Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Eibartik / "El día de mañana" (Ignacio Martínez Pisón, 2011)

"El día de mañana" (Ignacio Martínez Pisón, 2011)

Asier Sarasua 2019/01/06 15:40

Liburu ona, erakargarri eta interesgarria, "El día de mañana" (Seix Barral, 2011). Justo Gil Telloren bizitzaren zati bat kontatzen digu, 1960-1980 bitartekoa. Aragoiko herrixka batetik Bartzelonara heldutako txarnego koitadua izatetik, nola hasten den gizarte geruzetan igotzen (edo igo nahian) eta zelan amaitzen duen poliziaren txibato izaten.

Kontakizuna ez dugu jasoko narratzailearen eskutik, Justo Gil ezagutu zuten 12 pertsonaren lekukotasunen bitartez baizik, lehen pertsonan eta "biltzaile" lana egiten duen norbaiten aurrean ahoz kontatua. Narrazio kaleidoskopiko honen bitartez, Justoren bizitza ez ezik, Bartzelonako garai hartako giro soziopolikoa ere ezagutuko dugu, tardo-frankismoa eta trantsizio hasierarena, alegia.

Hori ez ezik, 12 narratzaile horien bizitza edo bizitza-adabakiak ere ezagutuko ditugu, garai hartako bizitzaren ikuspegi osoagoa jasotzeko: Carme Terrasako gaztearena, enpresa handi batean lanean aritu zen auzo pobre bateko Elvirarena, hospizio batean hazi eta polizia komisario bihurtutako Mateorena, eta abar. Ahots ugari, ahots ezberdinak. Senideak, lagunak, neskalagunak, poliziak, aktibistak,... Martinez de Pisonek hango eta hemengo lekukoen kontakizunak ekarriko dizkigu, eleberri koral eta punta ugarikoa eraikiz. Izan ere, zenbat aurpegi ditu pertsona batek? Bat, hiru, lau, zazpi? Ezagutu dezakegu pertsona bat benetan zelakoa den?

Eleberriaren bukaeran, irakurleak ere, seguru asko, ez du erabat ezagutuko Justo Gil Tello nolakoa zen, baina nahiko ondo ulertuko du zer nahi zuen, zergatik hartu zituen hartu zituen erabakiak, eta zer dela eta amaitu zuen amaitu zuen moduan.

Asmo handiko liburua da "El día de mañana", osoa, sendoa, geruza askokoa. Ez, baina, bereziki astun edo irakurtzeko zaila. Arintasunez irakurtzen da, ondo idatzia eta erritmo handikoa baita, larregiko hornidurarik gabea, orain gazi eta gero gozo, pertsonaia eta anekdota ugariz jantzia.

Nik neuk, behintzat, gustura irakurri dut. Liburuak arazo handi bi dituen arren, nire ustez. Batetik, bi protagonista nagusien arteko erlazioa (Justo konfidentearen eta Carme gaztearen artekoa), ez da erabat sinesgarria. Edo ez zaigu sinesgarri egiten, gehienbat Justori buruz dakigun guztia jakin eta gero. Bestetik, eta hau da liburuari etengabe somatu diodan hutsune nabarmenena, 12 lekukoen ahotsa (hitz egiteko eta espresatzeko modua, joskera...) oso antzekoa da, ez dago ñabardurarik, ez dago ia alderik batetik bestera. Eta, gainera, euren kontakizuna osoegia da, datu eta zehaztasunez beteegia, ahoz jasotako lekukotzetan nekez lortzen dena. Kontakizuna "borobilegia" dela, alegia.

Tira badirudi egurra ematen ari naizela, baina ezta hurrik eman ere. Liburu eder eta interesgarria iruditu zait Pisonen hau. #datsegit eta #dagomendat.

Orain jakin dut telesail bat ere egin duela Movistarrek duela gutxi. Trailerra ikusita, esango nuke eleberriaren egokitzapen "epela" dela, protagonistaren ikuspegi dexente goxoagoa emanez.

 

El día de mañana. Ignacio Martínez de Pisón. (Seix Barral, 2011).

Si, éramos medio parientes, dice Martín Tello. Pero es que en los pueblos todos son parientes o medio parientes. Mi padre y su madre se apellidaban igual y, aunque no sabían de dónde les venía el parentesco, entre ello se llamaban primos. ¡Prima, tráeme esto!, ¡primo, tráeme lo otro! Pero mis primos de verdad no eran ellos, sino los hijos de mi tío Guillermo y mi tío Evaristo. Cuando nos vinimos, nos vinimos todos: mi tío Guillermo con su mujer y sus cuatro hijos, mi tío Evaristo con la suya y las dos chicas, mis padres conmigo y con mis hermanas. (…) Así que metimos todo lo que pudimos en los carros y nos echamos a la carretera. Tardamos cuatro días en llegar a Barcelona.

........

Para entonces ya me había dado cuenta de que Justo no pertenecía a la misma clase que los Nebot, dice Elvira Solé. Esas cosas se notan: un gesto inadecuado, una sonrisita servil, una pequeña vacilación… Durante un tiempo, viéndole hablar con el señor Nebot a la salida de la iglesia, me había parecido un joven extremadamente atento. Ahora comprendía que lo suyo no era atención. Lo suyo era un constante estar alerta, al acecho de la oportunidad. Como los perros cazadores.

......

Para nosotros era el Rata, simplemente el Rata, dice Mateo Moreno. No sé de dónde le venía el apodo, pero la verdad es que le pegaba, quién sabe si por esa mirada inquieta que tenía o por el pelo algo encrespado o por su manera de moverse, cautelosa, solapada. Vete a saber. De todas formas, con la gente como él siempre usábamos apodos, y cuando digo la gente como él me refiero a los colaboradores, es decir, a los confidentes, a los chivatos, a los membrillos. Para nosotros era el Rata, y yo mismo tardé bastante tiempo en empezar a llamarle por su nombre. Justo no era un confidente de la Brigada Social; Justo era mi confidente.

etiketak: liburuak
Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Zenbat dira hogei ken bi? (idatzi zenbakiz)
Erantzuna:
Aurkezpena

Eibar, Euskalkiak, Natura, Etnografia

Asier Sarasua Aranberri

Eibar, 1969. Naturzalea txikitatik; txorizalea joan zen mendetik; euskaltzalea betidanik. Sasibiologoa eta sasifilologoa. Txoriak ez ezik, txori-izenak ere behatzen ditut han-hemen. Blogroll ibiltari bat ere banaiz.

..........................

Blog honetako testu original guztien lizentzia: Creative Commons by-sa.

Somerights20

..........................

Blog honetako gai nagusiak

Sarean

Asier Sarasua Aranberri Twitter

Asier Sarasua Aranberri Flickr

Asier Sarasua Aranberri Facebook

Liburu eta proiektuak
Lehen Hitza Euskaraz