Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Eibartik / Beruak jotako frutabatzaile (P. pyrrhula) gaztia topatu genduanekua

Beruak jotako frutabatzaile (P. pyrrhula) gaztia topatu genduanekua

Asier Sarasua 2019/07/19 08:45
Seguru gogoratzen dozuela orain dala aste batzuetako beroaldixa. Sargori erria egin zeban egun batzuetan, eta hara nun topatu genduan frutabatzaille gaztia beruak ittota.

Frutabatzailliak (gailupa, Pyrrhula pyrrhula) baso umeletan bizi dira eta leku freskuak gustatzen jakuez. Herrigunietan be gitxittan ikusten dira, ez dira eta asfaltozaliak. Hartara, normala beruak jotako txori ar gazte hau iparra galduta ibiltzia. Lurrian topatu genduan, Eibar erdixan, porlan gaiñian geldi-geldi, kopin bat edo fosil lumatsua zirudixala. Arnas estuka. Erdi-hilda.

"Honenak ein jok!", pentsatu genduan, baina kerizpera eruan eta berpizten ahalegindu giñan. Leku frexko moduko batera eruan, ur pixkat emon, lasai-lasai laga,... eta kostau bajakon be, gure pozerako, berrindartu zan txikixa eta ordu bete ingurura hantxe juan zan hegan.

 

Frutabatzaillia (gailupa, P. pyrrhula)

Gure basuetako biztanlia da gailupa edo frutabatzaillia (hementxe txori honen izen mordoxkia, Txoriak.eus webgunian). Europa osuan bizi da, zuhaizti eta basuetan, baina lurralderik beruenetan nekez ikusten da (Euskal Herriko hegoaldian, esate baterako).

Frutabatzailea (gailupa, Pyrrhula pyrrhula) - 02

Fringiliduen familixakua da, kardantxillo eta paranden taldekua. Ez hain kantari ona, ostera; fiuu motel eta melankolikotxo batzuk besterik ez dittu botatzen gehixenetan. Arra kolore bizi ederretakua da (burubaltz, papargorri, hegourdin, orban zurixekin); emia dexente apalagua kolorez. Bixak be ederrak, pottokuak, euren begi baltz ilunekin eta hazixak txikitzeko darabilen moko lodi-motzakin. Bata ikusten badozu, bestia be inguruan ibiliko da, gehixenetan alkarren onduan dabizelako ar-emiak.

Ixil samarrak dira, eta ez ugariegixak, baina ez da zaila frutabatzailliak ikustia Euskal Herriko eskualderik gehixenetan, lotsabako samarrak be badira eta.

Frutarbolen ernamun eta pipittak jaten amorratua da gero, frutabatzaillia. Izan albertxigo, frixku, okaran edo txori-keixa, txori txiki honek goittik behera lumatuko dittu topatzen dittuan frutarbola guztiak. Bestela, hazixak, lorak eta frutak be jaten dittu, urte-sasoian arabera.

Izena be hortitxik jaso dau herririk gehixenetan, bere zaletasun horretatik: brisko-txori, frutabatzaile, hazibatzaile, lorebatzaile, lorejale, loretxori, mertxika-txori, motabatzaile, motatxori, muxikatxori, pipitajale... edo baitta bere papar gorri deigarrixagaittik be: azpigorri, neguta gorri, paranda gorri, txorigorri, eta abar.

Hamentxe, Roberto Isasi zanari jasotako pasarte txiki bat: "Joe! Honek frutabatzailliok... Basarrittarrak jetsek amorro bat...! Loria jaten jok horrek, udabarrixan melokotoiak loran, eta honek, "ttuk-ttuk", dana barrura. Eta kardua be bai. Nik txakurrak dakarazen lekuan, han karduak urten, eta frutabatzailliak beti han dagozak".

Frutabatzailea (gailupa, Pyrrhula pyrrhula) - 03

Frutabatzailea (gailupa, Pyrrhula pyrrhula) - 01

Frutabatzailea (gailupa, Pyrrhula pyrrhula) - 04



Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Zenbat dira hogei ken bi? (idatzi zenbakiz)
Erantzuna:
Aurkezpena

Eibar, Euskalkiak, Natura, Etnografia

Asier Sarasua Aranberri

Eibar, 1969. Naturzalea txikitatik; txorizalea joan zen mendetik; euskaltzalea betidanik. Sasibiologoa eta sasifilologoa. Txoriak ez ezik, txori-izenak ere behatzen ditut han-hemen. Blogroll ibiltari bat ere banaiz.

..........................

Blog honetako testu original guztien lizentzia: Creative Commons by-sa.

Somerights20

..........................

Blog honetako gai nagusiak

Sarean

Asier Sarasua Aranberri Twitter

Asier Sarasua Aranberri Flickr

Asier Sarasua Aranberri Facebook

Liburu eta proiektuak
Lehen Hitza Euskaraz