Legunbeko haitza eta zuloa, Arabak eta Nafarroak bat egiten duten tokia #100mendi
100 mendien lehiaketaren bidean, azkenaldian Nafarroa eta Araba arteko mendilerroak ezagutzen ibili gara. Lokiz, Entzia, Izki, Urbasa, Kodes... Oraingoan, Legunbeko haitza (1.128 m) izan da igo dugun mendia, Nafarroak eta Arabak bat egiten duten muga-mugan kokatutako mendi-biki ederra. Bikia, bi tontor dituelako (herrialde bakoitzean bana) eta erdian Legunbeko zulo ezaguna.
Legunberako bidea erraza eta polita da. Gure kasuan Urbasako kanpinetik ekin genion ibilaldiari. Ibilbide gehiena galbide bariko bide zabaletik egiten daiteke (gu zati batean ibilbide nagusitik desbideratu baginen ere). Bide nabarmena eta ondo markatuta da, Urbasa osoa gurutzatu eta Arabako Entziara eta Opakuaraino doana.
Lehenengo 500 metroak zelai artetik egiten dira, artzain-bordaz eta ganaduz betetako paisaje eta ikuspegi politekin. Hortik aurrera, beste 2 km inguru ere bide nagusian zehar egin genituen, pagadian sartuta.
Ibilbidearen hasiera, Urbasako larreetan zehar.
Ibilbidearen zatirik handiena oso garbia eta jarraitzeko samurra da. Aldats handirik ez eta bide garbia, Urbasa eta Opakua arteko bide nagusia jarraituz.
Momentu batean bidegurutze bat dago. Bide nagusiak aurrerantz jarraitzen du, baina guk eskumakoa hartu genuen, bide txingor batetik. Hortik aurrera, pagadian barrena doan bidea asko estutzen da eta norabidea ez da horren garbia. Ez dago margo-markarik zuhaitzetan; tarteka azaltzen diren harri-koskorrek adierazten digute norantz jo behar dugun eta oso adi joan behar da bidea galdu nahi ez badugu. Hala ere, ez dago benetako kezkarik, pagadia garbia delako eta nahikoa delako mendebalderantz jarraitzea, aurrera eta aurrera, Legunberaino.
Bidegurutze honetan eskumarantz egin genuen, bide nagusitik aldenduta. Itzulera egin genuen gero bide nagusitik.
Harri-koskorrek adierazten dute bidea, nolabait. Erraza da bidea galtzea, baina ez kezkagarria, aurrera eginez bat egiten delako Legunbeko azkenengo igoerarekin.
Pagadian zehar, ia konturatu barik, maldak gora egiten du. Bidetxingor hori galdu egiten da orbel, pagatxa eta pago txikien artean. Bidean sagutxoak, orkatzak eta txori asko ikusiko ditugu (katanarrak, okiltxoriak, parandak, eskilasoak...); baita sasi-mitxoleta hori (Meconopsis cambrica) ugari ere, Europa mendebaldeko mendilerro eta baso gutxi batzuetan aurkituko dugun espezie erreliktiko berezia.
Sasi-mitxoleta horia (Meconopsis cambrica), espezie erreliktikoa.
Azkenean, bidetxingor honek bat egiten du behetik datorren bide nagusiarekin (guk atzean laga dugunarekin). Puntu honetatik aurrera ber-bertan dago tontorra. Harririk harri, aldapa pikarrean gora egin eta hantxe aurkituko ditugu Legunbeko bi haitzak, bata Araban eta bestea Nafarroan.
Eta erdian, zuloa.
Legunbeko haitzetako lehenengoa, mendebaldekoa, Arabako lurretan dagoena; atzean, ondo-ondoan, Nafarroan dagoen beste tontorra.
Nafarroa aldeko tontorra; bertan dago postontzia. Atzean Legunbeko bigarren tontorra, lauburua daukana eta, atzerago, Entzia eta Arabako lautadaren hasiera.
Legunbeko zuloa, Arabak eta Nafarroak bat egiten duten tokia. Ezker-eskuma dauzka tontor biak.
