Markos Zapiain

Erlijioari dagokionez, denetarik genuen etxean: muturretan, ateo gorri antiklerikala eta izeba serora. Hemeretzi urte zituela sartu zen klaratarretan, eta Arizkunen egon da berriki hil den arte, 84 urte zituela.

Bisitan joaten gintzaizkion. Zorrotza zen klausura, gurasoen hileta-elizkizunetara joateko ere ez zen atera. Noski, goitik behera sinesten zituen katolikoen bitxikeriak oro: aingeruak eta deabrua, transubstantziazioa eta mirariak, gorputz-arimen piztuera denboren amaieran eta azken epaia... Itun Berriaz eta Asisko Klararen zein Frantziskoren biografiez eta testuez gain, behin eta berriz irakurtzen zituen Kantarik Ederrena, Salmoak eta San Agustinen liburuak.

Galderak egiten nizkion, eta behin batean kontatu zidan bere fedearen funtsa maitasuna zela, eta Jesus zuela senar, Jesusekin elkartzen zela. Pena ematen zidan, hain gaztetandik komentuan zeharo hertsirik bizialdi osorako. Bat nator Emmanuel Carrèrerekin: izebak eta beste fededun askok ez denari eskaintzen diote bizia, eta benetan badena baztertzen dute: biziaren zapore gazi-gozoa, gorputzen beroa, errealitatearen inperfekzio zoragarria. 

Handiagoa zen hala ere nik ematen nion pena: munduan galduta tentaldien jopu, helduleku argirik gabe. Bisitarioz ziharduela, "gaixoa!" eta "gizajoa!" ziren maizenik zerabiltzan hitzak, enfasiz esanak.

Beti zuen itxura ona, osasuntsu eta alai aurkitzen genuen bisitetan, irri eta barre naturalak ezpain-bihotzetan.

Egun batean esan zidan jakin zuela Bermeoko institutuko erlijio irakaslea, apaiza bera, eta klaratarren kapilaua gainera, txit jatorra zela, eta jotzeko harengana, bide egokia erakutsiko zidala.

Otoitza zuten bizimoduaren erdigune, bakarka zein taldean. Otoitzaren mendekoak ziren nolabait. Dena den, otoitzaren adikzioa aisa gainditzen zuen kafearenak. Kafea generamakien bisitetan, eta kanpora irteteko baimena zuten serorak zalaparta batean zetozkigun autoa aparkatu orduko, kafe bila. Batez besteko adina gero eta altuagoa zen komentuan, eta ezagunak nituen moja batzuk izeba baino lehen hil ziren. Horietako baten azken nahia beste mundura joan aurretik: kafetxo bat.  

Institutuan gehienetan arazoak zekarzkigun erlijioak. Baina batzuetan ezustean erlijioari esker konpontzen ziren gatazkak. Ingelesa hobeto ikasteko, anglofono natibo bat zetorkigun urtero, ikasleekin elkarrizketa praktikatzeko eta lantzeko. AEBetako gazte bat etorri zitzaigun 2018an, Kevin, texastarra. Beste irakasleok baino diziplina-arazo larriagoak zituen. Ikastetxeko jantokian gelditzen zen bazkaltzera, eta Jonatan izeneko ijitoak txitean-pitean botatzen zion tortillaz edo zopaz zikinduriko ogi-koxkorra sudurrera.

Behin batean jakinarazi zidan Texasko bere institutuan militar armatuak zebiltzala korridoreetan ordena ezartzeko, antzeko zerbait egin beharko genukeela. Gero eta okerragoa zen bere eskoletako giroa, eta Jonatanekin fisikoki borrokatzera ere iritsi zen, gorputz biak lur-zolan biraka, gainerako ikasleek inguratzen zituzten bitartean, ikuskizunarekin harrituta bezain pozik.

Gontzetarik jalgirik etorri zen zuzendaritzara. Jonatanez hizketan hasi ginen. Kontatu nion artzain ebanjelikoa zuela aita, predikatzailea, eta goitik behera aldatu zitzaion kolpez jarrera. Aho zabalik gelditu zen, aurpegia zuri-zuri, erdi negarrez. Lepoko bat atera zuen kolkotik, ama birjinaren irudi urrezkoa, eta musu eman zion.

Oraintxe ulertzen zuela esan zidan: Bermeora bidalia izatea, Jonatanekin xextrak, horiek guztiak Jainkoak planifikaturiko zeinuak eta probaldiak ei ziren, eta bera eta Jonatanen aita biltzea zuen Jainkoak azken xede, bera ere ebanjelikoa baitzen, fededun sutsua. Jonatanen aitaren gisako artzain ebanjelikoa izan nahi zuen helduaroan.

Bilboko Miribillan ospatzen zuen Jonatanen aitak kultua, eta laguntzaile aktibo bihurtu zen Kevin. Errotik desagertu zen arazoa.

Hurrengo ikasturteko anglofono natiboaz ez naiz oroitzen, baina bai lehenbiziko aldiz frantseseko bat bidali zigutela. Lyongo neska gotiko bat zen, Virginie. Luzifer beneratzen zuela kontatu zien ikasleei, eta ezin hobeki moldatu ziren.

Oso adiskide du Jesusek Lazaro. Hil egin da, Jesusek negar egiten du (Jainkoa negarrez!). Eta berpiztu egiten du Jesusek adiskidea (Joan, 11). Jesu Kristoz gain, Pedrok eta Pablok ere berpizten dituzte hildakoak. Apokrifo batean, San Pedro lehian ageri da Simon Magoa gnostikoarekin, ea sardina bat nork lehenago berpiztuko. Jesu Kristo bera ere hil ondoren berpiztu da. Aurrekariak dira, entrenamenduak, azken eguneko gorputzen piztuera orokorrerako prestalanak.

Gorputzen piztuera loturik dago kristauen beste doktrina bereizgarri batekin: atxikimenduaren baiestea. Beste doktrina erlijioso eta filosofiko askotan, adibidez budismoan eta estoizismoan, garbi aldezten da desatxikimendua, zeren atxikimenduak —amodio erotikoak, konparazione— zoritxarra baitakar. Ez bazara zu lehenago hiltzen, maitea hil egingo zaizu, eta horrek min egingo dizu. Beraz, sufrimendua eragoztearren, ez ezazu maitatu, ez atxiki inongo pertsonari ez gauzari, ezta emazteari edo seme-alabei ere. Maitasuna saihestu beharra dago.

Aitzitik, kristauek maitasuna heriotza baino indartsuagoa dela aldarrikatzen dute. Piztuerak frogatzen du hori, Jainkoaren maitasunak herio hil duela erakusten baitu. Halatan, beldur barik maitatzera bultzatzen zaituzte —amodio erotikoa barne—, maitasunak ohi dakarren oinazea gorabehera.

Gorputza erotikoki maitatu bai, baina ez edozelan, noski. Ona da gorputza, maitagarria, baldin eta gorputzaren alde zerutarra bada maitaturikoa, gorputza Jainkoagan. Jainkoagan maitatutako gorputza maitatzea da kristautasunak onartzen dizuna. Gorputzaren jainkozko isuriaren atxikimenduzko maitasuna ez da bekatu. Eta, denboren amaieran, Jainkoagan maite izan dituzun gorputz horiexek dira berpiztuko direnak, horiek inguratuko zaituzte zeruan.

Adituen esanetan, dena den, kristauen maitasun bereizgarria ez da “eros”, baizik eta “agape”. Bikotekidea eta Jainkoa maitatzeko moduak bereizteak zentzuzkoa dirudi, mintzamolde erotikoa erabil izan duten arren nagusiki mistikoek Jainkoa nola maite duten adierazteko.

Pasiozko amodioa da “eros”, larrua. Hitz grekoa da. “Filia” ere grekoa da, eta eros baino maitasun desinteresatuagoa adierazten du. “Adiskidetasun” itzuli izan da. Eta “agape” hitza, azkenik, kristauen maitasun berezia izendatzeko asmatu zuten, Jesusek arameraz zerabilena grekora itzultzeko. Euskaraz “gupida”, “erruki” eta “urrikalmendu” deitu izan zaio; halaber “pietate” eta "karitate". Lagun hurkoa zure aurretik jartzeraino eta etsaia maitatzeraino heltzen den bultzada da. Lehen begiratuan, ez du zerikusirik ez erosekin ez filiarekin.

Hain zuzen, kristauen ahalegina da eros, filia eta agape maitasun handi bakar batean integratzea. Nekez irudika liteke bestela zelan artikulatu kastitatea eta “hazi eta ugal zaitezte” agindua. Maitasun handi horren baitan dauka kristauak gorputzak ere atxikimenduzko desiraz maitatzeko baimena. Eta, esan bezala, mundualdian horrela maite izan dituzun gorputzak berpiztuko dira zurekin batera denboren amaieran.

Azken eguneko turuta dibinoak seinalatuko du gorputzen piztuera. Transfiguratu egingo dira orduan hilak: ustela ustelgaitz bilakatuko da, hilkorra betiereko. San Paulo (1Ko, 51-53):

“Hara, misterio bat adierazten dizuet: ez gara denok hilko, baina izatez aldatuak izango gara denok unetxo batean, begien itxi-ireki batean, azkeneko turuta-hotsarekin batera. Izan ere, turutak joko du eta hildakoak ustelezin piztuko dira eta gu izatez aldatuak izango. Gure izate ustelkorrak bizi ustelezinez jantzi behar du, eta izate hilkorrak hilezkortasunez”.

Alegia, Jainkoagan maitatuak izan zirenean zeukaten itxura hartuko dute hildakoek berpiztutakoan, gorputz glorifikatuak izango dira aurrerantzean eternitate osoan. Horregatik erantzuten die haserre Jesusek berpiztea ukatzen duten saduzearrei, ziria sartzen saiatzen zaizkiolarik (Markos 12, 18-27): “hildakoak piztean, ez da inor ezkonduko: zeruko aingeruak bezalakoak izango dira denak”.

Zer esan nahi du ordea “bezalakoak” horrek? Zeren batetik, ebanjelioak dio hildakoek gorputzez ere berpiztuko direla. Baina aingeruek ez dutela gorputzik ere badio, izpiritu huts direla. Zer du hurbilago “bezalakoak” horrek, “antzekoak” ala “berdin-berdinak”?

Kristau teologiaren alderdi sakonak dauzkagu hemen jokoan.

Egia bada ere aingeruak izpiritu hutsak direla, badute hala ere noizbehinka agertzeko gaitasuna. Rafael aingeru ospetsuak, adibidez, ez du gorputzik, baina agertu egiten da noizean behin, Tobiasen aita Tobit eta emazte Ana sendatu zituenean bezala.

Era berean, denboren amaieran ez dira bizialdi arrunteko gorputz goitik behera materialak berpiztuko, baizik eta gorputz fisiko-espiritualak, gorputz transfiguratu hilezkorrak, loriatsuak, egia bada ere ez diotela gorputz izateari utziko.

Zentzu horretan, Jesu Kristoren “bezalakoak” horrek “antzeko” esan nahi luke.

Baina beste zentzu batean “berdin-berdinak” ere adieraziko luke: itxurari dagokionez agian ez, baina bizimoduari eta eginkizunari dagokienez berdin-berdinak baitira gorputz loriatsuak eta aingeruak: ez dira hiltzen, ez dira ezkontzen, ez dira ugaltzen, ez dute sexurik; eta Jainkoaren aurrean bizi dira, Jainkoari begira, Jainkoarekin bat eginik.

Gertaera tremebundoek ere erakartzen dute gaztea. Georges Bataillek transgresioari lotu zion beti sakratutasuna. Esaterako, bere amaren gorpuaren aurrean masturbatu eta ama hilaren gainean isuri ei zuen hazia. Garai batean apaizgai izan bazen ere, Elizatik kanpo bilatzen zuen sakratua, zeharo antikristaua zen.  

1936an Acéphale aldizkaria sortu zuen; eta 1937an izen bereko elkarte sekretua, konjurazio sakratu gisako bat, kode eta erritual bereziekin. Adibidez, antisemitei bostekoa ukatzen zieten. Hogei bat ziren; horien artean, Roger Caillois eta Pierre Kossowski. Sektaren inguruko isiltasuna exijitzen zieten kideei, eta oso izan dira diskretuak. Zenbait filtrazio izan ditugu haatik.

Bataillerentzat, sakratuak aldez aurretik sakrifizioa eskatzen du; nabarmena da hori kristautasunean, René Girardek azpimarratu duenez. Zinezko komunitate erlijiosoak, aurretik sakrifikaturiko biktima baten oroimenaren inguruan eratzen dira. Hilketa baten ostean, hiltzaileak eta lekukoak biltzen dituzten oroitzapenek, damuek, sentimendu nahasiek adieraziko lukete sakratua.

Erlijio berri bat fundatu nahi zuen Bataillek. Eta, Acéphale elkarte sekretuko kideen artean lotura erlijiosoa piztu nahian, biktima bat aurkitu zuen, sakrifiziorako gertu zegoen emakume bat, Batailleren beraren amorante Colette Peignot idazlea. Eri zen, eta ez omen zitzaion axola heriotza apur bat aurreratzea. Erlijio berri bat fundatzeko aukerarekin gainera. Acéphalekoek baso batean hiltzea erabaki zuten. Biktima prest zegoen, baina sakrifizioa gauzatu behar zuen Roger Cailloisek atzera egin, eta idazlearen ordez zimino bat immolatu zuten, giboi eme bat.  

Zenbait adituk benetako gertaeren deskribapentzat dute George Bataillek Giboiaren sakrifizioa-n kontatutakoa. Ziminoa lotu, buruz behera jarri eta burua hobi batean sartu diote. Uzki gordin nabarmena da frantziar idazle erlijiosoek sakonki kontenplatzen dutena. Biluzik daude sakrifiziogileak ere, eta gozamen-irrikak transtornatu ditu. Gidariak seinalea emanda, ziminoa bizirik lurperatu dute. Uzkiko kontrakzioek adierazten dute itolarriak eraginiko heriotzaren espasmoa. Giboi torturatuaren kaka eta gizakien izerdia eta lerdea nahasten dira.

Kristau fedean, hiltzean arima eta gorputza bereizten dira. Gorputza usteltzen da; arima, berriz, Jainkoarekin biltzera abiatzen da, eta Jainkoarenean gelditzen da, denboren amaieran berpiztuko den bere gorputz loriatuarekin elkartzeko zain. Jainko ahalguztidunak emango die arimekin bat eginiko gorputzei behin betiko bizitza ustelgaitza.

Halatan, Jesu Kristoren esanetan (Joan 5-29), denboren amaieran, hildako guztiak hilobietatik aterako dira, eta “on egin zutenak betiko bizirako piztuko dira; gaitz egin zutenak, aldiz, kondenatuak izateko”. Azkeneko egunean gertatuko da gorputzen piztuera orokorra, hildakoen berpiztea estu baitago loturik Kristoren Parusiarekin: Kristo bera, arkaingeru baten ahotsak emandako aginduz, eta Jainkoaren turuta lagun, zerutik jaitsiko da, eta Kristorengan hil zirenak izango dira berpizten lehenbizikoak. Edonola ere, goiz ala berant, guztiok gara berpiztuko.

Jesus bera, hil eta hiru egunen buruan berpiztu ostean, hilobia hutsik utzirik, bisitan joan zitzaizkionen harridura eraginez, gorpuztuta agertu zitzaien mamua zekusatela uste zuten dizipuluei eta lagunei, eta “ikusi nire esku-oinak, neu naiz —esan zien—. Uki nazazue eta begira: mamuak ez du hezur-haragirik, eta nik bai, ikusten duzuenez”. Lukasek kontatzen du (25, 36-40).

Gorputzen piztueraren doktrina da kristautasuna gainerako erlijioetatik garbien bereizten duena. San Pauloren esanetan (1Ko, 15), kristautasunak ez du zentzurik, gorputzen piztueraren sinesmena baztertuz gero:

“Kristo hildakoen artetik piztua dela hots egiten bada, nola esaten dute zuetako batzuek hilak ez direla pizten? Hilak pizten ez badira, Kristo ere ez dago pizturik. Eta Kristo pizturik ez badago, funtsik gabea da gure predikua eta zentzurik gabea zuen sinesmena. Egiaz hilak pizten ez badira, Jainkoak ez zuen piztu Kristo ere; eta, hori horrela bada, gu ere Jainkoaren lekuko faltsu bihurtzen gara, beraren kontra egiten baitugu testigantza, Kristo piztu zuela esatean. Zeren hilak pizten ez badira, Kristo ere ez dago pizturik. Eta Kristo pizturik ez badago, alferrikakoa da zuen sinesmena: zeuen bekatuetan zaudete oraindik. Eta zer esanik ez, hil diren kristauak ere galduak dira. Kristorengan jarria dugun itxaropenak bizitza honetarako bakarrik balio badu, gizaki guztietan errukarrienak gara.

Baina ez, piztu da Kristo hildakoen artetik, heriotzatik piztuko direnen aitzindari”. 

Beste erlijioetan, gehienez ere, gorputzetik bereiziriko arima hil ostean urtu egiten da unibertsoaren energia inpertsonalean. Aldiz, kristautasunak zu zeu berpiztuko zarela agintzen dizu, zeure ezaugarri bereizgarri guztiekin, gorputza bera barne, Jesus bezala.

Gorputzen piztuera zen txikitan ere sinesten ez nuen ideia kristauetako bat. Ez soilik sinetsi, ulertu ere ez nuen ulertzen. Ez da harritzekoa, Katiximak berak baitio giza irudimena eta giza adimena ez direla gai gorputzak zehazki nola berpiztuko diren ulertzeko; ezin da ulertu fedeari esker baizik. Horrenbestez, gorputzen piztuera garbi irudikatu ezinik jarraitu nuen luzaro: Biblia irakurrita ere ezin, katiximaren laguntzaz ere ez. Azkenik, Luc Ferryren San Agustinen irakurketak erakutsi dit ulertzeko bide bat. Eta ematen du Leon XIV.a agustindarrak maitasuna eta piztuera aipatzen dituelarik, hurrengo sarrerak dakarrenaren antzeko zerbait duela gogoan. 

Bigarren hezkuntzako ikasgeletan mundu-ikuskera bat gailentzen da, etxekoa ez bezalakoa maiz. Jaramon handiagoa egiten diote ikasgelakoari, Institutuko orduetan bederen. Adibidez, Bilboko ikastola batean mutil batek gonak jantzi zituenean, psikologoarengana bidali zuten. Hurrengo egunean, gonak jantzita etorri ziren nire tutoretzako mutil guztiak, elkartasuna adierazteko. Athletic, abertzaletasuna, ekologismoa, feminismoa… ez da erosoa izaten atxikimendu horietatik kanpo gelditzea.

Erlijioari dagokionez, ezaxola izaten da ikasgeletan gailen, elizaren aurkako kritika gogorrekin batera, hipokrisia leporatuta. Hego Amerikatik datozen ikasleak dira salbuespen. Batere kikildu barik aldarrikatzen dute kristau fededunak direla, ikaskideen begirada harrituak gorabehera.

Behin batean, San Agustinek aingeruez dioena genuelarik eztabaidagai, ekuadortar batek esan zigun bere aingeru jagoleak mugikorra baztertzeko aholkatu ziola, eta obeditu egin ziola. Inkonpatibleak ei dira aingeru jagolearen presentzia eta mugikorrarena: mugikorra aintzat hartuz gero, aingerua uxatzen duzu, eta mutilak nahiago aingerua mugikorra baino. Ikaskide batzuek ezin izan zituzten barrexkak disimulatu.

San Basilio Magnok Adversus Eunomium ez merezi  bezainbat irakurrian dioenez, fededun orok du alboan aingeru guardakoa babesle, eta bizitza gidatzeko artzain. Bertzalde, askoz ere gehiago dira munduan aingeruak gizakiak baino. Alde hori nabarmendu dute Michel de Certeau bezalako adituek. Apokalipsia idatzi zen garaian, gure aroko lehenbiziko mendearen bigarren zatian, 200 milioi inguru baino ez ziren gizakiak munduan. Milioika milioi aingeruz osatuak, aitzitik, goi-aldeko armada zorrozki egituratuak. Erne egoten ziren Jainkoari begira, Jainkoaren ahotsari adi. Mendez mende ibili dira aingeruak mezuak helarazten zerutik gizakiongana, eta alderantziz.

Modernitate sekularrarekin batera, haatik, jaitsi egin da aingeruen kopurua, eta igo humanoena. Aingeruen mezularitzak garrantzia galdu du, eta ia desagertu egin dira aingeruak mundutik.

Besterik gabe aienatu ote dira milaka urtez hain zeregin erabakigarria bete izan duten aingeruak? Ezezkoan dago Peter Sloterdijk, eta aingeruen desagertzeak sinbolikoki utzitako hutsunea identifikatzen saiatu da. Teknologia berriak jabetu omen dira hutsune horretaz. Ekuadortar ikasleak bezala, aingeruen desagertzea eta mugikorren agertzea lotu ditu Sloterdijkek.

Espazio erlijiosoetan zebiltzan aingeruak hegan; XX. mendean, berriz, hegazkinak hasi ziren hegan espazio fisikoetan. Fisikaren espazioak espazio erlijiosoei gaina hartu zienez, hegazkinek hartu zuten aingeruen ordea.

Gainera, hedabideetako berriak dira aingeruek harainditik zekarzkiguten mezuen ordezkoak. Hegazkinez eta XX. mendean sortutako komunikabideez gain, bestelako tekno-aingeruak ere badauzkagu gaur egun: dronek eta adimen artifizialak betetzen dituzte gure teknokrazietan aingeruen funtzio mezularia.

Ekuadortar fededunak kontatu zigun behin batean, txikitan, aingeru jagoleak belarrira xuxurlatu ziola ez bakarrik uzteko ikaskide bat, jaramon egiteko, bere adiskidetasuna sentiarazteko. Eta arratsalde horretan bertan, ikaskideari jakinarazi zioten bere aita hila zela.

Beste batzuetan, tamalez, aingeruak ez dio kasurik egiten. Laguntza eskatu izan dio matematikako azterketetan, baina gehiago ikasteko agintzen dio aingeruak; nekatuta daukate ikaslearen umekeriek.

Ekuadortar nerabeari entzunda, ez dirudi ezinezkoa aingeruak, zeharo desagertzetik urruti, ezkutuan izatea: milioika milioi aingeru atezuan, pazientziaz itxoiten gure munduaz berriro noiz jabetuko, itzultzeko abagunearen zain, itzulera xehero prestatzen; bidea zabaltzen ari zaie ziurrenik nire ikaslearen aingeru jagolea, aingeruen berragerpenaren aitzindari-taldeko kide ausart hori.

Urteak aurrera, sexu grina pixka bat epeltzen hasten delarik, teologiaren eta literatura fantastikoaren arteko antz eta paralelismoez ohartu eta asmakariak eta paradoxak dira testu erlijiosoak erakargarri egiten dizkizutenak. Europako adimen indartsuenak egunak, hilabeteak eta urteak pasa dituzte auzi bitxi horien inguruan hausnar eta hausnar. Gutxi batzuk aipatuko ditut.

“Jainkoa esfera bat da, erdigunea edonon daukana, eta zirkunferentzia berriz inon ez”. Lille-ko Alain edo Alanus de Insulis-en definizioa duzu, hamabigarren mendearen amaierakoa. Pascalek Naturaz ordeztu zuen Jainkoa: “Natura esfera infinitua da, erdigunea edonon daukana eta zirkunferentzia berriz inon ez”. 1941ko argitalpen kritiko batek agerian jarri zituen Pascalen zenbait duda, honelaxe hasi baitzen esaldia idazten: “Natura esfera beldurgarri bat da, erdigunea edonon daukana eta zirkunferentzia berriz inon ez”. Azkeneko erredakzioan ezabatu zuen “beldurgarri”. Jorge Luis Borgesek eman zigun zalantza horren berri.

John McTaggarten Jainko kuantikoa ere ez dago batere gaizki: kontraesan-hastapenaren gainetik dago Jainkoa, ahalguztiduna denez; beraz, litekeena da aldi berean izatea eta ez izatea.

Bestalde, orduak eta orduak pasa izan dituzte teologoek gogoetan, ea ostia sakratua, behin apaizak bedeinkatu ostean, xaguak jaten badu, xaguaren tripan gelditzen ote den Jesus: transubstantziazioaren misterioak ostia sakratua ez Jesu Kristoren sinbolo, baizik eta Jesu Kristoren beraren zinezko haragi bilakatzen baitu, eta ardoa Jesusen benetako odol. Jainkoa bera dago beraz xaguaren kongitoetan? Gizakion hesteetan?

Goibel eta maltzurragoa duzu Akinoko Tomasen baieztapen hau: zerua eternitate osorako irabazi dutenen denbora-pasa gogokoenetako bat izaten da noizean behin infernu aldera begiratu eta barrualderako pentsatzea “izorra hadi, Joxe Mari, mundualdian hain harro henbilena, ondo kixkali orain Satanasen galdaratan”. Zeren kristautasuna maitasunaren erlijioa baita, baina bihurri samarrak izaten dira sarritan maitasun horrek hartzen dituen adierazpideak.

Azkenik, Zergatik ez naizen kristaua apartan Bertrand Russellek aitortzen du liluragarria zaiola ebanjelioetako irudi ezaguna: Jainkoa Jerusalemen astotxo baten gainean sartzen. Jainkoa astotxo baten gainean.

Edonola ere, erlijiozko sormen estetikoan aingeruaren figura da ziur aski harrigarriena, sinesmenak eman digun izakirik bereziena.

Gaztetan kristautasunean eta edozein erlijiotan sexu kontuak egiten zaizkigu bereziki erakargarriak, horien artean sainduek eta kastuek tentaldien aurka eta animaltasuna gainditzen ahalegintzeko etengabe erabili behar dituzten estrategia gutxi-asko biolentoak. Hona hemen horietako batzuk:

Akitaniako Santa Silviak, desira sentitu bezain laster, biluzik botatzen zuen bere burua erreka izoztura, gorputza hilduratzeko, grina menderatzeko eta arima purifikatzeko. Sienako Santa Katalinak, berriz, erien zornea edaten zuen. Sasi arantzadunetan igurzten zuen San Benitok lizunkeriaren organoa. Erradikalkiago, eta Mateo 19-12 inspiraziotzat hartuta (“badira eunukoak beren burua zeruen erresumagatik zikiratu dutenak”), zakila ebaki zuen Origenesek.

Egia da antiklerikalek desitxuratu eta esajeratu ere egin dutela. Kontatu zidaten Erdi Aroko kontzilio batean ziegetako gurutze sainduekin zer egin erabaki behar izan zutela, hierarkiaren gailurrera zurrumurrua heldu baitzen, mojak otoitzean hasi, Jesu Kristoz errukitu, gurutzea hormatik atera, besoetan hartu, musukatzeari ekin eta bekatu larrian amaitzen zutela maizegi. Eztabaida: mojen ziegetan gurutzea debekatu ala ez? Ikertu dut eta ez dago halako eztabaidarik inongo kontziliotan, ez Erdi Aroan ez beste inoiz. Sadeko Markesaren Juliette-n bai,  eszena batean ahizpa Clairwil gurutzearekin masturbatzen ageri da birao artean, baina fikziozko kontakizuna da, autoreak hain bere dituen sakrilegioz eta sadomasokismoz ondua.   

Edonola ere, fikzioa ez ezik, errealitatea ere ez dago batere gaizki. Edonola ere, fikzioa ez ezik, errealitatea ere ez dago batere gaizki: San Pablok bere eskuekin zirkunzidatu zuen Timoteo dizipulua, ama judua zuen arren grekoa baitzuen aita, eta hortaz ez zioten prepuzioa kendu. Haatik, Pablok nahi zuen Timoteok Berri Ona bai jentilen eta bai juduen artean predikatzea, eta juduak ez ziren prepuziodunez fio.

Gaur egun, bizirik eta ekinean dugu Prepuzio Sainduaren Kongregazioa. Jesus judua zen eta beraz zirkuntzisioa egin zioten. Prepuzio Sainduaren Kongregazioko kideek, jaunartzean, Jesu Kristoren prepuzioa irensten dutela imajinatu behar dute. Bestalde, Jesu Kristoren prepuzioaren erlikiak batu eta marra zuzenean jarriz gero, hainbat bira emango lizkiokete Ama Lurrari; ziur aski, ilargiraino ere iritsiko lirateke, Jesus hil zen gurutzeko zatiak elkartuta bezala.

Zapaldu eta baztertu beharrean, sexua alaiki onartzen duelako egiten zitzaigun tantrismoa hain erakargarri: hiruzpalau orduko orgasmoak agintzen dizkizu. Egiari zor, baditu beste alde batzuk ez hain politak: Jainkoarengana jauzi egiteko berez bururatzen ez zaizkigun ariketa antinaturalak egin behar dira, besteak beste andreak ilargi beltza edo hilekoa duenean jo larrua, odola eta hazia nahastu eta gorputz azaletik ondo igurtzi. Arreta deitzen zigun gaztetan eta digu zahartzaroan, Jainkoarenganaino iristeko bide tantrikoen eta mezetako aszetismo nekatuaren arteko kontrasteak.

Institutuetan Erlijio irakatsi behar izanez gero, Lizasoko ikastaroen antzeko zerbait litzateke nire ustez egokiena. Alegia, nirvanara, satorira, fanara, Jainkoarekin ezkontzera eta estasira iristeko bide praktikoak ikastea, hainbat tradiziotakoak. Klaseak ez betiko ikasgelan, ezpada gimnasioan, edota mendian. Teologia eta katekesia baino gehiago, mistika. Zaila  da hori, noski, mistikak beti izan ditu arazoak hezkuntzakoak bezalako erakunde ofizialekin, eta elizek espetxeraturik edo hilik amaitu dute aunitz mistikok. Mistikoen aurkako susmo txar horietan, ez zaio Elizari usaimen ona falta izan: Kojéveren ustez, ateoa baita sakonean mistikoa.

Erlijio askok izan dute gozamen naturala erru sentimenduz zikintzeko grina, baina bestelakoa da tantrismoaren bidea: gozamen naturala itxuraldatzeko eta igotzeko bideak eskaintzen dizkizu.  Emilio Fiel da ezagutu dudan pertsonarik erlijiosoena, eta beraz futitzen da erlijio guztiez, baina aldi berean ez da futitzen, McTaggarten Jainko kuantikoa bezala: Jainkoa benetan ahalguztiduna bada, kontraesan-hastapenaren gainetik dago, eta ez du inongo arazorik aldi berean izateko eta ez izateko.

Emilio Fielek, tantrismoaren ildotik, hazia ez isurtzea aldarrikatzen du kontzientzia zabalagoa lortzeko, Jainkoarengana, Ama Lurrarengana edo Brahmarengana hurbiltzeko. Ez gero alferrik galdu tanta eta zurrusta jainkotiarrak, barruan gera daitezela ondo gordeta, prostataren osasuna sakrifikatu arren. Hazirik isuri gabeko orgasmoa aldezten du Fielek.

Erlijio askok dute hazia isurtzea debeku. Eta jende gehiago da hedonista masokista baino. Halatan, irudi luke erlijio horiek, orgasmoari eta sexu gozamenari ukoaren ordainez, bestelako gozamena agintzen dizutela, goragokoa, espiritualagoa. Zaude hiru astez edo bizialdi osoan hazia isuri gabe otoitzean, eta saria izango duzu: halako batean, ezustean, ariman orgasmatuko duzu, pozezko negarretan egingo du zeure garunak Jainkoarekin bat.

Nor ausartuko da ukatzera izugarri gustatuko zaizkiela horrelako planteamenduak bigarren hezkuntzako ikasleen gurasoei?

Mezetako beste atal bat kontuan hartzearren, begien bistakoa da taldean abesteak eragin terapeutikoa duela. Lagun ateo bati aita hil zitzaion eta dena utzi eta Hego Amerikara joan zen. Oso diru gutxi zeraman, eta han ez zuen ezagunik. Bere burua hiltzeko gogoak harrapatuta bizi zen. Kolonbia, Bolivia, Perun barrena ibili zen alderrai, etsita, depresioak jota. Harik eta egun batean, eliza batean sartu eta gainerako eliztarrekin kantuan hasi zen arte. Hunkitu egin zen, eta orduantxe jarri zen sendabidean. Fededunek beren entusiasmoaren zatitxo bat kutsatu zioten, horra hor botika. Hala ere, behin sendaturik, zeharo ateoa izaten jarraitzen du, eta sinetsita dago ezen Elizako kantuen zentzu erlijiosoak ez zuela sendaketarekin zerikusirik izan: taldean abesteak berak sendatu ei zuen, taldekide sentitzeak eta kantu partekatuaren magiak, eta antzekoa zatekeen hunkidura osasungarri hura, baldin eta “Ogi zerutik etorria” edo “Hor zaude Jesus aldarean” kantuen Amerikako parekoak beharrean “Sympathy for the Devil” abestu izan balu koro laiko are sataniko batean.