropentsu batera, baina proiektu honi ere ez zaio bideragarritasun handirik ikusten. Bizimodua hankaz gora, beraz.
Eliasen gora-beherak dira eleberriaren muina, trama oso sinplearen bitartez: protagonistaren ibilerak eta kezkak, kooperatiba barruko azpijokoak eta martxan jarri nahi den euskara plana. Ez dago besterik. Esango nuke protagonistak berak betetzen duela eleberriaren muina. Trama ezereza izan arren, harrapatu egiten zaituen liburua. Hasi eta bukatu egiten diren horietakoa, erritmoz eta bizitasunez idatzia. Aurrera egin ahala, gainera, hobera egiten du, pertsonaia nagusiaren printzak sendotzearekin batera.
Protagonistaren joan-etorrien bitartez, gainera, Etxegoienek gaurko gizartearen ezaugarri eta kontraesanak bistaratzen ditu: bikote-erlazioen zailtasuna, guraso izatearen zailtasunak (are gehiago guraso bananduena), euskaldun sentitzearen eta euskaldun bizitzearen kontraesanak, eta beste hainbat xipriztin bene-benetako.
Erritmo bizia, esaldi labur-laburrak, ironia, kiñu etengabeak, hizkuntzarekin jolasa... Konplexurik gabe idatzia, euskara "arruntean" horrek dituen alderdi positibo eta ez hain positiboekin (ikus kritika batzuen loturak, Zubitegian eta Zuzeun). Nik neuk ez diot inolako trabarik ikusten Etxegoienen estiloari eta erabilitako euskarari. Ez da saiatu hizkuntza literario sakon eta landuan korapilatzen; aitzitik, berbeta zuzena darabil oñatiarrak. Euskara ona da, egunerokoa, begietara minik ematen ez duena (tarteka "ere" partikula gaizki erabiltzen duen arren, ez dakit zergatik). Lander Garrok idatzi zuen moduan, "Fermin Etxegoienen Autokarabana liburua irakurri dut, harriduraz irakurri ere. Perfekziotik urrun egonagatik, txinparta askoko liburua da, zertzelada ederrak dituena, distiratsuak." Ba, horixe. Ni ere ados. Gomendagarria.
Sautrelan ere elkarrizketa egin zioten Etxegoieni. Ez dago modurik hemen txertatzeko, baina hona hemen lotura.
"Lehengo Aztiri" (Ugarte eta Azpiazu, 2011)
Lehengo Aztiri.
Jose Luis Ugarte eta Aitor Azpiazu.
Burdinola Elkartea, 2011
Aurrekoan Arratian egindako bilketa baten berri eman nuen (Arratiako hiztegiarena) eta oraingoan Goierri aldera joko dut. Udaberri honetan aurkeztu dute Legazpin Aitor Azpiazu eta Jose Luis Ugarte ikerlarien azken lana: Lehengo Aztiri. Burdinola Elkarteak kaleratzen dituen liburu guztiak bezala, liburu ederra, mami askokoa eta diseinu erakargarri eta landua daukana.
Azpiazuren eta Ugarteren lanak 285 orrialde ditu eta Gabiria-Legazpi artean dagoen Aztiri auzoaren berri ematen digu. Auzoaren historia, bertako baserri eta biztanleen informazioa, toponimia, ohiturak... dena argazki ederrez eta diseinu zainduaz ornituta. Argazkiak Iakobe Katarainenak, Jesus Azpiazurenak eta Joseba Aldanondorenak dira; diseinua Iñigo Aranbururena.
Liburuak bi zati nagusi ditu. Historiaren atala Ugartek egin du. Auzoaren sorburuaren hipotesi bat ematen du, sorreran herrixka harresitua izan zitekeen susmoa argudiatzen duten arrazoiak emanez eta, ondoren, auzoko etxe guztien errepasoa egiten du. Guztira 26 baserri, etxe eta eraikinen historia bildu du, datu eta argazki ugarirekin. Aztiri tontorra, Aztiri barrena eta Makatzagaerreka eremuak desberdindu ditu. Bestetik, auzoaren konfigurazioa, historian zehar izan duen eremu banaketa, eta barruti bakoitzeko etxe kopuruaren aldaketa ere jorratu ditu.
Liburuaren bigarren zatian etnografia landu du Aitor Azpiazuk, orain urte batzuk Pedro Alustiza aztiriarrari egindako elkarrizketak oinarri hartuta. Eguneroko bizimodua, etxeko osagaiak, lanbide zaharrak, sinesmenak eta jaiak,… hamaika jakingarri bildu ditu ormaiztegiarrak Alustizaren ahotik.
Zorionak egileei.
Informazio gehiago Gabiriarrak blogean.
Arratia inguruko hiztegia (Larrea eta Rekalde, 2010)
Arratia inguruko hiztegia. Geure berbategie proiektua.
Angel Larrea eta Juan Rekalde.
Ediciones Beta, 2010
Angel Larrea (Zeanuri) eta Juan Rekalde (Zornotza) Arratia Institutuko irakasleak dira. Aspaldi ohartu ziren euren eskualdean zegoen ondare etnolinguistiko paregabeaz eta, azken hamarkada, Arratiako hiztegia biltzen jardun dute. Asmo horrekin abiatu zuten Geure Berbategie proiektua, urteetan zehar emaitzak ematen joan den proiektua, eskualdeko berbakeraren berezitasunak batuz eta erabileran ere eragina izateko asmoz.
Azken urteotan ere zenbait lantxo eta lan-koaderno argitaratu ondoren (Institutuko ikasle eta irakasleen artean ere zabaldu dute jasotakoa), 2010. urte hondarrean jasotako guztia biltzen zuen Hiztegia argitaratu zuten, Arratia inguruko hiztegia izenburupean. Lan ikaragarria. 1000 orrialdetik gora, 25.000 sarrera, argazkiak, zerrenda toponimiko eta onomastikoak... baita Arratiako hizkeraren ezaugarri linguistikoen azterketatxoa ere.
Liburu horren atzean dauden lan-ordu guztietan pentsatze hutsak ere, buruko mina ematen dit! ;-)
Durangoko azokan lanik salduenetakoen artean egon zen, eta lehenengo edizioa bizkor agortu zen. Bigarren edizioa ere argitaratu behar izan dute udaberri honetan (lanaz eta edizio berriaz elkarrizketa Bizkaie agerkarian). Garikoitz Etxeberriari eta Angel Larreari esker lortu dut ale bat.
Larreak horrelaxe kontatzen du proiektuaren hasiera eta bidea:
"Orain hamaika urte gure ikasleak gaurkoak baino apur bat euskaltzaleagoak ziran. Arratian euskerearen mailea eta erabilerea handiagoak ziran. Ikasleei entzun eta eurekaz berba eginez sortu zan asmoa. Konturatu ginan gauza bat zala eskolan erabilten zan euskerea eta beste bat zala etxean eta lagunekaz erabilen berbetea. Salto handia egoan batetik bestera. Zeozer egin behar dogu, derrigor, pentsau genduan. Ikasleei eskatu geuntsen, eskolarako behar moduan-eta, aitite-amamei, edo etxekoei, alkarrizketak egitea grabadoreagaz. Itaun batzuk atondu, hainbat gairen ganekoak, eta martxan hasi ginan. Lanak jaso ahala ikusi genduan hor baegoala izugarrizko aberastasuna, eta hori danori galtzeko arriskua handia zala. Egoereari urtenbide bat emon behar jakon. Holan, eskolan-eta erabilteko moduko hiztegi txikitxu bat osotu gendun, ehun bat berbakoa. Orduan dana zan batua, bizkaierea nahiko baztertuta egoan. Berbak batuten-batuten, lehenengo urtean, 2001ean, 1.700 berbako hiztegitxua egin zan. Bueno, hiztegia-edo; fotokopia moltso bat zan. Altxor polita geunkala ikusita, beharrean jarraitu genduan. 2003an, bigarren hiztegitxua amaitu zan, 3.000 berbakoa. Modu horretan, apurka-apurka, 25.000 berba jaso doguz. Asko galtzekotan dagoz, eta guk jaso ezean, betiko ahaztuko litxakez. Ez dira baserri inguruko berbak bakarrik galduko, bestelako berba eta esaerak be desagertuko dira. Bizkaiko leku askotan pasetan da hori. Orozkokoei be esan deutsegu holango proiekturen bat egiteko, baina horretarako jentea behar da, denpora asko, eta behar asko. Oso oso lan neketsua da."
Orain lanaren bigarren fasean dihardute: jasotako guztia gazteengan zabaltzen. Sozializazio lana eta transmisioa ziurtatzea. Nagusienen ahotan bildutakoa gazteei erakustea eta erabilera berrietara egokitzea. Hori ere ez da lan makala.
Zorionak Arratiar guztiei. Eta, bereziki, egileei, jakina. Zuek egindako lana ez dago ordaintzerik.
"Lagun maitea"
Eibarren urtero antolatzen den ipuin-lehiaketa da "Ipurterre". Eibarko ikastetxe guztietako haurrek hartzen dute parte, hainbat mailatan banatuta. DBH-ko B ereduko lehenengo ziklokoek eskutitz bat idatzi behar zuten, eta Sukaina Basri neskatila izan da irabazlea. Orain dela 13 urte Eibartik urrun jaiotako neska gaztea.
Aurreko edizioetan ere sarri izan dira atzerritarrak irabazle. Hemen jaiotako askok euskara ikasi ez, eta kanpotik etorritakoak, ikasi ez ezik, sariketetan irabazle ere bai. Zer pentsatua ematen du. Hangoez; hemengoez.
Sukainak, euskaraz idazteaz gainera, euskara bera du mintzagai eskutitz honetan. Euskara erabiltzearen inguruko gogoeta. Eibarko egoera soziolinguistikoaren azterketa. Euskaldun sentitzeaz hausnarketa.
Bejondeizula, Sukaina.
Lagun maitea:
Badakit sarritan galdetu izan didazula zergatik ez ote dizudan euskaraz berba egiten. Nik sarritan erantzun dizut: lagun guztiek erdaraz berba egiten didatelako, beraz erderaz berba egitera ohitu naiz. Baina, hala ere, zuk dakizun bezala, Eibarrera etorri nintzenean berba egin nuen lehen hizkuntza euskera izan zen.
Urte askoan euskera oso ondo menperatu eta ondoren gaztelania ikasten hasi nintzen menperatu arte, baina denboraldi hartatik gaur egun arte berba egiten dudan hizkuntza bakarra zer da, gaztelera.
Honekin batera, euskera ez erabiltzeaz asko damutzen naizela nahi dizut esan, zeren euskaldunak ez dira bakarrik hemen jaiotakoak, baizik eta euskeraz berba egiten dutenak. Nahiz eta ni euskalduna ez izan, euskara gehiago berba egiten baldin badut, euskaldun bezala onartuko dut neure burua.
Euskera gure artean galtzen ari da, erru bakarra guk daukagu euskera ez erabiltzearren lehen bezala. Nire lagun maitea, zuk betidanik esan didazu euskaraz berba egiteko, eta gutun honen bidez nahi dizut esan hemendik aurrera edo gaurtik aurrera saiatuko naizela euskara gure artean gehiago berba egiten eta aberasten, saiatuko naiz euskaraz berba egiten, nik berba egiten dudan hizkuntza baino gehiago. Nik ahal dudana egingo dut.
Azkenik nahi dizut esan asko maite zaitudala eta gutun hau bidaltzen dizut jakin dezazun euskaraz berba egingo dudala eta faltan botatzen zaitudala, baina zure falta euskerak beteko duela eta euskeraz berba egiten dudan bakoitzean zu egongo zarela nire pentsamenduetan, lagun maitea. Bi muxu eta besarkada bat.
Prentsari begirada
Saharako lagunentzat jatekoa biltzeko egindako kanpainan 4000 kg. jaso dira Eibar eta Elgoibar artean. Askotan dirudi gure ekimen txikiak ez duela garrantzirik (zer egingo dute Saharan gure lenteja eta makarroi gutxi batzuekin?), baina guztion artean bada zeozer. Auzolana, herrigintza, elkartasuna.
Eibarko kanpoko igerilekuko ura hotz-hotz egongo da aurten, baina ez izoztuta, behintzat, aurreko urteetan moduan. Orain arte, Ipuruako igerilekuan bainatzea txapeldunen kontua zen. Urak artikoko tenperatura zeukan. Badirudi aurten ura berrerabiltzeko mekanismoren bat ipiniko dutela eta ez dela hain hotza egongo. Ondo. Dena dela, ez dut ulertzen orain arte zelan ez den ura berrerabili. Hori bai alperriko gastua!
Eibarko Kulturala eta Topalekua berriro ireki dituzte, zenbait hilabete obretan egon eta gero. Erabat berrituta, handituta,... Orain dela 50 urteko gogo eta asmo beretsuak, baina marko politagoarekin. Albiste pozgarria. Kulturari begira dagoen beste erakin bat Eibar erdi-erdian. Zorionak!
Legarreko jaiak ospatuko dituzte berriro aurten. Azken urteotan ez da auzo-jairik izan Legarren, baina aurten berriro antolatzeko asmoa omen dago, talde txiki bat hasi da lanean. Izugarria da azken urteotan nola biderkatu diren auzoetako jaiak Eibarren. 60-70 hamarkadetan izan zuten loraldia; gero beherakada; azkenaldian berriro gora: Amañak tinko darrai, izarra izaten; Azitainek eta Agiñanak usain tradizionala eskaintzen digute; San Cristobal, Urki eta Abontza gero eta indartsuago. Estaziño eta Jardiñeta ere berreskuratuko dituzte? Eibarko herritarrak gero eta parte-hartzaileago? #m15 mugimenduaren eragina? Ondo!
UEUk bere udako ikastaroen berri eman du. Eibarren dozena bat ikastaro izango dira uztailean zehar (aparte, beste hainbat gehiago Iruñean eta Baionan). UEU Eibarren izatea puntazo bat da gure herriarendako. Informazio guztia eta matrikula UEU.org webgunean.
Eibarko hittanuak aurrera
Lehenago be jardun izan dogu Eibarko hittanuaz blog honetan. Hittanuan inguruko arau sozialetaz eta transmisiñuaz, eta baitta ikastarua antolatzen geniharduala be. Azkenian, maiatzian izan da ikastaruori. Badihardugu Elkartian eskutik eta Eibarko Udalan eta Euskaltegixan laguntziakin, hika ikastarua antolatu dogu Eibarren.
Ikastaro laburra izan da, 10 ordu, sarrera-ikastaro bat, baina oso esperientzia politta izan da. Behin ikastarua amaittuta, baloraziñua eta hausnarketia eitteko sasoia heldu da, eta pozik egoteko moduan gaoz. Ikasle ugarik emon dau izena (37 lagun; azkenian talde 2 egin bihar izan doguz), jende gehixenak ikastarua amaittu dau, ikasliak gogotsu ibili dira eta hurrengo ikastaro baterako gogoz geldittu dira...
Uste dot hasierako helburuak bete dittugula. Hasieratik esan genduan 10 orduan ezin dala hittanua ikasi; ezta erakutsi bez, jakiña. Gure asmua beste bat izan da: hittanuan inguruko oiñarrixak emotia, jentia ikastera animatzia, berbetan hasteko lotsia galtzia eta euren aldetik gaixa lantzen jarraitzeko baliabidiak (eta gogua) eskintzia.
Nere aldetik be asko ikasi dot. Hasiera batian laguntzen ibili bihar nintzan, baina hainbeste ikaslek izena emonda, irakasle izatia be egokittu jata azkenian. Onartu bihar dot nokako pluraletan apuntietara begira jardun dotela sarri-sarri, baina oso gustora jardun dot. Talde zoragarrixa euki dot eta eskerrik asko guzti-guztiori, bihotzez. Esperientzia ederra izan da neretako.
Eta hau ez da hamen amaittu. Ikastaro amaieran inkestatxo bat be pasau genduan eta keja bakarra egon da: ikastarua laburregixa izan dala. Hori ona da! Hurrengo baterako be ipiniko dogu 2. ikastaro bat.
Opera lan ederrenetako batzuk
Joan zen asteburuan operan izan ginen. ABAOk Bilbon antolatzen dituen emankizunetako bat ikustera joan ginen. Donizettiren Lucia di Lammermoor ikusi genuen. Ederra, oso ederra. Silvia Vázquez sopranoa primeran; zuzendaritza, antolaketa, eta taularatze ederra; eta Euskalduna jauregia ere toki ezin hobea horrelako kontuetarako. Opera Berri emankizunen barruan ikusi genuen opera-saioa; urtean 2 emankizun izaten dira, normalean baino dexente merkeago. Merezi du. Izan ere, opera ez da ez batere merkea.
Ez naiz operazale amorratua, baina gustatzen zait tarteka entzutea. Askotan, baina, ni moduko ezjakinentzat, zaila izaten da nondik hasi jakitea. Hango, hemengo, harutzagoko zerrendak begiratu ditut eta, tartean, 50 opera-lanik onenen zerrenda bat aurkitu dut. Hementxe lehenengoak, pixkat osatuta eta loturekin.
Ez dira denak egongo, eta zalantzazko zerrenda izango da askorentzat (edozein zerrenda bezala), baina hor agertzen diren lehenengo 15-20 operak, behintzat, guztion ahotan dabiltzanak, nik uste. Hasi naiz horien bila eta mp3ra pasatzen.
- La Traviata (Giuseppe Verdi)
- Die Zauberflöte (Wolfgang Amadeus Mozart)
- Aida (G. Verdi)
- Carmen (Georges Bizet)
- La boheme (Giacomo Puccini)
- Turandot (G. Puccini)
- Madame Butterfly (G. Puccini)
- Rigoletto (G. Verdi)
- Il trovatore (G. Verdi)
- Die Walküre (Richard Wagner)
- Cavalleria rusticana (Pietro Mascagni)
- Don Giovanni (W.A. Mozart)
- I pagliacci (Ruggero Leoncavallo)
- Le nozze di Figaro (W.A. Mozart)
- Nabucco (G. Verdi)
- Otello (G. Verdi)
- Götterdämmerung, El ocaso de los Dioses (R. Wagner)
- Tosca (G. Puccini)
- ll barbiere di Siviglia (Giocchino Rossini)
- Der fliegende Holländer (R. Wagner)
- La fille du régimen (Gaetano Donizetti)
- Lohengrin (R. Wagner)
- Tristan und Isolde (R. Wagner)
- L'elisir d'amore (G. Donizetti)
- Lucia di Lammermoor (G. Donizetti)
- Don Carlo (G. Verdi)
- Das Rheingold (R. Wagner)
- Un ballo in maschera (G. Verdi)
- Siegfried (R. Wagner)
- La forza del destino (G. Verdi)
Hona hemen, amaitzeko, Lucia di Lammermoor operako pasarterik ezagunenetako bat, bertsio modernoan: