Harrikadak

Gazteleraz

Denok dakizuen moduan, atzo egon zen aukera Donostian Bob Dylan ikusteko. Bakearen aldeko kontzertua. Ni ez nintzen joan, izorratuta nagoelako, besteak beste; baina, egia aitortzeko, ez nuen joateko asmorik.

Kontzertua zela-eta, Bob Dylani buruzko solasaldia egin zen uztailaren 4an Okendo Kultur Etxean.

Zenbat jende joan zen atzoko ekitaldira? 10.000 lagun? 30.000 lagun? 50.000 lagun? Berdin zait. Asko.

Badakizue zenbat jende joan zen pasa den asteko ekitaldira? 60 lagun juxtu-juxtu. Interesatzen zaigu Dylan? Edo atzoko jarduerak kontzertua ez den beste kategoria hartu du? Ez erantzun.

Badakit denok oso lanpetuta gaudela, ez dugula denborarik gauza guztietara iristeko, baina hiruzpalau musikari kenduta, apenas zegoen Donostiako musikaririk aretoan.

Besteak beste, Rodrigo Fresán idazlearen ezagutza entziklopedikorik gabe geratu zineten. Udazkenean aterako baitu Dylanen kantzionero guztia gazteleraz, 1200 orrialde inguruko liburutzarra, kantak itzultzeaz aparte, garaia jorratuko duten oharrekin.

Esango didazue gustuko duzuela Dylan. Barkatu, barretxoa aterako zait.

Gazteleraz

Nahi baino beranduago nator kontu honekin, baina ideia burutik kendu ezinik nabilenez, hobe idatziz jartzea eta hor kopon.

Batasuna eta PSEren delegazioen bileraren ostean, María San Gilek komunikabideak deitu zituen esateko, besteak beste, historikoa zela zita eta Hendaian Francok eta Hitler-ek izandakoarekin parekatu zuen.

Txundituta utzi ninduen aipamenak, besteak beste, egun batzuk lehenago Mayor Oreja jefe ohia Francoren diktaduraren kontra egiteko gai izan ez zenean Europan (hau ez zen batere harrigarria izan).

Egun bat lehenago, Mari Carmen Rubiok,Donostiako Udaleko zinegotziak, komunikabideak deitu zituen proposamen baten berri emateko. Udaletxean ospatzen diren ezkontzetan musika zuzenean egon zedila aldarrikatu zuen Rubiok, Musika eta Dantza Eskolarekin hitzarmena sinatzea proposatuz.

Hasieran, egun berean eginiko adierazpenak zirela uste nuen. Ez da horrela izan eta, esan bezala, egun bateko aldea dago batetik bestera. Dena den, zure jefea deabrua datorrela esaka dagoenean, zu atera zaitezke lasai prentsaurrean esatera zuzeneko musika behar dela ezkontzetan? Bistan da baietz.

Ez dut ezer ulertzen.

Pakoren Ugrafias blogetik hartuta

Pasa den igandean Bartzelonan etxebizitza duinaren alde eginiko manifestazioaren amaieran bota zuten bideoa da. Hitz egiten dutenak eserialdian parte hartzen dutenak dira. Soinu banda Jaume Sisaren kantu zahar bat.

Debatamos blogean ere argazki gehiago

En castellano

Ekainaren 28an Psikologia Fakultateko irakasle honen hitzaldi batean egon nintzen, Ez zara inoren panpina erakusketa zela-eta antolaturikoa. Paz Corralek, Enrique Echeburua irakaslearekin batera, urteak daramatza biolentzi mota hau aztertzen.

Lehenengo aldia zen horrelako hitzaldi batera joaten nintzela eta apunte batzuk hartu nituen. Hona hemen esanguratsuena.

Encuesta de Población Española: 2002ko datuak

Inkesta honetan 20.552 elkarrizketa egin ziren. Guztira, 18 urtetik gorako 15.028.000 emakume ziren une horretan.

Tratu txarrak jasotzen zituztela % 4,2k aitortu zuten (640.000 emakume lirateke).

Ez zuten bere burua horrela ikusten, baina teknikoki sintoma guztiak zituzten tratu txarrak jasotzen zituztela esateko:% 12,4 (1.865.000 emakume).

Bikotekidea bai, semeak ere bai

Normalean bikotekidea da, baina inkesta horren arabera semeak ere ageri dira txatu txar emale gisa (% 14a).

Lehen gertaera noiz

Araba eta Bizkaian tratamendu psikologikoa jasotzen zuten 164 emakumeen artean, noiz izan zen lehen gertaera galderari horrela erantzun zioten:

% 21, ezkongaietan
% 53, ezkondu ondorengo lehen urtean
% 14, ezkondu ondorengo 2-5 urteko tartean
% 12, ezkondu ondorengo 5 urtetik gora

Bataz beste, 10 urte pasatzen dira tratu txarrak jasotzen hasten direnetik laguntza bila joan arte. Gutxitzen ari da, hasiera batean, 12 urteko media baitzegoen.

Ez eman inoiz "banandu!"ren antzeko kontseilu azkarrak. Lehenengo eta behin, emakumea babestu: beldurtuta daude, mehatxatuta, hil ditzakete.

Distortsio kognitiboak

Maitasunak dena ahalbidetzen du.

Pertsona ona da eta, azken finean, maite nau.

Edaten ez duenean, beste pertsona bat da

Ezkontzen garenean, jeloskor izateari utziko dio

Banandu garenez, akabo prolema

Ondorioak seme-alabengan

Pazek zioen oso jende helduarekin egin duela topo, jende argia, superbibienteak. Ez dute zergatik biolentoak izan behar. Noski dela arrisku-faktorea, baina badaude beste babes-faktore batzuk ere.

Zergatik gara gizonok tratu txar emale

Ikertzaile orok egiten duen galdera. Teoria asko omen dago, datuak falta dira, baina ausartu zen gauza batzuk esatera:

-Desagertu ez den kultura matxista dago oraindik puri-purian.

-Disimuloan. Etxeko lanak konpartitzeko kultura falta da. Ez dugu gizonok asumitu, ezta emakumeek ere.

-Heziketa falta: manerak.

-Komunikatzeko gaitasun falta.

-Sentsibilitate falta.

-Nortasun ezaugarri jakinak: bat-bateko erreakzioak ez kontrolatzeko joera.

Gazteleraz

Datorren asteartean, uztailaren 4an, arratsaldeko 19:30etan, Donostiako Okendo Kultur Etxean Bob Dylan abeslariaren letren inguruko solasaldia antolatu da. Iñaki Zarata kazetariaren ondoan, Sabino Méndez eta Rodrigo Fresán arituko dira.

Ekitaldia Dk Literatura programaren barruan antolatu dute Donostia Kulturak, Gipuzkoako Liburudenden Elkarteak eta Aula de Cultura DVk.

Jakina da Dylanen etorrerak Donostia inguruan hurrengo egunetan sortuko duen zalaparta eta interesgarria da a priori mahai-ingurua.

Méndez ezaguna da Loquilloren bandako letrista izateagatik honen urterik onenetan. Taldea utzi ondoren, diskoren bat argitaratu du, baina gehiago izan dira publikatu dituen liburuak, azkena Hotel Tierra dietarioa.

Fresán, berriz, Bartzelonan bizi den argentinar idazle todoterrenoa dela esango nuke. Ez dut haren lanik irakurri, baina kolaborazio asko egiten ditu komunikabide idatzietan. Hona hemen duela gutxi eginiko elkarrizketa luze bat.

Fresán ari da (edo aritu da) Dylan-en letrak itzultzen gaztelerara. Nonbaiten irakurri nuen uztailean publikatuko dela lan hori, baina ez dakit hori horrela izango den aipatu elkarrizketan itzulpena nola doan galdetuta botatzen duen erantzuna irakurri ondoren:

"Complicado. Cansador, además. Hubo una cosa que yo no calculé cuando acepté el encargo. Cuando yo lo acepté dije «Bueno, me voy a arrepentir un año, pero si digo que no me voy a arrepentir toda la vida». Pero lo que yo no calculé de ningún modo es que cuando algo que te gusta, te da mucho placer, se convierte en trabajo cambia un poco el signo. Tomé distancia, digamos. El trabajo se hace mucho más arduo. No estoy sólo haciendo la traducción sino contando un poco. Tiene notas al pie, o un aparato de notas al final de cada uno de los discos donde se cuenta la historia de la canción, cómo la compuso, de dónde vino, comentarios de otros músicos sobre las canciones. Como dicen, es un Labor of Love".

Esan bezala, ez du itxura txarrik. Okerrik ezean, hantxe egongo naiz ni. Hau da, mahai-inguruan, uztailaren 11n Landarbasora joateko gai bainaiz jende oldea ekiditeko.

Portzierto, programa horren barruan ere badago beste ekitaldi bat uztailaren 6an, Kirmen Uribek eta Xuan Bellok egingo duten irakurraldia Liburutegi Nagusiaren Ekitaldi Aretoan (San Jeronimo kalean). Kasu honetan, arratsaldeko 19:00etan.

En castellano

Bazkaltzera joan gara Irunera. Sorkunek eta biok, nire gurasoekin, Munantxo jatetxean. Gauza batek deitu dit atentzioa han barruan nengoela: bi urteko neskato bat kantinera jantziekin danborra jotzen. Alarde tradizionalekoak ziren gurasoen koadrilakoek ez zioten kasurik egiten. Normala. Hamabost urte barru irudikatu dut neska hori egoera berberean. 17 urteko neskari utziko al liokete berdin jokatzen? Gaur egunean ez, hamabost urte barru espero dut baietz.

Bazkaldu ondoren, alardea ikustera joan gara. Ez naiz entsaio-garaian Irunen egoten eta kolpe latza hartu dut alarde berdinzalekoak Kale Nagusitik pasatzen ziren bitartean beste alardeko jarraitzaile askoren irainak eta oihuak entzuterakoan. Eskerrak Balzaren gizon-emakumeak bertan zeudela. Hori da ibilbidearen tramorik gogorrena.

Beraz, Kale Nagusiaren sarreran ikusi ditut lehenengo aldiz desfilean. Ondo, harro, pozik. Denak pasa ondoren, Junkal Elizara daraman maldan ikusi ditut berriro, plazatik sartzen eta ateratzen. Iñaki Altube agurtzeko aukera izan dut. Gustura zegoen. Gero eta jende gehiago biltzen dela, gero eta hobeto pasatzen dutela.

Gorako bidean zihoazela Iker Pou eskalatzailea zegoen nire parean, neska batekin. Harridura aurpegia jartzen zuen kontrako jarrera zuten neska gazteen piurak ikusterakoan. Normala.

Zabaltza plazara joan gara, Colon ibilbidetik. Enparantzan koadrilako lagun bat agurtu dut. Beste alardearen etorrera itxoiten ari zen bera. Juan Etxenike eta batxilergoan nirekin egondako pare bat ikaskide ohi ere saludatu ditut. Trago bat hartu dugu alardeak martxa abiatu aurretik.

Gipuzkoa hiribidetik gora joan da txilibito eta danbor hotsa. Gu, Colon ibilbidea zeharkatu ondoren, Luis Marianotik San Juan plazara hurbildu gara. Bidean jada jubilatuta dagoen lehengusu bat eta bere emaztea agurtu ditut. Goizean lanean egon naizela esan diot, ea nork pagatuko dion berari jubilazioa bestela. Andreari ez zaio gustatu broma.

Ioana ikusi dut San Juan plazan. Jai hartu duela esan dit. Hantxe despeditu ditugu konpainia guztiak, txalo artean. Bukatzeko, trago bat Kabigorrin.

Bertan nengoela amaren deia jaso dut. Bere lehengusu bat ospitaleratu behar dutela. Etxera joan behar izan gara. Lerro hauek Donostian idatziak dira. Amaren lehengusuaren berririk ez dut oraingoz.

Beste mezu batek goibeldu dit kopeta gaurko goizean. Lo-ren sms-ak zioen: "Gixane jun egin da". Pena hartu dut. Gutxi ezagutzen nuen emakumea, baina on puska zela esango nuke. Gixane, mezu hau ere zuretzat.

Bihar zapato azule Ondarroan.

En castellano

Irutxuloko Hitzan ekainaren 28an argitaratutakoa.

John eskoziarra Glasgow-koa da. 1990. hamarkadaren hasieran etorri zen lehen aldiz Euskal Herrira, Bergarara. Bere ustez, Espainiara zetorren, eguzkiaren, flamenkoaren eta zezenen eremura. Bergaran pare bat urtez egon ondoren, Donostiara etorri zen. Beti ingeles irakasle gisa.

Glasgow-n pasa zuen uda batean, Malagako Lola ezagutu zuen eta berarekin ezkondu zen duela 10 urte, Andaluziako ekain beroan, koadrodun gona eta artilezko galtzerdiak soinean zituela. Kordobako herri batean bizi ondoren, Malaga, Lisboa eta Caracas izan ziren bikotearen hurrengo geltokiak.

Venezuelan jaio zen familiako ttikiena, Jack. Hango giroa semearentzat egoki ez zela iritzita, Suitzako Geneva ingurutik gertu bizi dira orain, herrixka batean. Ekainaren hasieran etorri dira hiruzpalau egun pasatzera eta ordu erdiz egon nintzen beraiekin.

Jack ondoan nuela bururatu zitzaidan nire (gertuko) familian ez dagoela inor Gipuzkoatik kanpokoa dena, baina ume honek hiru pasaporte ditu: britainiarra, espainiarra eta venezuelarra. Amak ere esaten zuen: "nongoa den galdetzerakoan hamar minutu beharko ditu gizajoak esplikazioak emateko".

Hau da lehen mailako globalizazioa, paperduna.

Aste bukaeran Ondarroan egon naiz. Igande arratsaldean ordubete pasa dugu Alamedan eserita, kafe bat hartzen, kontu kontari. Denbora tarte horretan ume aljeriarrak, nigeriarrak, senegaldarrak, pakistandarrak, uruguaiarrak, txinatarrak… ikusi nituen jolasean.

Euskal Herria kolorea hartzen ari da. Denak erdi-lehengusu ginen garaiak pasatzen ari dira. Globalizazioak, adituen hitzetan, identitate-paradigmen aldaketa dakar, besteak beste.

Luix Baringarrementeriak ekainaren 15eko zutabean Atabal tabernan egitekoa zen Arnaldo eta Mariaren enkontruaren berri ematerakoan, Otegiri hartutako hitzak erabili zituen. Konfrontaziotik sedukziora. Etorkinei begira ere berdin jokatzea izango litzateke kontua. Seduzitu ditzagun.

Hori bai, Manuel Delgado irakasle kataluniarraren hitzak ahaztu gabe. Delgadoren gurasoak Bartzelonara joan ziren bizitzera eta "70. hamarkadan, gurasoek katalana ikastera eramaten ninduten. Zergatik? Kataluniako kulturaz enamoratu zirelako? Ez, seme katalan hiztunak errazago lortuko zuelakoan lana gizarte hartan". Beraz, sedukzioa bai, baina prestigioz blaitu dezagun gure kultura.

En castellano

Badira pare bat gai gustuko ez ditudanak: erraustegia da bata, alardea bestea. Mezu honetan biak batera joango dira.

Ekainaren 24a. San Juan gaua. Goizeko 2:00etan esnatu egin naiz eta teletetxo piztu da nire baitan. Ezin lorik hartu berriro. Ohetik altxa eta telebista aparailua piztu behar. Kalaka saioarekin egin nuen topo eta Irungo alardeari buruz ari ziren hizketan. Tartean Markos Zapiain filosofo-blogari irundarra.

Egoera honi buelta eman ezinik 10 urte daramatzagu herrian. Gauzak asko lasaitu dira, baina amestutako egoera urrun dago oraindik. The organization desagertze bidean jartzeko 40 urte behar izan badira, jubilatzerakoan ezagutuko dut alarde bateratua Irunen.

1996ko alardean saiatu ziren lehen aldiz emakume batzuk eta alarde hura gogoan dut, besteak beste, nire lagun bat atera zelako kantinera. Goizean, gehienetan bezala, lanera joan nintzen. Arratsaldean hurbildu nintzen Irunera. Zoritxarrez, gertutik ikusi nituen egun hartan alarde tradizionaleko jenerala eta bere koadrila. Eta ikusi nuenak ez ninduen asebete (ezta harritu ere, portzierto).

Geroztik, ia urtero joan naiz alarde berdinzalea ikustera, arratsaldez bada ere. Irundar arraroa naiz, inongo alardetan oraindik atera ez den multzokoa, egun horretan lanera joaten den horietakoa. Eta uste dut berdin jarraituko dudala. Badakit huskeria izan daitekeela jai hau Irundik kanpoko askorentzat, baina karga sinboliko izugarria du eta hunkitu egiten nau Sanmartzial egunean gizon-emakumeak elkarrekin ateratzea desfilean.

Arreta gehiago piztuko du, seguruenik, hondakinen kudeaketak. Erretzea da bidea esan du Donostiako Udalbatzak ekainaren 22an. Inork ez du errauskailuaren aita edo ama gisa agertu nahi, are gutxiago 2007ko hauteskundeen atarian. Izan daiteke gai hau hurrengo alkatea erabaki dezakeena? Batek daki! Honetan ere, Ilunben bezalatsu, PNV, EA, PSE-EE eta PP eskutik helduta baitoaz (lepotik helduta doazela, hobeto).

Erraustegia Landarbason egingo omen dute. Jesus Altuna eta Aranzadiko beste batzuei ez zaie gehiegi gustatu ideia.

Landarbaso - errauste plantarik ez! map - Tagzania

Kontxako hondartzatik ikusteko moduan egin beharko lukete. Bistatik kentzeak ezkutatu egingo du arazoa. Inork ez du errauskailua nahi, baina jende gutxi dago prest bizimoduz aldatzeko.

Izan ere, zenbat urte behar da konturatzeko gauden egoeran ez goazela inora? Franco gainetik kentzeko ere ia 40 urte behar izan genituen. Eta ohean hil zen txikia.

En castellano

Gaur goizean Euskadi Irratian edo Radio Euskadin (ez dakit non, zeren eta biak sintonizatu ditut esnatzerakoan), Zumarragako El Salvador elizako parroko gisa jardun duen José Ignacio Munilla, 44 urtekoa, gotzain izendatu dutela entzun dut.

Diario Vascon publikatu izan dituen artikuluak osotasunean irakurtzeko kemenik ez dut inoiz izan. Ezagun homosexual batek, kristaua bera, eman zidan noizbait gizon honen talantearen berri.

Kontua da Google-i galdezka joan naizela eta Autores católicos izeneko webgunea deskubritu dudala. Bertan argitaratu ditu Munillak artikulu mordoa. (Eguneratzea: 2009ko azaroaren 21ean. Gipuzkoako gotzain izendatuko omen dute laster Munilla. Hona hemen artikuluen lotura zuzena: José Ignacio Munillaren artikuluak).

Webmaster prestua du webguneak eta azkar aldatu diote titulua: jada Palentziako gotzain gisa aurkeztua da. Elizaren alderdi kontserbadoreena internet kontuetan iaioa ez dela esango duzue gero…

Google-n eginiko ehizaldiaren ondoren, Munillaren artikulu sorta gainbegiratzen egon naiz. Egia aitortzeko, ez dute balio irakurzaletasuna sustatzeko kanpaina baterako, baina edonoren bilirrubina igoko lukeen artikulu batekin egin dut topo berehala. Izenburua Homosexualidad y esperanza.

Zera dio gure gotzainak:

"El cambio en la consideración de la homosexualidad, de trastorno psicopatológico a mera condición sexual alternativa, se ha debido más a las presiones de los influyentes lobbys gays, que a nuevas evidencias científicas. Fue en 1980 cuando estos grupos consiguieron una de sus mayores "victorias", al lograr que la Asociación Americana de Psiquiatría retirara la homosexualidad del manual de trastornos comportamentales (Diagnostic and Statistical Manual)".

(…)

"Existen, no obstante, profesionales de primera línea que se atreven a continuar afirmando lo que la psiquiatría siempre ha afirmado: estamos ante un trastorno neurótico (Van Den Aardweg, Bieber & Bieber, Aquilino Polaino, etc...)"

Ezin izan dut gehiago irakurri, baina honek ematen du gotzain berriaren kapazidadearen berri (gaitasuna jarri behar nuen, baina txiste errazegia litzateke; errazegia den bezala idaztea erreparatzeko artikuluaren interneteko loturaren amaierari).

José Ignacio: gaixo zaude.

Oharra: hau guztiau idatzi ondoren, Patxi Traperok gaia tratatu zuela ikusi dut. Otsailean edo. Hor doa:

"Jose Ignacio Munilla Zumarragako El Salvador parrokiako parrokoa da. Opusekoa, edo hor nunbaitekoa. Azeri hutsa negozioetarako. Zumarragako udalak 40 miloiko subentzioa ematea lortu zuen eliza berri bat eraikitzeko. Bertan bizi da, eta bertan dabil, bere eliztarren artzai".

Eguneratzea, 2009ko azaroak 22: Donostiako gotzain izendatu dute Munilla.

Jon Eskisabel kazetariaren elkarrizketak eta artikuluak gustura irakurri izan ditut bai Berrian, bai Euskaldunon Egunkaria zaharrean ere. Kulturako orrialdetan agertu izan dira.

Pasa den denboraldiaren hasieran, blogak zabaldu zituen Euskal Herri mailako egunkaririk onenak (maltzurkeri pittin bat noizean behin, mesedez!). Blogak ireki zituenetik hiru dira jarraitzen ditudanak: Anjel Lertxundi, of course; Imanol Murua Uria, politika kontuengatik; Mikel Lizarralderen bloga musika kontuegatik, nahiz eta honenak oso gutxitan azaltzen diren bloglines-eko mezu berrien leihoan.

Dakizuenez, duela hilabete pasatxo diseinu aldaketa izan du Berriak. Kostatu zaigu, baina uste dut ari garela ohitzen. Lehengoan Fermin Etxegoienek kontatzen zuen taberna batean bazkaltzen ari zela, Mundialeko partida bat ea zer ordutan bota behar zuten galdezka joan zitzaiola norbait eta, urduri, ez zela gai izan aurkitzeko telebista programazioaren blokea. Otamendi sheriff-ak ez zuen zutabea irakurriko...

Beno ba, berritasunetako bat Plaza izeneko orrialdetan Sorbideak saila da, etxeko kazetari batzuen iritzi artikulua. Alberto Barandiaranen baten bat irakurri izan dut, baina sorpresa hartu nuen Jon Eskisabelen iritzi artikuluak irakurtzerakoan. Horrelako zutabeak gutxitan irakurri izan dizkiodalako? Agian. Uste dut iritziemaile gisa gutxitan aritu dela. Paperean irakurtzen dut beti eta gustura (orain arte behintzat). Hona hemen adibideak: Sareko zuloak, Musika live eta aste honetako Txikia izan, handira jokatu.

Hasiera batean pentsatu nuen artikulu guztien bukaeran jartzen duen e-maila erabiltzea Eskisabel zoriontzeko. Baina iritziz aldatu eta publiko zoriontzea erabaki dut.

Ba horixe. Purrustadak botatzen abilak gara-eta.