e-gorblog

Esku artean dudan web proiektutxo baterako fitxategi handiak ostatatzen dituen zerbitzu baten beharra nuen, doakoa ahal izanez gero. Justu egun horietan ordenagailuak eta interneti buruzko blog batzuetan horietako bi zerbitzu aipatu zituzten: Zhube.com eta Box.net. Baina bietako batek ere ez zituen nire beharrak asetzen. Azkenean, Google-en bilatuta aurkitu nuen egokia: Store and Serve.com.

Zhube.com probatu nuen lehenengo, baina ez zen egokia niretzat hainbat arrazoirengatik:

• Argazki, bideo edo audio ez diren fitxategiak zipeatuta igo behar dira derrigorrez; nire kasuan PDFak ostatatu nahi nituen, baina ez nituen zipeatuta igo nahi, konpresioan ez zelako apenas ezer txikitzen eta fitxategiak jaisten dituenari pauso bat gehiago (deskonpresioa) emanarazi nahi ez niolako
• Tamainaz 20 MB diren fitxategiak igo daitezke gehienez, eta nire kasuan 25ekoak dira
• 15 egunetan jaitsi edo ikusten ez diren fitxategiak ezabatu egiten dira automatikoki

Box.net-i buruz irakurri nuen ondoren (1 GB ostatatzeko aukera ematen du doaneko bertsioan), baina honek ere ez zidan balio:

• Gehienez 5 MB diren fitxategiak igo daitezke
• Ezin dira publikoki konpartitu, pribatuan soilik (erabiltzaile / pasahitz bidez)

Murrizketa horiek ordainpeko bertsioan desagertzen ziren, baina ez nuen ordaindu nahi ahal izanez gero.

Orduan apur bat googleatuta Store and Serve.com aurkitu nuen. Honetan, erregistratu gabe ere 100 MBrainoko fitxategiak igo ditzakezu, 75 KB/s abiaduran jaitsi ahal izango direnak. Doaneko erregistroarekin oraindik gauza gehiago lortzen dira:

• Igo daitezkeen fitxategien tamaina 250 MB da
• 150 KB/s abiaduran jaitsi daitezke, eta 5 fitxategi aldi berean
• Guztira 10 GBko espazioa
• Jaitsiera estatistikak

Eta ordainpeko erregistroarekin askoz gehiago duzu: 2500MBrainoko fitxategiak, 1000 KB/s-ko jaitsiera abiadura, 100GB-eko espazioa...

Hala ere, bi gauza baditu zerbitzuak hainbeste atsegin ez ditudanak:

• Fitxategien jaitsiera ez da zuzena; ematen dizuten linkarekin euren orri batera zoaz eta han klikatzen duzu jaisteko botoian; orri horretan, noski, publizitatea erakusten dute
• Hilabete baten fitxategi bat ez bada jaisten ezabatu egiten da

Bi defektu horiek ez dira hainbesterainoko ere. Publizitatearenak ez dit inporta, eta fitxategiak ezabatu ditzaten ekiditeko beti erabil dezaket programatxo bat hilean behin fitxategiak jaitsiko dituena. Eta edozein modutan, ordainpeko bertsioak ez ditu murrizketa horiek, beraz beti dago aukera ordainpekora pasatzeko. Horregatik zerbitzu honekin gelditu nintzen.

V for Vendetta, Alan Moore handiaren gidoia eta David Lloyd-en irudiak dituen komikia, zinema formatura eraman dute eta Berlingo Nazioarteko Zinemaldian aurkeztu zuten astelehenean.

Wachowski anaien proiektua da filma, beraiek zuzendu ez badute ere; Matrix seriearen zuzendariek gidoia idatzi dute, eta filme haietan beraien zuzendari laguntzaile izan zen James McTeigue-k zuzendu du eta gaiztoarena egiten zuen Hugo Weaving-ek V-ren rola jokatzen du honetan. Natalie Portman da emakumezko protagonista.

Dial V for Vendetta izeneko komikiei buruzko blogean (ikusten denez, komikiaren fan batek egindakoa da) esteka bat dakar, hainbat hedabidetan horri buruzko berria irakurtzeko. Filmaren kalitateaz zer dioten irakurtzera sartu gabe, titularrek haserrarazi egin naute. Ia denek "terrorismo" eta "polemika" edo "probokazio" hitzak sartzen dituzte. Irailaren 11ko atentatuak gogorarazten dituela esatera ere iritsi dira! USAmerikarren paranoiatik agian uler nezake hori, baina Espainiako prentsak ere esatea... Edo izenburu sentsazionalistak bilatu dituzte erlazio sinplista bat eginez, edo ikuspegi ultraeskuindar guztiz antilibertario batetik eginda daude (egunkariaren arabera, ziurrenik bietatik egongo da). Zeren ez dakit zein zerikusi duten balizko etorkizun post-nuklear bateko sistema totalitario baten aurka altxatzen den anarkista batek eta terrorismo islamiarrak, bonbez aparte... Jada ezingo dira bonbak filmeetan agertu ere egin? Edo segun eta zein aldetakoak diren soilik? Beste blog batzuetan ere egin dituzte nirearen antzeko hausnarketak, baina politago adierazita noski, hemen adibidez.

Gainera, 80ko hamarkadan idatzitako komiki bat da, mesedez... Nola eduki dezake gaur egungo islamdarrekin zerikusirik? Alan Moorek 1988an, edizio osoa argitaratu zenean, idatzitako hitzaurre gogorraren zati batzuk itzuli eta hemen jartzen dizkizuet, komikiak beste horrekin guztiarekin bat ere zerikusirik ez duela ikus dezazuen:

"V de Vendetta 1981eko udan hasi nuen (...) 1988ko neguan bukatu dut (...) Lehen pasarte horietan nire esperientzia politikorik eza ere nabaritzen da (...) inuzentegia izan nintzen Ingalaterra faxismora eramateko gatazka nuklear bat bezalako gertaera melodramatiko bat beharko litzatekeela pentsatzean (...) Orain 1988an gaude. Margaret Thatcher bere hirugarren agintaldia hastera doa eta alderdi kontserbatzailea hurrengo menderantz irmoki gidatzen du (...) prentsan HIESdun gaixoentzako kontzentrazio-esparruen ideia puri-purian dago. Istiluen aurkako polizia berriak bisore beltzak ditu, euren zaldiek bezala, eta euren furgonetek bideokamera birakariak dituzte sabaian. Gobernuak homosexualitatea errotik ateratzeko asmoa adierazi du, kontzeptu abstraktu gisa ere. Eta nire buruari galdetzen diot zein izango den legearen erasoa jasango duen hurrengo gutxiengoa. Nire familia herri honetatik laster ateratzeko asmoa dut, hurrengo urteetan. Hotza, miserablea eta ikusmen motzekoa da. Eta ez dut etorkizunean hemen egon nahi."

Horrez gain, blog komikizaleetan berriz ere medio tradizionalekin sartu dira filmari buruzko berri eta kritiketan hauek komikiekiko erakusten duten ezagutza eta errespetu faltagatik. Adibidez, ikusi zer dioten La cárcel de papel-en Diego Galán Donostiako Zinemaldiko zuzendari ohiaren kritikari buruz. Bide batez, beste komikizale batzuen erreplika ere jaso dute kexa horiek.

Nik film honekin ere nire kontzientzia arazoekin jarraituko dut... Nire Moore mirestuarenganako errespetuagatik filma ikusi gabe agoantatuko al dut? Ez dut uste, barkatu Jauna baina ahula naiz...

P.S. : Badakit artikulu honek jada gaurkotasuna galdu duela. Asteartean publikatu nahi nuen, baina gaixo jarri nintzen eta orain arte ezin izan dut. Gaixoaldi gogorra izan da, etxeko laurak (ni neu, Alaitz eta umeak ) gaixotu baikara eta, beraz, deskantsatzeko aukerarik bat ere ez dut izan... Termometroa jartzeko ere txanda eskatu behar izan dugu!

Nabarra aldizkariak euskarazko komikigintzari buruzko artikulu oso txukun bat ekarri zuen urtarrileko alean. Patxi Lurrak blog honetan utzitako erantzun baten eman zigun horren berri duela aste pare bat eta portadara ekartzea pentsatu nuen, baina urtarrileko alea online noiz agertuko zain nengoen esteka ere emateko. Jada jarri dute urtarrileko alea sarean, baina artikulu hori harpidedunek soilik ikus dezaketenetako bat da.

Zortzi orriko artikulu oso gomendagarria egin du Jexux Zubiaurrek, komikietako irudiez hornituta. Besteak beste, 1907ko Victoriano Iraola-ren biñeta aintzindariak, gerra aurreko Teles eta Niko, Jon Zabalo Txiki, Ignacia Nor Nai arreba eta Poxpolin, diktadura osteko Jon Zabaletaren Komikia, Kili-kili, Ipurbeltz eta albumak (Amaia, Orreaga, Iparragirre...), 80ko hamarkadako Gabai eta Habeko Mik, 90eko Napartheid eta fanzineak eta gaur egungo Astiberri, Sauré, Gartxot eta Xabiroi agertzen dira bertan.

Katuaren zintzarria du izenburua artikuluak, eta hau dio sarreran: "Euskal Herriak ez dio komikiari gehiegi erreparatu, nahiz eta euskarri hori izan den bertan gertaturiko hainbat gauzaren errealitatea modu fidelenean islatu duena. Katuaren zintzarria bezala, txikia baina zalapartaria. Etor-Ostoa argitaletxeak, Arte Aplikatuak bere entziklopedian landutako bi tomotan, komikiaren alorrean bertan jazotakoak aztertu ditu, Jose Maria Unsainen bitartez. Gure txikitasunean, ekoizpena uste baino mardulagoa izan da eta guk euskarazko komikiari erreparatu diogu. Hona hemen Unsainen kontaketan oinarritutako sintesi bat." Niri, dudarik gabe, Etor-Ostoa argitaletxearen Arte aplikatuak bildumaren bi tomo horiek irakurtzeko kristoren gogoa sartu zait, euskarazko komikigintzari buruz eta baita Euskal Herrikoari buruz ere gehiago jakiteko.

Portzierto, Patxi Lurrak utzi didan Nabarra aldizkariaren ale horretan harritu egin nau komikigintzari dedikatzen dioten espazioa. Aipatutako artikuluaz gain, Hugo Pratt eta Corto Maltese-ri buruzko Eider Rodriguezen beste bat eta Angoulême-ko komiki azokak Jules Verne-ren eta haren lanen ilustrazioen inguruan antolatutako erakusketari buruzko beste bat daude, launa orrikoak, orri bete edo gehiagoko komiki-bandez gain. Beti hainbeste izango al du?

DTML Calendar Tag Zope-rako produktu bat da, gure Zope web gunean egutegi pertsonalizatuak erakusteko balio duena. Oso produktu interesgarria da: hainbat ikuspegi ditu (astea, hilabetea, urtea...), aurrera eta atzera nabiga dezakegu, egun bakoitzean erakutsi nahi duguna esan diezaiokegu eta hainbat hizkuntzatan dago. Euskara ez zen horietako bat, oraintsu atera duten (dudan) 1.0.18 bertsioa arte.

Zope-n egiten ari naizen web proiektutxo baten egutegi bat erakusteko beharra neukan. Eskuz dena programatu beharrean produkturen bat ba ote zegoen begiratu nuen, eta DTML Calendar Tag hau aurkitu.

Probatu nuen eta nahiz eta nahiko txukuna izan, zegoenetan ez zidan balio. Hasteko, ez zegoen euskaraz. Gainera, ez zegoen egoki internazionalizatuta, eta bazeuzkan hizkuntzetan ere beti ingelesaren ordenean erakusten zituen datak ikuspegi ezberdinetako goiburuetan. Eta bukatzeko, bug edo errore batzuk ere bazituen.

Baina Zope eta bere produktuak software librea dira, eta horren abantailetako bat da zerbaitek ez bazaitu erabat asetzen, zuk zeuk alda dezakezula. Kasu honetan ez zen horren erraza, proiektutxoa Zope ostatatze zerbitzu baten gainean garatzen ari bainaiz (Zettai -n zehazki), eta ezin ditut Zope-ren tripak ukitu. Hala ere, ostatatze zerbitzukoek esan zidaten produktuaren bertsio berri bat egonez gero jarriko zutela.

Beraz, produktuaren mantentzailearekin kontaktuan jarri nintzen, Chui Tey txinatarrarekin, eta arazoa komentatu. Esan zidan nahi nituen aldaketak egin nitzakeela, gero berak publikatuko zuela bertsio berria.

Lehenengo produktuak zeuzkan errore txiki bi konpondu nituen. Gero egutegia edozein hizkuntzan erakusteko aukera gehitu nion, formatuak eta izenak parametro gisa pasatzeko aukeraren bidez. Horrela, aurrerantzean beste edozeinek egutegia itzulita ez dagoen hizkuntza baten erakusteko ez du arazorik izango. Eta bukatzeko produktua euskarara itzuli nuen. Jon Otegi delako batek aurrez bidali zizkion euskarazko itzulpenak Chuiri, baina ez zituen oraindik publikatu.

Produktua Chuiri bidali nion, berak publikatu zuen, Zettai-koek instalatu zuten eta orain jada erabil dezaket egutegi produktua euskaraz nire proiektutxoan.

Total, produktua bera konpondu eta hobetzea, itzultzea, probak egitea, batarekin eta bestearekin gestiotan ibiltzea (urte berri txinatarra tartean)... ez dakit ez ote zidan lan gutxiago emango edo ez ote nuen denbora gutxiago beharko nik zuzenean egutegia DTML-n programatu izan banu! Beno, behintzat orain beste batzuk ere produktua euskaraz edo beste edozein hizkuntzatan erabili ahal izango dute behintzat...

Argentinako komikigilerik ezagunena Quino edukiko dogu gehienok, Mafalda jenialaren aita dana. Eta Maitenaren barri be askok edukiko dozue dagoeneko. Baina Fontanarrosa aitatuz gero, zer? Neuk orain dala denpora gitxi eta Arrasateko lankide bateri esker ezagutu dot hirugarren hau, Ozeano Atlantikoaz bestaldean aski famatua dana. Bere pertsonaiarik ezagunenetakoa Inodoro Pereyra da.

Roberto Fontanarrosa Rosarion (Argentina) jaio zen 1944an, haren berbetan: "Era domingo y el parto había sido normal, salvo por un detalle: el bebé resultó negro y canalla.". "Humor Gráfico"aren egile honen lanen artean, bi dagoz nabarmentzekoak: alde batetik, Boogie, el aceitoso pertsonaia "underground" eta iluna, eta bestetik hamen komentau nahi dodana, Inodoro Pereyra, el renegau.

1972an ekin zion Fontanarrosak Inodoro Pereyra gautxoa, Mendieta haren txakurra eta Eulogia haren emaztearen abenturak argitaratzeari. Ordutik, 30 urte baino gehiago pasau dira eta ia 30 liburu argitaratu ditu dagoeneko, Ediciones de la Flor argitaletxearen eskutik.

Pertsonaiaren izen xelebreak eta lankideak hari buruz kontautakoak erakarrita, Argentinara egindako bidaia aprobetxau neban "arnegaria"ren nondik norakoak lelengo aldiz dastatzeko. Haren liburu batzuk han feriatu eta hona ekarri nituen, gero Jose Luis lankideak laga zizkidan beste batzuk eta, azkenik, Javi lagunak beste batzuk ekarri zizkidan opari orain dala gutxi.

Hizkera da, izena beraren ondoren, Inodororen bigarren ezaugarririk nabarmenena. Geure baserritarren moduan, gautxoek be euren berba egiteko era propioa deukie, gaztelera trakestzat har dezakeguna baina bizi-bizia dana beti be, "gaztelera batua" zuzen hori baino erakargarriagoa dana (beste baterako laga dezakegu euskal baserritarrek euren hizkera bizi eta naturalagaz deukiezan konplexuen azterketa...). Euskal abizena deukon txakurrak be, Mendieta horrek, berba egiten dau, eta askotan gautxoaren izaera sutsuaren kontrapuntu zentzuduna emon behar izaten dau: "Negociemos, Pereyra". Pampa zabalean lantzean behin agertzen diren soldadu argentinarrekin eta indio "bildurgarri"ekin egin behar dabe topo, hain zuzen be, baina askotan horiek guztiak zoratzeko ahalmena deuko geure bikoteak.

Hala eta guztiz be, bikotea baino hirukotea da istorio hauen guztien ardatza, Eulogia emaztea be batzuetan (ez sarritan) biñetaratzen daualako Fontanarrosak. Senarraren ataraldi dibertigarrien ondoan, andrak oso paper grixa jokatu behar izaten dau, sarri senarraren ataraldien euren sorburua izanda: "Endijpué de tantos años, si tengo que elegir otra vez, la elijo a la Eulogia con los ojos cerrados. Porque si los abro elijo a otra".

Hauxe izan da, ganetik, gautxo honen komikiari buruz egin nahi neutsuen aurkezpen laburtua. Eta honegaz batera gomendioa: lagunek edo senideek (gutariko nork ez deuko familia Argentinan?) handik hona ekarteko opari aproposa hauxe dozue. Edo, are hobeto, zuek haruntza junez gero, badakizue zer ekarri neuri.

La cárcel de papel-en bidez jakin dut Ikastolen Elkartearen Xabiroi aldizkaria hilaren 26tik 29ra egingo den Angoulême-ko komiki azokan izango dela, Europako komiki azokarik garrantzitsuenean alegia.

"La cárcel de papel"-en Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioa aipatutako azokan izango dela besterik ez dio, eta azokaren web gunean bilatuta aurkitu dudan bakarra da Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioa argitaletxeko egile batzuk bertan egongo direla : Raquel Alzate, Marko Armspach, Edorta Arregi, Harkaitz Cano, Dani Fano, Iñaki G. Holgado, Olliver Gileron, Juan Luis Landa, Joxean Muñoz, Manu Ortega, Patxi Pelaez eta Asisko Urmeneta. Guztiak ere Xabiroiko marrazkilari edo gidoilariak direnez, argi dago Xabiroi aldizkariarekin zerikusia duten zerbaitegatik doazela azokara. Baina aldizkaria aurkeztera, aldizkariari buruzko erakusketa bat antolatzera, lehiaketetako baten parte hartzera, aleak sinatzera edo zertara doazen ez dut inon aurkitu. Norbaitek zeozer gehiago baleki...

Blog honetan aurrerantzean atal ezberdinetara (komikiak, informatika eta beste gogoetak) harpidetzeko aukera egongo da. Horrez gain, blogeko erantzunetara harpidetzeko aukera ere egongo da.

Orain artean blog honetan (blog gehienetan bezala) blogeko artikulu guztietara harpidetzeko aukera soilik zegoen. Baina gauza oso ezberdinei buruz idazten dudanez (komikiak, informatika eta bestelako gogoetak), pentsatu nuen ziurrenik egongo dela jendea soilik ataletako baten interesatuta dagoena. Ba horientzat, orain feed ezberdinak ditu atal bakoitzak (ikusi menuko "Harpidetu" atala). Orain nahi duena soilik komikietara, edo soilik informatikara, edo soilik beste gogoetetara harpidetu daiteke. Eta, noski, nahi duenak guztietara harpidetuta jarrai dezake.

Bestalde, lehendik ere bazegoen aukera azken artikuluetako bakoitzaren erantzunetara harpidetzeko (ikusi azken artikuluek daukaten "Erantzunetara harpidetu" esteka). Baina aurrerantzean blogeko erantzun guztietara harpidetzeko aukera ere jarri dut.

On egin dagizuela!

Joan den ostiralean, iazko abenduaren 30ean, Ruben Arozena "Ruben" komikigilea bihotzekoak jota zendu zen, 39 urte zituela.

Rubenek Triski eta Bi Luma komikiaren bi orrialde argitaratzen zituen hilero Ipurbeltz aldizkarian.

(Hileta elizkizunak gaur, urtarrilak 2, arratsaldeko 7etan izango dira Elgoibarko parrokian)

Ruben Arozena Elgoibarren jaio zen duela 39 urte. Ikasketak Valentzian egin zituen. Azken urteetan Bilbon bizi zen.

Ruben 17 urterekin hasi zen Ipurbeltzekin kolaboratzen, Triskilistraski pertsonaiarekin. Gero pertsonaia horri Bi Luma gehitu zitzaion, oraindik ere jarraitzen duen Triski eta Bi Luma bihurtuz. Horiez gain beste komiki batzuk ere argitaratu ditu Ipurbeltzen: 1988an Brans eta 1989tik 1994ra Aigar eta Pello gerlariak.

Horrez gain, Habe, Habeko Mik, Aizu eta Hemen aldizkarietan ere publikatu izan ditu komikiak. Eta euskara ez den beste hizkuntza batzuetan ere bai, hala nola El Víboran eta Erromako Nuova Frontieran.

Doluminak Rubenen sendiari eta Ipurbeltzeko guztieri.

(Eskerrik asko Joxean Lopetegi Lope eta Ipurbeltzekoak informazioagatik)

Artikulu honen bidez, Tanaka komikigilearen Gon komikia gomendatu nahi dizuet.

Masashi Tanaka komikilari japoniarrak bere lehen pausoak Morning magazine aldizkarian eman zituen. Arte Ederretan graduatutako manga komikilari honen "seme" ospetsu eta ezagunena Gon dinosaurio txikia da. Masashik bere trebetasunaz baliatuz animalien mundura hurbiltzen gaitu bere marrazkera zehatza eta detailez josiaz, hitzik behar ez den mundu ezberdin baina erreal batera garamatza. Krudela den bizitza basatira gonbidatzen gaitu Gonen abentura bakoitzean, baina era berean xarmanta ere bada, humore beltzaz betetako trazoetan murgiltzen gaituenean. Oso espresiboa izateaz gain (gizakien aurpegi adierazpena edo espresioa ezarri dizkie pertsonaia guztiei), marrazkien garrantzia pertsonaietan oinarritzen da, paisaiak ondo eginiko bigarren planu batean geratuaz.

Masashi-ren beste lan batzu:

• Flash, the wild west bandit (Flash, mendebalde basatiko bidelapurra)
• Unidentified Prince Object UPO (Objektu Printze Ezezaguna)
• Samurai Daibouken
• Bouken Victoria-gou

Pd: Bouken hitzak japonieraz abentura esan nahi du.

Orain dela gutxi Zarama taldearen Bidea Eratzen kantako "hiri-logelak ari dira hiri-hilerrietan bihurtzen eta leihoen atzetik zakil hiltzaileen erasoa" esaldiari erreparatu nion eta Ralf König-en lanaz ari zela pentsatu nuen: aspaldi ezagutzen nituen bai kanta, bai Kondoi hiltzailea komikia, baina orain arte ez nituen biak lotu (denbora asko da Zarama entzuten ez nuela, eta garai horietan beste komiki batzuk irakurtzen nituen). Baina gero Ralf König-en komikia 1988koa zela konturatu nintzen, eta Zaramaren diskoa, berriz, 85ekoa; beraz, lotura hori ezin zen egin...

Gertaera horren ondorioz, euskal rock-ak eta komikiek zer-nolako harremana izan duten pentsatzen eta erreferentziak bilatzen hasi nintzen. Azken finean, agian ez da izango elkarrenganako eraginari buruzko tesi bat egiteko adinako mamirik, baina iruditzen zait joko polita izan daitekeela zaletasun horiek ditugunon artean bildumatxo bat egitea.

Pentsatzen dut 70. eta 80. hamarkadetan bi adierazpide hauek lotuagoak zeudela, kontrakultura bereko adierazgarriak zirela. Fanzineetan adibidez komikietaz hainbeste idazten ez zen arren komikiek betetzen zituzten orri asko, eta bertan musikaz ere asko idazten zen. Garai horretan Muskaria aldizkaria sortu zuen Roge Blascok adibidez Euskonews-eko elkarrizketa batean "Zerk bultzatu zintuen kazetaritza ikastera?" galderari horrela erantzuten dio: "Hamaika urterekin komikiak marrazten nituen eta aldizkari bat egiten nuen, lehengusuei saltzeko". Helduagoa zenean "Doctor Livingstone, supongo" telebistako saioan abentura bidaien monografiko bat egingo zuen Hugo Pratt elkarrizketatuta. Vulpess taldeko Lolesek beste elkarrizketa batean bere ezizena, Anarcoma Zorrita, Nazario komikigilearen pertsonai batetik hartu zuela dio. Del txistu a la telecaster liburuan Teniente Bluxberri taldea aipatzen da, Moebius-en Blueberry pertsonaitik hartua seguraski.

Diskoetan (Eskorbuto-renak, Cicatriz-enak, RIP-enak...) komikiak edo marrazkiak sartzea oso ohikoa zen garai horretan, agian argazkiek baino presentzia gehiago zuten, azalak ere marrazkiekin egiten baitziren: La Polla-ren lehendabiziko bi disken azala Ñako izeneko batek egin zituen, eta No somos nada diskaren azala TMEO-ko ohiko marrazkilari den Santi Orue-k egin zuen adibidez. Kanten hitzak biltzen zituzten liburuxketan ere komikiaren estetikaren moduko hizkiak agertzen ziren maiz. Baldin Bada-ren lehen diskoan ere, Diputazio Okupazio kanta komiki batekin dator. Horietako asko ez ziren komikiak, irudiak ziren, baina ez da erraza garai haietan muga non zegoen definitzea.

Irudia: Santi Orue

Zaramaren kasuari jarraiki, Indarrez diskoan Gabi marrazkilariaren komikien bidez adierazten dira kanten letrak. Roberto Moso-k Interneten argitaratu zuen Flores en la basura eleberrian, Álvarez Rabo-ren komiki bat agertzen da sarreran eta euskaraz argitaratu zuen edizioan Asisko-ren marrazki bat sartu dute.

Eta Raboren haritik tiraka, ustekabe galanta hartu nuen honetaz konturatzean: Hertzainak taldearen Salda Badago diskoaren azala marrazkilari horrek berak egin zuen (nahiz eta garai horretan Alvarez Plagaro izenpean sinatu).

Irudia: Álvarez Rabo

Itoiz taldearen Lo egin kantan "Lemoiz inguratu pirata eta sioux Bizargorri ta Asterix jake erregeari ontzi eta zaldiz" eta "Mafalda eta Zakili enamoraturik" esaldietan komiki pertsonaiak aipatzen dira.

Asterix ere protagonista da No somos nada kantuan: danok ezagutzen dugu "Kristo aurreko 50. urtean gaude. Erromatarrek Galia osoa armaz hartuta daukate... Osoa? Ez!" esaldia, baina La Pollakoen ustez edabe magikoa ez da Panoramix-ek egindakoa, eta diskoari hasiera ematen dion kantan "Una aldea poblada por irreductibles Galos resiste ahora y siempre al invasor con una poción magica que los hace invencibles: el cerebro!" oihukatzen dute.

Baina American Splendor filmak aukera eman digu erreferentzia nagusienetako bat berriro gogoratzeko: Kortatu-ren lehen diskoan, Mr. Snoid entre sus amigos los humanos kanta topa dezakegu, Robert Crumb marrazkilariaren pertsonaia baten istorioan oinarritua, eta La cultura kanta egiteko egile beraren Fritz Katua-ren komiki bateko hitzak erabili zituzten (ikusi artikuluaren portadako komikia):

"Ay qué a gusto, me iría ahora a la cama
pero hay que estudiar
tengo examen mañana
Cualquiera diría que los exámenes son
el fin al que dedican su propia vida.
¡Qué aburrimiento, qué tontería!
Tendré que tomarme una anfetamina
Y recuerdo el tiempo
cuando todo esto me resultaba
constructivo, inspirador y educativo.
Uno cree que aprender es importante
y se convierte en un jodido intelectual
que trata de serlo más que los demás
uno se pasa años y años
con la nariz metida entre los libros
Mientras el mundo se escapa frente a uno"

Disko horretako beste lotura bat Don Vito y la revuelta en el frenopático da, Montesol marrazkilariaren pertsonaia bat aipatzen baitu.

Beste datu hau www.muguruzafm.com atarian topatu dut: Kortaturen diskografian, El estado de las cosas diskoan, Nivel 30 kantaren bidez "Ranxerox" komikia sortu zuen Stefano Tamburini-ri omenaldia egiten zaio.

Negu Gorriak taldean ere komikiek bere lekua izan zuten: Napartheid kanta ez legoke inon Napartheid fantzinerik gabe, eta Borreroak baditu milaka aurpegi disko beltzean Asisko Urmenetak egindako marrazkien bidez agertzen dira kanten hitzak.

Iñigo Muguruza-ren komikizaletasunaz nonbait irakurri dut, eta lehendabiziko CDan bere marrazki batzuk tartekatzen dira. Zinemazalea ere badela entzun dudanez ez dakit Joxe Ripiau-k jotzen zuen Clouseau inspektorea nondik sortu zen. Segur aski, Napartheiden ikusi ahal izan dugun Pedro Mayo komikia kantaren ondoren sortua izango da; edo argitaratua, behintzat. Bestalde, Sagarroi taldearen logoa Asisko Urmenetak egin du.

Tijuana in Blue taldearen Vidas ejemplares cap. 19 kantan "habrá que hacer una historieta de esto" esaldi famatua agertzen da, eta istorioa Carlos Azagra marrazkilariari buruzkoa da (argitaratutako DVDan Azagra bera agertzen da). Makinavaja kanta Ivá-ren pertsonaia batean oinarrituta dago. Tijuanaren logotipoak komikiaren eragin nabarmena du.

Irudia: ?

Jokin Larrea Kojon Prieto y Los Huajolotes taldeko kide izan da, baxujolea zehazki, eta taldearen ibilerak bildu izan ditu komiki batzuetan. La Polla taldearen Hoy es el futuro eta Alaitz eta Maider-en Inshala-n komikiak ere egin ditu.

Morau kantariak Hugo Pratt-en pertsonai gogoratuena aipatzen du Blanka kantan: "eta Korto Maltesse ikusi dute mozkorrik emagalduen auzoan". Morauren CDetako marrazkiak Mattin-ek egin izan ditu, bai eta Txukalda azken diskoaren portada ere, bi hauen arteko harremana luzea da, eta badu komikiekin harremana: begira, bestela, Argiako elkarrizketa baten zer dioen Morauk berak:

GALDERA: Nondik dator Morau ezizena?
ERANTZUNA: Argiarekin zerikusi handia du. Garai batean, Mattin marrazkilariak eta biok Superertzaina izeneko komiki-tira egiten genuen Argian. Mattin ere ezizena denez, nik ere ezizena behar nuela erabaki eta Morau aukeratu genuen.

Napartheid fantzineak musikari buruzko monografikoa egin zuen, eta marrazkilariek Mikel Laboa-ren kantak komikiratu zituzten beste ale batean. Negu Gorriak eta Kojon Prietoren singelak argitaratu zituzten ere.

Erreferentzia modernoagoa, garaian eta estetikan, Betagarri-k ematen digu: Arren erro zaharra CDan Manga komikiak dira nagusi, hitzen liburuxka atzetik aurrera irakurtzea gomendatzen da, kanten hurrenkera Japonian bezala atzetik aurrera baitago, eta Akira pertsonaiaren kutsua duen norbaiten istorioa kontatzen zaigu. Komikiaren ideia Betagarri taldearena da, eta marrazkilaria Eddy Rodriguez Quillay da.

Skunk taldearen Kinky diskoan superheroien antza hartzen dute musikariek marazkien bidez. BAP!!-ek Negu Gorriak taldearen alde egin zen bideo-bilduman kristoren bideoklipa egin zuen, Batman telesaileko kanta oinarritzat hartuta, taldekideak Bap!man, Robin, Joker maltzurra eta Milakaurpegiz mozorrotuta. La Pollak, aldiz, Barman! oihukatzen zuen.

Eta, oraingoz, bukatzeko, komikilari-musikari edo musikari-komikilari kasu aipagarriena datorkit burura: Mauro Entrialgo Fat Esteban eta Esteban Light musika taldeetako kide izan da. Bestalde, Balerdi Balerdi taldearen logoa egin zuen, eta Curiosidades del mundo del Rock izenburupean komiki batzuk egin ditu. Kantak eta bideoak ikusteko aukera, mauroentrialgo.com orrian.

Zerrenda hori egiteko, hainbat iturri erabili ditut: nire CD, komiki eta oroitzapenak; lagunen aipamenak; Donostiako liburutegietako CD eta komiki bildumak, Google bilatzailea...

Ziur blog honetako irakurleen artean erreferentzia eta informazio gehiago bil dezakegula; aipatutakoen artean akatsik badago, zuzendu... Ea azkenean tesi hori egiteko uste baino material gehiago dagoen...