Hitzei mugak ipini behar hori

Santi Leonek ere antzeko zerbait izan du mintzagai aste honetan bertan. Euskara "estua" darabilgu; euskara "estua" irakasten dugu. Meharra, mugatua, llaburra.

Horregatik ez dut ulertzen oraindik ere muga gehiago jarri behar hori. Adibidez, Hiztegi Batuan zein sarri jartzen zaien euskalki baten marka berba batzuei (eta batzuetan, gainera, neurriz kanpo). Hau Bizk. da; beste hori Naf.; hurrengoa Zub. Nolabait esanez, horiek hiztegi batukoak direla, bai, baina baina! Kontuz, badaezpada ere.

Esan beharrik ez dago, Gip. marka oso bakan agertuko zaigula; gehixeago Naf.; mooordoa Bizk. eta Ipar. (oso bilaketa azkar eta azalekoan: Gip.: 182; Naf.: 363; Bizk.: 995; Ipar.: 2674). Hiztegi osoaren %12 inguru.

Zergatik mugatu behar hori? Eta are gehiago: zergatik murriztu hitzen benetako erabilera-eremua? Izan ere: zergatik dira bizkaiera (eta hortaz, Gipuzkoan kontuz erabili beharrekoak) hur (gertu, hurbil), txikot (soka lodia), sastar (zabor; eskas, txar), edo dandarrez (arrastaka); zergatik Bizk. marka, Gipuzkoa erdialdean ere erabiltzen badira?

Eta zergatik da kardantxilo Bizk. eta ez Karnaba Gip.?

Zergatik darama Ipar. marka heia hitzak (atzoko #GaurkoHitza), Nafarroako eta Gipuzkoako zenbait eskualdetan erabiltzen bada? (besteak beste, Urolan, Beterrin, Txingudi buelta osoan,... eta Nafarroa iparraldean). Zuberoan beste bai, bederen, Gipuzkoan edo Nafarroan.

Zergatik euskara "estutu" beharra?

Tira. Jakin badakit lehenago ere eztabaidatu izan dela hau guztiau. Marka horiek erabili edo ez; Hiztegi Batuan adierazten den informazio hori baliagarria ote den ala oztopo (baliagarria ere bada eta!). Euskaltzaindiak ere, Hiztegi Batuaren Argibideetan garbi esaten du hitzok edonork/edonon erabiltzeko modukoak direla ("nori bere senak agintzen dion eran"). Baina garbi ote dugu hiztunok? Garbi ote dugu euskara estu hori erabiltzen, mintzatzen, idazten, transmititzen, ikasten eta irakasten dugunok? Edo beldurrez hartzen ditugu hitzok? (edo asko jota, exotismo bila ari garenean?).

Holaxe ba! Purrustada (Bizk. eta Gip.) txiki bat, periferiatik. Badakizue, bazterrekoen mainak ((gral.; Dv, H; -añ- Lar, Añ, H). Ref.: A; Etxba Eib; Asp Leiz2 (mañe); Elexp Berg (maiña)).

A! Guzti honen errudun Maite Goñi da, txio honen ondorioz etorri direlako goiko hitzok: "#gaurkohitza 'heia' da. Iparraldeko hitza ei da. Ezagutzen zenuen? http://shar.es/dMEGQ". Iparraldekoa? Azpeitian bertan ere entzun izan dut, barren!

Zabal ditzagun leihoak eta egin dezatela hegan kardantxori eta karnabek, txolarre eta hormatxoriek.