Harrikadak

Atzokoan esan bezala, Koldo Izagirrek emandako hitzaldian nik hartutako apunteetan oinarriturik botako ditut hemen zenbait gauza. Beste esaldi batzuk pasadan aipatuko ditut. Adibidez, "ez dago bertso-saiorik, entzulerik gabe". Edo "zein da bertsolariaren tresna?" galdera. "Edo bertso onak entzule bihurtzen gaitu". Originala bertatik bertara entzuteko deitu Koldo Izagirreri edo jarri harremanetan Lanku-rekin, azken hauek mugitzen baitute Hitzak egin gaitu ezer erakusketa Euskal Herrian zehar.

Basarri eta Oteiza

Oteiza gure erdaldun maitagarri horietakoa da Koldoren hitzetan. Hemen ikus dezakezue ez dela Koldoren gustoko. Basarri, berriz, El día egunkari nazionalistatik La Voz de España egunkari nazionalistara pasatako gizona ere ez du gehiegi maite. Bi egunkariak nazionalistak ziren, baina lehena abertzalea, bigarrena española.

Egaña Rodin

Andoni Egaña herri txiki bateko plazan, txapeldun jada, kantatu aurretik erabat bertsoan murgilduta, pentsakor. Rodin bertsolaria. Ederra konparazioa, baina kasu honetan hezur-haragizko eskultura bat da.

Martin Ugalde

Donostian behin Martinek esan omen zion Euskaldunon Egunkaria behar genuela euskaldunok. Eta hori ilustratzeko Deia periodikuaren zuzendariorde zela gertatutakoa kontatu zion Martinek. Xalbador hil egin zen eta Ugaldek azalean "Xalbador hil da" jarri nahi zuen. Ez zuen gehiegi iraun titularrak. Zuzendaria, gazteleraduna, etorri zen galdezka ea nor zen Xalbador. Martinek erantzun zion bertsolari bat zela. "No es importante. Un bertsolari nunca merecerá la primera plana". Lazkao Txiki hil zenean, berriz, lehen plana izan zuen Euskaldunon Egunkarian.

Txirrita

Lehengo eta behin, nire kosetxako eskakizun bat: gaur bertan estreinatuko da Zinemaldian Camarón filmea. Nire lagun batek dioen bezala, gure Camarón da Txirrita. Aupa Etxebeste filmarekin berriro euskarazko pelikulak egiteari heldu diogun honetan, Txirritari buruzko filmea on bat ez legoke soberan.

Koldorekin jarraituko dut, zer da Txirrita gaur egun?: Altzan Txirrita kale bat da. Eta inguruko establezimendu askok hartu dute bertsolariaren izena, nahiz gehienek ez duten jakingo nor izan zen. Koldoren aitak ezagutu zuen. Eta haren fama gezurtatzeko, Txirritak, edanda zegoenean, planto egiten ziola bertsoa kantatzeari esan zigun; beharbada ez ziola zurrutari ezetz esango, baina edanda zegoela ez zuela bertsorik kantatzen. Aitak esaten omen zuen Txirritak ez zuela inoiz ez errespetuzko hitzik erabiltzen eta, beharbada horregatik, zakildu baino lehen bertsorik ez kantatzea erabakiko zukeen.

Etxahun-Iruri eta Villepin

Barkoxen, Herriko Etxearen paretan dago bertsolari hau gogoratzen duen plaka. Bandera frantsesa eta guzti. Halakorik ez omen dago Hegoaldean. Erran nahi baita, Hegoaldeko inongo Herriko Etxearen paretan ez dago bertsolariren bat gogoratzen duen plakarik.

Bertsolaritzak presentzia du gure geografian. Dominique de Villepin, egungo lehen ministro frantsesak, izan zuen horren berri 2004ko azaroan Iparraldeko arnotegi bat bisitatu zuenean.

Karlos Argiñano

Behin entzun omen zion perrexildunari saiatu omen dela noizbait telebista-saioan bertso bat botatzen, baina inoiz ez duela lortu. "Ez diot trukorik harrapatzen". Zergatik? Bertsolaria ez delako telebistako panpina. Bertsoa artea da, sukaldaritza berezia.

Ernest Lluch-Amarako Kultur Etxean gaur bukatuko da Hitzak egin gaitu ezer erakusketa. Bertsozale Elkarteak ekoitzitakoa, bertsolaritzari buruz eginiko lehena omen da. Gidoia Koldo Izagirrerena da eta Amets Arzallusek ere hartu du parte. Irailaren 7an egon zen bertso-saioan Amets, Peña eta Joxe Agirre aritu ziren, Laxaro Azkune gai-jartzaile lanetan. Hilaren 14an, berriz, Koldo Izagirrek ordu eta hogei minutuko hitzaldia, Bertsoa begian izenekoa, irakurri zuen. Datozen hilabeteetan hamaika herritan egongo da ikusgai erakusketa.

Irailaren hasiera ez da garairik onena kultur etxeetan horrelako ekimenak antolatzeko, baina ez genuen beste datarik. Dena den, aldez aurretiko aurrikuspenak gaindituak izan dira erakusketaren inguruan antolaturiko bi ekitaldietan.

Anoeta Estadioaren barrualdean dagoen kultur etxean lehenengo aldia da, oker ez banago, bertso-saio bat egiten dela eta ustekabe positiboa izan zen jendearen erantzuna. 70 bat lagun bildu ziren irailaren 7an. Bertsolariak gustura aritu ziren eta entzuleak ere ez ziren disgustora atera. Antolatzaileak zer esanik ez.

Koldo Izagirreren hitzaldia, berriz, nahi baino gutxiago azaldu da komunikabideetan. Ez dugu behar den bezala saltzen jakin? Hala ere, publiko fidela du idazleak eta inkondizional batzuk bai bildu zirela bera entzuteko prest.

Ez dut Koldoren nobelarik irakurri, baina bai leetu nuela, gustura leetu ere, Euskararen historia txikia Donostian (1998). Gero, Hasier Etxeberriak bost idazleekin egindako liburuan ageri den elkarrizketa eta Koldok prentsan publikaturiko zenbait artikulu ere jarraitu ditut.

Dena den, inoiz entzun gabe nengoen haren hitzaldirik eta aukera pasa den asteazkenean iritsi zen. Euskal Herriko geografian barrena ibili da Koldo hitzaldia prestatzeko eta, dirudienez, gasolina nahikoa gastatu du aurrera eta atzera. Bidaiaren helburua, bertsoa eta bertsolariei buruzko oroigarri, plaka eta eskulturak izan dira. Bertsoa gure geografian.

Aipatu zituen, besteak beste, Fito Rodríguez, Aitzol, Mitxelena bertsolaria, Oiartzungo Lekuona bertsolaria (kale-garbitzailea zena), Joseba Tapia, Sebastian Lizaso, Pierre Landais jesuita jakintsua, Xabier Amuriza, Oteiza, Anje Duhalde, Andoni Egaña, Martin Ugalde, Lazkao Txiki, Balentin Enbeita, Txirrita, Koldoren gurasoak, Bordel, Etxahun, Pello Mari Otaño, Joselu Geresta, Mattin, Amets Arzallus, Maddalen Lujanbio, Basarri, Xenpelar, Iparragirre, Joseba Zubimendi, Ramon Etxezarreta, Joxe Mari Lopetegi, Joxan Elosegi, Uztapide, Pako Aristi, Bilintx eta Karlos Argiñano.

Gutxi gora behera zer esan zuen jakin nahi duenak, biharko apuntea irakurri beharko du.

Zinemaldira noa, estreinakoz aurten.

Barkatuko didazue ateraldi xelebrea, baina ezin izan diot eutsi. Ibarretxe.com-en ondorengo izenburua duen oharra jarri zuten herenegun:

Lehendakariak Kolonbian hartuko du Simon Bolibarren Gurutze Handia

Ez, Ibarretxe jauna. Kanpoko gurutzerik ez hartu, nahikoa ditugu-eta hemengoak via-crucis amaiezinak egiteko.

Iturri, gurutziltzatua.

Ez dut astirik izan azken egun hauetan behar den bezala pentsatu eta zeozer idazteko blogosferaren izkin honetan. Halere, atzo eta gaur Anjel Lertxundi idazleak bitan aipatu du txoko hau eta gustura hartzen dira horrelako aipamenak.

Dagokionari: bloga eskatzen ari da Lertxundi, ozenki gainera. Eta Berriak ematen ez badio, saiatuko da beste norbait Anjelenak blog batean jasotzen.

Adibidez ni saiatuko naiz: Eibar.org-en seguru toki bat egingo dizugula.

Gurean ez baduzu nahi, Lertxundi jauna, aholku bat: jaso itzazu zure idatzi guztiak, behintzat prentsan publikatzen direnak, blog batean, webgune batean. Adibidez, Javier Ortizek egiten duen bezala (laster, gainera, blog bihurtuko den webgunea, antza denez).

Bitartean, gustura irakurriko ditut egunero Lertxundik Berrian publikatzen dituenak eta noizbehinka Argian publikatzen dituenak.

Mikel Iturria, blogaria.

Eskopetera

Harrikada

Eibartarra da Leire. Gaur ondorengoa bota du eibartarrak zerrendan "Irun-Hondarribi aldian esan ahal detsuen iraiñik gogorrena: eskopetera!! Hori esan deste behintzat. Berba horrek zorra, bollera, japuta, matxorra...esan nahi ei dau". Ah! Armaginen biloba da Leire.

Lotsagarria bai inguru horretan gertatzen dena. Irungoa naiz ni, baina arrarua, inoiz ez banaiz atera alardean. Azken urte hauetan, alarde-egunean (ekainaren 30ean), gurasoekin bazkaldu ondoren, joaten nintzen alarde mistoa ikustera. Aurten, berriz, ez dut ikusi. Datorren urtean joango naiz. Fijo.

Leireren berbek emakume batzuk atera nahi zutela esaten (eta egiten) hasi ziren garai haiek gogorarazi didate. Beti gogoratuko dut bizilagun batekin (ustez kabala) izandako eztabaida-hizketaldia. Ekaina zen. 1995-1997 urteak izango ziren (dedio, nola pasatzen den denbora). Atera zen gaia, tabernan geundela trago bat hartzen, portaleko bilera baten ondoren.

Nik- Zer kristo gertatuko da aurten alardearekin?

Bizilagunak- Ez dakit. Emakumeek atera nahi dute, baina, oso ondo dakigu zeintzuk diren.

N- Ah, bai? Zeintzuk dira ba? Hainbeste prolema al dago ba emakumeak ateratzeko?

B- Beitu, oso ondo ezagutzen ditut zeintzuk diren hauek. Bata separatua, bestia lesbiana eta hango hura ez-dakit-zer... Azken finean, hauei guztiei falta zaiena (albo batera eta bestera begiratzen du) zakil handi bat...

(Nire artean, bai, hirea, no-te-jode!!!).

Handik urte batera, berdintsu gertatu zen. Bizilagunen bilera izan genuen berriro ere eta Donostian egunero ibiltzen ohitua, Irungo giro txarra ahaztua nuen eta, zer bota behar nuen pentsatu gabe, berriro atera nuen gaia tabernan. Orduan, zakarrago mintzatu zen nire bizilaguna.

Urte haietan, festan edozeinek parte har dezala pentsatzen duten lagun batzuekin hizketan ari ginen egun batean. Ea nork entzun zuen astakeriarik handiena esaten hasi ginen. Ez dut gogoratzen zeinek irabazi zuen, baina bai gogoratzen dudala nik esandakoa:

"Nik entzun nion bati, ezin zuela bere konpainian emakume bat ametitu soldadu gisa, zeren eta bestela, parean ikusitakoan, txortan egiteko gogoa sortuko zitzaion eta bertan egitea beste erremediorik ez zuen izango".

Gauzak horrela zeuden momentu hartan. Ez dut uste asko aldatu direnik. Ertzainak daudelako babes handiago dute parte hartzaileek. Hori bai, baina ertzainen babesa egun batekoa da eta urte guztia bizi behar da bi herri horietan.

Udan erosi dut UEUk kaleratu duen Bidasoako Alardeak: Herria versus Hiria, baina ez dut oraindik irakurtzeko betarik izan. Nahi duenak hemen eros dezake

Luis Marianori ere marikoia deitu omen zioten Sanmartzial egunean duela makina bat urte, ile luzea zuelako. Gaur egun, herriak plaza bat eskaini dio kantariari, jaialdiak antolatzen dira bere izenean eta gizon maitatua da. Galdetzen baduzu, tradizionalisten alderdikoek esango dizute ez zela hainbesterako izan Luis Marianori gertatutakoa.

Hemendik urte batzuetara gaur alarde mistoaren aurka irainka ateratzen diren asko, lotsatu egingo dira eta ez dituzte aitortuko hamar urte hauetan egin dituzten barrabaskeriak. Esango dute ez zela hainbesterako edo beste batzuk zirela.

Aldatuko dira plastiko beltzezko garai ilun hauek, baina, a zer nolako irudia eskaintzen ari diren.

Hona hemen gustatu zaizkidan gaurko zenbait artikulu:

Bikilaren artikulua gaurko Berrian

Anjel Lertxundiren zutabea

Alberto Barandiaranen kontakizuna

Futbolaren inguruan ere denak balio du. Adibide bat, Alvaro Novo jokalari kordobesa fitxatu berri du Realak eta zenbait komunikabidek zabaldu dute gurean jokalaria iaz, Atlético Madrid-en jokatzen ez zuelako, gaixotu egin zela. Asteburuan, futbolistak gezurtatu zuen hori, ez duela inolako depresiorik izan eta zenbaitek zabaldutako zaborra zela adierazi zion periodiku bati.

Oraindik irakurri ez dudan El fracaso del periodismo deportivo analisia argitaratu du Juan Varelak 1, 2, 3 eta 4 zatitan. Prentsa horrek ez du izen onik, nahiz eta salduena eta jarraituena izan.

Foroak ez dira kirol prentsa, baina futbolsofoari irakurritakoa gogorarazi dit. Zubiaurre auziari buruz ari zela, gure lagunak zioen espero ez zuen tokian aurkitu zuela zentzuz beteriko iritzia. Eta non ez zuen espero zentzudunik?: DVk Realaren aktualitatea jarraitzeko dituen foroetan.

Oker ez banago, foro hauek bizitu ziren Realak, Astiazaranen garaian, realsociedad.com webgunean zituen foroak itxi zituenean. Eta itxi egin zituen bertan ematen ziren iritziak gero eta iraingarriagoak zirelako. Nork ireki zizkien ateak hango fanatikoei? DVk.

Abuztuko azken egunetan egon naiz kuxkuseatzen ditxosozko foro horietan. Denak ez dira artaburuak, baina askok oso gaizki idazten dutela albo batera utzita, irainez beteriko tokia da eta tonua ez zait batere gustatzen. Adibidez, Amorrorturi behin eta berriro Amoroto edo apaiza deitzea. Hori txorakeria da Novoren fitxaketa zela-eta, tontolapiko batek idatzitakoa irakurri nuenean: bere gaitza zela eta, Donostian eroetxetik gertu hartu beharko zuela etxebizitza zioen.

Hona hemen atzo zabaldutako diskusio bat, besteak beste euskaraz idazteari buruzkoa

Horrelako jendearekin nora goazen pentsatzen dut batzutan, ia horrelako jendea den nagusi gure herrian.

Hala ere, Gipuzkoako berripaperik salduenari kaka hori zabaltzeagatik eskerrak ematea ere otu zait, gora botatzen duen kaka hori gainera eroriko zaiolako halako batean.

New Orleans gogoan.

Gaur ere beste hirukote batekin nator. Bertol Brechten letrari musika jarri zion Mikel Laboak eta Gaberako aterbea dagoeneko euskal kantu klasiko dena sortu. New Orleans-eko anabasa gogoan, hortik abiatu zen atzo Amagoia Iban Berria periodikuan sinatu zuen Jiran. Txapela kentzeko modukoa iruditu zitzaidan. Hor azpian utzi dut.

Bide batez: ez al dago sarean Laboaren lanak modu egokian eta disketxearen webgunean baino modu osoagoan jasotzen duen webgunerik? Ez dut aurkitu.

Bai aurkitu dudala Musikaz Blai webgunean Laboa eta beste euskal kantarien letra mordoa. Hona hemen Gaberako aterbea

Aterpea

Kontatu didate, New Orleansen, Superdome pareko Liberty karrikaren kantoian, uda gorrian, behartsu batek une oro, jendeari otoi eskatzen, aterpea bilatzen duela biluzirik daudenentzat. Laboak aspaldi kantatu zuen: mundua ez da era hortan aldatzen, pertsonen hartu-emanak ez dira hobekitzen, zama aroa ez da hola laburtzen, baina pertsona batzuek ohea dute; aterpean ur hotzik ez, eta, beraiei zihoakien malura, karrikan ari da.

Kontatu didate, New Orleansen, etxalde erraldoi bateko atarian, uholde gorrian, dirudun batek etengabe, jendeari otoi eskatzen, laguntza espero zuela bere jabetzak ez galtzeko urak eraman zuen artean. Eta kontatu didate, New Orleansen, bateko eta besteko kaleetan, herio urdinean, soldaduek tiroka jendeari erantzunez harrapariak uxatzen dituztela hilotzak kaimanen bazka bihurtu diren une hauetan. Bushek beste behin kantatu du: egoera ez da hortan aldatzen, pertsonen hartu-emanak ez dira hobekitzen, zama aroa ez da hola laburtzen, baina pertsona batzuek beste gau batez jabetza dute; banketxean haize hotzik ez, eta, beraiei, zihoakien negua, karrikan hasi da.

Amagoia Iban

Gaur Javier Ortizen eguneko apuntea irakurri dut eta asko gustatu zait (kabroia forman dago) oporren ondorengo sindromearen definizioak: tiempo que tarda una persona medianamente lúcida en resignarse a su destino mediocre y dejarse vencer por los efectos anestésicos de la rutina.

Harrigarria da gizonak duen jarioa: 2000ko uztailaren bukaeran webgunea abiatu zuenetik, egunero idazten du apunteren bat.

Nik ezin dut. Ez dut gauza asko kontatzeko eta, garai honetan, inoiz baino formaz kanpo nago.

Gorputzari nahi duena egiten utzi behar ez zaionez, hasi beharko dut zeozer idazten eta Atxagari buruz egitea erabaki dut.

Atxaga egunak izan ziren abuztuaren 23 eta 24 EHU-UPVk antolatzen dituen Udako Ikastaroetan. Iaz ere egon zen Miramar jauregian eta gero Irunen eskaini zuen hitzaldia arratsalde euritsu batean. Egun hartan Mariasun Landa izan zen aurkezle lanetan aritu zena.

Aurten, abuztuaren 23an, Kutxak Andia kalean duen areto betean irakurketa publikoa egin zuen Bernardok. Gazteleraz, batez ere, aritu zen eta aurkezlea Harkaitz Cano izan zen.

Txorakeri bat da, baina grazia egin zidan harrapatu egin nuela Atxaga. Bere hitzaldian kontatu zuen Uruguayko ez dakit zein tokitan turista gisa paseatzen ari zela eta kalean edadetu batek gelditu zuela. Hasi zen gizona galdezka ea nongoa zen eta euskalduna zela entzundakoan, haren amona euskalduna zela eta honek ume garaian abesten zion Iparraldeko lo-kanta abestu zion aitonak. Iparraldeko kanta ezaguna da, baina nik ez dut izenburua gogoan.

Grazia egin zidan, zeren anekdota hori iaz kontatu zuen Atxagak Irunen. Hala ere, joan den astean ez zen horretaz akordatzen, eta uste zuen lehenengo aldiz kontatzen zuela jendaurrean Euskal Herrian.

Galdera-erantzunen txandan, Enkarni Genuak galdetu zion laster estreinatu behar den Obaba filmeari buruz. Uste dut asteasuarra pozik dagoela Armendarizek egin duen filmearekin. Hori da behintzat publikoki esaten duena.

Ni, behintzat, hasi naiz 1991 urtean EGA ateratzeko ikastaroan oso gustura irakurri nuen liburua berrirakurtzen. Camilo Lizardi erretorea, Albania, maistra, muskerra...

Ea nola azaltzen duen nafar zuzendariak liburu hori pantailan. Donostiako Zinemaldiaren sail ofizialean estreinatuko da filmea eta ez da oso aztia izan behar irabazteko hautagai nagusia dela jakiteko.

Hona hemen apustua: baietz irabazi Obabak Urrezko Maskorra?

Jokalarien beroketa ariketei ez nien kasu handirik egin, harmailetan zegoen giroak nire arreta bereganatu baitzuen. Hain maila oneko taldeak izanik, jokalariren bat ezagutu nuela uste nuen, baina, keba!, inor ere ez.

Zaleak

Epaileak hasiera eman zion norgehiagokari eta etxeko taldearen lehenengo erasoan konturatu nintzen nola pasa behar nuen partida guztia: beste taldearen zelaira behin pasaz gero, altxatu egiten dira zaleak. Gu ere bai, noski, bestela ezin jakin nola bukatzen den jokaldia. Area ertzera ailegatuz gero, chuta-chuta oihukatzen diote jokalariari. Ez badu asmatzen puta batzuk entzuten dira, nire belarriek ulertu ezin zituzten beste zenbait hitzekin batera. Hala ere, bai entenditu nuela zale baten erretolika etxeko jokalari batek huts egin zuen halako batean: Salvadorrera joateko eta ez bueltatzeko gomendatu zion. Horiz jantzitako epaileei ere esan zizkioten zenbait berba gozo, baina ezin asmatu zer.

Lehen zatiaren azken jokaldian gola sartu zuen etxeko taldeak, zaleen gozamenerako. Kanpoko taldearen atezainari petardoa bota zion kabroi batek eta bere burua zelai gainera erortzen utzi zuen kanpotarrak. Ez zen hainbesterako izan, dena dela, bigarren zatian normal-normal aritu baitzen.

Kazetariak

Partida hasteko gutxi falta zela, kazetari asko zegoen berdegunean, futbolariak elkarrizketatzen. Epaile nagusiak lehen (eta bigarren) zatiaren bukaera erabaki zuenean, ziztu bizian atera ziren ez dakit zenbat kazetari zuzeneko elkarrizketak egitera. Kamerak, mikroak, kableak, zer zen hura!

Futbola eta sailkapena

Futbolari dagokionez, ezer gutxi. Hurrengo egunean, Rioko prentsan irakurri nuen Flamengoren partidarik onena izan zela aurtengo txapelketan.

Lerro hauek idazten ditudanean 22 liga jardunaldi jokatu dira eta Abramovicen sukurtsala den Corinthians da lehena sailkapenean. Hala ere, Tevez argentinarra izar nagusi duen taldearekin berdinduta dago, 39 punturekin, Santos. Hau da, Real Madridek berriki fitxatu duen Robinhoren talde ohia, orain Luis Alberto realista kontratatu duena. Baina, 13. postuan dagoen taldeak 32 puntu ditu. Beraz, Europan baina berdintasun gehiago dago hango ligan.

Flamengo 18. postuan dabil, burua altxatu ezinik. Taulan gorago egon arren, Ponte Preta 9. da, Sao Paulokoak oso emaitza kaskarrak kateatu ditu Riotik pasa ondoren.

Bukatzeko, Realak fitxatu nahi duen Thiago Quirinoren Atletico Mineirok azken postua utzi du eta bi talde ditu atzetik une honetan.

Brasilen futbola erlijioa da. Erlijio nagusia? Seguraski. Rion lehenengo mailako futbol partida ikusteko aukera izan genuen, Flamengo 1 - Ponte Preta 0. Hala ere, pena izan zen Maracana estadioa obretan egotea, itxita. Beste estadio eskasagoan ikusi genuen. Onena giroa. Futbola, gutxi.

Copacabanako hondartzan geundela Marcelo izeneko gizon batek txangoak egiteko informazio-orria eman zigun. Besteak beste, futbol partida ikusteko aukera eskaintzen zigun. 50 real bakoitzak (kanbioa 2,89 eurotan dago). Irakurrita nuen garestiak izaten zirela txango horiek, partida ikusteko sarrera 15 realekoa dela kontutan hartuz. Eta hiri honetan egondako bi hoteletan 100 real eskatzen zituzten bertara eramateagatik. Marcelok prezio ona egin zigun eta 100 realengatik bi lagun eraman gintuzten estadiora (Copacabanatik 40 bat minutura), sarrera barne. Denbora-tarte hori gidari batekin egoten da taldea.

Eta taldea diot, zeren eta toreroek koadrila eramateko furgoneta txuri batean joan ginen 15 giri futbolera. Holandarrak gehienak, ingelesen bat eta bi euskaldun, gu geu.

Iritsi ginen Petrobas estadioaren inguruetara. Furgonetatik jaitsi eta denak, gregario onak bezala, gidariaren atzetik. Sarrerak erosi, poliziaren kontrol postuetatik pasa elastikoa jasoz (armarik ez izkutatzeko) eta hartu genuen gure tokia.

Petrobras petrolio enpresaren izena duen estadioa zaharra da. Tribuna nagusia bakarra da. Gainerakoak hiru grada prefabrikatu dira. Pentsatzen dut Maracana moldatu arte jarritakoak. Tribuna nagusiaren kontrako harmailetan eseri gara, goiko partean. Gidariak azaldu digu bi porterien atzeko fondoetan eseritzen direla bi torcida sutsuenak. Bakoitza fondo batean, harreman txarrak dituztelako. Lehenengo zatiaren bukaeran konturatu nintzen gure tribuna beraren eskuin izkinean Sao Paulotik etorritako 50en bat lagun zeudela, Ponte Preta taldearen zaleak. Espazio handia okupatzen zuten, hesiak albo batera eta polizia bestera.

Brasileiro edo Brasilerao txapelketa da urtearen bigarren seihilekoan jokatzen dutena Brasilgo talderik indartsuenek. 16. jardunaldi inguruan Sao Pauloko Ponte Petra da lider eta Flamengo atzeratu samar dabil, jaisteko arriskutik gertu. 35 milioi zale omen ditu Flamengok, Brasilen zale gehien biltzen dituen taldea. 22 talde daude A seriean eta bi jardunaldi jokatzen dira astero (asteazken-ostegunean bata, larunbat-igandean bestea). Telebistek partida gehienak (denak ez esateagatik) botatzen dituzte. Astelehen eta ostiraletan partidei buruzko laburpenak botatzen dituzte. Kirol kateetan kazetariz eta adituz osaturiko mahai-inguruak egoten dira.

Ikustekoa da nola mugitzen diren edari eta janari saltzaileak harmailetan barrena, gora eta behera, Rioko hondartzetan ibiliko balira bezala. Torero furgoneta aipatu dudanez, saltzaileen mugimendu horrek zezenplaza batera kontzerturen bat ikustera joandakoan ikusitakoa gogorarazi ninduen, han ere antzera zebiltzalako saltzaileak.

Edaria eta janaria saltzeaz aparte, kamisetak ere saltzen dituzte. Gure taldeko bi turistek erosi (eta jantzi) zituzten, argazkian ikus daitekeenez.

(Jarraituko du, luze aterako zait bestela).