Eibartik

Gaur hasten dira Eibarko antzerki jardunaldixak.

Aurtengo egitaraua, beti bezin zabala eta aberatsa. Gaur, otsailaren 4an hasi, eta datorren hileko 29ra arte, 25 emanaldi. Ixa danak, badakizue, Eibarko Unibertsiteko Areto Nagusixan.

Kuriosua da Eibarren antzerkixakin eta kultur ekitaldixekin gertatzen dana: urte guztian zihar antolatzen dira hainbat gauza, eta gehixenetan inor ez da mobitzen; baina antzerki jardunaldixak hasten diran momentuan, sekulako zoramena, eta jende guztia teatrora. Honezkero 4 edo 5 emanaldirako sarrerak agortu dira. Eta 700 lagunendako aretua da... Egitarau osua hamentxe behian. Eibarko udalak kaleratu daben otsaileko kulturgidatik hartu dot. Egoibarra webgunian dago. Erderaz oso-osorik.

XXVIII JORNADAS INTERNACIONALES DE TEATRO DE EIBAR

Del 4 de febrero al 29 de marzo, en el Salón de Actos del Complejo Educativo.

• 4-II Viernes - 17:00/20:00 h. Untzaga
  III MUESTRA DE ESTATUAS HUMANAS
• 7-II Lunes - 20:30 h.
  8-II Martes - 20:30 h.
  SABRE PRODUCCIONES. Madrid
  "Cinco horas con Mario"
  de Miguel Delibes.
  Esta representación está programada en colaboración con la Mesa de la Mujer del Ayuntamiento de Eibar, dentro de los actos programados con motivo del 8 de marzo, Día Internacional de la Mujer.
• 11-II Viernes - 19:00 h. - Portalea
  Conferencia de apertura a cargo del actor Gonzalo de Castro.
  A continuación tendrá lugar la entrega de los premios de la XX edición "Narruzko Zezen" para artículos y guiones teatrales.
• 12-II Sábado - 20:30 h.
  13-II Domingo - 20:30 h.
  ANIMALARIO. Madrid
  "Ultimas palabras de Copito de Nieve"
  de Juan Mayorga.
• 14-II Lunes - 20:30 h.
  TRASPASOS PRODUCCIONES. Alava
  "Mario por alusión"
  de Jose A. Pérez.
• 16-II Miércoles - 20:30 h.
  PENTACIÓN. Madrid
  "El precio"
  de Arthur Miller.
• 18-II Viernes - 20:30 h.
  MICOMICÓN. Madrid
  "Castrucho"
  de Lope de Vega, versión de Laila Ripol.
• SABADO CON HUMOR
  HUMOREAREN LARUNBATA
  19-II Larunbata - 18:00ean
  HIKA. Gipuzkoa
  "IXA"
  Arantza Iturbe eta Agurtzane Intxaurragarrena
• 19-II Sábado - 21:00 h.
  SINDROME CLOWN. Sevilla
  "La prematura muerte de un viajante"
  de Arthur Miller.
• 19-II Sábado - 23:00 h.
  Christian Anastasio. Alemania
  "El Don de Don Donde"
  de Christian Anastasio.
• 21-II Lunes - 20:30 h.
  MACADEMIA. ESCUELA LALAVANDERIA. Madrid
  "Dios ...qué lío!"
  de Woody Allen.
• 22-II Martes - 20:30 h.
  SABRE PRODUCCIONES. Madrid
  "La guerra de nuestros antepasados"
  de Miguel Delibes.
• 25-II Viernes - 19:00 - 22:00 h.
  KANPINGAGS. Gipuzkoa
  "Por los pelos"
  "Ezetz lepoa jarri"
  de Paul Portner.
• 28-II Astelehena - 20:30ean
  ARTEAN. Bizkaia
  "Sonata segundu batean... eta piku"
  Patxo Telleriarena.

Organizado por Narruzko Zezen y UNI Kultur Elkartea, con la colaboración del Ayuntamiento de Eibar.

VENTA ANTICIPADA DE ENTRADAS:

Del 31 de enero al 5 de febrero, de 10:00 a 14:00 y de 17:00 a 20:00 h. en el Hogar del Jubilado de Untzaga. Todas las obras se representarán en el teatro de la Uni, excepto aquellas que se señalan debidamente junto al día y la hora de representación.

Azken egunotan anis usain gozua dago Eibarko peora eta etxe guztietan. Gaur zapi zuri mordua ikusi dira kalian, elixara bidian. Eztarrixa zaintzeko, sanblasak bedeinkatu egin bihar dira, badakizue. Bestela jai dago.

Baina zelan eitten da sanblasa?

Mertxe Besoitagoenaren errezeta

Mertxe Besoitagoena Mikel Larreategi "Erral"en amama da. Orain dala hile batzuk Erralek beran amaman errezetia kontau zeskuan.

Hona hemen nere amaman rezetia:

Libra bat urun
Libra erdi azukre
4 arrautza (zuringo bat aparte laga)
Royal kutxarakadatxo bat
0.50 gramo mantekilla
Anis esentzia kafe kutarakadatxo bi
0.100 gramo glas-azukre

Uruna mahaixan ipini eta erdixan zulotxo bat egitten da (sumendi baten antzera), eta bertara botatzen da, azukria, arrautzak, Royala eta anisan esentzia. Masia prest daonian, mantekillia bota eta ondo amasau egin bihar da. Behin ondo eginda dagola, marmolan gainian zabaldu formia emoteko. Gero labara sartu bihar dira (ez dago denbora konkreturik, zaindu egin bihar da noiz einda dagon).

Maite Aranberri, zurixa zelan egin?

Nere amak be sanblasgiñan jardun dau azken egunotan. Gure etxian ez da benetako sanblasik eitten. Nere aman aittitta eta amama (aman partetik), Bergara eta Antzuolakuak ziran, eta Eibarrera heldu ziranian, sanblasa gustau ez, eta beste rezeta bat asmau zeben: madalenak eitteko oria gertau, anisa bota, eta horreaz sanblasak ein. Guri asko gustatzen jaku, baina ez da benetako sanblasa. Ez dot hamen rezetia emongo.

Baina zailena sanblasen zurixa eittia ei da: ez gogorregixa, ez bigunegixa, eta hori ondo be ondo eitten dau nere amak. Holaxen kontau zestan:

10 koilarakada azukre eta sei koilarakada ur hartu, eta hori ipintzen da almibarra eitten, egosten. Lantzian behin tenedore batekin beiratu. "Punto de hebra" egon bihar da; holaxen esaten jako. Tenedorian hortzen artian harixa geldittu bihar da. Ziriñagua bada, gero ez da gogortzen; larregi egositta, gogortu eitten da, kristalizau. Hari-puntua ondo hartzia da inportantiena.

Gero, katillo baten zuringo bat euki. Almibarra gertauta dagonian, hartu batidoria, eta juan sosiguz-sosiguz zuringora botatzen eta emoten, batidoriakin emoten. Holan hotzittu arte. Onena, katillua ur hortzetan eukitzia; ontzi baten barruan sartzia, baiño-maria moduan, baina ur hotzakin.

Eta badago. Opilla berua euki bihar da, eta labatik etara ahala sanblasen zuri hori gaiñian emon.

aratustiak carnavales. • Ald. aratostiak. Erab. JME-k Bergaran zaharrak bakarrik erabiltzen dabela diño; Eibarren arrunta da. Ik. eguen zuri, koko jantzi, koko txiki egun.

• Domekan, frontoian jeneralian; astelehenian Kasinuan; martitzenian Rialtuan... Ta gu danian ibiltzen giñan. Hiruretan pixkat ibili, ta komeni jakun lekuan geldittu. Behin juan gintzonazen Kasinora, ta han Kasinuan soziua zonan Luisan anaia; harek organizauta bailia. Ta agure zahar guztiak han; ta guk etara gizonak dantzara! Ala! Ta zaharrenetan etaratzen juan giñan, e? Akordatzen jatan neri; Villavella etara najonan nik. Ta dantzan zelan eitten jonan...! Neuk baiño hobeto eitten jonan dantzan harek! Agure zaharrak! Bueno, agure zaharra ez, baiña gure onduan zaharrak, bertako Kasinoko soziuak. (...) Ta gero, mahaixa erdixan, ta dana pastela! E? Ha zonan sakia, e? Ha zonan sakia ein pasteleri! Orduantxe kendu karetak haretxek jateko! Hor dakaguz erretratuak. Hara! Hi hauxe haiz ta hau Luisa; hau Teresa ta hau neu. Euki be ez dittun eingo igual honek? Badakanaz? (Luziana Larreategi, 1912-2003).

Eibarko Hiztegi Etnografikoa

koko jantzi disfrazar(se). • Ald. koko-moko jantzi. Ik. Eguen Zuri

• Karnabal aurreko astian, eguenian, Eguen Zuri izeten zan. Ta orduan ume txikixak jantzi (...). Jentiak biharra eitten eban, baiña gurasuei gustatzen jakuen umiak jaztia basarrittar, ta antxiñako andra zaharren zerekin. Ta tanboliña arratsalde guztian joten egoten zan, ta dantzan. Sobre todo andrak, ezta? Euren umiekin pozik haintxe! Ta Karnabal egunian, umiak igual-igual jazten ziran, Eguen Zuriko moruan. Ta orduantxe pintturak eta... Koko jantzitta, haixe izaten zan koko jaztia. Aratustiak izaten da domekia, astelehena ta martitzena. Ta eguaztena izaten zan Hauts-eguna. Handik garizuma guztian ez zan dantzarik egoten (Timoteo Zubiate, 1887-1987).

koko-txiki egun viernes flaco.

Eibarko Hiztegi Etnografikotik

Gaur eguen zuri, koko jazteko eguna. Hasi dira Aratustiak!

Eguen Zuri Jueves Gordo. • Ik. aratustiak, koko jantzi, koko-txiki eguna.
• Eguen Zuri egunian koko jantzi eitten giñan. Ene...! Erropia, zeozer, erropa diferentia! Ba, orduan ez zan frakarik eruaten ta frakia-edo. Ta gero, arpegixa pinttau ikatzakin! Honen tiok, baten, neri lustria eiñ zestan. Zapateri eitten jakue ba? Ta zeguan euzki bat... Ta jo-ta arpegi guztia erre! Eukiko nittun nik hamar urte edo... Baiña dotore e! Ha eguna jai hartu, gero arratsaldian jantzi, ta etxerik etxe ibiltzen giñan. Gero dirua emoten zeskuen.

Eibarko Hiztegi Etnografikoa

Katalangua. Izen berezia baserri batentzat. Nik neuk teoria bat daukat; berezi samarra, beharbada, baina guztiz zentzuzkoa, nire ustez, daukagun dokumentazio historikoari jaramon egiten badiogu.

1750. urtera arte makina bat aldiz agertzen da Eibarren Loidi toponimoa (Loidi, Loidi Etxebarri, Loidi-erreka, Loidiko iturria...). 1741eko udal erroldan, esate baterako, Loidi Etxebarri baserrian Joseph izeneko katalan bat bizi zela agertzen zaigu. Ondorioa ateratzea ez da gatxa: Loidi baserriak bere izena galdu eta Katalangua izena hartu zuen, Eibarko baserritar katalan bakarraren omenez. Ondoren, inguruak ere antzera, eta Loidi inguru guztia Katalangua bihurtu zen.

Gaur egun inork ez daki Loidi zer den, eta Katalangua bakarrik ezagutzen du.

Goiko argazkia 1968 ingurukoa da eta Errekatxu-Bolingua aldetik dago aterata. Eloisa Narbaizak laga dit; Katalanguan bertan jaiotakoa da Eloisa. Irudian, Katalangua baserria eta bere lurrak; gorago Katalangua goikua izeneko etxeak.

Eskerrik asko Eloisa.

Atzo gauean banatu ziren Espainiako Zinema Akademiaren 2004ko sariak. Sarituen artean eibartar bat: Javier Agirresarobe argazkilaria.

Harritu ere ez gara egiten honezkero, Javier Agirresarobek lehenago ere irabazita dituelako beste pare bat Goya sari. Bera da onena, ez dago dudarik.

Alejandro Amenabarren Mar Adentro filmean egindako lanarengatik jaso du aurtengoan Argazkilaritza onenaren saria.

Goya sariek badute bere webgunea, baina ez ahalegindu bertan sarituen informaziorik aurkitzen, oraindik nominatuen zerrenda besterik ez dutelako argitaratu.

Eitb24.com webgunean aurkitu dut zerrenda euskaraz.

Edadia zer dan, ezta? Oin dala sei edo zortzi urte, gaurkua modoko egualdixakin, txakurra eta erretatatzeko makiñia hartu, eta mendira juango nitzake antxitxiketan.

Gaur egun, berriz:

• ez dakat txakurrik
• orkatillia leher eginda dakat eta aldasgora ibiltzeko indarrik ez
• etxe barriko kalefaziñua eta katxemir mantia epel-epelak dira.

Ezkirol bihurtzen egongo ete naiz?

Edurra egin dabela gabian... bai horixe. Biharrera be justu-justuan heldu gara. Eibarren, behintzat, ederto bota dau.

Biharlekutik postal politta ikusten dogu, Gorosta-ballia zuriz jantzitta. Erralek bota desta amua, eta hainka egin bihar. Hamentxe erretratua.

Erretrato hobiak be etara izan doguz, baina Maitek txukunduko desku gaurkua be.

Beasaingo udalak herriko berbetia eta ahozko ondaria batzeko bekia atara dau. Aurkeztutako proiektuak adar bi euki bihar dittue. Batetik Beasaingo euskeria jasotzia eta aztertzia (lexikua, sintaxixa, ezaugarri fonetiko eta morfosintaktikuak...), eta bestetik, alderdi etnografikua batzea.

Proposamenak aurkezteko epia 2005eko otsailaren 28ko eguardixan itxiko da, eta lana amaitzeko urtebete eukiko dau irabazliak.

Informaziño gehixago Badihardugu, euskara eta euskalkia webgunian, eta diptikua Beasaingo udalaren webgunian, pdf honetan:

Beasaingo euskara. Beka-deialdia