Asier Illarramendik oso gutxi du guisantetik
Atzo jakin nuen, Marca egunkarian argitaratutako albiste honen bidez, Asier Illarramendiri "el guisante" deitzekotan dabiltzala Espainiako hiriburuko prentsa. El Cebolla Rodríguez edo El Conejo Saviola bezala, El guisante Illarra bataiatu nahi dute mutrikuarra, Hegoamerikako jokalarien tradizioaren harira.
Alderdi soziolinguistikotik ere mereziko luke komentarioren bat albisteak (inperiokoen betiko leloa: "¿y qué quiere decir tu nombre en castellano?"), baina linguistikotik ekingo diot nik. Izan ere, Illarramendi ez baita monte de guisantes, txilarra hazten den lurra baizik. Txillardegiren pareko, nolabait esateko.
Egia da, bai, ilar hitzaren lehenengo adiera nabarmena dela: erdarazko guisante edo petit pois esan gura du (eta zenbait eskualdetan, baita babarruna ere).
Baina bigarren adiera bat ere badu euskalki eta hizkera batzuetan, OEH-en ere aurki daitekeena: brezo / bruyere. Izan ere, euskara batuan "txilar" darabilgun landareak beste makinatxo bat aldaera ere baditu euskaraz ondo zabaldu eta dokumentatuta, besteak beste, ilar, iñar, kiñar, giñar, killar, txilar... (batzuetan baita -a itsatsiarekin ere, illarria, kiñarria... IllarrAmendi abizenean legez). Ikus Bergarako eta Eibarko adibideak, esate baterako.
Illarramendiren oinarrian ere horixe dagoela esango nuke, txilarra (eta ez ilar lekaria), zalantza gutxirekin. Koldo Mitxelenak ere horrela dakar bere "Apellidos vascos" liburuan, antzeko beste zenbait abizenekin batera (Ilardui, Iraragorri, Ilhardoy, Iñarrairaegi, Ilarregi,...).
Hortaz: Illarramendik ez duela zerikusirik ilarrekin, txilarrarekin baizik.
Resumen en cristiano para lectores de Marca: Illarramendi quiere decir brezal o monte de brezos. Nada que ver con los guisantes. Saludos cordiales.
