Zanga (Morus bassanus), euskal izenak kostaldeko herrietan: broju, glope, kofre, kopla...
Zanga, kopra, glopea, brojua.
Zanga (Morus bassanus) dugu gure kostaldeko itsas hegaztirik eder eta handienetakoa. Pelikanoen talde berekoa da (Pelekaniformea). Metro beteko garaiera du eta 1,75 metroko hego-zabalera.
Itsasoan edo kostaldean ikusiz gero ez dago zalantzarako tarterik. Bere hego-zabalera handia, buztan bereizgarria, mokoa, buru horia, hego-mutur beltzak... ez dago zanga beste hegazti batekin nahasterik.
Urteko gazteak nabarrak dira; heldu ahala, lumak argitzen doaz eta ale gazteetan luma zuri eta ilunak nahasten dira. Helduak erabat zuri-horixkak dira, hego-mutur beltzak izan ezik.
Atlantiko iparraldean kumatzen dute gehienek, baina gure inguruan sarri-sarri ikusten dira, batez ere urritik martxora bitartean, euren kumaldi-sasoitik kanpo.
Hegazti ezaguna, hortaz, gure kostaldean, hainbat izen hartzen dituena eskualdearen eta herriaren arabera (ikusi Txoriak.eus webgunean):
- Kofra, kopra: Bermeo, Mundaka, Elantxobe, Ondarroa, Mutriku
- Kopla: Lekeitio, Ispaster
- Glope: Getaria, Zarautz
- Zanga: Orio, Donostia, Pasaia
- Broku, broju: Hondarribia, Ziburu
- Broina?: Hondarribian?
Izen horien jatorriari dagokionez, badirudi gehienak erdarazko cofreren maileguak izan daitezkeela. Halaxe deitzen zitzaion Asturies-Cantabria inguruan hegazti honi (Bernis, 1994) eta horren eraldaketak dira, itxura guztiaren arabera, Euskal Herrian entzun ditzakegun gehienak: cofre > kopre > kople > *gople > glope (beharbada, baita Hondarribia-Ziburuko broku ere).
Zanga gaztea, urtean bertan jaiotakoa. Lehenengo urtean erabat arreak dira. Hurrengo 2-3 urteetan zuritzen joango dira, helduen itxura hartu arte.
Zanga heldua. Ez dago beste itsas hegazti batekin nahasterik.
Zangak, brojuak edo glopeak arrantzaleak dira. Itsasoan bizi dira, bertan elikatuz.
Zanga edo kofra gaztea, oraindik ale helduen luma zuri dirdiratsuak lortu ez dituena.
Zangak arrantzan ikustea espektakularra da. 10-15 metro ingurura igotzen dira, une batez orekan gelditzen dira, harrapakinak non dauden begira, eta raus! egingo dute murgil, arraina harrapatzeko.
