"El camino" (Miguel Delibes, 1950)
Umetan eta gaztetan orain baino askoz-askoz gehiago irakurtzen nuen. Esku artean harrapatzen nuen guztia irensten nuen. Eta irakurritakoak eragin handia zeukan nigan; esango nuke nire izaeran eta nortasunean ere eragin izan dutela. Liburu horien artean badira barren-barrenean sartuta ditudan hainbat. Orain, 40 urterekin, liburuok berriro irakurtzeko gogoa izaten dut, baina beldur ere banaiz, ea gaztaroko xarma galduko ote duten (batzuekin gertatu zaidalako).
Delibes hil berri, "El camino" berriro irakurtzea erabaki nuen. Hasierako beldurrak berehala uxatu zizkidan Daniel "El mochuelok". Zelako gustura irakurri dudan. Egia esateko, Delibesek erraza dauka liburu honekin nire arreta bereganatzea: herri txiki bateko bizimodua, 1940. hamarkadan girotua, naturaren eta hegaztien inguruko aipamen ugari,... ahotsak.com proiekturako moduko lekukotasuna. :-) Wikipediak nahiko ondo biltzen ditu liburuaren ingurukoak.
Liburu ederra da "El camino", erabat gomendagarria. Delibesen lanik gehienak bezalaxe. Maite dut bere idazkera, landu bezain argia, zuzen bezain dotorea; maite ditut bere pertsonaiak; maite dut bere prosa poetikoa eta gaztelania sendoa. Lasai eta ozen irakurtzeko liburua da "El camino", parrafoz parrafo dastatu eta gozatzekoa, lehenengo esaldi ederretik hasita: "Las cosas podían haber sucedido de cualquier otra manera y, sin embargo, sucedieron así". Neurri batean Atxagarekin gertatzen zaidan berbera gertatzen zait Delibesekin, eta "El camino" ere "Soinujolearen semea" eleberriarekin parekatuko nuke. Biak ere biak ezinbesteko erreferentzia niretzat.
Delibesen liburuak ez ezik, Delibes bera ere asko apreziatu izan dut beti. Gizon apala eta zentzuzkoa, konfidantza ematen duten horietakoa. Bere heriotza dela eta hainbat artikulu kaleratu dira bere literaturaz eta bizitzaz; Antonio Muñoz Molinaren hau irakurri nuen, esate baterako, Delibes a lo lejos; uste dut ondo islatzen duela zer den Delibes eta bere lana.
Joxe Arantzabali irakurri nion Delibes dela gaztelaniaz gehien irakurri duen idazlea; eta konturatu nintzen nire kasuan ere horrela dela. Eta irakurtzen jarraituko dut. Aste honetan bere beste liburu bi erosi ditut. Presaz nago etxean jaso eta irakurtzen hasteko.
