e-gorblog

Marjane Satrapiren marrazki infantil eta hitzek brodatzen dituzte (Persepolis ezagunaren ondotik) Ekialde Hurbilean islamismo totalitarioak bertako biztanleengan utzitako arrastoak. Gustatu zaigu ezaguna zaigun komedia ikutu arin hori galdu gabe, baina sakonera askozaz beltzagoa erakusten duten hainbat emakumek euren bizipenak nola kanporatzen dituzten, lotsaren-lotsaz beti besteei pasatutako abenturetan oinarrituta: gurasoek adostutako matrimonioak, argazki bidez ezagututako gizonezkoekin ezkondu beharra, poligamia, birjintasuna ohorearekin lotzea... Marjaneren amonaren esanetara, “besteen trapu zarrak astintzea bezalakorik ez dago, bihotzari astindutxo bat eman eta erabat hustutzeko”. Eta berriketaldi hauek tea hartuz, bazkalondoro egiten dituzte; gizonezkoak siestan dauden bitartean. Hara hor, terapia honen arrakastaren gakoa.

Txikia nintzeneko serieetatik, Arturo Erregea izango da gehien gogoratzen dudanetako bat. Aspalditik nenbilen sarean eta eMulen bere bila (haurrentzat, noski ;-), eta duela gutxi aurkitu nituen seriearen 30 ataletatik 18 Euskal Encodings-en! Eta laster falta diren 12 atalak jarriko omen dituzte!

Duela urte eta erdi aurkeztu zutenean, ideia oso ona iruditu zitzaidan euskarazko bideoak ripeatu eta elkartrukatzeko web gune hau, baina orduan oraindik apenas zeukan edukirik... Lehengo egunean, Google-ek Arturo Erregea bilatuta bertara eraman ninduenean, harrituta gelditu nintzen bertan zegoen eduki guztiarekin! Gutxi batzuk aipatzearren: Arturo Erregearen 18 atal, Dragoi Bolaren 300dik gora atal, Pernando amezketarraren 26 atalak, Shin Chan-en 72 atal, Txirritaren 37 atal, Super heroien legioaren 12 atal, Tintinen 8 film, Jaun ta jaberen 5 atal... Eta hau lagin txiki bat besterik ez da, animaziozko nahiz irudi errealeko serie eta film mordoa dago. Gauza txar bakarra da gehienak eMule-ko estekak direla eta, jende gehiegi ez dabilenez, oso mantso jaisten dela dena... Tira, hemen horren berri eman eta gero agian jende gehiago hasiko da jaisten eta azkarrago joango da...

Telebista eta beste medioak entzunda, hainbat jendek pentsatuko du horrelako gauzetan ibiltzea ("pirateoa") legez kanpokoa dela. Ba ez da horrela, irabazi asmorik gabe bada filmak nahiz musika elkartrukatzea guztiz legala da. Edo agian batek baino gehiagok pentsatuko duzue, nire lagun batek uste duen bezala, euskal filmak pirateatzeak euskal ekoiztetxeak edo ETB kaltetzen dituela eta, beraiekin batera, baita euskara ere. Baina nire ustez, Euskal Encodings-ekoak kristoren lana egiten ari dira euskararen alde.

Batetik, Euskal Encodings-en dauden ia gauzarik gehienak ez daude euskaraz salgai. Noizbait telebistan edo zineetan bota zituzten, eta kito. Inongo ekoiztetxek edo banatzailek ez du DVDan merkaturatu. Edo merkaturatu baziren, aspaldi izan zen, edo tirada txikian, eta jada deskatalogatuta daude. Beraz, ez dut uste inori kalte egiten dionik... Alderantziz, uste dut ekoiztetxe horien jarrerak kaltetzen duela euskara. Euskarazko oso bideo gutxi aurkitzen dira dendetan edo liburutegietan. Haur txikientzat bai, badaude, baina koskortxoagoentzat edo gaztetxoentzat apenas dagoen ezer. Abenturazko edo super heroien serieak ikusi nahi dituzten haurrek beste hizkuntza batzuetan erostea beste erremediorik ez dute... Ziurrenik, ekoiztetxeek edo ETBk hori egiten dute horrelakoak haurrenak baino gutxiago saltzen direlako eta ekoizte eta banatze kostuak errentabilizatzea zailagoa delako, baina zergatik ez dituzte Internetetik jaisteko salgai jartzen, kostuak askoz txikiagoak baitira horrela?

Bestetik, serie eta film horien euskararako itzulpen eta bikoizketa gehienak ETBk ordaindu ditu, edo hobe esanda, guztion diru publikoaz ordaindu dira, euskararen onerako direlako. Beraz, ez al da zilegi eta euskararen onerako horiek behin soilik bota ordez nahi dugunean ikusteko aukera izatea?

Euskal Encodings-ekoek egiten duten lana ez da nolanahikoa. DVD deskatalogatuak nonbaiten erosi edo lortu eta ripeatu, edo DVDak beste hizkuntza batzuetan lortu eta telebistatik edo VHStik grabatutako audioa erantsi... Eta lan hori guztia, guk filmak eta serieak denon diruz ordaindu diren euskarazko bertsioan ikusi eta entzun ahal izan ditzagun... Benetan, Euskal Encodings-ekoek guztion esker ona eta aitortza merezi dute. Ziur egunen baten Euskararen bidegileak bilduman agertuko direla!

Azken astean Chrome alde batetik, Chrome bestetik, aldeko iritziak, kritikoak... ez da ia besterik izan sarean. Kontua da Google ahalguztidunak bere nabigatzailea (nabigatzailea bakarrik?) aurkeztu duela, baina horretarako benetan atentzioa deitu didan modua erabiliz: komikia.

Lehen momentutik egin zitzaidan ezaguna marrazteko estiloa, eta berehala ikusi nuen aurkezpeneko marrazkien egilea, Scott McCloud dela, hemen inguruan nahiko ezezaguna seguruenik, baina AEBtan komikiari buruzko teoriko ezaguna da. Tipo originala benetan, arte sekuentzialari buruzko azalpenak komikia erabiliz oso modu didaktiko eta atseginean aurkezten baititu. Nik Astiberri etxeak kaleratutako Entender el Comic daukat irakurria, benetan interesgarria, asko ikasi nuen komikiari buruz liburu honi esker.

Gaur egun ez da oso ohikoa produktu berrien aurkezpenak komikiaren bidez egitea, gutxiago gainera mundu mailako aurkezpenetan, baina produktu konplexuak erakusteko izugarrizko potentziala duela argi dago. Hala ere agian kasu honetan luzeegia suertatzen da? Ez dakit, baina poz handia eman dit horrelako enpresa garrantzitsuak komikia erabiltzeak datozen urteetan bere ibilbidea markatuko duen produktua aurkezteko. Ea beste batzuk bide horretatik egiten duten, eta komikiak merezi duen prestigioa lortzera bidean pauso gehiago ematen dituen.

Café Budapest Alfonso Zapico asturiarrak, Astiberriren eskutik, Espainian publikatzen duen lehen albuma da (lehenago Frantziako merkatuan publikatuta zuen beste bat). Oraingo honetan ere jende arrunta gatazka eta gerra egoeretan kokatzen ditu, berauen zentzugabekeria salatzeko.

2006an Paquet etxearekin La guerre du professeur Bertenev argitaratu zuen. Crimeako gerratik desertatu eta errusiarrek preso hartzen duten irakasle ingeles baten istorioa kontatzen du, preso-esparruko bizitza berrira moldatu beharko dena, bertan dauden bere herkideek arbuiatuta. Lan txukun eta atsegina da oso, irudi oso sinpatikoz egina. 2007an Moulins-eko FestiBD-n Prix BD Romanesque saria irabazi zuen. Album horren promozioa egitera Angulemara joan zenean ezagutu nuen Iñaki Holgadoren bidez (honek ere Paquet-ekin atera zuen Muraille), nire furgonetan egin baikenuen harako eta handiko bidaia, eta beherago ikus dezakezuen dedikatoria eder hori egin zidan bere editoreak oparitutako albumean... furgonetan gindoazela!!!

Café Budapesten ere beste gerra bat du gaitzat, baina oraingoan tratatzeko askoz zailagoa, gatazka hain luze eta aldi berean hain gaurkoa izanik: Israel-Palestina gatazka. Aita Auschwitz-en galdu eta gero amarekin Palestinara doan eta neska arabiar batez maitemintzen den biolinista hungariar judutar baten istorioa kontatzen du, eta biek eta osabaren kafetegian elkartzen diren arraza eta ideia denetariko beste lagunek nola bizi dituzten hurrengo urteetako garai gogorrak: Israelgo estatuaren sorrera, liskarren eta gatazka armatuen hasiera...

Irudia: Alfonso Zapico

Une historiko horien kronika zehatz eta dokumentatua egiten du baina, horren gainetik, berriz ere gizakien eta gizatasunaren alde egiten du, alde guztietako politika eta fanatismoen aurka, istorio hunkigarria (nahiz eta agian pixka bat naive-a ere bai) osatuz. Album mardula da (beharko, gai hain korapilatsua ganora eta zorroztasun apur batekin landu nahi bada), 168 orritako edizio txukunean argitaratuta, eta duen preziorako (16 euro) erabat gomendagarria. Eta hau ez diot nik soilik, ikusi zer dioten berataz La cárcel de papel-en edo Diario Siglo XXI-n.

Eta bide batez, ezin duzue galdu Alfonso Zapicoren web gunea, Zapiburgo. Flash-en egindako web guneak ez ditut normalean atsegin, baina honetan hiri batek izan ohi dituen eraikin ezberdinak komikigileen web gune batek izan ohi dituen atal ezberdinekin lotzen dituen modua guztiz-guztiz jeniala da, benetan!

Egun tristeak dira hauek komikiak eta euskara maite ditugunontzat: salmenta eta harpidetzen jaitsiera medio, Ipurbeltz haurrentzako komiki-aldizkari beteranoa argitaratzeari utzi dio Erein argitaletxeak, 31 urteko ibilbidea eta gero.

Blog honetan ez dut askotan mintzagai izan Ipurbeltz aldizkaria, gazte edo helduentzako komikigintza gehiago landu dut. Baina Ipurbeltz 1977an atera zenean, nik sei urte nituela, nik irakurritako lehenengoetako komikia izan zen, eta zalantzarik gabe komikizaletasuna eta irakurzaletasuna piztu izanaren "errudun"etako bat da. Urte luzez egon ginen harpidetuta, eta bertako denborapasen atalera behin baino gehiagotan bidali nituen gauzak (publikatu ere egin zizkidaten!). Gainera, Ximun semeak 6 urte ditu eta orain hasi behar du Lehen Hezkuntzan irakurtzen ikasten. Kristoren gogoa nuen horren aitzakiaz Ipurbeltz berriro jasotzen hasteko...

Irudia: Antton Olariaga

Berriako artikuluan Ipurbeltz bera berpizteko edo antzeko beste komikiren bat sortzeko aukerak aipatzen dituzte. Ea horrela gertatzen den! Baina horrez gain, garrantzitsua iruditzen zait niri Ipurbeltzek eman duen "material pila harrigarria" (Julen Lizundia sortzailearen hitzetan), digitalizatu eta Interneten kontsultagai eta eskuragarri jartzeko proiekturen bati ekitea, sekulako ondarea baitago hor. Eta bide batez, zergatik ez, berdin egin beharko litzateke HABEko Mik eta desagertutako euskarazko beste komiki-aldizkariekin...

Eskerrik asko urte hauetan guztietan emandakoagatik. Agur Ipurbeltz! Edo laster arte...?

Blog hau jarraitzen duzuenok ezagutzen duzue Alan Moore jeinuari eta bere maisulan Watchmen nobela grafikoari diedan debozioa (ikus "Watchmen", inoizko komikirik onena, "Watchmen" 1923tik hona ingelesez idatzitako 100 nobela onenen artean, "Time" aldizkariaren arabera eta "Watchmen" 20 nobela geek-enen artean). Eta agian gogoratuko duzue duela ia bi urte esan genuela bazirudiela azkenean Zack Snyder eta Warner-en eskutik zinemaratuko zela...

Estreinaldirako ia urtebete falta den arren, badira hilabete batzuk filmatzea amaitu zutela, eta aste honetan Interneteko foro komikizaleetan ez da filmaren trailerra beste gairik ibili.

Niri, egia esan, asko gustatu zait, jende askori bezala. Trailerrean badirudi komikiarekiko fidela izateko asmoa dutela (eta baita promozioko posterretan ere), eta nahiz eta Watchmen-en xehetasun eta bigarren irakurketa guztiak film baten islatzea ezinezkoa den, uste dut istorioa eta mezu nagusia ongi trasladatzen asmatzen badute film bikaina atera daitekeela, lehengaia ikaragarri ona baita. Agian azkenean Alan Moore-en komikiek merezi duten moduko zinemaratze bat izango dute?

Emuneko lankide ohiek eskatuta, euren Lantalan blogerako euskarazko Ubunturi buruzko artikulu bat osatzeko ataltxo bat idatzi nuen. Online dago jada artikulua, nireaz gain Gorka Julio Teketen, Luistxo Fernandez eta Arkaitz Zubiagaren testuak ere dituena. Ea gustuko duzuen!

Otsailean eman genizuen Alhóndiga Bilbao elkarteak antolatutako komiki bekaren berri, zeinaren irabazleak Angoulêmeko La Maison des Auteurs-en urtebeteko egonaldia irabaziko baitzuen.

Ba La cárcel de papel-en bidez jakin dut lehiaketak jada baduela irabazlea: Clara-Tanit Arqué, Astiberri Bilboko argitaletxearekin Wassalon lana atera zuena, eta beragatik aurtengo Bartzelonako komiki-azokan autore berriaren sarirako izendatua egon zena.

Hemen ikus dezakezue lan irabazlea.

Barakaldoko Udalak umore grafikoko lehiaketa antolatu du zortzigarrenez, teknologia berriak gaitzat hartuta. Umorezko irudi edo eszenak nahi dituzte Internet, espazioa, telekomunikazioak eta antzekoen inguruan. Lehiaketaren helburua gizartean aurrerapen zientifikoen inguruko ezagutza eta hausnarketa sorraraztea da.

Lanak euskaraz edo gaztelaniaz izan daitezke, eta urriaren 13a baino lehenago bidali behar dira. Sariketa diruz ederto hornituta dago, guztira 4.500 euro saritan, bost sariren artean banatzeko: 1.500 euro lehenengoari, 1.000 bigarrenari, 800 hirugarrenari, 700 laugarrenari eta 500 bosgarrenari. Orri bakarreko lanak izango dira, euskaraz edo gaztelaniaz, eta adin mugarik ez dago.

Lehiaketaren oinarri zehatzak euren web gunean dituzue. Animatu!

Maiatzetik kalean da Ikastolen Elkarteak ateratzen duen Xabiroi komiki-aldizkariaren 12. alea, eta berriz ere puntual-puntual iritsi zitzaizkidan 4 ale etxera (lortzeko arazorik duenak lasai eskatu niri), baina oporrak eta lan-kontuak medio Marokon eman ditut bi aste eta erdi eta orain arte ezin izan dut horren berri eman...

Hau da ale honen edukia:

• Nik neuk egiten dudan Albisteen txokoa
• Manu Ortegaren Haizea banda
• Auzomorro umorezko orri bikoitza, Guaikaipuroren gidoia eta Alex San Vicenteren irudiekin
• Iñaki G. Holgadoren irudiak eta Jean Michel Darlot-en gidoia duen Agertokira! istorioa
• Loperen Behien Tarzan
• KomikiTAUN elkarrizketen orria, oraingoan Joseina Etxeberriarekin
• Asiskoren Hor Konpost banda
• Julen Ribasen Ikasten 8 orriko istorioa
• Ricardo Peláezen Egunsentia
• Manu Ortegaren Uxue
• Alex San Vicenteren Turistak
  

On egin dagizuela!