'Xylocopa violacea', erle edo erlastar zurgina (edo arotza)
Xylocopa violacea erlastar zurgina
Burrundarak baino bere tamainak erakarri gintuan. Eiherelarreko tabernan (Garazi, Nafarroa Beherea) garagardoa edaten eta pare parean agertu zitzaigun euli koloreko eta kakalardo neurriko erle hau. Erlea baino, begira behintzat, erlastarra edo erlemandoa da gehiago, bere gorputz sendoa eta neurri handia ikusita.
Izan ere, Europan daukagun erleen artean handienetakoa da Xylocopa violacea erle mandoa, Xylocopa generoko espezierik arruntenetakoa dena. Bere generoko kide gehienek bezala, Xylocopa violaceak ere hildako egurrean egiten du bere habia eta bertan erruten arrautzak. Itxurak itxura, lasai-lasaia da eta nekez erasoko dizu, ezta zirikatuta ere.
Negua lotan igaro ondoren, udaberri erdi-amaieran azaltzen dira eta udan bikote bila aritzen, euren habiak egin eta arrautzak bertan jartzeko. Emeak zurean egingo du habia eta hortik datorkio bere izena inguruko hizkuntza gehienetan: carpentier bee, abejorro carpintero, abella de la fusta, abeilles charpentières...
Euskaraz ez dut aurkitu izen arruntik espezie honentzat, baina guretzat ere egokia ematen du erle zurgina edo erlastar zurgina (arotza?) izenak. Baina, erlea edo erlastarra? Euskalterm begiratuta, "erlastar" izena batez ere Bombus generoarekin lotzen da (Wikipedian bezalaxe), baina azalpen zabalagoa ere badakar, nekazaritzako hiztegian: "Erlearen familiako intsektua, hura baino handiagoa eta iletsuagoa". Hori ikusita, nik uste egokia dela erlastar izendatzea Xylocopa generoko erle mando hau, iletsua izan ez arren.
Xylocopa violacea.
