Harrikadak

Aste bukaera etxetik kanpo pasa dugu. Larunbat goizean autoa hartu eta Gasteizera joan ginen. Karrera elkarrekin egin batzuk elkartu ginen egun-pasan. Ume ardurarik ez genuenok, gainera, Baskonia-Bartzelona saskibaloi norgehiagoka ikusi genuen. Bizpahiru aldiz baino ez naiz joan saskibaloi partidaren bat ikustera, estreinakoz Gasteizen, baina oraindik ez dut lortu inoiz etxeko taldeak irabaztea.

Gauean Bilbora hurbildu ginen lotara. World Café delako ebentoa iragarri zuen Radio Euskadik 25. urteurrena ospatzeko. Ostiralean eguraldi txarra iragarrita zegoela-eta, antolatzaileek ospakizuna atzeratzea erabaki dute maiatzaren 18ra.

Plan-aldaketa ondo atera zitzaigun: etxetik kanpo egin genuen lo, paseotxoa eman genuen igande goizean Bilbon zehar, lagun batzuekin bazkaldu eta arratsaldean, jada euritan, etxerako bidea hartu.

Goizean argazki-makinaren bateriak aguantatu zuen bitartean argazki batzuk atera nituen.

Bilboko Guggenheim zuri-gorria alde batera.

Eta Bilbo berdea beste aldera. Erretratu gutxi batzuk igo ditut flickr kontura.

Bilbon geundela beste lagun batek deitu zidan esateko castellers-ak zeudela Antigua auzoan, Donostian. Entzuna neukan etortzekoak zirela, baina uste nuen Hondarribian zirela aritzekoak soilik. Luistxo famosuaren flickr kontuan ikusi ditut castellers hauen argazki batzuk. Bertara segi giza-dorreak nola eraikitzen dituzten ikusi nahi baduzue.

Irutxuloko Hitzan 2008ko apirilaren 11n argitaratutakoa.

Behin baino gehiagotan idatzi dut Elnako amaetxearen inguruan, baina berripaper hau erabili nahi dut kontakizuna zuei aditzera emateko.

Elizabeth Eidenbenz izeneko 25 urteko maistra suitzarraren balentria oharkabean pasa da hainbat urtetan, seguraski emakumea zelako Elizabeth eta beste andre batzuei laguntzen zielako. Hori dio behintzat Assumpta Montellà idazleak, mundu akademikoak ttikitzat zuela istorio hau. Eta hori 597 haurren jaiotze-baldintzak hobetzen 1939-1944 urteetan buru-belarri jardunda.

Montellàk kontatu zuen aurrekoan, Katalunian kanpaina egin zutela 95 urte betetzear dagoen andre honi Sant Jordi Gurutzea emateko; hots, herrialde horretan eremu zibilean jaso daitekeen kondekorazio gorena. Burokraziaren sarean trabaturik, ez atzera ez aurrera geratzeko arriskua egon zen, baina bultzatzaileek azkenean lortu zuten beraien asmoak betetzea.

Gurutzea eman ziotela-eta, norbait jarri zen harremanetan Eidenbenz anderearekin. Handik egun gutxira, igande batean, joango zela Saura Generalitateko kontseilaria aipatu dominarekin Vienara. Elizabeth-ek, berriz, ezetz, ezinezkoa zitzaiola, ilobekin sagarrak biltzeko hitzordua baitzuen. Tartean Montellà sartuta, lortu zuten astelehenean, goizeko 7:00etan, Elizabeth-ek Saura etxean hartzea. Gestapoko ofizialei aurre egiten bazien, bost axola gure amonari gaur egungo politikari baten agendak.

Julen Gabiriak dio ez ahazteko idazten duela berak. Trantsizioa eredugarria izan zela dio Espainiako bertsio ofizialak. Eredugarria izan zen batzuentzat, lortu baitzuten beraiek egindako krimenak ahaztea. Ernest Lluch Kultur Etxean maiatzaren 3ra arte dagoen erakusketan, badago honen harira aproposa den argazki bat. 1939ko otsailean, Bartzelona erori ostean ihes egin zuten 475.000 lagunek eta auto mordo bat ageri da muga inguruko zelai batean, abandonaturik. Horrelakoekin, eta beste hainbat gauzarekin, garaileen arrimura hurbildutakoek dirua erruz egin zuten.

2007ko uztailean egon nintzen Elnan. Elizabeth-ek eginiko lanaren berri ematen zuen erakusketa ikusi nuen bertan. Gaur egun, goian aipatu bezala, erakusketa hori Donostian duzue, Anoeta Estadio azpiko Ernest Lluch Kultur Etxean eta, ahal baduzue, joan zaitezte ikustera.

Egun aproposa izan daiteke apirilaren 16a. Bertan egongo baita 19:30ean Assumpta Montellà liburuaren egilea. Berarekin batera Kataluniako bi izen aipagarri memoria historikoa errekuperatzeko orduan: Miquel Torner (Marxaires) eta Toni Strubell (Comissió de la Dignitat). Gomendagarria entzutea hiruren arteko solasaldia. Javier Vizcaíno, Radio Euskadiko Más que palabras irratsaioko aurkezlea, arituko da gidatzaile lanetan.

En castellano

Aspaldian ez nion bisitarik egin. Alzheimerraren eragina nabarmena omen zen, baina oraindik ere elkarrizketa bat mantentzeko gai zela esan didate. Tuteran hil zen gurpildun aulkian paseatzen zuten bitartean. Han bizi zen alaba gazteenarekin.

Larunbat goizean izan zen enterrua. Lehenengo Irungo tanatoriotik pasa ginen eta ondotik karabanan joan ginen Blaiako kanposanturaino. Eguraldi zoragarria, argitsua eta eguzkitsua. Blaian geundela jada, apaizak errezatu ostean hilerriko bi langileen atzetik joan ginen familiaren panteoira.

Panteoian sartu ondoren eta harlauza gainean jarri aurretik, hildakoaren suhi batek bezperako gauean idatzitako zenbait lerro irakurri zituen. Unerik hunkigarriena izan zen (niretzat behintzat). Gizon honen nobia zen hildakoaren alaba eta 2007ko ekainean hil egin zen. Hitz sentituak leitu zituen Ramonek.

Nengoen tokitik, San Martzial mendiaren goialdean dagoen ermita ikusten zen. Irungo nekazal eremuan dagoen Ibarlako lurrak ere bai. Zelai berde-berdeak erdibitzen dituen autopistaren grisak, noski. Autopistatik eskuin aldean Irungo zonalderik urbanoa.

Apirilean hil da amautxia eta Irunen bera da ezkondu arte (edo nobiarekin bizi arte, behintzat) opila oparitzen dizuna San Markos egunaren bueltan (apirilaren 25ean). Badira zenbait urte jada ez nuela opila harenean jasotzen, baina aurten seguru berarekin gogoratzen naizela egun hori iristerakoan. Goian bego.

Gurasoekin joan nintzen gero beste zenbait hilobi ikustera. Beste behin denbora zein azkar pasatzen den konturatzeko balio izan zuen. Ustez duela urte gutxi hildako jendearen benetako heriotz-datari erreparatu eta zer nolako sorpresak: hamar, hamabost, hogei, hogeita bi, hogeita lau urte pasa dira…

Eskerrak oraindik nire aitak, hildakoaren anai gazteenak, urteak betetzeko ohiturarekin jarraitzen duen. Atzo egin zituen 76. Gida-baimena kendu berri diote, baina uste baino hobeto hartu du albistea.

En castellano

Artikulu hau Gipuzkoa.net webgunetik kopiatu dut.

Euskarazko Wikipediak, sarean den euskal entziklopedia aske handienak, 25.000 artikuluen muga gainditu du. Wikipedia entziklopedia eleanitza da, eduki askeduna eta dohainekoa, edonork eraiki eta ekarpenak egiteko aukera ematen duena.

Muga gainditu duen 25.000 artikulua Euskal Herriak Bere Eskola izan da. Aurrekoa, Finlandiako Maunu herriaren ingurukoa izan da, eta 25.001.a Sunset Boulevard filmaren ingurukoa.

Entziklopedia tradizionaletan ez bezala, Wikipediak bere komunitatearen ahaleginean uzten du artikuluak sortzea, gainbegiratzea edota zuzentzea. Komunitate horren partaideei «wikilari» edota «lankide» deritze. Ez dago artikuluak berrikusten dituen lantalde profesionalik, wikilarien eskuetan geratzen da dena. Ez dago agintzen duen inor, erabakiak wikilari guztien arteko bozketa bidez ematen baitira, ahal den adostasun handiena bilatuta betiere.

Proiektu asko sortu izan dira historian zehar Euskal Herrian auzolanaren bidez. Ez dugu inolako dirurik edo ondasun materialik jasotzen eginiko lanagatik. Hala ere, ikasten den guztia, gisa honetako proiektu baten partaide izatea edota Argia Sarien bitartez izandako aitorpena, hori dena ordainezina da.

Gizartean Internetek leku gero eta garrantzitsuago duenez, beharrezkoa da euskararentzat sarean proiektu sendo eta oinarrizkoak izatea. Horien artean dago Wikipedia, gizateria osoaren jakintza doan eta aske banatzeko sortu genuen proiektua. Horretan sinesten dugu: internauta euskaldunek, dauden lekuan daudela, gizadiaren informazio ahalik eta osatuena jasotzeko aukera izatea, beste hizkuntzetara jo behar izan gabe.

Jakintza askean sinesten dugu, jakintza baita aske egiten gaituena, jakintza baita gizarteari emateko daukagun opari onena.

Euskarak Interneten leku garrantzitsua izan dezan ari gara lanean, euskara garatu eta zabaltzeko beharrezkoa den ingurua baita sarea, eta horren alde jarraituko dugu lanean. Euskara teknologia berrietan, sarean, komunikazioaren munduan sustatzen duen baliabidea da Wikipedia; denon artean, auzolanean, euskaldun guztiok euskaldun guztiontzako sorturiko edukia biltzen duena.

Zuk ere egin dezakezu jakintza aske eta euskaldunaren alde, edonork hartu baitezake parte proiektu honetan: ez da inolako gaitasun berezirik behar, ekarpen guztiak ongietorriak bezain beharrezkoak dira. Hurrengoan, agian zu, irakurle, edota zure auzokoa, lankidea, senidea... izango zarete euskarazko jakintza askearen sortzaile eta sustatzaile.

Gotzon Egia, Mikel Iturbe eta Arkaitz Zubiaga
Euskarazko Wikipedia

Rafa Berrio

Ostegun gauean ezin izan nuen Rafa Berrio musikariaren emanaldira joan eta gainera lista pasatzen zuten. Kaka zaharra! Eskerrak lista pasatzen zuen pertsona berak (Cruz Larrañetak) grabatu zituela kanta batzuk. Hemen jarri du "La senda del olvido" bikaina, behin eta berriro entzuten ari naizena lerro hauek idatzi bitartean.

Elnako amaetxea

Eta ez nintzen Rafaren emanaldira joan, Elnako amaetxearekin nuelako zita Ernest Lluch Kultur Etxean. Inaugurazioa ez zen oso jendetsua izan, baina aukera berri bat duzue apirilaren 9an. Egun horretan pasako baita “El legado de la maternidad de Elna” dokumentala. Hona hemen hiru minutuko mokaua.
 

Thee Brandy Hips

Amaratik aterata, berandu bazen ere, Egiara igo ginen Sorkun abeslariaren kontzertua ikusteko asmoz. Ederra izan zela diote Etxeberriak eta Leozek. Ni, berriz, beste frekuentzia batean nengoen ostegunean. Tabernan geratu nintzen. Aldiz, ondoren bai gozatu nuela Le Bukowski aretoan zegoen Thee Brandy Hips bandarekin. Kontuz, zer esana emango du-eta laukoteak.

Txuma Murugarren … eta ragafas

Ostiralean ere bazegoen zer entzuna Donostian. Rosendo, Barricada eta Aurora Beltran? Bai, hori ere bai, baina guk Txuma Murugarren jaunarengana hurbildu ginen. Ados nago Etxeberriak diarioan idatzitakoarekin. Halere, nik gaur Txumaren pianistarekin geratuko naiz. Rafa Acevesen bideo bat baitago youtuben hona ekartzeko modukoa. Fernando G. Tolak ETB2n egiten zuen programatik pasa zen Rafa gaztetxoa:

Sariak

Ostegunean jaso zuen Jabier Muguruzak Musika Akademiak emandako euskal kanturik onenaren saria Valladoliden. Hirugarren aldia da Jabierrek sari hau jasotzen duela eta pozten naiz berarengatik. Azken diskoak ere merezi baitu.

Atzo, berriz, Espainiako Kritika Saria eman diote Rafael Chirbes idazleari. Izugarria da Crematorio eleberria eta merezitakoa jaso du valentziarrak. Chirbes ezagutu nuen egunean ere enfant terrible bat ezagutu nuen: David de Jorge sailkaezina. Berarekin egin dut topo kiroldegian gaur goizean. Bai, kiroldegian irakurri baitut Berriako azken orrialdea .

Euskaraz, berriz, Jokin Muñoz eta Jon Gerediaga idazleek jaso dituzte sariak. Muñozena ere irakurri dut eta handia iruditu zait ere. Portzierto, apirilaren 24an Donostian egongo da Jokin hitzaldi bat ematen: Antzararen hizpideak (lumajearen azpian).

Zorionak saridunei.

Kanposantuan

Ostegunean hil zen nire amautxia. Aspaldian ikusi gabe nengoen, baina atzo eman genion lur Irunen. Horrek aparteko apunte bat merezi du.

En castellano

Duela urtebete, 2007ko martxoaren bukaeran, ezagutu nuen Assumpta Montellà. Orduan ezagutzen ez nuen Txaro Barinaga etorri zitzaidan bere lagunak La maternidad de Elna liburua Kultur Etxean aurkeztu nahi zuela esanaz. Eta hitzordua itxi genuen. Kronika moduko bat idatzi nuen Elnako Amaetxeari buruzko liburuaren aurkezpenari buruz.

Orduan ez nekien liburu-aurkezpen hark halako ibilbidea izango zuenik. Uda aurretik gauzak mugitzen hasi nintzen Generalitatearekin, enteratu bainintzen Katalunian prest zeukatela erakusketa ibiltari bat. Materiala euskaratzeko asmotan zebilen Memorial Democratic izeneko erakundea eta lotu genuen Giza Eskubideen VI. Zinemaldiaren barruan aipatu erakusketa Donostiara ekartzea.

Uztailean egon nintzen Elna herrian. Jada ez naiz gogoratzen ea kontatu ote nuen edo ez, baina zirraragarria izan zen Elisabeth Eidenbenz ekimenez, batez ere, ia 600 haur jaio ziren amaetxe hartan hankak jartzea. Bertan zuten paraturik Donostiara ekarriko den erakusketaren antzekoa.

Hementxe duzue erakusketaren berri emateko prestaturiko postala. Hauexek dira ekitaldiak. Gaur ezin baduzue etorri, apuntatu beste bi hitzorduak

Erakusketaren datak: Apirilak 3 – maiatzak 3

Lekua: Ernest Lluch Kultur Etxea.  Anoeta pasealekua, 7 (Anoeta estadioko 8. atearen aldamenean)
Ordutegiak:   16:00 – 20:30 Astelehenetik ostiralera /
17:00 – 21:00 larunbatetan

Inaugurazioa: Apirilak 3, osteguna, 19:30ean.

Ekitaldi osagarriak:

Apirilak 9. 19:30ean. Ernest Lluch K. E. areto nagusia.

“El legado de la maternidad de Elna”. Assumpta Montellà-k eta Toni Espinosak idatzi eta zuzendutako dokumentalaren proiekzioa eta egileekin solasaldia ostean.

Apirilak 16. 19:30ean. Ernest Lluch K.E. areto nagusia.

Mahai-ingurua, ondorengo solaskideekin: Assumpta Montellà (historialaria); Miquel Torner (Marxaires Mataró-Canigó); Toni Strubell (Comissió de la Dignitat). Moderatzailea: Javier Vizcaíno (kazetaria).

Apirilak 17. 19:30ean.

Espai Catalunya Topalekuan (Federico García Lorca, 10, behea).

“El setè camió: el tresor perdut de la república” liburuaren aurkezpen-afaria. Assumpta Montellà egilea bertan egongo da.

Apirilak 17 eta 18. Erakusketa ezagutzeko bisita gidatuak ikastetxeei zuzenduta. Aurretiko txandarekin soilik (943 481919 telefonoan).

En castellano

Baga

Harkaitz Cano idazlearen poesia bilduma elebiduna kaleratu zuen 2004an Atenea argitaletxeak: “Dardaren interpretazioa / Interpretación de los temblores” (urtebete lehenago euskaraz soilik Zarautzko Olerti Etxeak).

Biga

Liburu horren ale bat, agian poetak berak oparituta, Joserra Senperena pianistaren eskutan erori zen. Joserrari gustatu eta musika jartzen saiatu zen.

Higa

Musikariak egindako lana erakutsi zion poetari eta honek bueltan hiru poema idatzi zituen.

Laga

Diskoak argia ikusi du 2008ko martxoaren hasieran eta Dardaren interpretazioa du izenburu, Gaztelupeko Hotsak zigiluaren eskutik. Diseinua, portzierto, Cheli Lanzagortarena da.

Boga

Diskoaren aurkezpena egiteko Rafa Berrio musikariaren testu zirraragarri bat erabili dute. Batere horditu gabe jotzen duen honky-tonker onena omen da Joserra.

Sega

Javier Vizcaíno kazetariak ere tripak jarri ditu teklatu gainean disko honetaz eta beste gauza batzuetaz idazteko.

Zai

Eta nik hauek guztiek esandakoaz aparte, lan ederra dela gehituko dut. Delikatua. Uste dut udazkenera arte itxoin beharko dugula Loiolako semea zuzenean ikusteko

Zoi, Bele, Arma, Tiro eta Pum

Irakurle/entzuleak egin dezala.

En castellano

Ostiral arratsaldea. Tele 5 kateko Está pasando saioa. Nazkatu arte errepikatu dute goizean bizilagun batzuek Mari Luz Cortés haurraren krimena egiteaz akusatua dagoen anaia jipoitu egin dutela telebista bereko beste programa bateko kazetari baten aurrean. Eta bai, irudiak ere bota dituzte.

Halako batean, hiru konexio egin dituzte. Bartzelona, Madril eta Valentziako hiru auzoetara bidalitako beste hainbeste kazetariak sartu dira zuzenean. Guztietan errepikatu da eszenatokia eta figuranteak. Auzo txiroetako jendea. Hogei bat lagun, gazte eta ume asko tarteko. Asesino, que le cuelguen, cadena perpetua, que nos lo dejen a nosotros eta antzeko espresioak, argazki batzuk (telebistak berak banatutako fotokopiak?) kameren aurrean astintzen zituzten bitartean.

Goragalea ematen du. Telebistak manipulatzen duela argi dago, baina baita jendea gustura aritzen dela jolas horretan.

P.S.: hobeto kontatzen du, noski, Javier Ortiz kazetariak.

En castellano

Atzo arratsaldean kaña batzuk hartu nituen lagun batzuekin lanetik irten ondoren. Konturatu gabe Iñaki Diéguez trio taldearen emanaldiarekin egin genuen topo Gipuzkoa Plazan, Aldundiaren arkupetan. Eguraldi euritsua Donostian eta jende gutxi musikariei kasu pizarra egiten. Saioa Udaberriko Kontzertuak izeneko programaren barruan zegoen.

Doan izango da ere Iban Nikolai datorren ostegunean Donostian, kasu honetan Erakusleihoa izeneko gordasolapean. Nikolaik Iker Telleria, perkusioetan, eta Asier Suberbiola, bibolinean, izango ditu lagun.

"Hamar urte baino gehiago igaro dira Iban Nikolai gazteak australiar jatorrizko instrumentu hau jotzen hasi zenetik. Europako hamabost maisurekin eta Arnhem Land-ko (Australia) aborijenekin ikasi zuen eta orain arte hiru disko argitaratu ditu bakarka: Yurlunggur, Didjeridu Hotsak eta Hamar. Egun Samar taldea osatzen du Pascal Gaigne edota Ritxi Salaberria bezalako beste musikari ezagunekin batera. Goian aipaturiko talde beraren izena duen diskoa kaleratu dute".

"Nikolaik estilo pertsonal bat garatu du didgeridooa folka, rocka, duba, technoa edota funkya bezalako estiloekin fusionatuz eta dozenaka artistekin kolaboratu du beren lanetan arrasto berezia utziz".

Non: Ernest Lluch Kultur Etxeko areto nagusian (Anoeta Estadioko 8. atearen aldamenean).

Noiz: martxoaren 27an, arratsaldeko 19:30ean.

Sarrera: doan.

Oharra: argazkia Iban Nikolaik utzitakoa da.

En castellano

Alejo García irrati-gizona hil zen pasa den ostiralean Malagan. 71 urte zituen. Igandeko periodiko batean irakurri nuen PCEren legeztatzearen berri eman zuen kazetaria izan zela. Gaur konprobatu dut sarean beste askok gauza bera errepikatzen dutela.

Nik, berriz, 1997ko uztailaren hasieran buruan iltzatuta geratu zaidan beste gauza batengatik oroitzen dut. Autoz gentozen Andaluziatik, hogei eguneko oporraldiari amaiera emanez. Urte t´erdiz bahituta zegoen Ortega Lara askatzea lortu zuen Guardia Zibilak uztailaren 1ean. Albistea ona zen, dudarik ez, baina komunikabideak erakunde armatuaren merituak behin eta berriro goraipatzen ari ziren ondorengo orduetan.

Irratia entzuten gentozen. RNEn egiten zuen lan garai hartan Alejo Garcíak, goizeko saioan. Albistegietatik bueltan izan zela uste dut, hara non hasten den gizona: “Atendiendo a las múltiples llamadas recibidas, a continuación nos disponemos a escuchar el himno de la Guardia Civil”. Hortxe bukatu zen irratsaioa guretzat.

Diotenez, PCEren legeztatzearen berri ostiral santu batean eman zuen eta beste ostiral santu batean, ia hogeita hamaika urte beranduago zendu da. El Mundo periodikoaren webgunean entzun daiteke nola eman zuen albistea. Kostatu zitzaion arrankatzea.

En castellano