Tungsteno koloreko zerupean euskararik ez

Bilbora asko bidaiatzen dut eta zuk aipatutakoarekin ados nago, Donostiaren konparaketan izan ezik. Donostian Bilbon baina euskara askoz gehiago entzuten da kalean, eta ia edonon atenditu zaitzakete euskaraz (nahiz eta elkarrizketa euskaraz jarraitzeko gai ez izan).

Hau alde batera utzita, Bilbori dagokionez, esan beharra dago hiri hori guztiz erdalduna dela. Euskara zerbait foklorikoa baino ez da. Toki izenak, abizen batzuk, eta zeinen "guayak" garen erakusteko modu anekdotikoan erakusteko (manifestsazioetako edo erakundeetako slogan-etan, adibidez) baina ez dute euskara agertzen Bizkaiko hiriburuan.

Bilbo aurrera doa, modernizatzen ari da, eta lehen mailako hiriburu bat bilakatzen ari da. Biziki maite dut hiri hori eta litekeena da etorkizunea horra bizitzera joatea. Baina beren kaleetan murgildu eta euskararik ez entzutea benetan penagarria da.

Bilbok nere ustez euskararen etorkizuna isladatzen du Euskal Herrian. Argi eta garbi:

· Ume eta gazte gehienek B eta D ereduetan ikasten dute. Hau da, gutxi gora behera euskaraz hitzegiteko gaitasuna dute, baina gero ez dute hitzegiten. Beraiek nahi ez dutelako; ez zaileko interesatzen. Ez inork debekatzen dielako.

· Dirulaguntzek euskaraz ekoiztea ordaintzen dute, baina ez jendeak hizkuntza bat hitzegiteko gogoak. Dirulaguntzen politika aldatu beharra dago, entrepresa askorentzat ("20 min." edo "El Nervión" moduko doako egunkariak adibidez) diruulaguntza hauek aparteko diru kopuru bat lortzeko baino ez baitira bilakatu. Ez dute emaitzarik ematen.

· Etorkinek euskara ezagutzeko interesik ere ez dute jartzen (euskaldunak pozik utzi eta gure burua engainatzeko egunkarietan agertzen diren bizpahiru kasu izan ezik). Zertarako egingo dute esfortzu hori, kalean euskarazko hitz bat ere entzuten ez badute eta beraien lanetan aparteko hizkuntzarik behar ez badute?

· Euskaraz bizitzeko lokal konkretu batzuk bisitatu beharra izateak, gure hizkuntzaren erabiltzaileak "getizatzeko" modu bat baino ez da. Jarrera okerra nere ustez: nik ez dut zerbait kontsumitzen euskaraz dagoelako, horren beharra dudalako baizik (adibidez, ETB1-en programazioa zabor hutsa iruditzen zait, eta horregatik ez dut ikusten; nahiz eta biziki gustora ikusiko nukeen kalitatezko telebista euskaraz). Zertarako joango naiz adibidez, Kalderapeko-ra bazkaltzera, giroa, tokia, eta prezioak gogoko ez baditut? Euskaraz hitzegiten delako? Hori euskara "geto" batetan sartzea da, eta "euskaldun militanteak" (nolabait deitzearren) "getizatzea".

· Gaur egungo bilbotarren aisialdi gehiena aisialdi entrepresek kontrolatzen dute (zinema, erosketak, gaugiroa...). Entrepresek ez dute hizkuntza bat erabiliko bere kontsumitzaileek eskatzen ez badute. Herritarrek, eta euskaldun gehienek ere, gaztelera erabiltzen duten bitartean, ezin diegu gure aisialdia kontrolatzen duten entrepresei euskarazko eskaintzarik eskatu, ez baitago eskaera errealik (jende orok ondo dakien bezala, entrepresek beraien komunikazioa kontsumitzaile potentzialaren izaera eta beharretara egokitzen baituelako)! Harrigarria da adibidez MediaMarkt denda kateak Bizkaian publizitate guztia gazteleraz egitea eta Gipuzkoan aldiz elebiduna. Zergatik ote?

Amaitzeko, eta laburbilduz, euskararen etorkizuna Bilbon euskaldunon eskuetan dago. Gaur egun bezala, gazteleraz hitzegiteko joera hartzen badugu, euskara betirako hilko da Bilbon (nahiz eta kartel elebidunak izan, erakunde guztiak Berria-ra harpidetuta egon, etab).

Euskararen etorkizuna Bilbon bilbotarren baitan dago. Eta beraien baitan bakarrik, gaur egun inork ez baitie hizkuntza hori erabiltzea debekatuko.

Euskararen iturria: Ikasturte honetan, ia egunero hurbildu ohi naiz Bilbora, hiriburura. Eta, zelan ibilbidea ia zehaztuta izaten dudan, euskaraz izaten dira, nire elkarrizketarik gehienak, euskaraz eskatu, erosi, saldu eta komentatzen ditugu jokaldirik onenak.

Zuk zeuk ere, Donostian egun euskaldun bat edota egun finlandiar bat egiten asmatuko zenuke. Non zer zelan ekuazioak funtzionatzen du, edonon.

Badakit adibidez, Likiniano liburudendan euskara gehiago Elkar berrian baino. Kalderapekon AEK-ko batzuk dira gaztelania gehien egiten dutenak, baina jendea zintzo zintzo joaten dela kafea hartu eta euskaraz apurtxo bat egitera. Lagun asko topatzeko gunea izaten da.

Dendarik denda, saltzaile asko dago, euskara saldu ez duena, eta zure lehenengo berbaren ostean, euskaraz salduko dizuna.

Kalean, loteria saltzailea, itsua eta beste asko ere euskaraz topatuko dituzu. Plaza Barrian Mikel Martinez aktoreak gidatzen duen Cafe Bilbao tabernan euskaraz egingo dizute kamarero guzti guztiek. Skunk Funk edo Loreak Mendian dendak ere erabat euskaldunak dira. La Palma zapatadendan euskaraz egingo dizute esperientzia gehien duten zapata saltzaileek.

Eta kalean gora edo kalean behera egingo duzu. KAfe Antzokia duzu eredugarri, Bilbo hiria entzunez irratian, autobus gidari gorria ere euskaldunberria den arren, saiatzen da euskaraz txukun egiten.

Hormetan afitxak ikusten dira, euskaraz asko, asko euskaraz. Kontzertuak, disko berriak, tartean Benito Lertxundirenak.

Metroak 10 urte bete dituela esango dizu errotulo gorriak. Eta gu, hemen ari gara, euskaraz bizitzen saiatzen.... ia egunero. Ia beti.

Hurrengoan, Bilbora zatozenean, blogean egingo dizugu plan euskaldun bat, gura baduzu.

Bilbora asko bidaiatzen dut eta zuk aipatutakoarekin ados nago, Donostiaren konparaketan izan ezik. Donostian Bilbon baina euskara askoz gehiago entzuten da kalean, eta ia edonon atenditu zaitzakete euskaraz (nahiz eta elkarrizketa euskaraz jarraitzeko gai ez izan).

Hau alde batera utzita, Bilbori dagokionez, esan beharra dago hiri hori guztiz erdalduna dela. Euskara zerbait foklorikoa baino ez da. Toki izenak, abizen batzuk, eta zeinen "guayak" garen erakusteko modu anekdotikoan erakusteko (manifestsazioetako edo erakundeetako slogan-etan, adibidez) baina ez dute euskara agertzen Bizkaiko hiriburuan.

Bilbo aurrera doa, modernizatzen ari da, eta lehen mailako hiriburu bat bilakatzen ari da. Biziki maite dut hiri hori eta litekeena da etorkizunea horra bizitzera joatea. Baina beren kaleetan murgildu eta euskararik ez entzutea benetan penagarria da.