e-gorren blog pertsonala (komikiak, informatika eta beste)
Komikiak eta ordenagailuak
Soinua izan zen formatu digitalean banatutako lehen kultur-espresioa, CDaren sorrerarekin, eta gero etorri zen bideoa, DVDarekin. Irudiaren digitalizazioa ere oso arrunta da gaur egun, argazkigintza digitalarekin. Baina testua (literatura) oraindik ere modu klasikoan jarraitzen da banatzen, paperean. Eta zein egoeratan dago komikiaren digitalizazioa, irudiaren eta testuaren arteko nahasketa izanik?
Artikulu honetan komikiaren digitalizazioaren egoera azaltzen saiatuko gara, beste kultur-espresioenarekin konparatuz. RSS bidezko komiki-bandak, bideo-komikiak, CBR eta CBZ formatuak, CDisplay eta CBView moduko programak eta horrelako gauzei buruz hitz egingo dugu.
Kultur-espresio baten digitalizazio maila neurtzeko lau alor bereiziko nituzke: sorkuntza eta edizioa, banatzeko formatua, banatzeko modua eta banaketa ez ofiziala.
Sorkuntza eta edizioa
Musika asko gaur egun medio elektronikoen bidez grabatzen da eta gero ordenagailuetan editatu. Filmei dagokionean, grabazioa egun bideo-kamara digitalekin egiten da sarri, 2002an George Lucas-ek Star Wars Episode II: Attack of the clones filmarekin lehen aldiz horrela egin zuenetik. Horrez gain, efektu digitalak asko erabiltzen dira. Animaziozko film batzuk guztiz ordenagailuz sortuak dira, 1995ean Pixar-ek Toy Story egin zuenetik animazioko etxe guztiek dute euren ordenagailu bidezko animazioak sortzeko konpainia. 2001ean Final Fantasy ere egin zen, animaziozkoa izan gabe benetako filma imitatu nahi zuen ordenagailuz egindako filma. Irudiei dagokinez, argazki kamara digitalak egun gehiago erabiltzen dira tradizionalak baino. Literaturaren sorkuntza lana ere ordenagailutan egiten dute idazle ia-ia guztiek, eta edizioa eta maketazioa ere bai (facsimil berredizioak ez badira behintzat).
Komikiei dagokienean, eskuz marrazten dira ia beti. Hala ere, badira guztiz ordenagailuz egiten diren komiki-banda batzuk. Gurean Diderot dugu honen adibidea, Egunkaria itxi ostean ateratako Eguneron eta ondorengo abuztuan Berrian ateratzen zen komiki-banda aparta (ikusteko, joan http://www.berria.info/iritzia/umorea.php?izena=diderot.jpg&karpeta=2004-08-01 helbidera, eta gehiago ikusteko aldatu dataren hileko egunaren zenbakia). Baina ordenagailua gero eta gehiago erabiltzen da koloreztatzeko (hau are gehiago ilustrazioan), bunbuiloetako testuak idazteko eta maketatzeko.
Banatzeko formatua
Musikan CD-a da nagusi, biniloa eta kasetea gero eta gutxiago erabiltzen dira. Bideoaren banaketan bi aldaera ezberdindu behar dira, zineetakoa eta etxeetakoa. Zineetan oraindik zeluloidezko filmetan banatzen da, nahiz eta gero eta zinema digital gehiago dauden (duela gutxi zabaldu da Irlandak zinema guztiak digital bihurtzeko asmoa duela). Etxeetarako banaketan, ordea, DVDak bideo-kaseteari aurrea hartu dio jada. Irudiak maneiatzeko, oraindik modu digitala eta klasikoa erabiltzen jarraitzen dira. Nahiz eta argazkiak digitalean atera, eguneroko erabilerarako (erakusteko, toki batetik bestera eramateko) paperean erabiltzen dira sarri. Baina formatu digitalak ere (TIFF, JPEG) erabiltzen dira.
Literatura eta komikiak banatu eta saltzeko, aldiz, papera erabiltzen jarraitzen da. Zergatik banatzen dira digitalki musika eta bideoa, argazkiak ere bai (neurri baten behintzat), eta ez ordea literatura? Nire ustez, berauek digitalean "kontsumitzeko" modua analogikoarenaren berdina edo bera bezain erosoa izatea edo ez da arazoa. Kultura kontsumitzeko modu eta ohitura batzuk hartu ditugu, eta digitalean kontsumituko ditugu modua berdina edo are hobea eta erosoagoa bada soilik. Hala, musika kontsumitzeko beti behar izan da aparatu bat, finkoa edo eramangarria (musika-ekipoak, disko-jogailuak, walkman-ak), eta musika digitalean kontsumitzeko aparatu berdinak atera ziren (CD erreproduzigailuak, discman-ak). Bideoa ikusteko telebista eta bideo-erreproduzigailua behar ziren, eta digitalean ikusteko modua berdina da, telebista eta DVD erreproduzigailuarekin. Musika eta bideoaren kasuan, gainera, digitalizazioak kontsumitzeko modu berriak ekarri zituen, are erosoagoak: MP3 erreproduzigailuak (nahi duzun musika aukeraketa egin dezakezu), DVD erreproduzigailu eramangarriak eta abar. Literatura kontsumitzeko modu tradizionala, hau da, papera, oso erosoa da eta erosotasun hori ez da oraindik modu digitalerako lortu. Papera edonon irakur daiteke (trenean, ohean edo, nik egiten dudan bezala, komunean) bere tamaina txikia, malgutasuna, tolesgarritasuna eta bateriarik eza dela-eta. Testuak ordenagailuan, telebistan edo bestelako pantaila zurrun baten irakurtzea ez da gauza bera, eta horregatik ez da digitalean banatzen. Argazkiak pantailetan ikusteko modua ere badago eta hau irakurtzea bezain nekagarria ez denez, gero eta gehiago erabiltzen da formatu digitala irudientzat. Testuak digitalean paperean besteko erosotasunez irakurri ahal izateko, badira urteak paper elektronikoa asmatu nahian ari direla (ikusi Zientzia.net-eko artikulu hau) eta badirudi zerbait atera ere atera dutela (ikusi beste artikulu hau), baina benetan pantaila eramangarri erosoak hedatu bitartean literatura ez da modu digitalean banatuko.
Komikietan digitalean dagoen bakarra da interneten digitalki argitaratzen diren komiki batzuk (ikusi adibidez Eisner sarietarako komiki digital onenaren atalean izendatutakoak hemen) eta oraintsu ateratzen hasi diren bideo-komikiak. Azken hauek DVD irakurgailuetan ikusteko bideoak dira, komikietako biñetak dituztenak baina soinu efektu eta mugimendu batzuekin. Niri behintzat ez zaizkit batere erakargarriak egiten...
Banatzeko modua
Banatzeko moduari dagokionez, internet gero eta gehiago erabiltzen den arren, oraindik modu tradizionala da nagusi alor guztietan.
Musikaren arloan dago zabalduen internet bidezko banaketa, iTunes arrakastatsua eta Napster bidez. Euskal Herrian, Metak disketxeak ematen du aukera bere abestiak internet bidez MP3 formatuan erosteko. Bideoaren kasuan, hasi gara entzuten internet bidez pelikulak alokatu eta erosteko aukera ematen duten web guneak ere badaudela, nahiz eta oraindik interneteko konexioen abiadurak mugatzen duen hori apur bat. Irudiei dagokienean, gero eta hedatuago daude flickr bezalako zerbitzuak, argazkiak gorde eta konpartitzeko.
Komikietan, internet bidez dagoen bakarra da lehen aipatutako komiki digitalak eta egunkarietako komiki-banda batzuk irakurtzeko aukera. Komiki-banda batzuk RSS irakurgailuen bidez irakurtzeko aukera ere ematen dute, Tapestry gunekoak adibidez. Hortik irakurtzen dut nik Dilbert, eta hor ezagutu nuen Pearls Before Swine, barregarria benetan.
Banaketa ez ofiziala
Argitaletxe, disketxe eta zine-ekoizleek modu digitalean interneten bidez banatu edo ez, bide ez ofizialetatik (batzuk ez legezko deitzen dituzten horietatik) ere egiten da.
Musikarekin hasi zen lehenengo, Napster programarekin, MP3 formatuan. Gero Napster musika legalki saltzeko gunea bilakatu da, baina web gune nagusi baten ordez musika berdinen artean konpartitzeko sistemak (P2P edo Peer To Peer izenez ezagunak) etorri dira gero (eMule, BitTorrent...). Bideoa ere asko zabaltzen da bide horien bidez DIVX formatuan. Zine industriari min handia egiten omen dio honek, batzuetan estreinaldia baino lehen agertzen baitira filmak interneten. Baina bideo grabagailuak atera zirenean (VHS, Beta eta horiek) ere esan zuten horrek zinemaren industria hilko zuela (bideo grabagailuak eta euren teknologia bera debekatzen saiatu ziren), eta gaur egun askoz gehiago ingresatzen dute bideoen alogera eta salmentatik takilatik baino. Bide berri hauei egokitzea da kontua.
Literatura gutxi ikusten da P2P sare hauetan. Izan ere, literatura ez denez formatu digitalean banatzen, sare horietan konpartitzeko lan gehiago eskatzen du musikak edo bideoak baino. CD edo DVD bat automatikoki ripeatzen da ordenagailuko fitxategi batera CDEx edo MEncoder bezalako programekin. Liburu bat ordenagailura pasatzeak gutxienez orri guztiak eskaneatzea suposatzen du. Baina horrela ere ez dugu testua bera lortzen, testuaren irudi bat soilik. Testua lortzeko, eskaneatzeaz gain OCR bat pasatu beharko genioke eta hitzak banan-banan errepasatu. Horregatik, egotekotan, liburu batzuk eskaneatu eta PDF formatuan jarrita egongo dira soilik.
Literaturarekin egiten ari direna da egile-eskubideak kadukatuta dituzten liburu klasikoak digitalizatu (hauek bai testu formatuan) eta interneten libre jartzen. Project Gutenberg-en, adibidez, 15.000 liburu baino gehiago daude (beti bezala, katalanezko batzuk badaude, baina euskarazkorik ez).
Komikiak P2P sareetan zabaltzeko egin beharreko lana ez da literaturarekin egin behar dena bezainbatekoa. Testuak eta irudiak osatzen dute komikia, eta eskaneatzea nahikoa da. Horrela eskaneatutako komikiak aurkitu daitezke eMule moduko sareetan (blog honetan aipatutako Persepolis edo laster komentatzeko asmoa dudan Watchmen aurki daitezke, adibidez). Baina ez PDF formatuan. Komikiak banatzeko formatu propioa dago: CBR edo CBZ. Fitxategi hauek honela sortzen dira: eskaneatutako orriak JPEG formatuan gordetzen dira eta JPEG fitxategi bakoitzari izena jartzen zaio komikiaren izena eta orriaren zenbakiarekin, horrela alfabetikoki orri bakoitza dagokion tokian joan dadin; gero orri guztiekin Zip edo Rar bidez konprimitutako fitxategi bat osatzen da, eta fitxategiari CBZ edo CBR luzapena jartzen zaio, konprimatzeko metodoaren arabera (CBZ-k Comic Book Zip esan nahi du eta CBR-k Comic Book Rar). Fitxategi horiek ikusteko CDisplay (Windows-en) edo CBView (Linux-en) programak erabil daitezke. Hauek egiten dutena oso sinplea da, baina komikiak pantailan eroso samar-edo irakurtzeko modua ematen dute: lehenengo orria irekitzen dute orriaren zabalera pantaila osora doituta, kurtsoreen teklen bidez edo saguaren gurpilaren bidez orrian gora eta behera mugi gaitezke eta AvPag eta RePag teklen bidez orri bat aurrera edo atzera goaz.
Oharra
Azken puntu hau irakurrita, bat edo bat hasiko zen agian poliziari deika, pirateriaren apologia egiteagatik (blog hau dagoen komunitate berean bloga duen editore bat etorri zait gogora ;-). Horren inguruan, gauzatxo batzuk argitu nahiko nituzke:
- SGAEk eta beraiek bezalako beste inpresentable batzuk kontrakoa sinestarazi nahi diguten arren, gauzak irabazi asmorik gabe konpartitzea ez da delitua, kopia pribatua legean onartuta dagoen jarduera da (ikusi hemen eta hemen).
- Legezkoa izateaz gain, ez dut uste gauzak P2P sareetan elkarbanatzeak kalterik ekartzen dienik egile edo ekoiztetxeei, alderantziz baizik. Musika kopiatzea ez da orain egiten hasi garen gauza bat, aspaldi egiten da. Nik betidanik grabatu izan dizkiet kaseteak lagunei, eta beraiek niri ere bai. Horrela ezagutu ditut gustuko ditudan talde eta abeslari asko, ezagutu gabe diskorik erosiko ez nizkienak, eta gerora diskoak erosi dizkiedanak. Eta nik bezala jende askok.
- P2P sareek argitaletxe, disketxe eta zinema-ekoizleen tiraniatik ihes egin eta kultura zabaltzen laguntzen dute. Zer esan nahi dudan tirania hitzarekin? Beraiek erabakitzen dutela zer, nola eta noiz argitaratu edo berrargitaratu, irizpide ekonomikoengatik kulturalengatik baino gehiago. Eta benetan kultur balioa duten produktuak, askotan minoritarioak direlako, eskuratu ezinik gelditzen gara askotan. Adibidez, nik Persépolis jatorrizko bertsioan irakurri nahi badut, ez daukat hori Espainian lortzerik. Edo niri txikitan asko gustatzen zitzaidan Mazinger Z seriea ezingo nuke ikusi eMule-rengatik ez balitz, ekoiztetxeek edo telebista kateek ez dutelako errentagarri ikusten argitaratzea edo berriz emititzea. Edo txikitan nire komiki gogokoenetakoak ziren Bermudillo, el genio del hatillo eta Johan y Pirluit irakurtzeko aukerarik ez nuke izango, baina eMulerekin Johan & Pirlouit osoa aurkitu dut frantsesez eta Espainian argitaratutako Bermudilloren sei liburuetatik bi. Eta inongo argitaletxeri edo ekoiztetxeri ez dio horrek kalterik egiten, beraiek ez baitzuten ateratzeko asmorik.
Nola hobetu zure COREBlog bloga IV: Kolaboratzaileei gure blogeko artikuluak aldatzeko aukera eman
Aurreko artikuluan aipatu nuen nola egin genezakeen COREBlog-ekin egindako blog baten (eibar.org-en daudenak adibidez) artikuluak gehitzeko pantaila bat, blog baten kolaboratzaileek aukera izan zezaten artikuluak gehitzeko. Baina ez nuen azaldu nola egin pantaila bat kolaboratzaile horiek idatzitako artikuluak aldatu ahal izateko (hau memoria!). Ba hona hemen.
Egin beharreko gauza bakarra da gure blogaren erroan DTMLMethod bat sortu, "editEntryForm" izenarekin eta ondoko edukiarekin:
<dtml-var blog_header>
<dtml-var blog_banner>
<div id="content">
<div class="blog">
<h3 class="title">Aldatu artikulua</h3>
<div class="comments-head">Aldatu nahi dituzun eremuak</div>
<div class="comments-body">
<form ACTION="manage_editEntry" METHOD="POST" enctype="multipart/form-data">
<table cellspacing="1" cellpadding="0" border="0">
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">
Egilea
</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<input type="text" name="author" size="40" value="<dtml-var "author.replace(_.chr(34),'"').replace('á','á').replace('é','é').replace('í','í').replace('ó','ó').replace('ú','ú').replace('Á','Á').replace('É','É').replace('Í','Í').replace('Ó','Ó').replace('Ú','Ú').replace('ñ','ñ').replace('Ñ','Ñ')">" />
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">
Izenburua
</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<input type="text" name="title" size="80" value="<dtml-var "title.replace(_.chr(34),'"').replace('á','á').replace('é','é').replace('í','í').replace('ó','ó').replace('ú','ú').replace('Á','Á').replace('É','É').replace('Í','Í').replace('Ó','Ó').replace('Ú','Ú').replace('ñ','ñ').replace('Ñ','Ñ')">"/> </td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-optional">
Azpititulua
</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<input type="text" name="subtitle" size="80" value="<dtml-var "subtitle.replace(_.chr(34),'"').replace('á','á').replace('é','é').replace('í','í').replace('ó','ó').replace('ú','ú').replace('Á','Á').replace('É','É').replace('Í','Í').replace('Ó','Ó').replace('Ú','Ú').replace('ñ','ñ').replace('Ñ','Ñ')">"/> </td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">
Atala
</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<dtml-call "REQUEST.set('kategoria',category[0])">
<select name="main_category:int">
<dtml-in category_list>
<option <dtml-if "_.str(id)==_.str(kategoria)">selected</dtml-if> value="<dtml-var id>"><dtml-var name missing="category name is missing"></option>
</dtml-in>
</select>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-optional">
Azpiatalak
</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<dtml-in category_list>
<input type="checkbox"<dtml-if "mota(entry_category_list)=='list'"><dtml-if "id in entry_category_list"> checked</dtml-if><dtml-else><dtml-if "mota(entry_category_list)=='string'"><dtml-if "id==entry_category_list"> checked</dtml-if></dtml-if></dtml-if> name="sub_category:list" value="<dtml-var id>" /><dtml-var name missing="category name is missing">
</dtml-in>
</td>
</tr>
<input type="hidden" name="format:int" value="1">
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">
Sarrera
</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<textarea name="body:text" style="width: 500px; height: 250px; border: 1px solid #000000;"><dtml-var body></textarea>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-optional">
Gorputza
</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<textarea name="extend:text" cols="60" rows="6"><dtml-var extend></textarea>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-optional">
Laburpena
</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<textarea name="excerpt:text" cols="60" rows="6"><dtml-var excerpt></textarea>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">
Erantzunak
</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<select name="allow_comment:int">
<option value="0" <dtml-if "allow_comment==0">selected</dtml-if> >Ezer ez (ezin gehitu, ezkutatuta)</option>
<option value="1" <dtml-if "allow_comment==1">selected</dtml-if> >Irekita (gehitu daiteke, agerian)</option>
<option value="2" <dtml-if "allow_comment==2">selected</dtml-if> >Itxita (ezin gehitu, agerian)</option>
</select>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">
Trackback-ak
</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<select name="receive_trackback:int">
<option value="0" <dtml-if "receive_trackback==0">selected</dtml-if> >Ezer ez (ezin gehitu, ezkutatuta)</option>
<option value="1" <dtml-if "receive_trackback==1">selected</dtml-if> >Irekita (gehitu daiteke, agerian)</option>
<option value="2" <dtml-if "receive_trackback==2">selected</dtml-if> >Itxita (ezin gehitu, agerian)</option>
</select>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">Egoera</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<select name="moderated:int">
<option value="0" <dtml-if "moderated==0">selected</dtml-if> >Itxita</option> <option value="1" <dtml-if "moderated==1">selected</dtml-if> >Irekita</option>
</select>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header" rowspan="2">
<div class="form-optional">Trackback helbidea(k)</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<textarea name="trackback_url:text" cols="60" rows="4"><dtml-in trackback_url><dtml-var sequence-item></dtml-in></textarea>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top">
<input type="checkbox" name="sendnow" checked />Bidali trackback eskaera(k) orain</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top">
</td>
<td align="left" valign="top">
<div class="form-element">
<input class="form-element" type="submit" name="submit" value="Artikulua aldatu" />
</div>
</td>
</tr>
</table>
</form>
</div>
</div>
</div>
<dtml-var blog_footer>
Aurreko artikuluan aipatutako baimenak jarrita badaude, bukatzeko egin beharreko gauza bakarra da metodo honetako baimenetan "View" bakarrik utzi "manager" eta "owner" erabiltzaileei. Orduan, kolaboratzaile batek artikulu bat aldatzeko, nahikoa du artikuluaren helbideari "editEntryForm" gehitzea.
Aurreko artikuluak:
"American Splendor"
AEBko "distiraz" bertoko "galtzaile" batek egindako hausnarketa azidoa, gordina eta ezkorra. American Splendor komikiari buruz izen bereko pelikula Euskal Herriko zinema aretoetan ikusgai deukogu.
Lehengo egunean erdi pelikula erdi komikia dan "American Splendor" ikusi ahal izan neban, eta jatorrizko bertsinoan, geure Bilbao "kosmopolita" honetan (beste baterako utziko ditut bilbotar askoren "kosmopolitismoa" eta "mundukouritartasuna"ren gaiak).
Komiki autobiografiko honen egilea Harvey Pekar da (existitzen dan benetako pertsona baita), Cleveland-ekoa jatorriz, ospitale batean artxibozain hainbat urtez ibilitako "galtzaile" hau. Funtsean, gai nagusia horixe baita: "Cool people" (arrakastatsuak, guapuak, azkarrak, harroputzak,...), "nerd" direnen aurka (baldresak, kokoluak, mokoluak, kankailuak, itsusiak...). Danok ikusi ditugu AEBetako pelikula horiek, non azaltzen diren unibertsitateko arrakastatsuak alde batetik eta kankailuak bestetik, eta zelan lehenengoek bigarrenak krudelki tratatzen dituzten, mesprezu itzelaz. Eta gaur egun ez dogu AEBetara joan behar, berton eduki izan baitogu Hondarribiko Jokin horren kasu tristea, "bullying" fenomeno gupidagabea. Sinestezina emoten badau be, internet-en topau ditut norbera noraino izan daitekeen mozoloa neurtzeko testak. Honako eta honako webgune hauetan, esate baterako.
Baina, komikira bueltauta, pelikulan agertzen dana da zelan jenteak kriston morboa deukon "galtzaileen" kontura barre egiteko. Harvey Pekar bera telebistako kate batean azaltzen zan aurkezle guapo eta harroputz horietako batek alkarrizketatua. Pekar-rek egiten ei eban diruagaitik bakarrik, norberataz besteek txufeatzea ez baijako inorreri gustatzen. Baina alde batetik publikoaren krudeltasuna agerian geratzen da eta bestetik zelan aprobetxa dezakegun sistema gorrotagarria bera geure probetxurako, Harvey Pekar-rek egiten eban legez. Izan be, internet-en buelta bat emonda pelikularen edo egilearen web guneetatik, ikus dezakezue sistemaz ederto baliatzen dabilela Pekar jauna bizi ahal izateko: webguneen bidez "merchandising"-a, pelikula bera,... Sekulako arrakastagaz, dirudienez. Galtzailea irabazle bihurtuta, azken finean.
Laburbilduta, pelikula (DVD) gomendagarria, geure mixeriak nabarmentzen dituen ispilua.
Antonio Zabalak ere egin dau pelikularen iruzkina Goiena.net-eko zinemari buruzko bere blogean.
Agur t'erdi!
"Komikia eta Giza Eskubideak" erakusketa
Irudia: Carlos Giménez
Donostian martxoaren 11tik 18ra egingo diren Zinea eta Giza Eskubideen III. Topaketen barruan, Komikia eta Giza Eskubideak izeneko erakusketa ikusteko aukera izango da. Besteren artean, Will Eisner, Carlos Giménez, Annie Goetzinger, Luis García edo Pulitzer sariaren irabazle Art Spiegelmanen lanak izango dira ikusgai.
Erakusketa Donostiako Liburutegi Nagusian ikusi ahal izango da, astelehenetik ostiralera 10:00etatik 20:30era eta larunbatean 10:00etatik 13:30era eta 16:30etik 20:30era.
"Cinco fabulosas décadas de comics Marvel" liburuaren iruzkina
Irudia: John Romita Sr.
Bai, onartzen dut: superheroien komiki amerikarrak gustatzen zaizkit. Superheroien komikiak ez dira nire komikitekan gehiengoa, ezta gutxiago ere. Aldiz, komikiei buruzko liburuei dagokionean, gehiengoa amerikarra daukat. Agian gehiago daudelako? Ziurrenik bai, marketina hobe zaintzen dute. Neskalagunak oparitu didan eta irakurri dudan azkena da Cinco fabulosas décadas de comics Marvel.
Badakit, zineman bezala, askoz kultuagoa gelditzen dela esatea komiki europarra bakarrik irakurtzen dudala, baina ez da horrela. Izan ere, edozein kultur adierazpenetan, ez naiz genero batzuk goratu eta beste batzuk gutxiestearen zale. Nire gustua, generoak baino, kalitateak gidatzen du gehiago, eta genero guztietan daude gauza onak eta txarrak. Eta mainstream amerikarrean ere badaude gauza onak.
Hala ere, ez naiz hain-hain zalea ere, eta ez dut superheroien komiki askorik. Ziurrenik izango da gauzak erdizka uztea ez zaidalako gustatzen (superheroien komiki gehienetan istorioa jarraia izaten da, eta kolekzio osoak izateko pazientzia eta diru asko behar da). Nik nahiago dut beste komiki formatoa, hilabetekaria ez dena, liburu baten istorio bat kontatzen duena, eta kolekzio txikiagoak dituena. Eta agian horregatik ere izango ditut superheroiei buruzko horrenbeste liburu. Nahiz eta komikia izan ez, superheroi baten historia guztia daukat liburu bakarrean. Aipatutakoaz gain, X-Men, Spiderman eta Hulk-i buruzko "La guía definitiva" izenekoak ditut.
Cinco fabulosas décadas de comics Marvel liburua gustura irakurri dut, Marvel-en superheroi guztien historia kontatzen baitu (1991 urtera arte, ordukoa baita liburuaren jatorrizko edizio estatubatuarra). Ez superheroien historia orokorra bakarrik, baizik eta euren komikiena ere bai. Alde horretatik, edozein zaleri atsegin emateko modukoa da liburua. Eta erraz irakurtzen da, ez pentsa liburua izanagatik guztia testua denik. Komikien funtsetako bat irudiak dira, eta ezin da egin komikiei buruzko ganorazko libururik irudirik barik. Honek mordoa ditu, 700dik gora!
Baina horrez gain, komikien historia orokorrari buruz ere hitz egiten du, komiki amerikarraren historiari buruz batipat. Izan ere, Marvel etxearen historia komiki amerikarraren historiaren testuinguruan baino ezin da ulertu, eta horri buruz ere asko ikasten da: pulp fictionaren eta komiki-bandaren aurrekariak, bien nahasketatik comic-bookaren sorrera, Komikien Urrezko Aroa, komikien krisia, Marvel-en garaia, komiki-denden sorrera...
Liburuak bi gauza ditu gustatu ez zaizkidanak. Alde batetik, liburu guztian zehar autobonbo-propaganda kutsua nabari da. Eta bestetik, ez da soilik superheroien eta euren komikien historia kontatzen. Ikuspegi laborala (langileen, hau da, marrazkilari, gidoilari eta editoreen, gorabeherak) eta enpresariala (diru-kontuak, jabe-aldaketak...) ere ematen da, eta niri, ba, zer nahi duzue esatea, ez da hainbeste interesatzen zaidan zerbait.
Edonola ere, superheroi-komikien zaleek gozatzeko moduko liburua da, komiki amerikarraren historiari buruz asko irakasten duena gainera. Komiki baten sortze-prozesu osoa nola den ere azaltzen dute atal baten (beraien etxean behintzat, Marvel metodoa deitzen diotena). Eta liburu guztia txintxo-txintxo irakurtzen duenarentzako sari gisa, amaieran Namor, Spider-Man, The Fantastic Four eta Wolverineren istorio klasiko bana dakar, oso onak guztiak.
| Fitxa |
|---|
|
Izenburua: Cinco fabulosas décadas de comics Marvel Egilea: Les Daniels Argitaletxea: Planeta DeAgostini Urtea: 1996 (jatorrizko edizioarena 1991) ISBN: 84-395-3909-6 |
Nola hobetu zure COREBlog bloga III: Kolaboratzaileei gure blogean artikuluak idazteko aukera eman
COREBlog-ekin egindako blogek (eibar.org-en daudenak adibidez) ez daukate artikuluak gehitzeko pantailarik, ez bada kudeatzailearen pasahitzarekin kudeatze-pantailetan sartuta. Eta gure blogean hainbat kolaboratzaileri artikuluak idazteko aukera eman nahi badiegu, ez dugu kudeatzaile baimenak eman beste aukerarik. Baina hau kolaboratzaile batentzat konplikatuegia izan daiteke eta gure blogarentzat arriskutsua. Ikusi hemen nola egin dezakegun artikuluak idazteko pantaila bat, argazkiak gehitzeko aukera eta guzti, eta nola eman baimenak horretarako soilik.
Hasteko, blogaren erroan DTMLMethod bat sortu, "addEntryForm" izenarekin, eta eduki honekin:
<dtml-var blog_header>
<dtml-var blog_banner>
<div id="content">
<div class="blog">
<h3 class="title">Artikulua gehitu</h3>
<div class="comments-head">Bete artikuluaren eremuak. Batzuk aukerakoak dira.</div>
<div class="comments-body">
<form ACTION="manage_addEntry2" METHOD="POST" enctype="multipart/form-data">
<table cellspacing="1" cellpadding="0" border="0">
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">Egilea</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<input type="text" name="author" size="40" value="<dtml-var "AUTHENTICATED_USER.getUserName()">" />
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">Izenburua</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<input type="text" name="thetitle" size="80" value=""/> </td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-optional">Azpititulua</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<input type="text" name="subtitle" size="80" value=""/>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-optional">Noiz</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<input type="text" name="entry_date" size="40" value=""/>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">Atala</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<select name="main_category:int">
<dtml-in category_list>
<option value="<dtml-var id>"><dtml-var name missing="category name is missing"></option>
</dtml-in>
</select>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-optional">Azpiatalak</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<dtml-in category_list>
<input type="checkbox" name="sub_category:list" value="<dtml-var id>" /><dtml-var name missing="category name is missing">
</dtml-in>
</td>
</tr>
<input type="hidden" name="format:int" value="1">
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">Sarrera</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<textarea name="thebody:text" style="width: 500px; height: 250px; border: 1px solid #000000;"></textarea>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-optional">Gorputza</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<textarea name="extend:text" cols="60" rows="6"></textarea>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-optional">Laburpena</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<textarea name="excerpt:text" cols="60" rows="6"></textarea>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">Erantzunak</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<select name="allow_comment:int">
<option value="0" >Ezer ez (ezin gehitu, ezkutatuta)</option>
<option value="1" selected>Irekita (gehitu daiteke, agerian)</option>
<option value="2" >Itxita (ezin gehitu, agerian)</option>
</select>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">Trackback-ak</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<select name="receive_trackback:int">
<option value="0" >Ezer ez (ezin gehitu, ezkutatuta)</option>
<option value="1" selected>Irekita (gehitu daiteke, agerian)</option>
<option value="2" >Itxita (ezin gehitu, agerian)</option>
</select>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-label">Egoera</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<select name="moderated:int">
<option value="0" >Itxita</option>
<option value="1" selected>Irekita</option>
</select>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header">
<div class="form-optional">Argazkia</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<input type="file" name="photo">
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top" class="list-header" rowspan="2">
<div class="form-optional">Trackback helbidea(k)</div>
</td>
<td align="left" valign="top">
<textarea name="trackback_url:text" cols="60" rows="4"></textarea>
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top">
<input type="checkbox" name="sendnow" checked />Bidali trackback eskaera(k) orain
</td>
</tr>
<tr>
<td align="left" valign="top">
</td>
<td align="left" valign="top">
<div class="form-element">
<input class="form-element" type="submit" name="submit" value="Artikulua gehitu" />
</div>
</td>
</tr>
</table>
</form>
</div>
</div>
</div>
<dtml-var blog_footer>
Metodo honek "manage_addEntry2" izeneko beste bati deitzen dio, honek hainbat gauza egin ditzan (irudia gehitu irudien karpetan, sarreraren hasieran lerro bat gehitu irudia sartzeko, aurrebista erakutsi) COREBlog-en jatorrizko "manage_addEntry" metodoari deitu aurretik. Hau da "manage_addEntry2" metodoaren edukia:
<dtml-var blog_header>
<dtml-var blog_banner>
<dtml-if photo>
<dtml-call "REQUEST.set('numblist',[])">
<dtml-in "images.objectIds()">
<dtml-if "_.getitem('sequence-item')[:4]=='img_'">
<dtml-call "numblist.append(_.int(_.getitem('sequence-item')[4:]))">
</dtml-if>
</dtml-in>
<dtml-if "_.len(numblist)==0">
<dtml-call "REQUEST.set('imgnumber',0)">
<dtml-else>
<dtml-call "REQUEST.set('imgnumber',_.max(numblist)+1)">
</dtml-if>
<dtml-call "images.manage_addImage('img_'+_.str(imgnumber),photo)">
<dtml-call "REQUEST.set('thebody2','<img src="./images/img_'+_.str(imgnumber)+'" border="0"><br>\n')">
<dtml-else>
<dtml-call "REQUEST.set('thebody2','')">
</dtml-if>
<dtml-call "REQUEST.set('thebody2',thebody2+thebody)">
<h3 class="title">Confirm</h3>
<div id="content">
<div class="blog">
<div class="entry">
<div class="blogbody">
<h3 class="title"><dtml-var thetitle></h3>
<dtml-if "_.len(subtitle)>0"><div class="subtitle"><dtml-var subtitle></div></dtml-if>
<dtml-in category_list>
<dtml-if "_.int(id)==main_category">
<dtml-call "REQUEST.set('catname',name)">
</dtml-if>
</dtml-in>
<div class="category">
<a href="<dtml-var blogurl missing="">/categorylist_html?cat_id=<dtml-var main_category>">[<dtml-var catname missing="category name is missing">]</a>
</div>
<p>
<dtml-call "REQUEST.set('thebody3',_.string.replace(_.string.replace(_.string.replace(thebody2,'<','<'),'>','>'),'"',_.chr(34)))">
<dtml-in "_.string.split(thebody3,'\n')">
<dtml-let bodyline="_.getitem('sequence-item')">
<dtml-if "_.getitem('sequence-index')==0">
<dtml-call "REQUEST.set('bodylist',[])">
<dtml-if "bodyline[0:4]=='<img'">
<dtml-let entry_image="bodyline[_.string.find(bodyline,'src=')+5:_.string.find(bodyline,_.chr(34),_.string.find(bodyline,'src=')+5)]">
<dtml-let theheight="images[entry_image[_.string.rfind(entry_image,'/')+1:_.len(entry_image)]].height">
<dtml-let thewidth="images[entry_image[_.string.rfind(entry_image,'/')+1:_.len(entry_image)]].width">
<dtml-if "thewidth>theheight">
<dtml-if "thewidth<300">
<dtml-call "REQUEST.set('imagewidth',thewidth)">
<dtml-else>
<dtml-call "REQUEST.set('imagewidth',300)">
</dtml-if>
<dtml-else>
<dtml-if "theheight<300">
<dtml-call "REQUEST.set('imagewidth',thewidth)">
<dtml-else>
<dtml-call "REQUEST.set('imagewidth',300*thewidth/theheight)">
</dtml-if>
</dtml-if>
</dtml-let>
</dtml-let>
<a href="<dtml-var entry_image>"><dtml-var "bodyline[:_.string.index(bodyline,'>')]"> width="<dtml-var imagewidth>"></a><br>
</dtml-let>
<dtml-else>
<dtml-call "bodylist.append(bodyline)">
</dtml-if>
<dtml-else>
<dtml-call "bodylist.append(bodyline)">
</dtml-if>
</dtml-let>
</dtml-in>
<dtml-call "REQUEST.set('changedbody',_.string.join(bodylist,'\n'))">
<dtml-if "format == 0">
<dtml-var changedbody newline_to_br>
<dtml-elif "format == 1">
<dtml-var changedbody fmt=structured-text>
<dtml-elif "format == 2">
<dtml-var changedbody>
</dtml-if>
</p>
<br clear="all" />
<p>
<a name="more"></a>
<dtml-if "format == 0">
<dtml-var extend newline_to_br>
<dtml-elif "format == 1">
<dtml-var extend fmt=structured-text>
<dtml-elif "format == 2">
<dtml-var extend>
</dtml-if>
</p>
<dtml-if entry_date>
<dtml-call "REQUEST.set('thedate',entry_date)">
<dtml-else>
<dtml-call "REQUEST.set('thedate',_.DateTime())">
</dtml-if>
<div class="posted">Posted by: <b><dtml-var author></b> Time: <dtml-var thedate></div>
<div class="comments-body">
<form ACTION="manage_addEntry" METHOD="POST">
<input type="hidden" name="author" value="<dtml-var author>" />
<input type="hidden" name="title" value="<dtml-var thetitle>" />
<input type="hidden" name="subtitle" value="<dtml-var subtitle>" />
<input type="hidden" name="entry_date" value="<dtml-var thedate>" />
<input type="hidden" name="main_category:int" value="<dtml-var main_category>" />
<dtml-if sub_category>
<dtml-if "objecttype(sub_category)=='list'">
<dtml-in sub_category>
<input type="hidden" name="sub_category:list" value="<dtml-var sequence-item>" />
</dtml-in>
<dtml-elif "objecttype(sub_category)=='string'">
<input type="hidden" name="sub_category:list" value="<dtml-var sub_category>" />
</dtml-if>
</dtml-if>
<input type="hidden" name="format:int" value="<dtml-var format>">
<input type="hidden" name="body" value="<dtml-var "_.string.replace(_.string.replace(_.string.replace(thebody2,'<','<'),'>','>'),_.chr(34),'"')">">
<input type="hidden" name="extend" value="<dtml-var "_.string.replace(_.string.replace(_.string.replace(extend,'<','<'),'>','>'),_.chr(34),'"')">">
<input type="hidden" name="excerpt" value="<dtml-var "_.string.replace(_.string.replace(_.string.replace(excerpt,'<','<'),'>','>'),_.chr(34),'"')">">
<input type="hidden" name="allow_comment:int" value="<dtml-var allow_comment>">
<input type="hidden" name="receive_trackback:int" value="<dtml-var receive_trackback>">
<input type="hidden" name="moderated:int" value="<dtml-var moderated>">
<input type="hidden" name="trackback_url:text" value="<dtml-var trackback_url>">
<input type="hidden" name="sendnow" value="<dtml-var sendnow>"> <input type="submit" name="submit" value="Add Entry" />
</form>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
<dtml-var blog_footer>
Gero "objecttype" izeneko python script bat gehitu behar da, "object" izeneko parametroa hartzen duena eta eduki hau duena:
if object is None:
return 'None'
s = str(object)
if object==s:
return 'string'
try:
t = object.meta_type
return t
except:
pass
try:
l = len(object)
if s[0]=='[':
return 'list'
if s[0]=='(':
return 'tuple'
if s[0]=='{':
return 'dict'
return 'sequence'
except:
pass
try:
t = object.timeTime()
return 'DateTime'
except:
pass
try:
val = int(object)
if val is object:
return 'integer'
return 'number'
except:
return 'unknown'
Bukatzeko, baimen batzuk aldatu behar dira. "Manager" eta "owner" erabiltzaileei "View" baimena emango diegu hasieran aipatutako "addEntryForm" formularioan, eta "Add COREBlog entries" eta "Add documents, images and files" COREBlog objektuan.
Eta kitto! Orain kolaboratzaile berri bati artikuluak gehitzeko aukera eman nahi diogun bakoitzean, "acl_users" karpetan erabiltzaile berri bat gehituko dugu, "owner" motakoa. Hauek beren pasahitzarekin "addEntryForm" formularioa erabil dezakete artikuluak gehitzeko, hasieran irudi bat ere sartzeko aukerarekin, baina ezin dituzte kudeaketako beste pantailak ikusi.
Bi limitazio ditu oraingoz: gehitutako artikuluak testu egituratua formatuan egon behar dira eta ezin da EPOZ edizio zerbitzua erabili.
Aurreko artikuluak:
