Gure Alfonsina. Maria Magunazelaia txirrindularia

Gaur be artikulo zoragarrixa laga desku Julen Gabiriak beran blogian, Alfonsina Morini txirrindularixaren historixia. Gizonezkuen artian 1924ko Girua korritzen ahalegindu, eta gizonezkuak baino hobia zalako, karreraritik bota zeben emakumia.

Gure herrixan be euki genduan gure Alfonsina. Maria Magunazelaia jakon izena. Euskal Herrixan bizikleta-karreretan parte hartu zeban lehelenguetariko andrazkua. GAC, Orbea eta BH taillarrak herrixan bertan eukitta, ez da harritzekua.

Oin dala hiruzpalau urte ...eta kitto aldizkarixan kaleratu neban artikulu baten zatitxo bat berreskuratu dot, eta honaxe ekarri.

Maria Magunazelaia "Maoma"

Maria Magunazelaia Iturrioz 1904ko abuztuaren 18xan jaixo zan Ermuko San Lorenzo auzuan. Aitta, Juan Magunazelaia, Zugastieta ingurukua zan, baiña Ermuara etorrittakua torlojo-taillarra ipintzera. Adari-jokuetan asko ibilittakua zan eta "Maoma" gatxizenaz ezagutzen zeban jendiak. Hortik heldu jakon Mariari be izenori. Maria aittakin hasi zan biharrian gaztia zala, eta gerora kartutxuak egitten zittuan Matsariko Thieme-Edeler lantegi alemanera pasatu zan.

Maria kirolari amorratua zan eta gazte-gaztetatik hasi zan kirola egitten, gehixenbat CDE-kin mendira juaten. Beran anaiak GACen egitten zebenez biharra, bizikletia jirau eta berihala hasi zan bizikleta gaiñian ibiltzen. Inguru guzti honetan lehenengo andria izan zan, eta Euskal Herri osuan be lehenenguetarikua. Oso gitxi ziran sasoi haretan (1925-1930 inguruan) txirrindulan zebizen emakumiak, eta sarri entzun bihar izaten zittuan Maria Maomak “mari-mutil” deitzen zetsenen barriak. Emakume gogorra, ez zan larregi larritzen eta berak txirrindulan ibiltzen jarraittu zeban. Gipuzkoa eta Bizkaian antolatzen ziran karreretan hartu zeban parte, eta baitta batzuk irabazi be. Anaiak, Eusebio Magunazelaiak, bizikleta-dendia euki zeban Isasi kalian. Bizikletak alkilatu eta konpontzen zittuen bertan. Lasterketa batzuetan be hartu zeban parte, baiña gehixenbat Isasi kalia atzeruntz igotzeko zekan artiagaittik gogoratzen dau jendiak.

Gerra ostian, 40 urtetik gora zekazela, alde batera laga zeban bizikletia, baiña lehelengo motorrak agertu ziranian Eibarren, sarrittan ikusten zan Maria Lanbretta gaiñian jarritta. Mendizaletasuna be beti gorde izan zeban. Angel Markanorekin ezkondu zan eta seme bat euki zeben, Roberto Markano Magunazelaia. 1957. urtian Madridera juan zan eta hantxe bizi izan da, 2000ko irailan 96 urte zekazela hil zan arte.

Argazkixa, Egoibarra.com.
Maria Magunazelaiak Eibarko Club Deportivoari eskainitako argazkia, 1929ko urria.