SACIN programa, neguan gure inguruan bizi diren hegaztien jarraipen-proiektua, 2022-2023
SACIN programa Eibarren, 2014-2023
Espainiako SEO elkarteak koordinatuta egiten da urtero SACIN programa (Seguimiento de aves comunes en invierno). Udako bere parekide den SACRE programak bezala, hegazti ohikoenen jarraipena egin eta epe ertain-luzeko joerak aztertzeko diseinatuta dago eta txorizaleon parte-hartzearekin burutzen da.
Nire kasuan, Eibarko hegaztien jarraipena egiten dut duela 10 urte ingurutik programa bietan, SACINen neguan eta SACREn udan. Pandemia eta osasun-kontuak tarteko, SACINen ezin izan dut behaketarik egin azken urteotan, baina aurten berriro itzuli naiz mendira, ohiko den metodologia, trantsektu eta kontaketetara.
Metodologia erraza du SACINek (programan parte hartzen hasi nintzenean azaldu nuen gutxi gora-behera): neguan zehar 2 irteera egin behar dituzu, abendutik otsailera bitartean, aurrez zehaztutako ibilbide zehatz batean zehar eta ikusten dituzun hegazti guztiak apuntatu (15 minutuko eta 500 metroko 8 trantsektotan). Nire urteroko ibilbidea Sautsin hasten da, Aasua errekan barrena Mandiola aldera igotzen da, handik Santa Kurutz eta Usartzara, eta Kalamuan amaitzen da.
Aurtengo datuetan ez da egon ezusteko berezirik (ikus aurrekoak, 2015, 2016, 2017, 2018). Ez da hori helburua ere, unean uneko aldaketak aztertzearena, milaka behatzaileren datu historikoak bildu eta epe luzeko joerak aztertzea baizik.
Urteroko zenbaki eta espezieak aurten ere. Bi orduko eta 4 kilometroko ibilbide horretan, gutxi gora-behera 35 espezie eta 300 txori behatzen ditut urtero Eibarren. Ohikoenak, aurten ere urtero legez, kaskabeltz handiak, txantxangorriak, zozoak, belabeltzak, hormatxoriak eta txontak. Agertu ez direnak, besteak beste, birigarroa, okil handia, haitz-enara eta txioa, espezie arruntak direnak gure herrian, baina behaketa honetan azaldu ez zaizkidanak.
Aurtengo nobedadea miru gorriak eta ahate musketaduna izan dira. Lehenengoa ohikoa da Gipuzkoan, baina ez horrenbeste Eibarren eta neguan; bigarrena espezie exotiko inbaditzailea da, amerikarra sortzez, baina Euskal Herrian gero eta ohikoagoa. Aurten kontatu ditut lehenengoz SACIN programarako.
Txorizalea bazara, SACIN eta SACRE bezalako zientzia hiritarreko programak izan daitezke zure zaletasuna bideratzeko aukeretako bat. Edo Aranzadiren Zapelatz programa, bestela. Naturaz gozatzen duzun bitartean, zientziarentzat eta hegaztien ezagutzarentzat interesgarriak diren datuak bildu ditzakezu. Zure behaketak eBird eta Ornitho bezalako webguneetan txertatzeak ere garrantzi berezia dauka, eta euskaraz dituzu biak!
| 2014/15 | 2015/16 | 2016/17 | 2017/18 | 2022/23 | Guztira | |
| Ubarroi handia | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 |
| Koartza hauskara | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Ahate musketaduna | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
| Basahatea | 10 | 9 | 46 | 31 | 71 | 167 |
| Miru gorria | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | 3 |
| Sai arrea | 0 | 7 | 0 | 0 | 6 | 13 |
| Zapelatz arrunta | 2 | 3 | 3 | 1 | 4 | 13 |
| Belatz gorria | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 | 3 |
| Uroiloa | 0 | 1 | 5 | 6 | 6 | 18 |
| Kaio hankahoria | 0 | 35 | 0 | 0 | 0 | 35 |
| Kaleko haitz-usoa | 13 | 7 | 25 | 21 | 9 | 75 |
| Pagausoa | 0 | 0 | 0 | 4 | 0 | 4 |
| Okil berdea | 5 | 1 | 4 | 1 | 1 | 12 |
| Okil handia | 0 | 1 | 1 | 2 | 0 | 4 |
| Haitz-enara | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 |
| Negu-txirta | 22 | 14 | 19 | 46 | 8 | 109 |
| Buztanikara horia | 0 | 5 | 1 | 1 | 6 | 13 |
| Buztanikara zuria | 0 | 4 | 3 | 4 | 3 | 14 |
| Ur-zozoa | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 2 |
| Txepetxa | 14 | 22 | 11 | 19 | 4 | 70 |
| Tuntun arrunta | 2 | 0 | 0 | 1 | 1 | 4 |
| Txantxangorria | 33 | 29 | 26 | 28 | 25 | 141 |
| Buztangorri iluna | 0 | 1 | 0 | 2 | 1 | 4 |
| Pitxartxar burubeltza | 1 | 0 | 1 | 0 | 1 | 3 |
| Zozo arrunta | 25 | 8 | 29 | 25 | 22 | 109 |
| Birigarro arrunta | 3 | 8 | 3 | 3 | 0 | 17 |
| Birigarro txikia | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 |
| Garraztarroa | 4 | 1 | 2 | 2 | 2 | 11 |
| Txinbo kaskabeltza | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 2 |
| Txio arrunta | 1 | 4 | 1 | 0 | 0 | 6 |
| Erregetxo bekainzuria | 3 | 9 | 3 | 0 | 0 | 15 |
| Buztanluzea | 3 | 9 | 3 | 0 | 5 | 20 |
| Kaskabeltz txikia | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 |
| Amilotx mottoduna | 8 | 5 | 6 | 11 | 3 | 33 |
| Pinu-kaskabeltza | 6 | 8 | 4 | 5 | 13 | 36 |
| Amilotx urdina | 0 | 3 | 0 | 2 | 3 | 8 |
| Kaskabeltz handia | 27 | 14 | 24 | 10 | 13 | 88 |
| Garrapoa | 1 | 1 | 4 | 2 | 4 | 12 |
| Gerri-txori arrunta | 2 | 2 | 2 | 3 | 5 | 14 |
| Eskinosoa | 3 | 3 | 1 | 7 | 4 | 18 |
| Mika | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 |
| Belabeltza | 15 | 20 | 14 | 19 | 17 | 85 |
| Erroia | 0 | 2 | 0 | 1 | 0 | 3 |
| Araba zozo pikarta | 0 | 0 | 0 | 14 | 0 | 14 |
| Etxe-txolarrea | 29 | 17 | 6 | 10 | 20 | 82 |
| Txonta arrunta | 15 | 28 | 29 | 18 | 15 | 105 |
| Txirriskila arrunta | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Kardantxiloa | 1 | 18 | 3 | 28 | 0 | 50 |
| Tarina | 0 | 4 | 0 | 0 | 0 | 4 |
| Txoka arrunta | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 2 |
| Gailupa | 3 | 2 | 0 | 5 | 2 | 12 |
| ESPEZIEAK | 29 | 36 | 31 | 35 | 33 | 51 |
| ALEAK | 258 | 307 | 284 | 336 | 281 | 1466 |
