e-gorblog

Aurrekoan aipatu genuen Lily eta Dudu-munstroa ez da izan aurtengo hasieran atera den haurrentzako euskarazko komiki bakarra, ezta gutxiagorik ere! Martxoan bertan beste hiru atera ziren:

• ETB3n eta Makusin animazio seriea duen Christophe Cazenove eta William-en Ahizpak sailaren zortzigarren komikia atera zuen Hachette etxeak, Maita nazazu gehiago!
• Astiberrik Romain Pujol eta Vincent Cauten Biga sailaren zortzigarrena argitaratu  zuen, Aldaketak datoz!
• Bang! ediciones / Mamut comics argitaletxeak Marko Torresen Superninja Kururo saila ren bigarrena kaleratu zuen, Sarraski izugarria.

Zalantzarik gabe, badute haurrek komikiaz euskaraz gozatzeko aukerarik!

Frantziako komikigintzan oso ohikoa den orri erdiko umorezko gag laburren tradizioari jarraiki ondu dute haurrei zuzendutako komiki hau Mic eta Val-ek, neskatila bat eta bere munstro txintxoa protagonista dituena. Lily eta Dudu-munstroaren gidoia Mic eta Val bi egileen artean egin dute, Mic-ek egin ditu marrazkiak eta Val-enak dira tinta eta koloreak. Eta Miel Anjel Elustondok euskaratuta argitaratu zuen otsailean gurean Harriet argitaletxeak, haur euskaldun guztien gozamenerako.

Sukaldari ezaguna eta saritua da Sergio Ortiz de Zarate, eta gastronomiaren inguruko hainbat proiekturen arima Iker Bildosola. Bien artean sortu zuten Saltsa Nostra egitasmoa, komikigintza ardatz hartuta tokian tokiko ekoizpena, kultura eta elikadura osasungarri eta jasangarria aldarrikatzen duena. Eta horren lehen emaitza da Sergio Ortiz de Zarateren errezeta-liburuakomikia - Done Joanesen erraietan. Pedro Rivero eta Fernando Alonsorekin batera egin dute gidoia, eta marrazkiak Fernando San Vicenterenak dira. Komiki serio eta pedagogikotik urruti, hemen sua, labanak, konspirazioak, akzioa, espioitza, dueluak... daude, thriller gastronomiko ganberroan. Tarisko argitaletxea sortu dute Saltsa Nostra egitasmoko komikiak ateratzeko, eta honen barruan beste 12 ateratzeko asmoa dute, beraz adi!

Aiora Jakak itzuli du Ttarttalo argitaletxeak atera duen Mutila izatea: maskulinitatea haize kontra komikia, Karim Ouaffi gidoigile eta Mikankey marrazkilari dituena. Bertan, Masato, Igor, Feti, Antton eta Ametsek Aitor klasekidearen heriotza nola kudeatzen duten ikusiko dugu. Horrela, mutil izateko modu ezberdinak azaleraziko zaizkigu, maskulinitate toxikoaz harago. Genero-estereotipoak, pribilegio maskulinoak, emozioak adieraztea, homosexualitatea, fisiko gihartsuak, indarkeria, jazarpena, pornografia, feminismoa... eta beste gai askoren inguruan hitz egin eta hausnartzeko bide ematen duen komikia. Interesgarria zinez, eta ez soilik mutil nerabeentzat...

Amaia Carrere marrazkigile lapurtarrak crowdfunding bidez autoekoitzitako komikia dugu Ilunabar. Egilearen esanetan, “umore kosmiko eta absurdozko” istorio laburrak biltzen dituen komikia da, estralurtar xiberotar eta antzekoekin. Eta marrazki sinple eta minimalistak baliatu ditu. Liburu-dendetan eros daiteke edota Carrereren webgunean.

Komiki hau Gregorio Muro Harriet gidoilariaren Mugako dragoiak sailaren jarraipena dugu. Lehengo batean eman genizuen Azote azpisailaren lehen komikiaren berri, eta orain horren bigarrena eta azkena atera da, San Carlos-eko kanoiak. Honetan ere marrazkiak Pedro Camellok egin ditu eta koloreak Seijas-ek. Azuzena Acosta Azote eta haren senarrak ganadu talde bat iparraldera daramatela, gerra lehertuko da, eta protagonistek San Carlos gotorlekuko batailan parte hartuko dute.

Komikia, fikziozko istorioak kontatzeaz gain, gero eta erabiliagoa da helburu pedagogikoekin, eta hala gertatzen da euskaraz ere. Hor daude, esaterako, Ikaselkar-ek ateratzen duen Zientzialariak saila edo Ttarttalo-ren 24 ordu saila. Eta gure historia gaitzat duten komikiak ere ugari ari dira izaten, berriki argia ikusitako Elgeta 1937 - Emakumeen memoria eta Erbestearen memoriak - 37ko euskal haurrak adibidez. Bada, oraingoan berriki artera diren beste zazpiren berri eman nahi dizuegu.

Lehenak Txillardegik Telesforo Monzonekin eta Bergarako herriarekin izandako harremana du gaitzat, eta Udalbiltzaren Geuretik Sortuak egitasmoaren barruan egin du Kote Camacho Kotetok. Lehendabizi Hona bostekoa! bildumaren barruan atera zen eta orain egileak autoekoizpenean argitaratu du, Komiki Films bere ekoiztetxearen eskutik. Txillardegi (eta Monzon) Bergaran komiki honetako testu guztiak bi protagonistek elkartrukatutako gutunetatik ateratakoak dira.

Intza, ez da munduan beste bat komikiak Donostiako alde zaharrean geratzen diren nortasundun taberna apurretako baten historia dakarkigu, Intza tabernarena alegia. 1936ko Gerraren aurretik senar-emazte batzuek sortutako euskaltzale giroko taberna, frankismoak senarra fusilatu ondoren alargunak aurrera atera zuena baiErmuna Bar España berrizendatzera behartuta eta goiko solairuak Círculo Carlistarentzat konfiskatuta, eta diktadorea hil ondoren izena eta izana berreskuratutakoa, gaur arte. Dani Fanok egin zuen 8 orriko istorioa eta Xabiroi aldizkariko 72. zenbakian atera, eta gero komiki beregain gisa ere argitaratu da. Doan eskura daiteke Intza tabernan bertan. Intzan tragoxka edota mokadutxoren bat hartuta, komiki eder honekin bueltatuko zara etxera.

Ermua binetetan Ermuko Udalak eta liburutegiak sustatutako komiki-proiektu bat da, herriko une ezezagunak istorio moduan jasotzen dituena. Mikel Begoñak egiten ditu gidoiak, Kike Infamek marrazkiak eta Daniel Gojenolak koloreak. Lau komiki atera dituzte, elkarrekin istorio-konstelazio bat osatzen dutenak, planeten eta jainkoen izenekin lotura sinbolikoa eginez: lehenengoa Saturno Ermuan deitzen da, eta Frantzisko Izagirre Patxiko alkatearen eta Alejandro Aranburu Droget pilotaria eta Mexikoko Iraultzan Pantxo Villaren ondoan borrokatutako errepublikazalearen istorioa kontatzen du; bigarrenak, 1794 - Marte eroturik izenburukoak, Frantziako armadak burdinaz eta suz hiriaren egiturak suntsitu zituenekoa du gai; hirugarrenean, Merkurioren hego bizkorrak, Patxi Piperren xelebrekeri eta trikimailuen bitartez ezagutuko dugu apustuen mundua, Gipuzkoan debekatuta zeuden baina Ermuan hala eta guztiz ere egiten ziren garaian zentratuta; eta laugarrena, Neptunoren 24 korapiloak, Ermuko emakume erraketistei buruzkoa da. Ale bakoitzetik 500 kopia inprimatzen dira, ikastetxeetan banatzeko eta liburutegian eskuratzeko, eta bertsio digitalak udal webgunetik deskargatu daitezke.

Antzuolako Alardea Elkarteak, bestalde, komiki bat atera du izena ematen dion ekitaldia ezagutarazteko. Xabier Sagastak egin du Antzuolako Alardea komikia, 2022an horretarako lehiaketa irabazita. Antzuolako liburu dendan eta Udal Liburutegian eskuratu daiteke edota elkarteari eskatuta.

Bukatzeko, Nafarroako Gobernuak Nafarroako Administrazio Auzitegia - 60 urteko justizia eta gertutasuna komikia atera du, Joseba Beramendi Expraik egin dituela gidoia eta marrazkiak.

Xabiroi komiki-aldizkariak urtero album bat (noizbait bi) atera ohi du, normalean udazken partean, lehenago aldizkarian atalka ateratako istorioak biltzen dituztenak. Bada, aurtengoa udaberrian atera zen. Eta duela ez hainbeste Jazinto Rivas Elgetari buruzkoa atera zuen bezala, oraingo hau ere trikitiaren munduko beste euskal pertsonaia bati buruzkoa da. Eta hura bezala, hau ere EHTE Euskal Herriko Trikitixa Elkartearekin batera argitaratu dute.

Maurizia - Biziminaren hotsa komikia Maurizia Aldeiturriaga panderojoleari buruzkoa da. Euskal Herrian ikono bihurtua dugu Maurizia, punk-ak, feminismoak eta beste hainbat mugimenduk erreferentetzat izan eta miresten dutena. Garbiñe Ubedarena da gidoia eta Ekaitz Agirre Garluk-enak marrazkiak.

Ikonoa dugu, esan bezala, Maurizia, bere xumetasun eta naturaltasunagatik, erraietatik abesten zuelako, eta beste gauza askorengatik. Baina Ubedak idatzitako istorioan Maurizia pertsona ikusiko dugu, eta bere bizitzako zenbait pasarte ageri badira ere, une esanguratsu batean zentratzen da: urte luzez senar eta bikotekide artistiko izandako Benantzio Bernaola Karakol soinujolearen heriotzaren aurreko eta ondorengo garaietan, bizitzan aurrera nola egiten duen erakusten duena.

Garluk azken urteetan komikiak koloreztatzen espezializatu izan da, baina bazekien aurretik ere ederto asko marrazten ere, hemengo irudi ederretan ikusiko dugun bezala. Azala ikaragarri indartsua da irudi zein kolorean, eta trikitiak eta panderoak isurtzen dituzten soinuak modu original askoan irudikatu ditu.

Komiki handi bat, pertsonaia mitiko handi baten gizatasuna erakutsita handiago egiten diguna.

(bide batez, komiki honi buruzko solasaldia izango dugu egileekin, Intxaurrondoko Kultur Etxean, azaroaren 11n arratsaldeko 19:00etan, nik gidatuta)

Euskarazko komikigintza sustatzeko asmoz, hainbat komikizale eta komikigilek Euskarazko Komikiaren Eguna ekimena abiarazi dugu. Aurten egingo da lehen edizioa, urtero egun berean jarraipena izateko asmoz. Eta ekimen hori ospatzeko eguna irailaren 29a izango da.

Izan ere, 1977ko irailaren 29an argitaratu zen Olariaga handiaren Zakilixut pertsonaiaren lehen zinta, geroztik milaka zinta izan dituena eta 48 urteren ondoren argitaratzen jarraitzen dena. Eta orduan, 70-80ko hamarkadetan, izan zuten hasiera euskarazko komikigintzaren ekimen garrantzitsu askok (Ipurbeltz, Habeko Mik, Napartheid...), gero beste batzuetan jarraipena izan dutenak (Xabiroi, H28...) eta gaur egungo euskarazko komikien oparotasun garaiotara ekarri gaituztenak. Horrela, iragana, oraina eta etorkizunaren lotura sinbolizatu nahi du egun honek.

Egun horretan egingo diren jarduera edota ekitaldiak ez dira modu zentralizatuan antolatu edo koordinatuak izango. Norbanako, elkarte, enpresa, erakunde eta komunikabide oro dago gonbidatuta ekarpenak egitera, bakoitza bere modura. Hona egin daitezkeen ekintzen adibide batzuk (bestelako ideiak ere ongi etorriak izango dira):

• Sortzaileak
• Sare sozialetan marrazki, argazki edo bideoak partekatu (adb. nire komiki kuttuna)
• Komiki gomendioak edo iritziak zabaldu
• #EuskalKomikiarenEguna etiketa erabili
• Dendak, banatzaileak, argitaletxeak...
• Euskarazko komikien promozio bereziak (deskontuak, opariak...)
• Euskarazko komikiak leku nabarmenetan bistaratu
• Sinadura-saioak edo aurkezpenak antolatu
• Komunikabideak
• Egunaren berri eman
• Ikastetxeak, liburutegiak...
• Komiki-tailerrak antolatu
• Komikigileak gonbidatu solasaldietarako
• Zaleak eta Irakurleak
• Gomendio eta iritziak partekatu sare sozialetan
• Euskarazko komiki iruzkinak egin
• Etiketaren erabilera sustatu
• Erakundeak
• Tokiko erakundeen babesaz herri mailako ekimenak bultzatu
• Eguna zabaltzen lagundu herri eta udalen artean

Badakizue ba, zauden tokitik hasi hor aipatutakoen moduko jarduerak antolatzen, edota bestela mezua zabaltzen!

(ekimenari buruzko informazio gehiago nahi baduzu, idatzi euskalkomikieguna@gmail.com helbidera)

Bueltan dugu Ziburuko Azoka, euskara hutsezko liburu eta diskoen azoka. Hasieratik beharrezko eta ederra izan den ekimen hau indartuz joan da urtez urte, eta egutegian ongi sendotu eta finkatuta dator 6. ediziora, inoiz baino argitaletxe eta egile gehiagorekin. Ohi bezala, aurkezpen eta ekitaldi ugari izango dira (egitarau osoa hemen). Aurtengo berritasunetako bat izango da Rolariak elkartekoen presentzia eta haiek antolatuko dituzten euskarazko rol jokoen partidak.

Urtero gisan, komikiek presentzia nabarmena izango dute: Xabiroi, Harriet eta Herrima argitaletxeen postuez gain, beste argitaletxe ugarik izango dituzte beraien katalogoetako komikiak bertan. Garbiñe Ubeda eta Ekaitz Agirre Garluk-ek Maurizia, biziminaren hotsa komikia aurkeztuko dute. Zirriborroka bertso-marrazki saioa egingo dute Amaia Karrere, Asisko Urmeneta, Haira Aizpurua Ibargarai eta Patxi Iriart-ek. Eta horiez gain, aurten euskarazko komikia sustatzeko ekimen berri bat iragarriko da bertan, hainbat komikizale eta komikigilek bultzatu duguna. Stay tuned! ;-)