Harrikadak

Pare bat aldiz egon naiz Josep Pla idazlearen jaioterrian, oporretan. Jaiotetxea (uste dut fundazioak egoitza duen tokian bertan jaio zela Pla) behin bakarrik bisitatu dut. Saiatu naiz haren liburu batzuk irakurtzen, baina soilik El Quadern gris (El Cuaderno gris hobe, gazteleraz leitu bainuen) bukatu dut. Ahaztu egiten zaizkit irakurri ahala liburuak, baina gozatu ederra hartu nuela bai dudala gogoan.

Aurreko batean Fundació Josep Pla izenekotik e-maila jaso nuen adierazteko libreta datozen bi urteetan igoko zuela sarera fundazioak berak. Ez dago garbi noiz dagoen idatzita: batzuen arabera, liburuak aipatzen dituen urteetan, 1918tik 1919ra; beste batzuen arabera, geroago daude idatzita (1960. hamarkada arte ez baitziren agertu eta harrigarria baita idazle gazte batek horrelako heldutasuna izatea). Dena dela, lehenengo apuntea 1918ko martxoaren 8koa da eta, laurogeita hamar urte beranduago, sarean dago jada (baita 9, 11 eta 14koak ere). Horrela hasten da:

"Com que hi ha tanta grip, han hagut de clausurar la Universitat. D’ençà d’aquest fet, el meu germà i jo vivim a casa, a Palafrugell, amb la família. Som dos estudiants desvagats. El meu germà, que és un gran afeccionat a jugar a futbol –malgrat haver-s’hi ja trencat un braç i una cama–, el veig purament a les hores de repàs. Ell fa la seva vida. Jo vaig tirant. No enyoro pas Barcelona i menys la Universitat. La vida de poble, amb els amics que hi tinc, m’agrada".

Orduan gripe espainiarra zen arazo, gaur hegazti gripea izan daiteke.

Gehiago El quadern gris blogean.

En castellano

Astelehenetik ez dut periodikorik erosi. Total, zertarako? Ostiralekoak pott eginda utzi ninduen. Aste bukaeran egon naiz irakurtzen Xabier Zabaltza historialari eta itzultzaile nafarraren Gu, nafarrok liburua. Handik atera dut testu hau:

"Orohar, eusko-nafar zein erdo-nafarren artean lan intelektuala gutxietsi eta kirola handiesteko joera dago. Ez dakit nafarrak espainolistak, baskistak edo navarristak diren, baina bistan da osasunistak direla. Eusko-nafarrek eta erdo-nafarrek berdin-berdin jauretsi zuten Miguel Indurain eta haren desagertzeak hutsune bat utzi zuen, batzuek eta besteek oraindik bete ezin izan dutena. Nor izanen ote da Indurainen ordezkoa? Geroak erranen. Zaila iruditzen zait, baina, poeta, filosofo, artista edo zientzialari bati duin iriztea ohore hori lortzeko. Eta zer esanik ez, emakume bati ere ez".

"Lan intelektualarekiko utzikeria kultura kontzeptuaren inguruan izan daitekeen adostasunean adierazten da, gazteen artean gehienbat. Erdo-nafar eta eusko-nafar anitzendako ostatua da kulturaren babeslekua. Kontzeptu horren interpretazio zabal samar horrekin loturik agian, elkarrizketarako zailtasuna eta, argudioen bidez konbentzitzen saiatu beharrean, aurkaria iraintzeko joera nabarmena dago. 1977tik aurrera, teorian estatu demokratiko batean bizi bagara ere, Nafarroan (eta ez bakarrik Nafarroan), ezinezkoa izan da eztabaida serio bat edukitzea gizartea ukitzen duen edozein aferaren gainean, direla beste euskal autonomia erkidegoarekiko harremanak, euskara, NATO, abortatzea, Iparraldeko Autobia, Itoizko Urtegia, intsumisioa edo, gaur egun, Lastertasun Handiko Trena eta inmigrazioa. Elkarrizketa bat izan beharrean, bi bakarrizketa izan dira gehienetan, Nafarroako Gorteetan eta hortik kanpo".

Nafarretaz ari da, baina besteoi ere aplikatzen erraza da. Liburuaren tonua gustatu zait, nahiz askotan garratza izan. Aipatutako bi parrafoetan dagoen ideia nagusiarekin ere ados nago: ez dugu bestea entzuteko ohiturarik. Lankide batek esan zidan atzo Holandako bere ezagun bat sarritan geratzen zela lagunekin eztabaidatzeko. Gurasoekin ere egiten omen zuten zita noizean behin. Noiz ikusiko dugu hori hemen?

Liburuxka honen berri eman zigun Joxe Aranzabal farozainak, baita Beni komandanteak ere. Azken honengatik iritsi naiz Bixente Serrano Izkok idatzitako kritikara.

Bukatzeko, goian jarri dut esteka, baina hona hemen berriro Mikel Asurmendi kazetariak eginiko elkarrizketa.

Itxura ona du ere Bezperaren bezperan, Aingeru Epaltzak azken hogeita hamar urteei buruz idatzitako kronika liburua. Hamar urte gehiago jarri dizkiote liburuaren azal-hegalean eta akats bera errepikatu dute Argian Miel Anjel Elustondok eginiko elkarrizketan, baina hori beste kontu bat da.

En castellano

Hitzak soberan dauden arren, ezin dut isilik egon the organization-ek gaur eguerdian egindako krimenaren aurrean. 42 urteko Isaías Carrasco erail dute Arrasaten. Edozeini bizia kentzea justifikaezina iruditzen zait gaur egungo Euskal Herrian, baina mingarriagoa egiten da hildako pertsona langile xume bat denean. Izan ere, atentatua etxe inguruan izan da eta Carrasco non bizi zen ikustea nahikoa da langile bat akabatu dutela jakiteko.

Norbaitek Do not save me ekimena jarri du martxan sarean. Bat egiten dut ekimenarekin.

"Norbaitek, ETAkideren batek seguruenez, PSE-EEko zinegotzi izandako Isaias Carrasco tiroz hil du gaurkoan, etxetik irteten ari zela, emaztea eta alaba ondoan zituela. Euskal Herria libreago omen da orain".

"Hori bada Euskal Herria salbatzeko, libre eta independente egiteko bidea, mesedez, ez nazala inork salba. Eskerrik asko".

Eta ingelesez ere bai:

"Someone, probably an ETA activist, has shot former PSE-EE councilman Isaias Carrasco dead, when he was leaving home with his wife and his daughter. Euskal Herria (Basque Country) is supposed to be a little more free after that".

"If that is the way to save Euskal Herria, to make it free and independant, just please do not save me, thanks".

En castellano

 Irutxuloko Hitzan 2008ko martxoaren 5ean argitaratutakoa.

110.000 lagunek ikusi dute youtuben Bidebieta auzoko arazo batzuk salatzeko herritar talde batek eginiko bideoa. Eta harritzen naiz, zeren eta kopuru horiek lortzea ez baita erraza. Adibidez, Donostiako Giorgio Bassmatti musikariak ia bost mila milioi euro desagerrarazteaz akusatuta dagoen Jérôme Kerviel frantsesari buruzko kantu bat egin zuen etxean eta aipatu zerbitzuan zintzilikatu denen bistan. Handik gutxira Le Figaro periodiko frantsesak aipatu zuen gure musikari-gerrilari maiteenaren kantua. Ondotik ABC News, Público periodikoa, Entzun musika webgunea, DV egunkariaren kontrazala, El confidencial.com… Aparte sarean bertan izan dituen aipamenak ahaztu gabe, bideoak 5000 bat ikusle izan ditu (hau da, Faemino y Cansado bikoteak Victoria Eugenia antzokian sei egunetan izan duen publiko kopurua gutxi gora behera).

Horregatik zur eta lur geratu naiz Bidebietako bideoa 110.000 lagunek ikusi dutela konprobatzerakoan. Ez dakit nola lortu duten emaitza hori, baina meriturik aitortu behar zaie erdietsitako agerikotasunagatik. Lana berez ez da batere ikusgarria, oso sinplea baizik. Gazteleraz eginiko grabazio laburra Donostia mapan kokatuz hasten da. Ondoren, hiriaren irudi salgarrienak (eta erosienak) aipatzen ditu. Baina Sanchís y Jocanok Donostiako kronika kantuan zioten bezala, hiriaren kronika ez dela udatiarrei ematen zaizkien mapa madarikatu horietan agertzen den bezain polita, Bidebietako errealitatea agertzen saiatzen dira ondoren.

Gauza hauek buruan jiraka nituela, beste behin pentsatu dut zenbat kostatzen den herritar arduratsua, pertsona informatua izatea. Teknologia berriak gailentzen ari diren gizarte honetan informazioak gainezka egiteari infoxikazioa deitzen diote. Ez da oso zehatza berba, informazio gutxi izaten baitugu eta propaganda edo publizitatea sobera, baina ulertu duzue zer adierazi nahi duen kontzeptuak.

Behnaz Rezaei margolari irandarraren koadroekin gogoratu naiz goiko lerro hauek idatzi ondoren. Neska hau Bartzelonan bizi den pintora eta diseinatzailea da (martxoaren 18ra arte daude erakusgai bere margolanak Ernest Lluch Kultur Etxean). Zer dakit nik Irango herrialdeari buruz? Ezer gutxi. Clemente izendatu behar zutela bertako futbol hautatzaile, Ahmadineyad beldurgarria dutela presidente (irudi hobea du Bush deabruaren etsaia delako, baina ez litzaidake gustatuko bera buruzagi duen herrialdean bizitzea), Pertsiako Sha, Jomeini, Jamenei, Frantzian bizi den Persepolis komikiaren egilea, Marjane Satrapi...

Okerrena da gertuko Bidebieta urrutiko Iran bezainbeste ezagutzen dudala.

En castellano

Jon Truebak Jon Larreategi futbolari eibartarrarekin izandako solasaldia publikatu du gaur DVk. Erral blogariaren anaia Levante klubaren bigarren taldean ari da aurten. Lehendik Eibar, Valencia eta Athletic futbol taldeetan ibilitakoa, lehenengo denboraldia du Espainiako Ligako azkenaren harrobian. Arazo ekonomikoak ditu Levantek eta soldatak kobratzeko zailtasunak dituzte enplegatuek.

Ez da kirolarien diru problemetaz gaurko prentsan argitaratu den albiste bakarra. Noticias de Gipuzkoa egunkariak munduko saskibaloi lehiaketa indartsuenari buruzko erreportaje batean dio NBAko jokalariek arazo ekonomiko larriak dituztela erretiroa hartu ondoren. NBA Player´s Association elkarteko ordezkari baten arabera, jokalarien %60a erabateko porrot ekonomikoan geratzen omen da saskibaloia utzi eta bost urtera.

Jokalari askoren izen-abizenak aipatzen dira erreportajean, baita mitiko batzuena ere. Scottie Pippen, adibidez. NBAko txapelduna izan zen sei aldiz Michael Jordan-en garaian. Manute Bol, berriz, Khartoum-en bizi da egun eta diru guztia galdu omen zuen Sudango gerran ari zen bi aldeetako bati dirua emandakoan.

Hondoa jotzearen zergatiak hobeto ulertzearren, Shaquille O´Neal, egungo ligako izarretako baten kasua aipatzen du. Dibortzio-prozesu batean omen dago jokalaria eta publiko egin omen dute hilean 750.000 dolar gastatzen dituela. Zaila da horrelako jarioa mantentzea lehen lerroa utzi ondoren.

Segi irakurtzen Noticias de Gipuzkoa egunkariaren webgunean.

En castellano

Gosaltzen nuen bitartean, Euskadi Irratia nuen piztuta sukaldean atzo goizean. Aingeru Epaltza iritzi-emaileari entzun nion aipatzen sarean ikusi berri zuela Langostinos y lentejas bitakoran nik lehengoan egin nahi (baina egin ez) nuena. María San Gil eta Rosa Díez politikarien ekitaldi bi boikotatzen saiatu dira pertsona batzuk azken aste hauetan. Garai batean, aipatu biak, baita beste zenbait jende ere, joaten ziren udal plenoetara beste politikari batzuei aurre egitera. Blogean bi argazki ageri dira: bata, gaur egungoa; bestea, duela zenbait urtekoa. Azken hau egoera gordinean aterata dago (pertsona baten erailketaren ondoren hartutako irudia baita), baina Andoainen Josu Jon Imazi epelak esaten ageri dira aipatu biak. Nacho Escolar blogariak ere egin zuen aipamen bat bere blogean, baita ABC egunkariaren lotura jarri ere (2003ko otsailekoa da informazioa).

Lanean nengoela jada, youtubeko bideo-lotura bat bidali zidan lagun batek. Goizean ez nuen izan ikusteko astirik, baina etxean bai ikusi dudala. Hauxe da bideoa:

Miguel Sanz azaltzen da alderdikideen aurrean Nafarroan gehiengoa lortzeko zer egin behar duten esplikatzen (saiatzen behintzat). Lau minutu eskaseko bideo bitxia ikusteko modukoa da (horregatik itsatsi dut goian).

Youtuben begiratzen ari nintzela, bideo hori lotzen zuten blogak ikustera joan naiz eta hara non agertu zaidan bigarrenez Langostinos y lentejas.

Norbaitek bidalitako seinalea izango ote da? Auskalo, baina hemendik aurrera kontutan hartuko dut Nafarroako egoera politikoa gertutik jarraitzen duen bitakora.

En castellano

Esan bezala, Behnaz Rezaei margolari eta diseinatzailearen erakusketa otsailaren 29an, arratsaldeko 19:30ean, inauguratuko da Ernest Lluch Kultur Etxean.

Kontutan izan erakusketa-aretoa Anoeta Estadioko 8. atearen aldamenean dagoela. Martxoaren 18ra arte, margolanak ikusteko moduan egongo dira ondorengo ordutegi hauetan: astelehenetik ostiralera, 16:00etatik 20:30etara; larunbatetan, berriz, 17:00etatik 21:00etara.

Prentsa-oharrak dio, besteak beste: "diseinu grafikoaren mundutik bideratu du bere karrera profesionala, baina Txipre eta Iranen bertan alor honetan burututako lan ezberdinak margolari eta ilustratzaile jardunarekin bateratzen jakin izan du. Horren lekuko bere jaioterrian bertan antolatu dituen hiru erakusketetan lortutako publikoaren onespena. Azken boladan Bartzelonan bere bizilekua kokatu duen artista honek Ametsen bakea izenburuko atmosfera bereziko margo sorta ekarriko du Donostiara. Emakumea ametsen helburu eta sorburu dituen margo bilduma".

Pako Belmonte izan da lerro hauek idatzi dituena: "Behnaz Rezaeiren pinturak ametsen esperientzia hegazkorraren ateak irekitzen dizkigu. Lehenik eta behin, atmosfera biribil eta gandutsu batera eramaten gaitu; bertan ikusmena esekita gelditzen da, mugarik gabeko formen eta koloretako gasen mundu batean. Xehetasunetan murgilduz kizkur, distira, filigrana berriak aurkitzen ditugu, tonu bizi horietako dantzaren moztura txikien antzera".

"Amets honetatik ez dago sartu edo ateratzerik, bidaiatzerik beste ez dago. Amesgaizto-errealitatea emana, mundu fantastikoetara egiten den ihesiak ez du ihes-funtzioa betetzen, babesekoa baizik.  Izugarrikeria, suntsipen eta triskantza irudiekin aztoratuta, Behnaz Rezaei-k ilusio, sorkuntza eta bizitza-ingurunera eramaten gaitu lan hauen bidez. Den-dena ametsaren etenaldian".

En castellano

Adegi Gipuzkoako Enpresarien Elkartean ere moduak aldatu direla dirudi. Jende gaztea dator atzetik elkartea hainbat urtez gobernatu duten Ruiz Urchegui eta konpainiaren kalterako. Noticias de Gipuzkoa periodikoan asteartean azaldutako albisteari erreparatuz gero, Eduardo Zubiaurre presidenteak kendu ditu kargutik Ruiz Urchegui eta Arturo García. Aldez aurretik ezer esan gabe, bitxia suertatu da lehendakariak nola jakinarazi dion erakundeari kargu gabetzea: langile guztiei bidalitako e-mail baten bidez. Eta orain komeriak, orain aztertu behar omen dute ea presidentea gai ote den halako erabakia hartzeko edo eskuduntza hori ez ote dagoen komite exekutiboaren esku.

En castellano

Bloglines-i esker jakin dut Danbaka.com webgunean Ruper Ordorika errepidean dela berriro. Lagun batek kontatu zidan aurreko batean Oñatin aritzekoa zela pasa den ostiralean Gutagutarrak taldearen emanaldian eta hala izan zela frogatzerik izan dut (Elizondon, hurrengo egunean, Pantxo Pottoka mitikoa egon omen zen Lur diskotekan). Ea Igorrek edo Unaik laster igotzen duten bideorik beren txokora.

Gure antiojodun maitenetako bat martxoaren 21ean, ostiral santuan, Miarritzeko Gare du Midi aretoan egongo da (aurretik emanaldi gehiago izango ditu, baina hau da gertuen daukadana). Pajaruak dio "datorren apirilaren erdialdera aterako duela CD berria. Kafe Antzokian jasotako zuzeneko grabazioa izango da eta seguru asko DVD batekin".

Duela ia hamar urte Bilbon ikusitako Desorden Público Venezuelako taldearekin gogoratu naiz. Caracaseko ska taldearen webgunean ikusi nuen duela gutxi "discotienda" hitza. Diskodenda ezagunagoa da hemen Euskal Herrian (nahiz eta Google-k hamar emaitza bakarrik jarri bistan), baina gazteleraz ez nuen inoiz entzun discotienda. Latinoamerikan erabiliko dute, zeren eta 125.000 emaitza inguru lortu ditu bilatzaileak.

Txantxikuarrak publikatu ditu bere lanak biniloan, CDan, DVDa erabili du ere. Zer izango da hurrengoa? Ez dakit, baina aste bukaeran ikusi dut nonbaiten Estopa taldeko bi anaiak haserre zeudela norbaitek filtratu duelako bere azken lana, Allenrok izenekoa (Kornella buelta emanda). 250.000 deskarga izan omen ditu ez dakit zer webgunean. Are gehiago, horren aurretik, beste norbaitek filtratu omen zuen diskoaren azala.

Kasualitate gehiegi direla kontutan izanik, La Tafanera zerbitzuan (Kataluniako zabaldu.com) ikusi dut hasi direla jada zalantzan jartzen akatsarena; batek baino gehiagok dio ez ote garen marketing operazio baten aurrean egongo. Sinesgarria da, bai.

Eguneratzea: 21:15ean. Gutagutarrak taldearen webgunean jarri dute ikusgai bi minutu t´erdiko bideoa.

En castellano

Aurreko batean kontatu nuen Hitzorduak izeneko apuntean, Mikel Erentxun musikariarekin batera atera zela Victoria Eugenia antzokiko eszenategira Rafa Berrio. Gaur, Rafaren laguna den Cruz Larrañeta argazkilariaren blogean ibili naiz saltseatzen eta hara non ikusi dudan egun hartako minutu eta erdiko bideo bat. Bertan Rafak kantatzen du Erentxunekin batera.

Abesti hori Rafak egindakoa da. Kanta gehiago ere egin izan ditu beste zenbait artistarentzat. Azkena, Presuntos Implicados taldean ibilitako Sole Giménez bakarlariaren bigarren diskoan agertzen da eta Siempre volverás du izenburu. Duela gutxi hirian egon zen valentziarra lan hori aurkezten; Cruzen blogeanirakur dezakezue kronika moduko bat.

Bukatzeko, pasa den igandean Javier Vizcaíno irrati-gizonak Rafa elkarrizketatu zuen bere programan. Berrioren izenaren gainean klikatuz gero hemezortzi minutuko solasaldi lasaia (tartean Loreto Larunbek eginiko perfil ederra) entzuteko aukera izango duzue. Bertan esaten du apunte honen izenburuan agertzen dena: obra da garrantzitsuena. Horregatik saiatuko da disko bat grabatzen 2008an. Ea egia den.

Rafa Berrio: «Lo importante es la obra», este apunte en castellano.