Txillardegi hizkuntzalari
Amatiño
2025/03/13 16:10
“Txillardegi hizkuntzalari” (Markos Zapiain. Elkar, 2024). Saiakera aukerakoa, Txillardegi ezagutzeko betarik izan ez zuen belaunaldiarentzat eta, Txillardegi hizkuntzalari izan zenaren gaineko “mappina” balitz bezala, zeharo aproposa haren nondik norakoaz jabetzeko eta gogoan izan zituen erreferentzien berri jakiteko.
Erantzun bat
Ezker eskuaz agintzen duen zuzendari ilegorria
Amatiño
2025/03/11 15:55
Azken hogeitaka urtetan (2020-2025) bezala, aurreko asteburu honetan eratu da “Musika-Música” topaketa Bilbon, non, hiru egunetan zehar 70 musika-saioren maratoia eratu den errenkadan, ekinera Arriaga Antzokian eta gainerako guztiak Euskalduna Jauregian.
Iputzaneko Gaylak, 1000 urte.
Amatiño
2025/03/07 12:25
“Ipuscua” izena lehen aldiz agertzen da 1025 urtean (1). Zor diegu Gayla “Ipuçcha”ko andereari (2) eta Garcia Acenariz senarrari. Gayla zen euskalduna eta “Ipusco” lurren jabea. Senarra, berriz, Aragoitik-edo etorria, erdalduna. Ezkontzeaz batera emaztearekin partekatu zuen jabetza, eta titulutzat “senior deipuscua” hautatu zuen. Hara, Ipuçcha, Ipus edo Ipusco nahiko ez zelakoan, Ipuscuacoa asmatu zuen aragoitarrak. Erdarakada samarra ez ote? (3)
Terrorismoaren erasanaren ondoko ments estrukturala
Amatiño
2025/03/04 18:15
“Ez dago mendebaldean beste ezein ekonomia Euskadikoak baino luzaroago jasan duenik ekintza terroristarik, sei hamarkada.” Honela hasten da Luis Ramon Arrieta Deustuko Unibertsitatearen Ekonomia Batzordeko Idazkariak zuzendu duen “The Economic Impact of Terrorism: An Analysis Of The Basque Case” txostena.
Heisenbergek baleki…
Amatiño
2025/03/02 13:30
Heisenberg (1) fisikari alemaniarra izan zen teoria kuantikoaren ziurgabetasun printzipioa ezarri zuena. Stephens (2) dramaturgo ingelesa giza-harremanen ziurgabetasunaz antzerki-lana burutu zuena eta Bernués (3) ekoizle donostiarra, berriz, euskal eszenara ekarri duena. Teoria kuantikoarekin hasi eta euskal antzerkian amaitzea da, behar bada, ziurgabetasun horren eredu adierazgarrietakoa.
Bertsolari handi biren erreportaje beranta
Amatiño
2025/02/27 10:35
Erreportajearen definizioetako bat baldin bada kazetari-lan dokumentatua eta planifikatua izatea, Pako Aristiren “Uztapide eta Xalbador. Bi adiskide mugaz gaindi” (Erein 2024) delakoa erreportajea da, bete-betean.
Dantzan egiten zuen Herria
Amatiño
2025/02/23 22:30
Ez da erraza Herri osoa esaldi bakarraz definitzea. Galdetuz gero, Joxemiel Barandiaranek (etnia), Adrian Zelaiak (lege zaharrak) edo Koldo Mitxelenak (hizkuntza) erantzun ezberdina emango lukete ziur aski. Voltaire idazle eta filosofo frantsesaren adierazpena bestelakoa izan zen (1768): “Euskal Herria Pirinioen oinetan dantza egiten duen herria da”.
EiTBk antenarik gabe emititu zuen eguna
Amatiño
2025/02/19 17:10
Gaur 40 urte, 1985eko otsailaren 19an, Euskal Telebistan zuzendaritza-arduraren bat genuen guztiok bilduak ginen goizeko 9etatik. Ordu erdi eskas geroago, Jon Aurre sare-arduraduna bilera-gelan sartu zen arineketan eta zeharo urduri bota: “Oizmendiko antena barik geratu gara. Ez dago!”
Gurs, camp des basques
Amatiño
2025/02/15 10:00
Honela deritza frantziar administrazio publikoak, 1939an Espaniatik ihesi joandako errepublikarrak biltzeko, Biarnoko Gurs hirian eraikitako kontzentrazio-eremuari. Besteak beste, hasierako lehen ia 19.000 iheslarietatik heren bat baino gehiago euskaldunak zirelako (1) eta, gainera, Ospitalepetik (Zuberoa) bost kilometrora baino ez dagoelako Gurs, mugaz muga.
"Sakamantekasa", lautadako mamua
Amatiño
2025/02/13 10:30
David Pérez Sañudo zuzendaria Sakamantekasaren istorioa filmatzen ari (1) den bitartean, Xabier Montoiak kaleratu du “Lautadako mamua” (Elkar, 2024) nobela laburra. Biak ala biak, Juan Diaz de Garaio hiltzaile eta bortxatzaile arabarra izan zenaren bizitzaz eta sailean burutu zituen erailketez.