Harrikadak

Gaur bukatuko dira Donostian 80 urteko bi pertsonei buruzko erakusketa bana. Bata Un tal Eusebi. L´artista pensionista; bestea, Patxi Olideni buruzko Itxastresna 1970-1978 Donostiako Liburutegi Nagusiaren Ekitaldi Aretoan paratu dutena. Gandiaga Topagunean, berriz, aste honetan zabaldu dute Manuel Lasarteren omenez eginikoa.

Joan den asteartean, Eusebirena aitzaki hartuta, María Socorro Luis poeta eta Jose Ramon Salsamendi margolaria izan genituen hizketan kultur etxean. Biak 80 urte ingurukoak.

Gure zaharrek diotena kontutan hartuko al dugu? Arreta gehiago eskainiko al diegu? Apunte batzuk honi buruz.

Zaharrak eta gazteak

Zenbat pertsona dago inguruan oraindik gazte sentitzen dena? Joder! Gaizki daramat nik kontu hau. 37 urte ditut: nola izango naiz ni gaztea? Ez, jada ez naiz gaztea. Bizitzaren beste fase batean nago: kreditua dut buruan, etxea, ez dakit zer kezka...

Behin bilera bat izan nuen elkarte bateko kideekin. Etorri ziren niregana laupabost lagun. Aurkezleak: "Elkarte hau 20-34 urte bitarteko gazteek osatzen dugu...". Ez nituen ezagutzen, baina barru-barrutik atera zitzaidan: "Ez nekien 34koak (orduan adin hori nuen nik) gazte ginenik". "Barkatu?". "Ba horixe, ez nekiela 34 urte ditugunok gazteak ginenik?" "Ba ni gazte sentitzen naiz". "Bai, tira, hori beste gauza bat da. Zuk esan duzu: ez zara gaztea, gazte sentitzen zara".

Luis eta Salsamendi: gauzak egin bizirik jarraitzeko

Oriotarra da Salsamendi. Esan bezala 80 urte ditu, baina honek bai sasoia! Gizon langilea, geldirik egoten ez dakien horietakoa. Ebanista, pelukeroa, pintorea. Kontatu zuen nola 30 urtetan atera den igande eta jai-egun guztietan pintatzera, Loiola auzoko Rezola margolariarekin. Azken hau hil ondoren, gaur egun honen semearekin ibiltzen omen da.

Hona ekartzeko moduko gauza bat: "Pena hartzen dut herrian, arrantzale izandakoak portuan ikusten ditudanean ez dakitela zer egin. Aspertu egiten dira eta taberna noiz ireki zain egoten dira".

María Socorro Luis emakume samurra bezain zaildua da. Maistra izandakoa, sei seme-alabaren ama, jubilatzeko ordua iritsi zenean, gogoz kontra hartu omen zuen albistea.

Azken urtean eskolaz aldatu egin zutela esan zigun. Lankideekin ondo moldatzen omen zen destino berrian, baina jubilatzekotan zegoela enteratu zirenean beste modu batez begiratzen ziotela. Okerrago, noski.

Erretreta hartu ondoren, Martuteneko gartzelara joan omen zen atzerritarrei gaztelera klaseak ematera. Poesia liburu bat argitaratu du eta gaur egun ere baztertutako jendearekin ari da lanean.

Lasarte eta Oliden bikotea

Manuel Lasarte eta Patxi Oliden lagunak dira. Lasarte ezaguna da. Nahiz eta ni ez izan oso bertsozalea, jarraitu dut haren ibilbidea, Lasarte, Lasarte baita nire familian.

Oliden, berriz, ez nekien nor zen, surf mundua urrutitik jarraitzen dut-eta. Lehengoan Berrian irakurri nuen hari egindako elkarrizketa interesgarria. Urriaren 20an publikatu zuten Tartea gehigarrian eta sarean ez dagoenez kuadernillo hori, ezin jarri loturarik hemen.

Bi gauza bukatzeko

Baga: garrantzitsua dela gure zaharrei kasu egitea. Asko ikasiko dugu beraiek entzuteko denbora bat hartzen badugu. Gaurko Berrian Villabonako 80 urte inguruko aiton-amonekin aurrera eraman behar duten proiektu baten berri irakurri dut (hau ere Tartean). Diotenez, Eibarren Asier Sarasuak eta konpainiak egiten ari direnaren antzekoa. Eibartarren ahotan.

Biga: María Socorro Luis poetaren berri galdetu diot orojakileari eta apenas aurkitu dut pulamentuzko loturarik. Emakumeak ez dira agertzen sarean?

Atzoko Berrian galde-eskeak sailean Harkaitz Cano erantzule eta Iker Elizalde galdegile:

"Euro mordoa sarietan... horrela gastatzen ditu Jaurlaritzako Kultura sailak gure sosak. Dagoeneko non inbertitu badakizu?"

Harrituta eta perplejua gelditu naiz galdera hori irakurtzerakoan.

Canori 15.000 euro emango dizkiote (edo tokatu egin zaizkio, fale). Haziendari pagatu behar diona kontutan hartuz, hori "euro mordoa" dela pentsatzea, zer nahi duzue esatea ba? Letxe txarra behar dela.

Ez-dakit-non irakurri ditudan Harkaitzen adierazpenak, lasaiago ibiliko dela sariaren diru horrekin eta beste urtebete irabaziko duela bere nobela berria idazteko. To! Hortxe daukak inbertsioa.

Lotsagarria iruditzen zait 15.000 eurori dirutza esatea. Batez ere, aste honetan Espainian, Planeta Saria eman diotenean Maria de la Pau Janeri. 600.000 euro jaso ditu irabazleak eta iskanbila egon da.

Duela aste batzuk César Vidali (izena bakarrik idaztearekin goragalea sortzen zait) eman diote Torrevieja Saria. Ez dakit zenbait mila euro tokatu zaizkion honi ere.

Berrian idazten duen zutabegileak zenbat irabazten du? Badaki Elizaldek zenbat irabazten duten El Paísen edo El Mundon ari diren puntako zutabegileek? Anjel Lertxundi bikainak zenbat irabaziko luke Hitz beste hori gazteleraz eta aipatu bi egunkarietako batean publikatzeagatik? Igual 5000-6000 euro hilabetean. Ez dakit zenbat irabaziko duen Berrian, baina kendu zero bat eta igual ez da iritsiko hori irabaztera ere hileko.

Euro mordoa? Idazleak Euskal Herrian airetik bizi ote dira? Inbidia zer den, kopon!

Datorren ostegunean,urriaren 20an, arratsaldeko 19:30etan, Ernest Lluch-Amarako Kultur Etxeko areto nagusian FTI-Antzerkiola Imaginarioa taldearen bisita izango dugu. Sarrera doakoa izango da eta ERAKUSLEIHOA programaren baitan gauzatuko da.

Ez dakit jakingo duzuen (donostiarrek seguruenik bai, baina kanpotarrek ez), kultur etxea Anoeta Estadioaren barrualdean dagoela. Areto nagusia, hain zuzen ere, 7 eta 8 ateen artean, Bakearen Usoaren parean dago kokatua.

Taldeko dramagile eta ikerlaria den Jon Gerediagak idatzitako lehendabiziko poema liburutik sortutako irakurketa drama da Fitola balba, karpuki tui. Bere hitzez gain, irudiak, musikantak eta aktoreen ekintzak baliabide poetikoak bihurtzen dituen lana da hau.

lagunen ausentziaz beteriko ohe hutsa
eta ohearen parean
hamaika gizaseme isil eta ilun
infinitorantz zihoan ilara batean
ohea betetzen zuen ausentzia horri
azken hitzak esateko txandaren zain.

Fitxa teknikoa:

Testua: Jon Gerediaga.
Aktoreak: Miren Gaztañaga, Ander Lipus eta Alex Gerediaga.
Musika: Aitor Agiriano.
Eskenografia: Aritz Merino.
Bideoa: Aritz Merino eta William Miller.
Zuzendaritza: Alex Gerediaga.
Ekoizpena: FTI-Antzerkiola Imaginarioa.

Azaroaren 17an, berriz, Harkaitz Cano, Patxi Santamaria eta Itziar Lamuedra etorriko dira "Ahulkiak" errezital antzeztua eskaintzera. Harkaitzek idatzitako testua du oinarri, idazleak berak eta aipatutako beste bi aktoreek taularatuko dutena.

Abenduaren 15ean Larrujolearen semena ikuskizuna eskainiko dute Josu Martinezek eta bi Txaberrek (Larreategi eta Fernandez). Martinez ezaguna da blogari izateagatik, baina ez dakit esaterik ba ote dagoen nor den bera. Artista ganberroa eta gaztea da. Hori bai.

Beno ba, animatu eta ea jendea agertzen den "Fitola balba, karpuki tui" emanaldian. Hurrengo biei buruzko informazio gehiago, unea iristerakoan.

Realaren egoera ekonomikoa oso txarra denean eta inguruan hil kanpaiak baino entzuten ez zirenean (ez da broma, hilabete honetan Javier Yubero jokalari ohia, Mario Soravilla gazte mailako taldearen kapitaina eta Darko Kovacevic-en ama zendu dira), suspertu egin da taldea: Zaragozara joan, partida serioa jokatu eta hiru puntuak Donostiara.

Beheko tabernara iritsi naizenean ikusi dut nola epaileak penaltia adierazi duen Realaren alde. Errepikapenetan ez zen ezer ikusten (zelaiaren alde ilunean gertatu baita), baina epaileak txilibitua jo duenez... Xabi Prietok (speaker-ak behin eta berriro Txabi deitzen zuena) hartu du baloia. Paradinha eta guzti gainditu du apenas bere lekutik mugitu den etxeko atezaina. Hik bai potroak, dedio! (kanpora bidali ezkero, a zer nolako mekaguendioskak!) Hortik aurrera, esan bezala: partida serioa, Aranbururi txartel gorria eta kitto.

Hala ere, Realaren egoera ekonomikoa dela-eta (Administrazio Kontseilu berriak publiko egin duenarekin) zenbait zalantza dut. Prentsaurrekoa izan eta egun batzuetara, Joseba Iturriak zioena irakurri nuen Gara egunkarian. Berak dioenez, egoera ez omen da esaten dena: puztuta omen daude zorrak. Kazetari honek ere baditu potroak horrelakoak esateko, hori ezin zaio uka.

Beraz, nork dauka arrazoi? Aurreko kontseilua zegoenean eginiko auditoriak edo orain Fuentes eta enparauek agindutakoa (teknikoki auditoria ez dena)? Ezjakina naiz gai hauetan, baina Gipuzkoako prentsa idatzizko errege den periodikuan, eta talde bereko irrati eta toki telebistan, irakurri eta entzuten ari naizenak ez nau komentzitzen.

Kudeaketan delitu aztarnarik ea antzeman ote zuten galdetu zion kazetari batek prentsaurrekoan Fuentesi. Eta honek, edo bere taldeko beste norbaitek, ezetz erantzun. Orain LFP-ko buru den aurreko gure presidentearen kudeaketa eskasa izan zela argi dago (berak bai egin duela karrera: nonbaiten irakurri nuen kilo erdi euro poltsikoratuko zituela urtero).

Beraz, ez dakigu 17 milioi euro (hori uste dut dela aurrekoek botatako kopurua) edo 31 milioi euro (gehi beste 11 milioi denboraldi amaierarako: beraz, 42 milioi) zor ote ditugun. Diru asko da, dena den.

Orain etorriko dira gure atzetik, spam mediatikoa eginez: Gipuzkoako gizartea zein arduratsua den, nola maite dugun talde txuri-urdina, inoiz ez dugula huts egin hark gure babesa behar zuenean... eta auskalo beste zenbat esaldi merkezurrean erositakoak.

1991n, orduan bai, 42.000 pezeta jarri nituen Real Sociedad kirol elkarte anonimoaren bost akzio erosteko. Eta 2006an, zer demontre egingo dut nik? Zer demontre egingo dugu realzaleok?

Oharra: "Reala, makala; Reala, makala; Reala, makala" abesten zidaten, umeago zirenean, Ondarruko ilobek.

Azkenean iritsi dira blogak Berriara!!! Zorionak, beraz. Asko poztu naiz, gainera, Anjel Lertxundirena delako horietako bat. Dena dela, gaur goizean periodikuan ikusi dudanean bloglari hitza, harritu egin naiz. Euskal blogosferan, nik dakidala behintzat, inork ez du hitz hori aipatu orain arte.

Ez dakit blokaren alde egin behar ote den, nahikoa hedatuta baitago jada blog hitza. Bitakora mantentzen duenari blogari edo blogile edo... esatea ondo deritzot, baina bloglari ez, mesedez. Ahoskatzeko zaila iruditzen zait-eta.

Aurreko batean Vilaweb-en irakurri genuen Catalunyako Termcat erakundeak ontzat eman dituela bloc eta blocaire, azken hau egilea izendatzeko. Alferrikakoa izango da Euskaltzaindiari argibideren bat eskatzea edo presa pizarra sartzea erabakiren bat hartzeko, baina, ea Berria egunkariko norbaitek baduen argibide gehiago ematerik.

Albistearen esteka Berrian

Albistea Sustatun irakurri nuen, baina lehenago aipatu zuten Irratia.com-en Jabi Zabalak eta Patxi Gaztelumendik. Hona hemen saioaren lotura

Oharra: mezu hau Sustatu-ko albiste horren erantzunetan utzi dut.

Nazkatuta naukate. Telefono bidez etxean sartzen zaizkigun saltzaile horietaz ari naiz, e-mail bidez jasotzen ditugun spam mezuak (guk eskatu gabe jasotzen ditugun mezu komertzialak) baino askoz ere deserosoagoak eta desegokiagoak. Gehienetan arratsaldeetan harrapatzen naute, telebistaren aurrean lo kuluxka egin nahian. Eta beti "zenbaki pribatua" mozorropean ezkutaturik.

Telefono aparatua jaso orduko, badakit zertara datorren hariaren beste aldean dagoena. Modu arretatsuan, oraingoz, esaten diet ez dudala ezer jakin nahi eta, mesedez, ez deitzeko berriro. Ez dut uste kasu handirik egiten dutenik, halere.

Processblacken post honek gogoratu dit spam telefonikoarena. Mezu horrek badu esteka interesgarri bat: Minid.net teknofilo ospetsuak gai honi buruz idatzitako mezua. Komentario asko eta interesgarriak daude haren azpian. Batzuk atera ditut handik eta hona ekarri.

Seinfeld-en ikusitakoa

Andrés-ek dio:

Seinfelden ikusi nuenean grazia handia egin zidan gauza bat egiten dut nik:

Deitzen duenak: Arratsaldeon, XXXXXX enpresatik deitzen dut ondorengo informazioa emateko…

Nik: Buf, orain ezin zaitut atenditu. Nahi izan ezkero etxeratzerakoan, gaueko 12:00etan-edo, hots egingo dizut eta kontatuko didazu nahi duzuna.

D: Kontua da 12:00etan jada ez nagoela lanean.

N: Beno, berdin du, emaidazu etxeko telefonoa eta harea deituko dizut.

D: Buf.. Etxeko telefonoa... ezin dizut eman.

N: Zergatik? Ez duzu etxera deitzerik nahi?

D: Ez.

N: BA NIK ERE EZ DUT NAHI ZUK NIRE ETXERA DEITZEA!!!

Eta moztu egiten dut elkarrizketa.

Lasai mozteko dio batek

Lagun bat daukat horrelako zerbitzu batean lanean ari dena (Sykes enpresan, hain zuzen ere, Uni2 taldekoa). Ematen dizkieten ikastaroetan nola jokatu behar duten erakusten diete. Formulario bat dute eta lau aukera dituzte:

a) Jarrera ona du

1) Interesatzen zaio

2) Ez zaio interesatzen

b) Ez du jarrera onik

Eta berdin-berdin egiten dute lan, eta kobratu, zuk telefonoa eskegi edo ez eskegi.

Langile puteatuak dira

Argie 01k dio:

Ezagutzen dut egunero 8 ordu lanean ari den jendea, lau pezetagatik, aulki ergonomikorik gabe, ezin jantzi jean galtzarik, ezin joan komunera bi aldiz baino gehiago eta, gainera, derrigorrez eseri behar aulkian modu jakin batean (tente eta hankak junto-junto). Datuak ematen hasi naizenez, hona hemen datu gehiago: Gurutze Gorriarentzat ari ziren lanean. Honek esklabu-enpresa baten zerbitzuak kontratatu baitzituen...

Typephases ere antzera mintzo da

Behin, promozio basati hauek egiten dituzten jendea zegoen lokal batean egon nintzen. Gogoa kentzeko modukoa zen han ikusitakoa. Toki txiki-txiki batean sartuta, telefono zenbaki zerrenda batekin, neska haiek eguna pasa behar zuten jendea izorratzen eskatu gabeko dei horiek eginez.

Neska hauen tokian jartzen naiz eta, noski, beraiek ez dute errurik jatekoa horrela atera behar izateagatik (nahiz eta denok bezala, noizbait oso gaizki erantzun dudan dei desegoki bat jasotzerakoan).

Eskua sartu beharko litzaieke aukera hauek baliatzen dituzten enpresei. Spam-a baino askoz ere okerragoa da.

Gaztea nintzenean Irungo Mosku edo Plaza Gorriaren (ofizialki Urdanibia plaza) inguruetan ibiltzen nintzen asteburuetan. Ez naiz oso gautxoria izan, baina, tira, atera ateratzen nintzen. Garai hartako oroitzapenak ekarri dizkit gaurko Berrian irakurri dudan hilberriak (gure periodikuan eskelari hilberria deitzen diotela enteratu egin naiz gaur, portzierto).

Hildakoaren izena Juanito zen. Eta familiak bi eskela jarri dizkio euskarazko berripaperan. Herri honetan, 100 % basque, hiltzen denean agertzen da pertsona egunkarian. No-falla! Joera izugarria dago eskelak jartzeko. Eta ohitura horrekin, zenbat diru ematen zaion dv-ri!

Harira. Aparteko parrandista zen Juanito. Mozkortzen zenean, bertsoak kantatzeari ekiten zion. Denei ematen zien txapa, neurrigabekoa baitzen. Zirikatzaile batzuk kenduta, normalean ez genion kasu askorik egiten. Botatzen zituenak ez ziren bertso eta ez ezer. Honen tankerakoak:

lalaralala berria
lalaralala herria
lalaralala zerria...

Horrelakoak izaten ziren haren bertsoak. Hilean behin edo jaisten zen beheko plazara. Eta jaisten zenean nabarmen uzten zuen bere burua denen aurrean: parranda itzelak botatzen zituelako. Morroi aritzen zela uste dut. Irungo baserri batean, of course.

Hamabost bat urte pasa dira azken aldiz ikusi nuenetik. Gaur jakin dut periodikuan bere izena zein zen eta hirurogeita hamar urterekin hil egin dela diote.

Pena hartu dut arrazoi askorengatik. Pena bera hil egin delako (noski!). Pena mundu (ikuskera) bat hiltzen ari delako. Pena duela hamabost-hogei urteko kontuak kontatzen nabilelako (gazteek ez dute horrelako gaitzik, nahiz beraiek beste aje batzuk izan). Pena bere garaian kasu askorik egiten ez (ge)niolako. Pena gehiegi edaten zuelako (zergatik?). Ah! Eta pena tabernak ulertzeko (eta kudeatzeko) modu bat desagertzen ari delako (ea hurrengo batean heltzen ote diodan gai honi).

Beno, esan ditzadan haren izen-abizenak, behingoz: Juanito Olaizola Errazkin. Lehen bezalakoa bada, hura dagoen tokian gutxi iraungo du ardoak.

Zalantza bat: fededun izan gabe, badago goian bego esaterik?

Magda Bandera kazetariak bere blogean jasotako testu honen bidez izan nuen Boris Matijasen berri. Bartzelonan bizi den balkandarra da gizona. Hiru urte pasatxo daramatza bertan eta blog bat idazten ari da udaberritik: Los papeles de Boris. Interesgarria da oso Balkanak ulertzeko, Espainia ulertzeko, Catalunya ulertzeko, finean, bizitza zer den ulertzeko.

Gaur, irakurri ditut berak azken hilabete hauetan idatzitako mezu asko. Atentzioa deitzen du tipoak zer ondo idazten duen gazteleraz. Baina ez horrek bakarrik. Uste dut asko ikasiko dugula gizon honek idazten dituen mezuak irakurrita.

Zenbait mezu itzultzea erabaki dut. Euskara onean ez badaude, barkatu. Lost in traslation

Berehala esan zidan Bartzelonako epaitegietara joan behar nuela hurrengo egunean. Hori egin nuen eta eserita egon nintzen zai nire bezero "jugoslabiarra" agertu arte.

Eskuburdinak jarrita zetorren eta bera ikusterakoan behin danimarkar batek kontaturiko txisteaz gogoratu nintzen:

• "Auto batean doaz lau lagun: serbiar bat, bosniar bat, kroata bat eta albaniar bat. Nor da gidaria?"
• "Polizia".

Jatorrizkoa

Odio los domingos

Gorroto ditut igandeak!

Gehien tristatzen nauten egunak dira (...) Azken aldi honetan jai-eguna dut igandeetan eta "gogoeta-egun" bihurtu dira.

Hainbeste "gogoetak" piztu egiten nau eta zeozer hartzera ateratzen naiz. Orduan ikusten ditut bapo jan duten familia horiek, hiru plater eta postrea. Eta dardartia bihurtzen naiz, zaurgarria, ikusezina. Garagardo bat eskatzeko gogoa izaten dut eta kamarerari txispaz beteriko esaldi tuntuna esatekotan nago, baina nire hizkuntzan esan nahiko nioke. Eta nahiko nuke berak dagokion aurpegia jartzea, baina nire hizkuntzan. Gustatuko litzaidake dena ez itzuli behar izatea, esan aurretik. Gustatuko litzaidake presenteago egotea. Gustatuko litzaidake izatea eta ez soilik egotea.

Eta orduan zer egiten ote dudan? Ba beste etorkin baten bila joan eta astelehenetaz hitz egin.

Jatorrizkoa

Graffiti de la mañana

Atera zenean, zera esan zuen:"¡Qué cabrona es la luna! ¡¿De dónde saca la pasta para salir cada noche?!"

Jatorrizkoa

Estoy hecho un toro

Azkenean, Espainiako Gobernuak benetako lan-baimena, ez kopia bat, eman didan eguna iritsi da. Plastifikatuta, albo batean nire argazki eta guzti. Haren bila joan nintzenean hunkituta nengoen. Niretzat diploma bat jasotzearen parekoa zen, egindako ahalegin guztiengatik eta izandako portaeragatik.

(...)

Txartela jaso eta, liluratuta, bertan idatzitakoak irakurtzen hasi nintzen. Nire izena, jaiotze-data, jaiotze-tokia, dena ondo, EGOITZA ETA LANA, oso ondo... Nire argazkia, tonto aurpegiarekin... Beno, ondo, hori da dagoena... Baina, itxoin! Hau zer da? Argazkiaren gainean zezen bat dago. Bai, zezen bat!

Jatorrizkoa

Un catálogo muy práctico

Txantaietaz ari garela, kontrolatutako "paperik gabeko" multzo bat izatea ona da, zeren eta horrela, jendea alferra bada, beti daukazu karta bat gordeta esateko:

"Ez zaizkizula gustatzen ematen dizkizudan lau txanponak? Ez zaizula gustatzen egunero 14 orduz jardun behar izatea? Oporrak, aisialdia, Gizarte Segurantza nahi dituzula? Ba segi eta atera kaletik "paperik gabeko" jendea.

Dena katalogo barruan dago: txinatarrak sukalderako, "sudakak" garbiketa lanetarako, afrikarrak karga-deskargan aritzeko, magrebiarrak almazenerako, Europako Ekialdeko jendea eraikuntzan aritzeko, etab. Dena ondo antolatuta izan behar da, zeren eta eredu hau oso ona da.

Jatorrizkoa

Itaka ataca

Abuztuaren 5ean 10 urte beteko dira (bete ziren) nire "Ulises" partikularra hasi zenetik. Egun horretan, Kroaziako armadak 250.000 lagun kanporatu zituen Kroaziatik, tartean ni eta nire familia. Geroztik, etxerik gabe nago.

Jatorrizkoa

El Estatut de Carmen

-A cuánto salen los melocotones?
-¡Salen muy bien!
-Pues, ponme un kilo.

Horrelako hizketaldi laburrengatik pentsatzen dut herri hau dela emozionalki munduan dagoen tokirik "sanoetakoa". Hizketaldia etxe aldameneko fruta-dendan gertatu zen. Bizilagun batek eta doña Carmenek, fruta-saltzaileak, hartu zuten parte. Bi urte pasatxo daramatzat auzoan eta frutak eta berdurak bertan erosten ditut, nahiz eta merkeagoak izan supermerkatu batean.

Merkeago ez soilik supermerkatuko prezioak merkeagoak direlako, supermerkatuan doña Carmen ez dagoelako, batez ere.

Patata batzuk erostera joaten banaiz, erosi behar ez nituen beste produktu batzuekin bueltatzen naiz eta etxera iristerakoan behar ez nituela konturatzen naiz. Doña Carmen-ek, bere istorioekin, beti lortzen du zeozer gehiago saltzea. "Rey" deitzen dit eta produktu bakoitzarentzat du errezeta edo aholku onik.

Batzuetan super-era joatekotan egoten naiz, bere istorioak albo batera utzita, baina gutxitan bazkaltzen dut etxean eta hori gertatzen denean berak saltzen didan errezetaren batetaz akordatzen naiz. Horrela, berak oparitzen dizkidan "giza-eskarmentu" kiloak gogoratzen ditudanean, badakit "erosketa ona" egin dudala. Supermerkatu batean egin daitekenaren oso bestelakoa, zeren establezimendu horietan lanean ari direnek ez dute saltzen, kobratu bakarrik egiten dute.

Lagun batzuk diote irudimen handikoa naizela, baina buruan bueltaka ari zait zer izango litzatekeen doña Carmen entzutea Gorteetan Estatuta aurkezten. Zeren nire ustez, funtsean, arazoa ez da Estatuta, ezta katalanak edo espainolak ere. Ez Carod ez Rajoy. Benetazko arazoa, lagun batek dioen bezala, multinazionalek sortzen duten sistemaren arriskua da eta dirutza mugitzen duten sozietate anonimoak.

Aurpegirik gabeko sistema da, hitzik gabekoa, arimarik gabekoa. Saltzen ez duen sistema da. Kobratzen duena.

Jatorrizkoa

Nacho Escolarri irakurri diot kontzentrazioak egingo dituztela Espainiako zenbait hiritan: Sevilla, Xixon, Madril... Eta Euskal Herrian? Seguru baietz.

Hona hemen mezu originala:

"¿Vamos a consentir que abandonen a los chicos en el desierto? El gobierno de Zapatero tiene que impedirlo. No más muertos en la valla. Domingo 9 a las 20.00 vigilia en Sol (Madrid), sin siglas ni banderas (y todo lo que aporte la imaginación). PÁSALO!"

Sevilla, Xixon...

Atzoko mezuan abisatu bezala, Jabierren emanaldira joan nintzen hura idatzi ondoren. Jende gehiago espero banuen ere (100 lagun eskas bildu ginen), giro beroa izan zuen beltzez jantzitako hirukoteak. Biluztasunaren atzetik beste koxka bat egin du Muguruzak, baina betiko Jabier ikusi nuen nik Imanol Larzabal Aretoan: samurra, gertukoa, zirikatzailea, dotorea, ironikoa...

Kontzertura joan aurretik Gabiriaren erreseina literario hau, Bilbon bezperan eskainitako emanaldiari buruzkoa, irakurrita nuen. Ondo baino hobeto azaltzen du idazleak Jabierrek eskaintzen duena. Gaur irakurri dut Joseba Martin kritikariaren erreseina periodistikoa: Lagunen arteko bilera. Errepikatu daiteke gauza bera Donostiako emanaldiaz. Kendu Iñigo Muguruza eta Rafa Rueda, jarri Harkaitz Cano eta Jose Luis Padrón. Hori bai, Donostian ez dago Iñaki Irazuren klonik, gizon hau errepikaezina da.

Dena dela, beste bi gauza aipatu nahi ditut hemen: diskoak kontzeptu gisa duen garrantzia da bata; Irunen bizi den egoera kafkianoa bestea. Pasa den larunbatean Radio Euskadiko Más que palabras saioan Javier Vizcaínok Muguruza eta Jorge Drexler gonbidatu zituen. Aitzakia Jabierren lan berria izan zen. Irundarra etxean, Vizcaíno Bilboko estudioan, uruguaiarra errepidean. Azken honen ahotsa ez zen behar bezala iristen, baina lagunen arteko solasaldi interesgarria eskaini ziguten entzuleei. Musikaz aritu ziren.

Atentzioa deitu zidan biek diskoak formatu gisa duen garrantzia azpimarratu zutela. Gaur egungo egoera zein den kontutan hartuz, kezkatuta daudela adierazi zuten. Jorgek borobildu zuen kezka hori: "No vivimos del disco, pero sí que vivimos por y para el disco".

Atzokoan, kantuen arteko solas tarteetan, kezka hori berretsi zuen Jabierrek: "Diskoa desagertzen bada asko galduko dugu. Esaten dute kantak gelditzen direla, baina ez da gauza bera. Diskoa formatu bat da, talde bat dago horren atzean. Kantek soilik ez dute hori isladatzen". Gutxi gorabehera.

Ados nago Jabierrek berba horiekin adierazi nahi duenarekin. Oraindik ere interesatzen zaizkidan diskoak erostearen aldekoa naiz ni. Dena dela, artistek ezin diote muzin egin teknologia berriek eskaintzen dutenari eta musikari batentzat P2P sareak (musika trukatzeko sareak) onuragarriak izan daitezke. Teknologiak ahalbidetu du grabazioak askoz merkeago izatea eta zure burua ezagutzera emateko orduan sare horiek paper garrantzitsua jokatuko dutela dirudi.

Hori horrela izanik ere, Espainiako legislazioak traba asko jartzen ditu. Beno, ez Espainiakoak bakarrik, mundu (ustez) zibilizatuan ere antzeko-parezido. Kantak libre eman nahi dituzten copyleft lizentzien aldeko artista-aktibistek traba asko gainditu behar dituzte. Adibidez, SGAE.

Musika ez dago krisian, krisian industria dago. Diskoa, kontzeptua azken finean, aurrera aterako da. Jarraituko duela uste dut, modu batean edo bestean, baina horretarako plus bat eskaini behar du diskoak. Ez dakit nola.

Diskoen banalizazioak, txurroak edo zapatak bezala saltze horrek, kalte handia egiten du. Drexler edo Jabierren moduko artisauei ere egiten die kalte, Resistenciaren moduko konpainiek irauteko zailtasunak dituztelako. Ausart jokatu beharko dutela idaztea erraza da. Ausardi hori ekintzetan gauzatzea zaila. Nik jakingo banu...

Hori lehenengo kontuaz esan nahi nuena. Bigarrenaz, berriz, zera: bisetan Gure bidea jo zuten; hau da, Irungo alardeari buruz Jabierrek berak idatzitako kanta. Susmoak ditu, susmoak besterik ez, herrian, Amaia Antzokian diskoa aurkezteko Irun ofizialaren boikota jasaten ari ez ote den. Izan ere, aurten behintzat ez dute aukerarik izango.

Oso traketsak direla agerian geratuko litzateke, baina ez nintzateke batere harrituko. Halere, Irunen egongo da emanaldirik. Lasai. Izan antzoki handian, izan agertoki xumean, baina Jabierrek aurkeztuko du lan hau bere herrian.

Post Scriptum: hau idatzi ondoren Zarataren kronika irakurri dut