e-gorblog

Hemen dira berriz ere, aurten hirugarrenez, Bilboko Mahatserrian Mikel Begoñaren kooordinaziopean egiten diren Parrapean Komiki Egunak. Nagusiki euskal komikiaren inguruan eta euskaraz izaten diren jardunaldiok martxan dira jada; aste honetan hasi ziren hainbat erakusketa eta ekitaldi gehienak hurrengo aste bukaeran izango dira, urriaren 27tik 29ra. Aurtengo jardunaldion protagonistak Antton Olariaga (berari emango zaio aurtengo Joseph Camino saria), Katalunia eta bereziki hango Cavall Fort komiki-aldizkaria, Irkus M. Zeberio eta Marlene Kraus egileak eta Xabiroi aldizkaria izango dira, garai honetan aterako diren euskarazko komiki-nobedadeekin batera.

Esan bezala, pasa den aste honetan hasi dira jardunaldiak, 18an ireki eta 29ra bitartean irekita egongo diren lau erakusketekin:

• Xabiroi aldizkaria: 11 urte (Santutxuko Udaltegia)
• Cavall Fort: 50 anys (Santutxuko Udaltegia)
• Wanne-Eickel Maturtene, Irkus M. Zeberio eta Marlene Kraus-en komikiak (Begoñako Udaltegia)
• Antton Olariaga: marra eta hitza (Begoñako Udal Liburutegia)

Pasa den aste honetan ere izan dira hainbat ekitaldi jardunaldion barruan: film laburren proiekzioak, zirkua, bertsolariak, musika eta dantza ekitaldiak... Eta aste honetan, ostegunetik aurrera, izango dira komiki ekitaldi gehienak. Hau da programazioa:

Osteguna 27

• 10:00etatik 13:30era (Begoñako Udaltegiko Liburutegia): Danbalahara! Euskal onomatopeiekin lanean komikiaren sormen eta edizioari buruzko tailerra Irkus M. Zeberio eta Marlene Kraus-ekin.
• 13:30ean (Begoñako Udaltegia): Wanne-Eickel Maturtene erakusketan bisita gidatua Irkus M. Zeberio eta Marlene Kraus egileekin.

Ostirala 28

• 10:00etatik 13:30era (Begoñako Udaltegiko Liburutegia): Danbalahara! Euskal onomatopeiekin lanean komikiaren sormen eta edizioari buruzko tailerra Irkus M. Zeberio eta Marlene Kraus-ekin.
• 19:00etan (Santutxuko Udaltegia): Cavall Fort y Xabiroi: trayectoria de dos publicaciones mahai-ingurua. Nik aurkeztuta, Merçe Canela (Cavall Fort-eko zuzendaria), Cristina Losantos (marrazkigilea), Oriol García (marrazkigilea) eta Dani Fano (Xabiroi-ko koordinatzailea) izango dira parte-hartzaileak. Amaitutakoan, bisita gidatua egingo da bi aldizkariei buruzko erakusketetan zehar.

Larunbata 29

• Goizean eta arratsaldean (Karmelo plaza): Euskal komikiaren azoka.
• 10:00etan (Santutxuko Udaltegia): Irakurle gaztetxoentzako komikien sotze- lana: gidoia, zirriborroak, tinta eta kolorea helduentzako tailer irekia, Cristina Losantos marrazkigilearen eskutik.
• 11:00etatik 14:00etara (Karmelo Plaza): Komiki-tailerrak ume eta gazteentzat, Amaia Ballesterosek emanak.
• 12:00etan (Karmelo Plaza): Antton Olariagari “Joseph Camino” sariaren emate-ekitaldia eta Antton Olariaga eta Asisko Urmenetaren arteko elkarrizketa.
• 12:30ean (Karmelo Plaza): Harkaitz Cano eta Iñaki Holgadoren Museo Bilduma komikiaren aurkezpena, Dani Fanok aurkeztuta eta egileak bertan direla.
• 16:00etatik 19:00etara (Karmelo Plaza): Komiki-tailerrak ume eta gazteentzat, Amaia Ballesterosek emanak.
• 17:30ean (Karmelo Plaza): Gregorio Muro Harriet eta Daniel Redondoren Jon eta Mirka komikiaren aurkezpena, Ion Iñaki Artetxek aurkeztuta eta egileak bertan direla.
• 18:00etan (Karmelo Plaza): Patrick Cothias, Patrice Ordas eta Jack Maniniren S.O.S. Lusitania komikiaren aurkezpena, Ion Iñaki Artetxek aurkeztuta eta Patrice Ordas eta Gregorio Muro argitaratzailea bertan direla.
• 18:00 (Karmelo Plaza): Bilboko Casal de Bilbao katalanen etxearen eskutik Castanyada (musika eta gaztainak banatzea).
• 19:00 (Karmelo Plaza): Toma Castaña! ipuin-kontaketa (LaRitual).
• 20:00 (Café Teatro La Nube): amaiera-ekitaldi gisa, Zirriborroka katalan eta euskal marrazkigileen arteko desafioa (Oriol García eta Sussana Martín vs. Ainara Azpiazu Axpi eta Joseba Larratxe Josevisky). Aurkezlea eta Dj: Amaia Pérez de Arriluzea.

Ikusten duzuenez, programa ezin interesgarriagoa da. Han ikusiko dugu elkar!

...Eta hasiko gara udazkeneko komikien berri ematen!

Gregorio Muroren Harriet argitaletxea, besteren artean, 80ko hamarkadan berak gidoitutako komikien edizio osoak berrargitaratzen ere ari da. Iaz Justin Hiriarten txanda izan zen, eta orain Daniel Redondok marraztutako Jon eta Mirka berreskuratu du. Gazteentzako zientzia fikziozko komiki hau abenturaz, robotez eta estralurtarrez betea dago. Serie honen lehen albuma bere garaian euskaraz ere atera zen, baina bigarrena ez zen hemen argitaratu, soilik Frantzian eta beste herrialde batzuetan, beraz euskal publikoarentzat berria da. Azkenik, klasiko hau osorik euskaraz!

Harriet argitaletxearen eskutik datorkigu Frantziako hiru albumeko SOS Lusitania seriearen edizio osoa ere, gidoia Patrick Cothias ezagunak (Les sept vies de l’épervier / Las siete vidas del gavilán sonatuaren gidoilaria) eta Patrice Ordasek eta marrazkiak Jack Maninik egindakoak dituena. 1915ean alemanek torpedoz erasotutako Lusitania itsasontziaren hondoratzearen gertaera historikoa kontatzen da, intrigaz betetako istorioan. Luxua horrelako lan bat euskaraz izatea!

Eta bukatzeko, Xabiroi aldizkarian atalka agertutako istorioen urteroko albuma ere atera da. Harkaitz Canok gidoilari gisa eta Iñaki Holgadok marrazkilari moduan osatzen duten tandemaren hirugarren istorioa da Museo bilduma, ikuskatzaile misteriotsu batek munduko museorik bitxienetan zehar egiten duen bidaia kontatzen duena. Egile bikotearen ohiko kalitate bikainarekin, jakina!

Bide batez, Harriet argitaletxearen bi komikien aurkezpena urriaren 19an egingo da Donostiako Komikigunean goizeko 11:00etan.

Hilabete honetan Donostian bi komiki-erakusketaz gozatzeko aukera izango dugu. Batetik, Komikigunean Euskal binetak 1894-2014 erakusketa dago ikusgai irailaren 26tik, eta urriaren 28ra arte egongo da zabalik. Duela bi urteko Parrapean jardunaldietarako prestatu zuen euskal komikigintzaren errepasoa egiten duen erakusketa ezin interesgarriago hau Mikel Begoñak (Komikeri blog ezinbestekoaren egileak), eta erakusketa Mikel berak gidatuta bisitatzeko parada izango da 20an arratsaldeko 19:00tan. Bestetik, Egiako Kultur Etxean Fantascity - Fantasiazko hiriak komikietan erakusketa ikus daiteke urriaren 3tik 38ra bitartean. Ikustera joan, merezi dute eta!

Udazken honetako komikien berri ematen hasi baino lehen, ekainean atera zen Altza Porruren berri ematea tokatzen zen. Jakoba Errekondo ezagunak iaz Argiarekin ateratako Bizi baratzea liburu arrakastatsuaren jarraipena edo osagarria da Altza Porru komiki hau. Hartan baratzezaintzari buruzko bere jakintza eta gomendioak bildu bazituen, beste honetan baratzearen inguruko bere testu ludiko-poetiko batzuk (eta Maialen Lujanbioren sarrera) badaude, baina batez ere baratzea gaitzat duten hainbat komikiz osatuta dago. Egile ugarik egin dituzte komikiok: Unai Iturriaga, Asisko, Iñaki Martiarena Mattin, Ainara Azpiazu Axpi, Zaldieroa, Unai Gaztelumendi, Antton Olariaga eta Joseba Larratxe Josevisky. On egin!

Durangoko Andragunea Emakumeon Topaguneak Emakumeak eta euskal komikigintza ikastaroa antolatu du. Urriaren 27tik abenduaren 22ra bitartean izango da, ostegunetan 17:00etatik 19:00etara. Skolastika Literatur Zerbitzuak zentroko Josune Muñoz izango da irakaslea, gai horretan benetako aditua. Interesgarria zinez!

Lehen bi ediziotan saioen erdia euskaraz egin ondoren eta azken kurtsoan saio guztiak gaztelaniaz izan eta gero, orain martxan jarri den kurtsoan, Intxaurrondo Kultur Etxeak antolatutako komiki-solasaldietako lau euskaraz izango dira berriz ere! Lehenengo urteetan Iosu Mitxelenak gidatzen zituen euskarazko saiook; orain neuri pasatu didate lekukoa.

Gaztelaniazko saioetaz, iaz bezala, Juan Manuel Díaz de Guereñu arduratuko da, eta ondoko lanak izango dituzte aztergai: urriaren 11an Cuento de una rata mala (Bryan Talbot), abenduaren 13an He visto ballenas (Javier de Isusi), otsailaren 14an Mis circunstancias (Lewis Trondheim), apirilaren 11 Historias del barrio (Gabi Beltrán eta Bartolomé Seguí) eta ekainaren 13an Intrusos (Adrian Tomine).

Euskaraz honako gai edota lan lan hauek izango ditugu solasgai:

• Azaroaren 8an, Iñaki Martiarena Mattinen Zarrakamalda lan atera berriaz arituko gara, Mattin bera gurekin izango delarik.
• Urtarrilaren 10ean euskal komikigintzaren historiaren errepasoa egingo dugu Iratxe Retolazarekin. Izan ere, hurrengo hilabeteetan Egungo euskal komikia eta literatura liburua argitaratuko du Iratxek.
• Martxoaren 14an Adur Larreak Gabriel Aresti - BioGrafikoa bere lanari buruz hitz egingo digu.
• Maiatzaren 9an Alan Moore eta Dave Gibbonsen Watchmen komikia aztertuko dugu, nire komikirik gustukoena.

Saio guztiak Intxaurrondo Kultur Etxean (Felix Gabilondo Plaza) izango dira arratsaldeko 19:00etan. Interesgarriak izango dira, agertu!

Iaz bezala, aurten ere Donostiako Komikiguneak 3 zangotako komiki-solasak antolatu ditu. Dani Fanok moderatutako hiru mahai-inguru hauetatik lehena ekainean izan zen (Literaturatik komikira, Harkaitz Cano, Patxi Zubizarreta eta Eider Rodriguezekin) eta pasatu egin zitzaidan hemen iragartzea... Baina hurrengo biak urriko bi larunbatetan izango dira. Lehenbizikoa urriaren 8an izango da, Oihua sarean: H28 aldizkari saretirikoa izenburuarekin eta Iñigo Astiz, Unai Iturriaga eta Patxi Gallego gonbidatuekin. Eta bigarrena urriaren 15ean, El trabajo del editor en el cómic gaiaren inguruan (gaztelaniaz), Fernando Tarancón (Astiberri), Joseba Basalo (Aleta) eta Mikel Soto (Txalaparta) editoreekin. Han ikusiko dugu elkar!

Urriaren amaieran izango dira berriz Mahatserriko Parrapean Komiki Egunak, aurten hirugarrenez. Programa osoaren berri emango dizuegu beranduxeago. Baina jardunaldi horiekin batera antolatzen den komiki-lehiaketa jada martxan denez, horren berri ematera gatozkizue gaurkoan.

III. Parrapean Komiki-Lehiaketan 14-17 urte bitarteko gazteek har dezakete parte, eta lanak euskaraz edo testurik gabekoak izan daitezke, bi orritakoak. Urriaren 14a arte dago aurkezteko denbora.

Informazio gehiago, goian estekatutako webgunean daukazue. Animatu, gazteak!

Joan den mendeko 80ko hamarkadan, autogestio, gaztetxe eta abarren urrezko garaian, komiki-elkarte ugari sortu ziren Euskal Herriko herrietan, fanzineak argitaratu eta bestelako ekitaldiak egiten zituztenak. Orduz geroztik elkarte haiek desagertzen joan dira eta bidean beste berriak ere sortu dira. Ondarroako Luterl kolektiboa da garai hartan jaiotakoetatik zutik dirauen bakarretakoa. Eta irauteaz harago, indartsu jarraitzen dute beraien egitekoan.

(Noticias taldeko Ortzadar gehigarrian 2016/02/16an argitaratutako artikuluaren jatorrizko extended bertsioa)

Ondarroako Luterl taldearen sorrera ez zen planifikatutako zerbait izan. 1983an hainbat komikizale elkartu eta beraiek egindako komikiekin erakusketa bat muntatu zuten. Hurrengo urtean lagun horiek berek fanzine bat atera zuten eta ondoren ekintza gehiago etorri ziren. Hori guztia gorpuztu egin behar, eta 1986an kultur talde gisa eratu ziren, Luterl izenarekin. Eta hala, lagun koadrila batek ia nahigabe hasitako ekimen hura, gaur egunera arte iritsi da. Garai hartatik iraun duen Euskal Herriko talde bakarretakoa da -bakarra ez bada-, eta ziurrenik daudenen artean bizitza luzekoena. Taldearen sortzaileetako eta arimetako bat den Ion Iñaki Artetxek dioskunez, “bai, garai haietan komiki-fanzineak edota komiki lehiaketak ugari izan ziren, baina uste dut gu garela ordutik gaurdaino iraun duen komiki zaletuen talde bakarra; fanzineei dagokienez, TMEO ere badago, geroago sortu zena, eta lehiaketa arloan Portugaleteko Udalak antolatzen duena da iraun duen bakanetakoa”.

“Uste dut gu garela ordutik gaurdaino iraun duen komiki zaletuen talde bakarra”

Ion Iñakiren arabera, taldekideak 10 inguru izan dira, baina “gure ibilbidean zehar jende askoren laguntza izan dugu gure ekimenak aurrera eramateko”. Kontatu digunez, gauza ugari eta anitzak egin dituzte 33 urte hauetan, eta beraien jarduera nagusiki euskaraz da. Ondarroako Komiki Jardunaldiak 18 alditan egin dituzte, azkena aurtengo urtarrilean bertan. Bere garaian, 3 komiki-lehiaketa ere egin zituzten Udalaren laguntzarekin. Kartzelan sortutako artelanen 6 erakusketa ere egin dituzte. Eta ezin konta ahala bestelako erakusketa, tailer, aurkezpen, emanaldi...

Esparru lokalaz haragoko argitalpenak

Luterl elkartearen ezaugarri nagusietako bat bere argitalpenak dira. 80ko hamarkadako beste elkarteak bezala, fanzinegintzan aritu ziren ia sorreratik. “Lehen erakusketaren hurrengo urtean Globho fanzinearen lehen zenbakia kaleratu genuen”, dio Artetxek. Haren seme bastardoa deitzen duten Globhito (beraien ekintzen berri ematen duen berripapera dena) gaur egun ateratzen jarraitzen dute. Globhorma aldizkari murala ere egin zuten garai batean, pareta batean marrazten zen fanzine erraldoia. Eta beraiek emandako komiki-ikastaroetan egindako lanak Spantabiejas eta Marxekota argitalpenetan bildu zituzten.

Argazkia: Luterl

Baina beraien argitalpen-jarduerak esparru lokala eta fanzineen formatua (grapatu eta fotokopiatutako zuri-beltzezko orriak) gainditzen du. Hainbat komiki argitaratu dituzte album formatuan eta plaza ezberdinetan saldu, hala nola Getxoko Komiki Azokan, non urtero jartzen duten standa. Globhosonda bilduman Ondarroako komikigileen hainbat lan argitaratu dituzte: Kirmen Uribe eta Josu Aranbarriren Le blist - Bilduma bat (Uriberen lehen argitalpena omen dena), Austin Agirretxearen Barregarri, Ion Iñaki Artetxeren Azken mohikanoak hemen gaude eta Ion Iñaki Artetxe eta Kaiet Bengoetxearen Euskoman – Izan ala ez izan. Eta beste egile batzuenak ere argitaratu izan dituzte, esaterako Josu Garalderen Itxasoko deabruak edota kultuzkoa bihurtu den Kapitan Kaoporrex – Relatos de bajamar, Rober Garayrena.

Ez da gutxi egin dutena, ez horixe! Baina ez dute haatik uzteko asmorik. Artetxeren esanetan, komikiaren munduak jarraitzen duen artean, beraiek ere ahal duten neurrian jarraitzeko asmo irmoa dute. James Fenimore Cooper-en eleberrikoak ez bezala, azken mohikano hauen amaiera ez da oraingoz iritsiko.

Euskal komikigileak ez dira ahuntzaren gauerdiko eztula, ez horixe! Hemen kaleratzen dituzten lanez gain, nazioarteko merkatu gogorrenetan ere argitaratzen dituzte komikiak, arrakastaz gainera! Eta bestela, ikusi azkenaldian argia ikusi dutenak.

Mikel Begoña gidoilariak eta Iñaket marrazkilariak zenbait komiki argitaratu dituzte Espainian eta Frantzian: Tristísima ceniza - Un tebeo de Robert Capa en Bilbao, El pico de los cuervos - Matar a Franco, Le bec des corbeaux – Abattre Franco... Beraien azken lana da Ötzi - Por un puñado de ámbar, iaz Norma argitaletxeak atera zuena. Berriki italiarrez ere atera du Barta argitaletxeak, Ötzi - Per un pugno di ambra izenburupean, eta Ötzi bera dagoen Hego Tirolgo museoaren bedeinkapenarekin! Eta irailerako, bigarren atala aterako dute berriz Normarekin, El bueno, el feo y el tuerto.

Arthus Trivium 1 – Les anges de Nostradamus albumean, Nostradamus igarle ezagunak bere ikuskari-botereak eta hiru zaldun dizipulu baliatzen ditu bere garaiko arazoak eta okerrak konpontzeko. Arthus Trivium da dizipulu horietako bat, mistizismo, sorginkeria eta emozioz betetako abenturak biziko dituena. Rauleren gidoia maisutasunez marraztu du Juan Luis Landak Arthus-en lehen abentura honetan, Les anges de Nostradamus, eta izugarrizko arrakasta izaten ari da Frantzian Dargaud etxearekin: hainbat astez komiki salduenen artean izan da, eta salduena izatera ere iritsi da! Eta hori ez da batere erraza, han asko argitaratzen baita eta oso ona... Jakina, hurrengo tomoa ere bidean da, eta beste hainbat herrialdetan ere argitaratuko da. Zorionak, Juan Luis!

Frantzian jarraituta, Lehen Mundu Gerrako batailarik luzeena eta gogorrenetako bat izan zen Verdungo gudua. 1916 urtea ia osorik iraun zuen, 250.000 hildako eta 500.000 zauritu baino gehiago izan ziren. Ekitaldi ugari ari dira egiten haren mendeurrena gogorarazteko, eta horien artean dago Grand Angle argitaletxea ateratzen ari den komiki saila. Jean-Yves Le Naouren gidoia lantzeko, Marko hautatu dute storyboard-a egiteko eta Iñaki Holgado irudiak marrazteko. Lehen albuma, Verdun 1 – Avant l'orage, salmenta oso onak izaten ari da.

Azkenik, Xabiroirentzat Kortsarioen ostatua albuma marraztutako Guillermo Gonzalezek ere Frantzian komiki bat argitaratu du. Le chevalier à la licorne du izenburua (Adarbakarraren zalduna alegia) Stéphane Piatzszeken gidoia duen eta Soleil argitaletxeak atera duen album honek, eta Erdi Aroko frantsesen eta ingelesen arteko gerrak eta mitologia ditu gaitzat.