Lekeittion "esan nau"
Josu Mendikutek atara zeban gaixa Eibartarrak zerrendan: Lekeition "esan nau" esaten ei da, eta ez "esan dosta" edo enparaurik. Kuriosua. Banekixan Oiartzun-Hondarribia inguruan holaxen zala, baina Lekeittioko kontua ez neban ezagutzen.
Han eta hamen begiratu eta kontu horren inguruko aipamen batzuk jaso dittut.
The basque dialect of Lekeitio
Lekeittiarrak zorte haundixa dauke herri hizkeren kontu honetan: euskal filologuen artian maixu dan J.I. Hualdek euren herriko euskeria aztertu zeban oin dala 10-15 urte.
Baina suerte txarra be badake: lana inglesez idatzi zeban, ez da bape-bape dibulgatibua, eta gaiñera nahiko ediziño kaskarra daka. Hauxe da: The basque dialect of Lekeitio. J.I. Hualde, G. Elordieta eta A. Elordieta (1994).
Eta hortxe dago, 124-125. orrialdietan, Josuk aittatutako kontua.
Laburtuz: Nor-Nori-Nork eta Nor-Nork nahastau eitten dittue Lekeittion, baina datibua lehelengo pertsonia danian bakarrik, ez bestietan. (hau da, emon nau; baiña emon dotzut).
Liburutik:
"The transitive auxiliary also possesses trivalent forms (ergative-absolutive-dative) in the present indicative. (...) It should be noted that, for the case where the indirect object is a first person singular or plural, there are no distict trivalent forms, but trivalent forms are used instead. (...) The loss of the original trivalent forms for first person indirect objects is characteristic of the Lekeitio variety, and it is not found in neighboring varieties such as Ondarroa. For second and third person indirect objects, on the other hand, the distinction has been preserved in Lekeitio."
Adibide batzuk be emoten dittue:
"ikusi nau" vs. "liburúa emon nau"
"ikusi saittut" vs. "liburúa emon dotzut"
Eta oin-oharretan:
(...) The (partial) merging between direct and indirect objects in verbal morphology and case marking is a phenomenon as solecism of the coast which is found in a number of coastal towns as far away as Hondarribia (...) and Saint Jean de Luz (...). "
Azken parrafo horretan ez dabiz oso zehatz Hualde eta Elordietatarrak. Zuazok azalpen zabalagua emoten dau.
Hedadura geografikua
Zuazoren "Euskalkiak gaur" (1998) artikulu ezagunian be aittatzen da kontu hori, zelan ez (214-215 orrialdietan). Egixa esan, ez dau nabarmentzen ezaugarri berezi modura, beste kontu batzuk azaltzen dittuan bittartian aittatzen dau, besterik ez (eta pixkat lekuz kanpo, Euskal Herri Hegoaldeko ezaugarrixen artian sailkatuta datorrelako):
"Lapurdi, Nafarroa Garaia eta Gipuzkoako hizkera batzuetan (...) Nor-Nori-Nork sailekoen ordez, Nor-Nork sailekoak erabiltzen dira. Horren lekuko, Oiartzungo hauek: pena ematen nau; kantatuko zattut; alkolak enau bate ongi itten (Fraile & Fraile, 1996:118). Lapurdiko eremu zabalean bete da bilakaera hau: Bidarte, Basusarri, Arrangoitze, Senpere eta Ainhoa bitartean, behinik behin, eta hauekin bat datoz Urdazubi eta Zugarramurdi (Irizar, 1997). Nafarroa Garaian eta Gipuzkoan ez da hain erabatekoa. Usurbil-Donostia-Hernani lerroan abiatu eta Bortziriak (Bera eta Etxalar), Doneztebe eta Bertizarana bitartean gertatzen da (Irizar, 1991-1 eta 1992). Bizkaiko herri baten ere -Lekeition-, behinik behin, bada (Hualde eta alii 1994: 125-126)."
Eta jakiña, Urko abeslarixan "Zibilak esan naute" be hortxe daukagu, beti goguan.
