Harrikadak

Larunbat arratsaldean, hilabetean behin, haur antzerkia izaten da Donostiako kultur etxe gehienetan. Larunbat honetan gurean Txotxongillo taldea egon da Galtzagorriak emanaldiarekin.

Ehun eta berrogei lagun sartzen dira gure aretoan. Prolema izan zen beste hainbat lagun (edo gehiago) kalean geratu zirela. Protesta gehiegi ere ez zen egon. Eskerrak! Kanpoan geratu zirenak bai kexatu zirela heldu gehiegi zegoelako barruan. Saiatu nintzen helduak kanporatzen, baina oso gutxik hartu zuen bide hori.

Barruan, emanaldia hasi zenetik, ume guztiek adi-adi jarraitu zuten Enkarniren kontakizuna. Peru alferra, honen emaztea, galtzagorriak, etab.

Esan nion Enkarniri: "U2k baina espektazio gehiago piztu duzu".

Gauzak horrela, datorren urtean kanpofubolean egin beharko dugu saioa.

Edo Danny Hoch eta Iban Zaldua. Harremanik beraien artean? Ez, ez dute elkar ezagutzen. Hala ere bai Danny Hoch estatubatuarra eta bai Iban Zaldua donostiarra ostiralean egon ziren Donostian. Lehenengoa "An evening with Danny Hoch", hip-hop antzezlanarekin, eta bigarrena "Itzalak", musika eta literatura uztartzen dituen emanaldiarekin. Ibanek Jabier Muguruza eta Roberto Yaben izan zituen lagun. Danny bakar-bakarrik agertu zen eszenatokian.

Ostegun gauean joan nintzen Danny Hoch-en emanaldia ikustera Egiako kultur etxera, Gazteszenara. Aldez aurretik aukeratu behar izan nuen, zeren eta Javi P3z Orquestaren kontzertua baitzegoen Kursaalean. Hoch New York-eko hip-hop theater jaiadiaren zuzendaria da. Gazteleraz hitz egiten du Puerto Ricokoa izango balitz bezala, nahiz eta familia europar jatorriko judutarrak izan. Eszenatokia minimalista: bi artxibadore, zenbait kapela, aulkiren bat, atrila. Soinu banda, noski, rap-a edo hip-hop musika, sketch ezberdinak zatitzeko, zeren eta, gainerakoan, ez du presentzia askorik musikak ikuskizunean.

Speech politikoak botatzen ditu, bai. Irakurri egiten du sutsuki atrilaren gainean dauden orriak. Rol ezberdinak jokatzen ditu replikarik gabeko bakarrizketetan. Adibidez, ama kokainomanoa duen 19 urteko gazte atzeratuarena izan zen osteguneko onena. Edo Habanako turisten bila dabilen gazte kubatarrarena. Hasieran kosta egin zitzaion, baina gero gusturago ibili zen. Astebete pasa du Donostian. Ederki ezagutzen du jada bainuetxea.

Ostiral arratsaldean, berriz, Iban Zalduaren irakurraldia genuen kultur etxean. Literaturari buruzko eztabaidetan sartzeaz aparte, narrazio laburrak idazten ditu Ibanek. Ikuskizunerako batzuk aukeratu eta irakurri zituen jendaurrean. Lehen emanaldia zuen hirukoteak, nahiz eta Ibanek Gasteizen Koruko Heras pianistarekin Itzalak emanaldia ere egin duen. Ondo joan ziren gauzak ordu eta hogei minutu iraun zuen saioan.

Ibanek, gainera, irakurri behar zuenaren kopia txukun enkuardenatuak ekarri zituen publikoari banatzeko. Jendea ere bildu zuen, tartean bere koadrila donostiarra.

Bukatzeko, badago beste harremanen bat Danny eta Ibanen artean: biek atrilak erabili zituzten.

Algunos de los asiduos u ocasionales visitantes de la web de Javier Ortiz puede que conozcáis que en la sección Otras Voces hay publicado un relato de una persona que cuenta cómo El médico me ha dicho que tengo cáncer. Eso sucedió en septiembre del 2002. En concreto el 11-S, un año después de la caída de las Torres gemelas y veintinueve después de la caída de Salvador Allende. Ese hombre se llama Joxe Aranzabal.

A lo largo de estos meses, Joxe Aranzabal ha seguido luchando contra el cáncer y comunicando a los lectores del weblog Sustatu su experiencia. Los 16 mensajes y las respuestas más significativas de los lectores del blog colectivo han sido editados por Elkar en un bonito libro. El 22 de febrero tuvo lugar la presentación de Medikuak esan dit minbizia dudala en Donostia, a las 12:00 del mediodía en el Centro Cultural Koldo Mitxelena.

La presentación fue muy emotiva. Primero le tocó el turno al editor Xabier Mendiguren Elizegi, quien se limitó a hacer las presentaciones de rigor. Iban Aranzabal, editor de Sustatu recordó a Joxe como maestro y se felicitó públicamente por haberlo conocido. También habló de lo que supuso aquel primer mensaje. Luistxo Fernandez habló más tiempo que los otros dos, pero estuvo más suave de lo que en él es habitual, sin dejar de lanzar alguna puya.

Finalmente, le tocó el turno a Joxe, quien llevaba escritas algunas líneas de agradecimiento. Después de leerlas, puso en marcha un power point con varias fotografías que daban cuenta de los momentos más significativos de su enfermedad. ¡Nos lo puso difícil! Mis ojos se humedecieron un par de veces. Él también lo pasó mal y tuvo que callarse otras tantas. Una de ellas fue cuando contó cómo les dijeron a su hija, creo que entonces tenía 7 años, y a su madre octogenaria la enfermedad que sufría.

Durante este proceso de lucha contra el cáncer, sobre todo al principio, dice Joxe que tuvo tres libros de cabecera: uno, de Luis Rojas Marcos, el médico sevillano que reside en Nueva York, superviviente de la caída de las Torres Gemelas. Parece ser que Rojas Marcos salió de un edificio para poder realizar una llamada telefónica. Mientras él estaba en la calle, el edificio se vino abajo y varios compañeros suyos murieron aplastados. Los otros dos libros de cabecera han sido el de Miriam Suárez, hija del ex-presidente de gobierno español Adolfo Suárez, y el del ciclista Lance Armstrong.

Después de la presentación, pude saludar y dar la mano a este hombre. Es más, tuve el placer de comer con él. También con los presentadores del libro, su mujer Bego y sus cuñados Idoia y Aitor.

Esa misma tarde del día 22, dicen las crónicas que el centro Monterrón de Mondragón se llenó durante la presentación ante sus paisanos. Promete también el acto del día 25 en Elorrio, donde reside habitualmente. Creo que cierra su ronda de presentaciones con un acto en la Librería Likiniano de Bilbao el próximo 2 de marzo.

Por la noche, al llegar a casa, me puse a leer el libro delante de la televisión. Le quité la voz a la caja tonta y no levanté los ojos del libro hasta que acabé con él. Bueno, sí que levante los ojos para ver en la cadena vasca el reportaje que apareció en el programa Posdata, a cargo de la veterana periodista Eli Garmendia.

El primer mensaje del libro, el que le da título además, es considerado por algunos un hito en el pequeño mundo de la comunicación en internet en euskara. El libro está escrito llanamente. Iba a poner que es de fácil lectura, pero hay momentos en los que uno se mueve incómodo en el sofá. En el arranque, por ejemplo, cuando acude al médico angustiado por un hinchazón en el vientre y cuando es internado.

Hay momentos también en los que sale su mala leche. Por ejemplo, cuando va a renovar su permiso de conducción y no puede hacerlo porque está siendo sometido a un tratamiento de quimioterapia. Hay momentos emotivos, desde luego, con esos guiños a su mujer y a su hija, a su familia, a sus amistades.

Me quedé apenado por una cosa: no le pedí que me dedicara el libro. Otra vez será. Puede que en algún encuentro vasco de Blogs & Beers.

Os dejo con la nueva dirección de su bitácora individual, de su faro, en una nueva comunidad de blogs en euskara, al amparo de Goiena. Seguro que la luz de Aranzabal conducirá a buen puerto a los nuevos bloggers, igual que ha hecho con nosotros por su bondad, valentía y sabiduría al contar y no esconder su enfermedad.

Este hombre se merece un premio.

Otsailak 22. Eguerdiko 12:00ak. Koldo Mitxelena kulturguneko areto nagusian Medikuak esan dit minbizia dudala liburu bihurtutako blog apunteak aurkezteko eguna eta ordua. Eraikinera sartu aurretik ikusi nuen nola Joxek liburua erakusten zioen argazkilari bati. Barrura sartu eta Xabier Mendiguren, Luistxo, Iban Arantzabal eta Eneko Astigarraga zeuden, besteak beste.

Gaur egun mugitua izan dut eta hau idazten dudanean, afaldu ondoren, oraindik ez ditut besteek zer dioten irakurri. Bakarrik Joxe Aranzabalen faro berrira jo dut eta bertan ikusi dut atzoko egunaren kronika. Plazer handia izan zen niretzat gizon hau gertutik ezagutu eta gero, gainera, elkarrekin bazkaltzeko aukera izatea. Oso ondo pasa nuen bazkarian, baina Joxek egindako aurkezpenean behin baino gehiagotan begiak busti zitzaizkidan. Bera ere trabatu zen pare bat aldiz.

XMEk apenas egin zuen berba. Iban Aranzabal Sustatuko editoreak ere gutxi hitz egin zuen. Luistxo Fernandezek, nahiz eta kanpoko kartelean Lutxo gisa azaldu, asko hitz egin zuen, baina ez zen oso zakarra izan. Gero, Joxeren txanda iritsi zen: idatzitako zeozer irakurri zuen eskerrak emateko eta power pointari eraginez aritu zen handik aurrera. A zer argazkiak bota zituen!

Esan bezala, batzuk behintzat, hunkitu egin ginen bere hitzekin. Ez dakit zenbat zapi astindu behar izan zituzten arratsaldean Arrasaten bildutakoek. Agian barixakuan, Elorrion, gehiago izango dira.

Ez nuen Joxe bakarrik ezagutu: Bego emaztea eta honen bi anai-arrebak (Aitor argazkilaria eta Idoia, Elorrioko Jakoba tabernakoa) pack berean zetozen. Oso jende sanoa eta atsegina.

Arratsaldean lana egin behar izan nuen eta gero, afaldu ondoren, telebistaren aurrean hasi nintzen liburua irakurtzen. Telebistari boza kendu eta goizeko 00:30ak arte egon nintzen. Den-dena irakurri nuen. ETBko Posdata saioan Eli Garmendia kazetariak eginiko erreportaia ere ikusi nuen. Liburua irakurterraza da eta, gainera, jende askori egingo dio mesede.

Pena bat daukat: ez niola sinadurarik eskatu Joxeri. Hurrengo batean izango da. Agian lehen Beers & Blogs euskaldunean. Agian.

Oharra: Goiena taldeak ere blog komunitate bat abiatuko du. Oraingoz blog bakarra Faroa da. Honen argiak gidatuko ditu blogari berriak.

Bigarren oharra: 23-F da gaur. Gogoratzen zarete 1981ekoaz?

Creo que fue el escritor vasco Pako Aristi quien publicó una columna hablando de lo que el llamó euskal aberia (juego de palabras entre avería y aberria, patria en euskara). Pero no es esa columna la que hoy quiero citar, sino otro artículo de Pako Aristi publicado en el diario Berria el 17 de octubre de 2003: Otsoaren hatsa lepo gainean. Fue una columna escrita tras una operación judicial contra ocho personas del Parque Cultural Martin Ugalde.

Ayer, 20 de febrero, se cumplió el segundo aniversario desde que un juez de la Audiencia Nacional (cuyo nombre no voy a mencionar, porque la propaganda se paga) diera la orden para detener a varios cargos directivos de Euskaldunon Egunkaria. A las pocas horas, al calor de los acontecimientos, hicimos una gran manifestación en San Sebastián. Después, la cosa se fue calmando.

Este domingo por la mañana se celebraba un acto en el Parque Cultural Martin Ugalde de Andoain. He visto la portada de este domingo del periódico Berria con un par de referencias a ese aniversario: un artículo de Martxelo Otamendi, director, y una entrevista con Joan Mari Torrealdai, presidente del Consejo de Administración del diario cerrado. Torrealdai, en la entrevista publicada en el interior, dice que se ha pasado de la censura franquista a la inquisición actual. Dice también que los encausados tienen claro que van a pasar por la cárcel. Esta entrevista no está en la red, porque forma parte de un cuadernillo central que no se carga en la web del periódico.

No podemos olvidar a esta gente. Como tampoco debemos olvidar a los imputados en el macro-sumario 18/98, ni la situación kafkiana que están viviendo muchos jóvenes juzgados estas semanas en Madrid.

Pero tampoco debemos olvidar que el 22 de febrero se cumplen ya seis años desde que la organización (cuyo nombre no voy a mencionar, porque la propaganda se paga) asesinara a Fernando Buesa y Jorge Díez.

Todo ellos son víctimas. Víctimas con nombres y apellidos. No son esas personas anónimas que se mueren en pateras, ni esos pobres desgraciados asesinados en Irak o cualquier otro lugar del mundo. No.

Esta misma semana le hemos leído a Iñigo Ugarte sobre una iniciativa para protestar por el encarcelamiento de dos bloggers iraníes. Los dos colegas (Arash Sigarchi y Mojtaba Saminejad) han sido encarcelados y el denominado Comittee to protect bloggers ha propuesto varias acciones de protesta para el día 22 de febrero.

¿Saldremos algún día de esta loca rueda que no para de girar? Dejemos que sea Pako Aristi quien termine:

"Yo soy un vasco normal: no quiero pasarme la vida escribiendo para protestar. Quiero conocer y vivir la época de la creación, no la de la salvaje destrucción, recogiendo las cenizas, los heridos por la vida o los sueños truncados, curando continuamente su dolor, mi dolor".

Pako Aristi idazlearen zutabe batean irakurri nuen noizbait euskal aberiaren aipamena. Pakoren beste artikulu bat daukat, hala ere, gaur gogoan. 2003ko urriaren 17an argitaratutakoa Berrian: Otsoaren hatsa lepo gainean. Martin Ugalde Kultur Parkeko zenbait kideren kontrako operazioaren ondorenean idatzitakoa da zutabea.

Gaur, otsailak 20, bi urte bete dira Entzutegi Nazionaleko epaile batek (ez, ez dut bere izena idatziko, propaganda pagatzen baita) Euskaldunon Egunkaria periodikuaren administrazio kontseiluko zenbait lagun atxilotzeko agindua eman zuenetik. Hasierako berotasun hartan izugarrizko manifestazioa egin genuen Donostian. Hortik aurrera ezer gutxi. Gaur eguerdian egitekoa zen Andoaingo Martin Ugalde Kultur Parkean txerrikeri hau salatzeko ekimenen bat. Gaurko Berria egunkariaren paperezko azalean ikusi ditut zenbait notizi honi buruzkoak, baina oraindik ez ditut irakurri.

Ezin ditugu ahaztu. 18/98 auzikoak ahaztu ezin ditugun bezala. Ezta aste hauetan Madrilen epaitzen ari diren gazteen egoera kafkianoa ahaztu ezin dugun bezala. Edo otsailaren 22an erakundeak (ez, ez dut erakundearen izena idatziko propaganda pagatu egiten baita) Fernando Buesa eta Jorge Díez erahil zituela sei urte beteko direla, oker ez banago, ahaztu ezin dugun bezala.

Izen-abizenak dituzte, behintzat, gure biktimek. Ez dira pateretan hiltzen diren pertsona anonimo horiek. Ez dira Iraken edo munduaren edozein bazterretan egunero akabatzen dituzten gizajo anonimo horiek.

Aste honetan bertan irakurri diogu Iñigo Ugarteri Irango bi blogari askatzearen aldeko ekimen baten berri. Bi lagun hauek (Arash Sigarchi eta Mojtaba Saminejad) kartzelan daude eta horren kontrako protesta egiteko otsailaren 22a proposatu du Comittee to protect bloggers erakundeak.

Noizbait aterako al gara gurpil zoro honetatik? Pako Aristiri utziko diot bukatzen:

"Ni euskaldun normal bat naiz: ez dut bizitza protesta egiteko idazten pasatu nahi. Sormen aroa ezagutu nahi dut, sormen aroan bizi, eta ez suntsiketaren aro basatian, errautsak jasotzen, bizitza zaurituak eta amets urratuak jasotzen eta haien mina, neure mina, etengabe sendatzen".

Oharra: Hau idazten ari nintzela konturatu naiz Joxe Aranzabalek ere idatzi duela zerbait euskal aberiari buruz.

Larunbata. Gaueko 21:30ak. Anoeta Estadioan Reala eta Sevillaren arteko futbol partida hasteko ordu erdi geratzen da oraindik eta inguruko taberna batean nago geratuta lagunekin. Tabernaren kanpoaldeko pareta batean bi mezu, bata euskaraz eta bestea gazteleraz. Nihat Realean geratzeko ekimen baten berri ematen dute paperek.

Testua ez nuen eskuratu, baina paperean aipatzen zen webgunea bilatzen egon naiz sarean eta aurkitu dut: Nihat Realean geratzearen aldeko ekimenaren webgunea

Atzoko partidaren aurretik, ekimen honen bultzatzaileek Aitor Zabaletari eginiko monumentuaren inguruan geratzeko asmoa omen zuten. Panfleto bat adostu eta ekintzaile bakoitzak 20-30en bat kopia atera (euskaraz eta gazteleraz) eta Anoeta Estadioko inguruetan jarri.

Mezu honetan eragile nagusiak adierazten du zer egin nahi duten: Nihat Realean gera dadin zalegoari dirua eskatu haren fitxa paga dezagun.

Webgunea bilatzen ari nintzela, Diario Vasco periodikuaren foroetan ere honen berri ematen duen mezuren bat usaindu dudala uste dut. Ez dut, halere, loturarik utziko.

Demagogia egitea zein erraza den, dedio. Umetzat gaituzten iritzi egile hauek zenbat min egiten duten. Hitzak soberan daude.

Garai batean Enekoitz Esnaolaren astearteroko burutazioak jarraitzen nituen bezala jarraitzen ditut orain Aitor Manterola kazetariak Berrian futbolari buruz idazten dituenak astearteetan. Askotan, gainera, ados nago berarekin.

Gaur idatzi duenarekin adibidez edota duela hamabost egun, Realaren egoera larriagoa zenean, hemen idatzi zuenarekin . Zati bat hemen uzten dut:

balioak: Realak bere betiko balioak galdu dituela esan eta esan ari da Tito Irazusta kazetaria. Ez diot arrazoirik kenduko, baina etxe barruan begiratu dezala lehendabizi. Bera eta bere inguruko komunikabideak, eta beste batzuk asko aldatu dira azken urteetan. Batzuen jarrerari erreparatuta, ez dut alderik antzematen Sevilla, Madril edo Bartzelonako prentsarekin alderatuta. Eta zale batzuek ere Malaga, Zaragoza edo Valentziakoak dirudite. Reala, zoritxarrez, ez da lehen bezain berezia izango, baina prentsa eta zale batzuk ere asko aldatu dira. Irazustak berak Egin-en egiten zuen lan, eta orain Vocenton dabil (Egin bezain abertzaleak eta euskaltzaleak diren ABC, Correo, Diario Vasco eta beste hainbat komunikabide biltzen dituen taldea ez al da hori?). Irabazten ariko den dirutzak iraganeko kontuak ezabatu dizkio, nonbait.

Larunbat gauean joan nintzen Mar adentro Alejandro Amenabaren filma ikustera, hiltzeko (edo bizitzeko) askatasuna eskatzen zuen gizon bati buruzkoa. Aste honetan hil da Javier Tusell historiadorea. Igandeko El País egunkarian argitaratu dute Me morí el 28 de febrero de 2002, memoria liburuaren hitzaurrea. Eta, gainera, Berrian Joxe Aranzabal teknosexualak Medikuak esan dit minbizia dudala Elkar argitaletxeak astelehenean plazaratu duen liburuaren aipamena zetorren.

Etxe aldamenean jarri dituzte berriki zinema aretoak, Antiguo Berri izenekoak. Beraz, lehen baino aitzaki gutxiago izango dut zinemara joateko. Million dollar baby zen lehen aukera gure kinielan, baina sarrera guztiak salduta zeudenez, bigarren aukera hartu behar: Mar adentro. Bi orduko pelikula. Norbanakoaren askatasunaren aldeko pelikula gisa ikusten dut nik. Bardem: aktore ona da kabroia, baina batzutan badirudi erosoegi ari dela; lagun batek dioen bezala ea ez ote zaion komeni tentsio punttu handiagoa batzutan. Sampedroren familia sinesgarria iruditu zait. Belén Rueda, uste baino hobeto.

El País erosi nuen igandean, dominikalean Bob Dylan ikusi bainuen portadan. Periodikuaren barrualdean, Javier Tusell hil berriak bere memorien hitzaurre gisa idatzi duena. Duela ia hiru urte, 2002ko otsailaren bukaeran gaizki sentitu zen gizona, proba batzuk egin zizkioten eta, azkenean, aste batzuk pasa zituen ospitaleratuta zainketa bereziko gelan. Kostata atera zen handik eta azken urteetan bizitza beste modu batez hartu duela dirudi, gaitz larri batekin egunero borrokan. Predikamendu handia izan du gizon honek Prisa inguruko komunikabideetan. Gustatu zait hitzaurrea, baina polikiago irakurtzeko gogoz geratu naiz.

Gaizki pasa duen beste gizon bat, hau gutarra, Joxe Aranzabal eta irrifartsu atera da gaurtik aurrera salgai dagoen liburuaren azalean. Burusoiltxo, hori ere bai. Betaurrekoak soinean. Mikel Irizarena omen da hitzaurrea eta Luistxorena hitzatzea. Sustatun kontatu dutenez Donostian hilaren 22an aurkeztuko dute. Hantxe egongo naiz, izan ere badut-eta heriotzari aurre egin dion gizon multimedia ezagutzeko gogoa.

Frantziako epaileak eta Espainiako guardia zibilak jarri dute fokoa eta Juan Joxe Agirre artxiberoak urteetan egindako lana ikusi dugu. Orain hasiko gara hainbeste urtez egindako lan eskerga hori eskertzen. Eta honela 2005ean Mar adentro filmak jasotako Goya sari baino sari gehiago jasoko ditu Agirre benediktinoak. Zeozer gutxiago eroriko zaio Etchaundiri, azken finean Iparraldekoa baita.

Poztuko naiz, baina akzio-erreakzio horretan, euskaldunak askotan atzetik ari garela ikusiko dugu berriro. Eta hau pentsatzen ari naizela nire esker ona azaldu nahi diet teknologia berrien eremuan hainbeste lan egiten ari diren batzuei. Espero dezagun 30 urte baino lehenago merezi duten ordaina jasotzea.

Jabi Zabala

Aurki.com eta Eibarko lagunak, batez ere, Gari , Luistxo eta Eneko

Sustatu

Joxe Aranzabal

Besteak beste. Badakit zenbait lagun ahaztuko zaizkidala. Barkamena aldez aurretik.

Oharra: lehen parrafoa irakurri ironia puntu batekin, mesedez.