Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Eibartik / "Sasi artean Elgeta" komikian jaso dute 'Elgeta' trikitilariaren bizitza Fanok eta Izagirrek

"Sasi artean Elgeta" komikian jaso dute 'Elgeta' trikitilariaren bizitza Fanok eta Izagirrek

Asier Sarasua 2022/01/17 21:55
Ai ene! Zelako oparia egin diguten Fanok eta Izagirrek eibartarroi!

Udazkenean aurkeztu zen Donostian Sasi artean Elgeta komikia (Dani Fano, Koldo Izagirre eta Garluk Agirre), Jacinto Rivas Elgeta trikitilariaren ibilerak jasotzen dituen liburu ederra. 2019tik Xabiroi aldizkarian zatika argitaratutako komikia da, oraingoan album formatuan kaleratu dena, egokitzapen txiki batzuekin. Donostiako aurkezpen orokorraren ostean Elgetan ere aurkeztu zen eta, ondo bidean, apirilean etorriko dira egileak Eibarrera.

Liburuaren azkenengo fasean, hizkera-egokitzapenetan, gure ekarpen txikia egiteko zortea izan dugu Aintzane Agirrebeñak eta biok eta, benetan ere, izugarri eskertzen diegu egileei aukera hori eskaini izana.

Sasi artean Elgeta
Dani Fano (marrazkiak), Koldo Izagirre (testua), Garluk Agirre (koloreztatzea).
Ikastolen Elkartea, Euskal Herriko Trikitixa Elkartea (2021)
48 orrialde | ISBNa: 978-84-124067-6-4

Jacinto Rivas "Elgeta" umezurtza zen eta Bergarako Intsuzabal baserrian hartu zuten ume zela XX. mende hasieran. Basalgo-Goimendi auzoan dago Intsuzabal baserria, Bergarak, Soraluzek, Elgetak eta Eibarrek bat egiten duten ingurumarian, eta hortik jaso zituen Jacinto Rivasek bere gaitzizen biak: Elgeta eta Intxuzabal.

Trikitilari-belaunaldi oso baten eredu eta irakasle izan zen Elgeta eta, bere doai musikaletatik kanpo ere, izaera bizi eta berezia zituen eta publikoki garbi adierazten zituen bere ideia politiko ezkertiarrak. Komiki honek Elgetaren bizitza laburbilduko digu, batez ere Eibarren kokatutako istorio batean. Eta esan behar dut, liburu zoragarria dela, are gehiago eibartarrontzat.

Azken hilabeteetan irakurri ditudan liburuen artean gozagarrienetakoa izan da, zalantza barik, Sasi artean Elgeta. Izugarri gustatu zait, eta ez naiz bakarra izan, nire inguruan komikia irakurri duten guztiek goraipatu dutelako Fanok eta Izagirrek egindako lana.

 

"Sasi artean Elgeta" Fano eta Izagirre (01)

Dani Fanoren marrazkiak bikainak dira, zehatzak eta detalle ezkutuz beteak, Izagirreren gidoia ere egoki-egokia iruditu zait, bizia eta zorrotza, eta historia bera ere oso erakargarria. Eibartarrondako benetako altxorra da, gainera, hau liburuau: hur-hurreko pertsonaiak aurkituko ditugu liburuan (Akilino amuategi, Toribio Etxeberria, Txapasta pilotaria, Agirre Lehendakaria...), Eibarko (eta inguruko) tokiak identifikatuko ditugu orrialdeetan aurrera egin ahala eta 1920-1950 bitarteko Eibarko gertakizun historiko nagusiak ere ezagutuko ditugu. Laburbilduz, altxor txiki bat gu guztiondako!

Eibarko ikastetxeetako gazteek irakurtzen dituzten beste liburu batzuen ordez, hauxe aukeratu beharko lukete gure herriko irakasleek DBH eta Batxilergoko ikasleentzat. Benetan diot.

Irakurleari ere lantxoa eskatzen dio komiki honek. Izan ere, egileek elipsirako hautua egin dute (ez dago testu lagungarririk, ez informazio historikorik edo data zehatzik) eta irakurlearen esku ere geratzen da askotan, liburua berrirakurriz, falta diren datuak osatzea eta Izagirrek lagatako zuriuneak betetzea, bai datu historikoak ezagutzen dituelako, bai jakinminak zirikatuta datu horien bilaketa-lana egitera animatzen gaituelako. Aitzakia polita izan da liburua berrirakurtzeko eta, bide batez, Dani Fanoren marrazkietan kukututa dauden hainbat detalle ezkutu topatzeko.

"Sasi artean Elgeta" Fano eta Izagirre (02)

Alderdi pertsonaletik, gainera, gorago aipatu dugun moduan, proiektu honetan parte hartzeko aukera ere izan dugu, oso modu xumean bada ere, eta hori bai izan dela opari handi bat niretako. Komikia euskalkian dago idatzita eta, pertsonaia nagusiak eibartarrak izanda, testuetako hizkera orrazten laguntzeko eskatu ziguten egileek Aintzane Agirrebeñari eta bioi (Oh.: Intxuzabal baserri parean dagoen Bergaretxe baserriko alaba da Aintzane, bera ere trikitilaria; historiaren txiribuelta politak, 100 urte geroago Intxuzabal pareko trikitilari batek ipini dio berbakera Jacinto Rivasi).

Gure meritua ezereza izan da, garbi laga dezadan, Izagirreren hitzak eibartartzea besterik ez, baina oso abentura polita izan da guretako, duda barik! Izan ere, lexiko eta grafia zuzenketa txikietaz aparte, beste kontu batzuk ere aztertu behar izan ditugulako eta jolaserako aukera eman digulako: noiz erabili hika, noiz ez, zeintzuen artean... eta berorika? Eta noiz erabili Eibarko euskara, noiz gipuzkera (eta zer gipuzkera?), noiz bizkaiera "klasikoago" bat (Agirre Lehendakariaren kasuan, esate baterako)...

Tira, beharleku polita jarri zigutela Danik eta Koldok eta oso eskertuta gaudela abentura txiki honetan parte hartzeko aukera eskaini zigutelako. Eskerrik asko!

Bonum vinum et avanti popolo!

...................................

"Sasi artean Elgeta", iruzkinak, aurkezpenak eta estekak

Hemen liburuaren inguruko esteka batzuk:

"Elgeta", soinu txikiaren maisua

(Hurrengo lerroak Goiena-tik hartuta daude)

Jacinto Rivas Elgeta trikitilaria (1906-1964) da komikiko protagonista nagusia, umezurtza izanik, Intxuzabal baserrian hartu zutena. Koldo Izagirrek bazuen egina Elgeta-ri buruzko biografia (Elgeta, sasiaren sustraiak), eta hura izan zen komikiaren abiapuntua. Trikitilariaren bizitza ezagutzeak gerra aurreko eta osteko garaietara gerturatzeko aukera ematen du, Larraitz Zeberio Lekuonak nabarmendu bezala Goiena aldizkarian: “Ez zituen baserriko lanak maite, eta trikitiarekin hasi zen. Eibarren garatu zuen bere kontzientzia politikoa. Sozialista zen. Gerra eta kartzela ere ezagutu zituen, eta beti ibili zen boteretik urrun zegoen esparruetan. Akaso horregatik dago hain informazio gutxi, baina esan daiteke trikitilari belaunaldi oso baten maisu izan zela. Baserriz baserri ibili zen eskolak ematen, eta hori izan zuen bizimodu. Trikitia bera hobetu zuen, eta errepertorioa nabarmen aberastu zuen”.

Euskal Herriko Trikitixa Elkarteak proposatu zion Xabiroi aldizkariari Jacinto Rivas Elgeta-ren figura gero album bihurtuko zen sail bat martxan jartzeko. Eta horrela izan da.

Koldo Izagirrek eginda zeukan Elgeta-ri buruzko biografia Elgeta, sasiaren sustraiak izenburupean, eta abiapuntua izan da. Elgeta-ren bizitza ezagutzeak gerra aurreko eta osteko garaietara gerturatzeko aukera ere ematen du. Umezurtza zen eta Intxuzabal baserrian hartu zuten.

Ez zituen baserriko lanak maite, eta trikitiarekin hasi zen. Eibarren garatu zuen bere kontzientzia politikoa. Sozialista zen. Gerra eta kartzela ere ezagutu zituen, eta beti ibili zen boteretik urrun zegoen esparruetan. Akaso horregatik dago hain informazio gutxi, baina esan daiteke trikitilari belaunaldi oso baten maisu izan zela. Baserriz baserri ibili zen eskolak ematen, eta hori izan zuen bizimodu. Trikitia bera hobetu zuen, eta errepertorioa nabarmen aberastu zuen.

 

Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Zenbat dira hiru ken lau (idatzi zenbakiz) ?
Erantzuna:
Aurkezpena

Eibar, Euskalkiak, Natura, Etnografia

Asier Sarasua Aranberri

Eibar, 1969. Naturzalea txikitatik; txorizalea joan zen mendetik; euskaltzalea betidanik. Sasibiologoa eta sasifilologoa. Txoriak ez ezik, txori-izenak ere behatzen ditut han-hemen. Blogroll ibiltari bat ere banaiz.

..........................

Blog honetako testu original guztien lizentzia: Creative Commons by-sa.

Somerights20

..........................

Blog honetako gai nagusiak

Sarean

Asier Sarasua Aranberri Twitter

Asier Sarasua Aranberri Flickr

Asier Sarasua Aranberri Facebook

Liburu eta proiektuak
Lehen Hitza Euskaraz