e-gorblog

Hasi da jendea biltzen...

Bihar iluntzerako irratia.com-ek Bilboko Kafe Antzokian deitu duen Blogs & Beers-era joateko asmoa dut, eta berriz ere moblogging egiten, hau da, telefono mugikorretik zuzenean blogean argitaratzen, saiatu nahi dut.

Hirugarren aldia izango da hau egiten saiatuko naizena. Lehena Elgetako B&B-n izan zen (ikus bidalitakoak hemen, hemen, hemen, hemen eta hemen) eta bigarrena IEB 2005-en (ikus bidalitakoa hemen, hemen, hemen eta hemen).

Ez da nik gero aurrerantzean baliatzeko asmoa dudan teknika bat: ezerosoa da artikulu luzeak mugikorrean tekleatzea eta mugikorrekin atera daitezkeen argazkien kalitatea ez da oraindik oso ona, Elgetakoa eta gero idatzitako artikulu honetan nioen bezala. Hala ere, gauza berriekin saltseatzea gustatzen zait, nahiz eta gero sarritan dominatzen ditudanean baliatzen jarraitu ez. Baina hau oraindik ez dut dominatuta, bigarren aldian huts egin baitzidan, mugikorraren konfigurazio arazo bategatik (oraindik ez dakidana da zergatik galdu zuen konfigurazioa derrepentean!), eta probatzen jarraitu nahi dut. Horrez gain, normalean erabili ez arren, ongi dago teknika dominatzea, horrela noizbait ezohiko gauzaren baten lekuko izanez gero zuzenean posteatu ahal izateko. Eta noski, gero hori egin nahi duenari irakasteko prest nago.

Beraz, biharko Blogs&Beers-era ez zoaztenak baina haren berri jarraitu nahi duzuenak, blog honetan izango duzue zuzen-zuzenean eta instantean egindako fotokronika txiki bat (testu laburrekin, e, mugikorrean testuak idaztea koñazo bat da eta!), edo hala nahi nuke behintzat! Eta bazoaztenak, bihar ikusiko dugu elkar!

Ez dut pelma izan nahi, baina ezin dut ebitatu. Hala ere, laburra izango naiz. Microsiervos-en bidez jakin dut The Guardian egunkari britainiarraren blog baten 20 nobela geek-enak aukeratzeko bozketa egin dutela, eta bertan Watchmen komikia agertzen dela 12. postuan.

Watchmen Alan Moore gidoilari handiaren eta Dave Gibbons irudigilearen maisulana da, nobela grafiko aparta.

Blog honetan berriki komentatu nuen nire ustez inoizko komikirik onena zela. Geroxeago jakin nuen Time aldizkari entzutetsuak 1923tik hona ingelesez idatzitako 100 nobela onenen zerrendan sartu zuela. Eta geroxeago oraindik Sussana Clarke-k, 2004an Jonathan Strange & Mr Norrell idatzi zuenetik fantasiazko nobelen munduan modan dagoen autoreak, Watchmen bere bost liburu gogokoenen artean hirugarrena aipatzen duela eta Alan Moore bere bost autore gogokoenen artean bigarrena, elkarrizketa honetan dioenez.

Eta zuk zer, ez duzu oraindik irakurri? Zeren zain zaude? Zein beste froga gehiago behar duzu? Korri liburudenda batera erostera, edo liburutegiren batera alokatzera, edo eMule-ra jaistera!

Berri hau argitaratu edo ez zalantzan egon naiz, ez baitiot publizitaterik egin nahi, baina eske da superfuerte, eta gainera ez dut uste hau irakurtzen duen inork erosiko duenik, beraz... La cárcel de papel-en bidez jakin dut Opus Dei-ren sortzaile Josémaría Escrivá de Balaguer-en bizitzari buruzko komiki bat atera dutela Frantzian. Eta ez noa gehiago esatera, nahi duenak hor du goiko esteka (beste estekarik ere ez dut jarriko jende horren propagandarik ez egiteko).

Blog honen komikien atalean sarritan aipatzen dut La cárcel de papel. Hemen komentatutako berri asko handik ateratakoak izaten dira, eta beste batzuetan hango informazioarekin edo harako estekekin osatzen ditut artikuluak. Espainian dauden komikiei buruzko blogen artean onena da, dudarik gabe. Bere egilea, Álvaro Pons, optikako irakaslea da Valentziako Unibertsitatean, baina komikiak ditu afizio. Bere blogeko artikuluak irakurtzea plazer hutsa da. Komikiei buruzko bere jakinduria entziklopedikoak ez du mugarik eta berauei buruz idazten duenean nabaritzen zaio zenbat maite dituen, horrelako pasioaz egiten du non kontagiatu egiten duen.

Ba abuztuan, berri gutxiago egon ohi delako edo berak denbora gehiago duelako, auskalo, bere komiki gustukoenei buruzko artikulu sorta bat idazten hasi zen. 20 artikulu idatzi zituen, gustukoen dituen 20 komikiei buruz. Oso-oso artikulu ederrak dira. Aurrez ezagunak nituen komikiei buruz gauza gehiago ikasteko aukera eman zidaten, beste hainbat komiki berri ezagutzekoa ere bai, eta gainera, lehen esan bezala, pegatzen den maitasunez idatzita daude, eta lan horiek ezagutzeko gogoa pizten dute. Oraindik artikulu horiek idazten jarraitzen du baina maiztasun txikiagoz, eta luze joko duela dirudienez, zuei horien berri apurka-apurka ematea erabaki dut. Oraingoz, hemen daukazue La cárcel de papel-en irudiz inoizko 20 komiki onenen zerrenda, bakoitzari dagokion artikulurako estekarekin. Nik beste goza dezazuela berauek irakurtzen!

Urriaren 29tik azaroaren 5era Donostian izango den Fantasiazko eta Beldurrezko Zinemaren XVI. Astea-ren barruan II. Donostiako Komiki Jardunaldiak antolatu dituzte, urriaren 29tik azaroaren 25era izango direnak. Aurten lau erakusketez osatua egongo da: "Zientzia fikzio eta fantasiazko komikiaren antologia", "Euskadi fantastikoa I", "30 urte Carlos Megliarekin: heroiak eta antiheroiak" eta "Arthur Suydamen gogoan barrena".

Iaz antolatu zituzten lehen aldiz jardunaldiok. Orduko erakusketak "Las mil y una sonrisas de Enrique Ventura", "Sergio Bleda: pesadillas y ensoñaciones", "José Luis Macías: ilustrando el futuro" eta "Antología del cómic español de ciencia-ficción" izan ziren.

Aurtengo erakusketetatik, "Zientzia fikzio eta fantasiazko komikiaren antologia" izenekoa Intxaurrondoko Larrotxene Kultur Etxean izango da. Bertako paneletan Flash Gordon, Marvel eta DC etxeetako heroiak, Hayao Miyazaki, Moebius, Métal Hurlant edo Epic Illustrated moduko argitalpen mitikoak, manga edo bande dessinée bezalako generoak, Jeff Hawke, Winsor McCay, Jack Kirby, Alberto Breccia, Suehiro Maruo, Regis Loisel, Horacio Altuna eta abar ikusiko ahal izango dira.

"Euskadi fantastikoa I" erakusketak euskal komikiari eskainitako erakusketa-ziklo bati hasiera ematen die, eta Ernest Lluch Kultur Etxean (zeinaren zuzendari Mikel Iturria Eibar.org blog komunitateko kidea den; bide batez, mila esker informazio eta laguntzagatik Iturri! ;-) eta Príncipe Zinemetan egongo da. Aurtengo edizioa bi egiletan zentratuko da, José Angel Labari Jali eta Iñaki G. Holgado. Horrez gain, espazio bat dedikatuko zaio Príncipe Zinemetan Ikastolen Elkarteak egiten duen Xabiroi aldizkariari (blog honetan komentatu genizuen zerbait aldizkari horri buruz).

"30 urte Carlos Megliarekin: heroiak eta antiheroiak" erakusketak, bere izenak dioen bezala, Carlos Meglia argentinarraren lana erakutsiko digu Okendo Kultur Etxean eta "Arthur Suydamen gogoan barrena" izenekoak, aldiz, pintura klasikoa komikian barneratzen aitzindari izan zen Arthur Suydam ezagutaraziko digu Udal Liburutegi Nagusian eta Vito 021 galerian.

Ikusten duzuenez, oso erakusketa interesgarriak. Hala ere, nik pegatxo bat aurkitzen diot: dispertsioa, hau da, hain urruti dauden lau aretotan izatea. Anoeta, Intxaurrondo, Boulevard-a, Gros... Donostiara horiek ikustera joateko arratsaldetxo bat libratuta, zaila da (edo behintzat estresantea, ziur) guztiak ikusi ahal izatea...

Hona hemen erakusketen egutegi, helbide eta ordutegiak:

ARTHUR SUYDAMEN GOGOAN BARRENA

Udal Liburutegi Nagusia

• Urriaren 29tik azaroaren 5era: 10:00 - 20:30
• Azaroaren 7tik 25era: astelehenetik ostiralera 10:00 - 20:30, larunbata 10:00 - 13:30 / 16:30 - 20:30

Vito 021 Galeria

• Urriaren 31tik azaroaren 25era; astelehentik ostiralera (jaiegunak izan ezik) 17:00 - 20:00

30 URTE CARLOS MEGLIAREKIN: HEROIAK ETA ANTIHEROIAK

Okendo Kultur Etxea

• Urriaren 29tik azaroaren 5era: 10:00 - 14:00 / 16:00 - 20:30
• Azaroaren 7tik 25era: astelehenetik larunbatera 16:30 - 20:30

EUSKADI FANTASTIKOA I

Ernest Lluch Kultur Etxea

• Urriaren 29tik azaroaren 5era: 10:00 - 14:00 / 16:00 - 20:30
• Azaroaren 7tik 25era: astelehenetik larunbatera 16:30 - 20:30

Príncipe Zinemak

• Urriaren 29tik azaroaren 25era: 17:00 - 22:30

ZIENTZIA FIKZIO ETA FANTASIAZKO KOMIKIAREN ANTOLOGIA

Larrotxene Kultur Etxea

• Urriaren 29tik azaroaren 5era: 10:00 - 14:00 / 16:00 - 20:30
• Azaroaren 7tik 25era: astelehenetik ostiralera 16:30 - 20:30

Asterix-en azken albumaren inguruan montatu duten kanpaina mediatikoaren inguruan ez nuen idatzi nahi, baina jada bi artikulu idatzi ditut (hemen eta hemen) eta beste bat ere bai orain! Ostiralean jarri zen salgai ditxosozko albuma, nik supermerkatu baten irakurri dut eta hemen duzue horren inguruko komentarioa. Aipatutako aurreko post horietan Goscinny lehengo gidoilaria hil zenetik eta Uderzo-k gidoiak egiten dituenetik albumek asko-asko galdu dutela nioen (batez ere azken zenbakietan), baina esperantzarako leiho bat zabalik uzten nuen, titulua ez baitzen txarra... Ba kaka! Azken abentura hau guztiz eskasa da, aurretiko azkenak baino are txarragoa.

Hasteko, istorioa bera tontakeria hutsa iruditzen zait. Uderzok estralurtarrak sartu ez ditu ba! Goscinnyren gidoietan erromatarren garaiko egoera eta toki ezberdinak erretratatzen ziren, ederto asko gainera. Uderzoren gidoi batzuetan ere ideia nagusia ez da txarra izan, nahiz eta gero istorioa ongi garatzen ez duen jakin. Baina oraingo honetan iparra guztiz galdu du, Asterix-en beste istorio guztien azpian dagoen osotasun edo koherentzia hori hausten duela uste dut.

Horrez gain, istorioaren azpian dagoen mezua dago. Goscinnyren istorioetan mundu tradizionala vs. modernoaren burruka dago sakonean (bariante askorekin, batzuetan balore frantsesen aldeko apologia ere badago balore amerikarren aldean; eta euskaldunon ikuspegitik ere burujabetza vs. inperialismoa antzeman ohi da), eta balore batzuk goraipatzen dira (laguntasuna...) beste batzuen aldean (merkantilismoa...). Uderzok gauza bera egin nahi izan du eta ez du asmatu. Hau da istorioa: etorritako estralurtarrak Dyswaltlandia planetakoak dira, eta galiarrei edabe magikoa kendu nahi diete beren etsai diren Namgek eskura ez dezaten; azkenean, beti bezala, galiarrak garaile. Defendatu beharreko balore moduan komiki franko-belgiarra agertu nahi izatea... Oso kausa pobrea iruditzen zait. Berez komiki europarra amerikarra edo japoniarra baino hobea dela suposatzea oso txobinista da. Hori demostratu egin behar da, eta komiki honek ez du horretan laguntzen prezisamente...

Gainera, moraleja edo mezua iradoki egin behar da, zuzen-zuzenean agertu barik. Goscinnyk oso sotilki iradokitzen zituen bere istorioaren moralejak, eta Uderzok aldiz oso modu zakarrean. Estralurtarren izenak ez baditu batere disimulatzen, horien itxurak ikusi beharko zenituzkete! Mickey Mouse, Superman, Mazinger Z eta horrelakoetan inspiratu baino gehiago egiten da, eta inspirazio edo omenalditik kopia hutsera dagoen lerroa oso fina izan ohi da.

Istorioaren garapena bera ere ez da libratzen. Haria eta bertan egiten diren txisteak Obelix-en galera eta Asterix eta Latraviata albumetan bezain infantil eta burugabekoak direla esatearekin...

Laburbilduz, oso album txarra. Iritzia orokorra da komikiei buruzko blog guztietan. Adibide gisa, irakurri hemen La cárcel de papel-en egin dioten komentarioa.

Eta hain txarra den arren, eta tristea bada ere, euskaraz atera dadin aldarrikatu beharrean gaude berriz ere (oraingoz gaztelaniaz soilik atera da). Txarra izanagatik ere, aurrez ziurta daiteke hit bat izango dela, gutxienez haur eta gaztetxoentzat asko salduko dela, eta horrelakoak ere ez badira euskaraz ateratzen, nola espero dezakegu beste komiki batzuk euskaraz irtetzea? Eta orduan, euskal haurrak komikiak irakurtzeko erdaretara jo beharrean aurkituko dira...

Berriz ere La cárcel de papel-en bidez jakin dut Time aldizkari entzutetsuak 1923tik hona ingelesez idatzitako 100 nobela onenen zerrenda egin duela, eta bertan komiki bat sartu dela: Alan Moore gidoilari handiaren eta Dave Gibbons irudigilearen Watchmen maisulana, zein bestela? Nobela grafiko zoragarri horretaz duela gutxi egin nizuen berba blog honetan, inoizko komikirik onena bezala aurkeztuz, eta horra non denborak (Timek ;-) arrazoia eman didan.

Zerrenda ordenik gabe eman dute Time-en, baina webgunean irakurleek euren puntuazioa eman dezakete, eta puntuazio horren araberako sailkapenean 8. postuan ageri da Watchmen une honetan, eta duela egun batzuk 3. ere egon zen!

The Lord of the Rings nire beste nobela gogokoenetako bat ere hirugarren postuan dago orain, duela gutxi lehena egon ondoren. Pixka bat harritzekoa ere bada, zerrendako beste obren itzala ikusita. Ez dut esan nahi Watchmen edo The Lord of the Rings-ek merezi ez dutenik, baina agian komikien eta genero fantastikoaren zaleak gazteagoak garela eta interneten gehiago ibiltzen garela izango da?

Bide batez, Sir Arthur Conan Doyle-ren Sherlock Holmes liburuen zerrendan laugarren postuan daukala esango dizuet, nik ere asko atsegin dudan liburu bat, blog honen irakurleek jakingo duzuenez (bestela irakurri hau, hau eta hau).

Zerrenda honek zein kultura gutxi dudan konturatzeko balio izan dit, izan ere zerrenda horretako 8 besterik ez ditut irakurri ! (beste mordoska baten filmak ikuisi ditut, baina ez da gauza bera): George Orwell-en Animal Farm, Raymond Chandler-en The Big Sleep, Evelyn Waugh-en Brideshead Revisited (hau nire liburu eta telebistako serie gogokoenetako bat da), J. D. Salinger-en The Catcher in The Rye, F. Scott Fitzgerald-en The Great Gatsby, J. R. R. Tolkien-en The Lord of the Rings, Ernest Hemingway-ren The Sun Also Rises eta Alan Moore eta Dave Gibbons-en Watchmen.

Eta kasualitatea, zortzi horietatik guztiak ingelesez ditut irakurriak, Watchmen izan ezik. Ingelesez irakurtzeko aukera ona izan daiteke (entzuten, Olentzero? ;-) oraintsu atera den Watchmen: The Absolute Edition, Watchmen-en 20. urteurrenaren karira ateratako luxuzko edizio berezi bat, zirriborroak eta horrelako estra pilo batekin...

(eta hau kontatzeak pozten ez nauen arren, zintzoa izan beharra daukat eta kontatuko dizuet, baina ez inori esan e!: mihi gaiztoek diote 75 dolar balio dituen edizio berezi hau ateratzea ez ote den izango Time-ek Watchmen zerrenda horretan sartu izanaren arrazoia, Watchmen-en argitaletxe DC Time-en talde berekoa baita...)

Euskarazko komiki gehien argitaratzen duen Sauré argitaletxeko jabe, editore eta arima den Jean François Sauré-ri elkarrizketa interesgarria egin diote Argia aldizkarian.

The Balde aldizkariaren azken alean, berriz, Bilboko Astiberri argitaletxekoei egin diete elkarrizketa.

Sauré-k komiki asko ateratzen ditu euskaraz, dozenerdi bat-edo urtean. Itzulpenak eta baita bertako produkzioa ere. Eskertzekoa da argitaletxe honek euskarazko komikien alde egiten duen lana, baita harrigarria ere. Izan ere, komiki argitaratzaile frantses bat komikiak euskaraz kaleratzen ikustea ez da oso normala... Elkarrizketak argitzen du arrazoia. Sauré oso tipo jator eta interesgarria iruditu zait. Komikiekiko pasioa dario Sauréri elkarrizketa guztian zehar, eta ziur naiz egiten duena horregatik egiten duela, komikiekiko maitasunagatik (ez dut uste aberasteko asmoekin hurbiltzen denik inor euskarazko komikien mundura!). Horrez gain, hemen egin izan dugun eta egiten dugun komikien inguruko erreibindikazio ugari egiten ditu. Benetan, horrelako ero zoragarri gehiago behar ditugu...

Astiberri argitaletxea berriagoa da, baina bide onean doaz. Hainbat sari eraman zituzten Bartzelonako Nazioarteko Komiki Jaialdiaren azken edizioan, blog honetan bertan Patxi Lurrak esan zigunez. Tartean Raquel Alzate barakaldoarrak lortutako egile berriaren saria Cruz del Sur lanagatik.

Amaitzeko eta bide batez, duela bi urte baino gehiago The Balde aldizkarian Sauréri egindako beste elkarrizketa bat irakur dezakezue hemen.

Little Nemo in Slumberland Winsor McCay-ren komiki-bandak 1905eko urriaren 15ean ikusi zuen argia lehen aldiz New York Herald eta William Randolph Hearst-en New York American egunkarietan, beraz larunbatean 100 urte bete zituen.

Genero bezala komikia "ofizialki" sortu zenetik 10 urtera (1895ean ateratako Richard F. Outcault-en The Yellow Kid komikia hartzen da holakotzat, hor agertu baitzen lehen aldiz bunbuilo edo bocadilloa) argitaratutako komiki honek haur baten, Nemo txikiaren, ametsak kontatzen ditu. Baina ez zen haurrentzako moduko komikia. Surrealista eta iluna ere bazen sarritan.

Little Nemo komikien historiako maisulanik handienetakoen artean jarri ohi da. La cárcel de papel komikiei buruzko blog zoragarriaren editore Álvaro Pons-ek, adibidez, bere kuttunenen artean bigarrena du. Pons-en Little Nemori buruzko post oso interesgarria irakur dezakezue hemen.

Eta webgune horretan bertan diotenez (hemen eta hemen), Little Nemoren ohoretan omenaldi-liburu bat atera dute, munduko komikigile eta komikiei buruzko aditu ezagunenetako askoren partehartzearekin. Komikigileen zerrendan, adibidez, Art Spiegelman, Bill Watterson, Moebius, Katsuhiro Otomo eta Miguelanxo Prado daude. Modu ederra duzue, beraz, mendeurrena ospatzeko.

Zorionak Nemo!