e-gorblog

Joseba Larratxe Josevisky eta Lazaro Yak Boldo gidoilaria online komiki bat argitaratzen hasi dira, KKLRD. Helbide horretan komikia ikus daiteke, eta baita osorik jaitsi ere. Gainera, SextySexers taldeko gitarrista Joseba Baleztenak musikatua dago webgunea. Lehen alea testu gabekoa bada ere, ondorengoak euskaraz eta gaztelaniaz argitaratzeko asmoa dute.

Itxura benetan bikaina dute bai komikiak baita proiektuak berak ere. Animo abentura berri honetan!

Blog honetan sarritan hizpide izan dugun Basauriko Pozokoetxe Kultur Etxeak antolatzen duen Ganorabako komiki-lehiaketak baditu 2011ko edizioko irabazleak. Hauek dira:

• 1.go saria, 900 eurorekin hornitua: Rubén del Rincón Cruzen La monja libertaria
• 2. saria, 450 eurorekin hornitua: Mª Dolores Lorenteren La cárcel de la indecisión
• 3. saria, 300 eurorekin hornitua: Beatriz Tormoren Matemáticas
• Epaimahaiaren aipamen berezia: Ernesto Chaparroren Midnight song
• Euskarazko akzesita, 300 eurorekin hornitua: Jon Juarezen Grabitatea zeron
• Basauriko egile onenaren saria, 300 eurorekin hornitua: eman gabe

Horiez gain, iazko eta beste urte batzuetako lan irabazleak ere ikus daitezke web gunean.

Bartzelonako Komiki-Azokaren (Espainiar estatuko komiki-azokarik garrantzitsuenaren) 29. edizioan 5 sari eraman ditu (7 izendapen zituen) Bilboko Astiberri argitaletxeak. Paco Rocaren El invierno del dibujante komikiak (Bruguera garaiko komikigileen istorio hunkigarria) 2 sari eraman ditu, lanik onenari eta gidoirik onenari ematen zaizkionak hain zuzen. David Sánchezek egile berriaren saria eskuratu du Tú me has matado lanagatik, Santiago Garcíak komikiaren dibulgazioaren saria La novela gráfica liburuagatik eta María y yo filmak (Miguel Gallardok Astiberrirekin ateratako autismoari buruzko izen bereko komikian oinarritutakoak) komiki batean oinarritutako film onenaren saria. Zorionak, Astiberri! Ea saritutako komikiak (eta, zergatik ez, beste denak ere) euskaraz ikusterik dugun!

Lehenbizikoz antolatu dute Rekalde-Ortzadar komiki-lehiaketa, Deia egunkaria eta Rekalde aretoaren artean. Bertara euskarazko 4 orritako komikiak aurkeztu behar dira, irailaren 5etik 9ra bitartean. Sari bakarra izango da, 1.500 eurokoa, eta irabazlearen obra argitaratuko dute antolatzaileek. Gainera, irabazlea eta aukeratutako beste hainbat obrekin erakusketa egingo da Rekalde aretoan. Oinarri osoak helbide honetan aurkitu ditzakezue: http://deia.com/2011/04/20/ocio-y-cultura/cultura/sortzaile-berriak-zirikatzeko-deiak-euskarazko-komiki-lehiaketa-antolatu-du.

Animatu zaitezte, komikigile berriok!

Ziurrenik eramango du hilabete pare bat-edo kalean, baina orain arte ez dudanez eskuratu... Ikastolen Elkartearen Xabiroi komiki-aldizkariaren 22. zenbakia, iazko aurtengo otsailekoa hain zuzen ere, kalean da.

Hau da bertan aurkituko dugun edukia:

• Zuen zerbitzari leial honek egiten duen Albisteen txokoa
• Manu Ortegaren Haizea banda
• Auzomorro umorezko orri bikoitza, Guaikaipuroren gidoia eta Sanviren irudiekin
• Haur besoetakoa sailaren 6 orri, Unai Iturriagaren gidoia eta Sanviren irudiekin
• Asiskoren gidoia eta Adur Larrearen irudiak dituen 4 orriko Andr@id istorioa
• Alex Orberen 4 orriko Labirintoa istorioa
• Asiskoren Hor Konpost banda
• Xabiroiko troupeak Angulemako aurtengo azokara egindako espedizioaren argazkiak ;-)
• KomikITAUN elkarrizketen orri bikoitza, oraingoan Asisko eta Adur Larrearekin
• ZaldiEroaren Arranotxuren beste bi orri
• Iñaki G. Holgadoren irudiak eta Harkaitz Canoren gidoia duen Zebra efektua istorioaren beste emanaldi bat, 6 orrikoa
• Loperen Behien Tarzanen 3 orri

Eta berri on bat: 22. zenbaki honetatik aurrera, Xabiroi aldizkaria (eta baita bertatik ateratako Saiak, Piztia Otzanak eta TeleAtoi albumak ere) Euskal Herriko hainbat komikidendetan eskuratu ahal izango da! Zehazki hauetan:

• Bilboko Joker (Urkijo zumardia, 27)
• Donostiako Armagedon (Marzelino Soroa kalea, 2)
• Gasteizko Zuloa (Correria kalea, 21)
• Irungo Tinta Comics (Jose Egino kalea, 10)
• Iruñeko TBO (Merced kalea, 28)

Gainera, aurrerantzean toki gehiagora iristeko ahalegina egingo dute. Aupa Xabiroi! Eta zu, zeren zain zaude erosteko?

(Elhuyar aldizkariko 2011ko martxoko alean argitaratutako artikuluaren jatorrizko extended bertsioa)

P2P sareek (peer-to-peer edo parekotik parekora) aldaketa ikaragarria ekarri dute ikus-entzunezkoak kontsumitzeko ohituretan. Musika, bideoak, literatura eta abar argitaratu eta banatzea produkzio-etxeen eta argitaletxeen esku zegoen lehen, eta haiek eskaintzen zutenarekin moldatu behar genuen kontsumitzaileok. Eskaintza hori mugatua zen, enpresa horien marketin-estrategien edo kontu ekonomikoen arabera erabakitakoa. Hala, azken nobedadeak eta beti ongi saltzen diren klasikoak izaten zituzten, baina beste gauza asko eskuraezinak ziren, "katalogotik kanpo" zeudelako.

Digitalizazioaren eta Interneten aroan egoteak banaketa eta salmenta asko errazten eta merkatzen duen arren, produkzio-etxeek eta argitaletxeek ez zuten garaietara egokitzen jakin, ez eta eskaintza handiago, merkeago eta erosoago bat asmatzen ere. Orduan, erabiltzaileak matxinatu egin ziren, eta mendearen hasieran P2P sareak sortu ziren.

P2P sareetan, software baten bidez erabiltzaileak bere ordenagailuan duen ikus-entzunezko eduki digitala beste erabiltzaileekin partekatzen du, eta, aldi berean, besteek duten edukia eskuratu dezake. Sare hauen adibideak dira eDonkey eta BitTorrent. Azken hau batez ere uneko film, serie eta abesti edo musika-talde arrakastatsuenak partekatzeko erabiltzen bada ere, eDonkey sarean (eMule programak erabiltzen duena) ia edozer aurki daiteke: herrialde eta hizkuntza bitxietako abestiak, komiki zaharrak, aspaldiko film eta telesailak... P2P sareei esker, edukien gaineko kontrola eta eskaintza erabiltzaileon eskuetara pasatu ziren. Oparotasun-garaia ekarri zuten, eta hala izan da geroztik.

On line kontsumitzeko joera

Azkenaldian, baina, ikus-entzunezkoen kontsumorako joera aldatzen ari da. Batetik, musika eta bideoak streaming bidez kontsumitzen dira maiz; hau da, zuzenean entzun edo ikusten da, nork bere ordenagailura jaitsi eta gorde gabe. Honen adibide arrakastatsuak dira Spotify (musika ugari -publizitatearekin, doan, edo ordainduta, publizitate gabe- eskaintzen duen zerbitzua), Netflix (bideoak alokatu eta on line ikusteko zerbitzua) eta Megavideo (jendeak Megaupload-era igotako film eta serie komertzialak streaming bidez ikusten uzten duen zerbitzua). Eta zentzu hertsian streaming ez bada ere, antzeko fenomenoa da liburu bat erosten dugunean soilik on line zerbitzuaren webgunean irakurri ahal izatea, Googleren e-bookstore dendan bezala.

Bestetik, jendeak elkarrekin musika eta bideoak konpartitzeko P2P sareek baino arrakasta handiagoa dute, gaur egun, zuzeneko deskargako zerbitzuek, hala nola Megaupload edo Rapidshare. Jendeak zerbitzari horietara igotzen ditu edukiak, eta, beste batzuek, berauetatik jaitsi.

Hirugarrenik, DRM (Digital Rights Management izen ponposo horren atzean kopiak eragozteko sistema dago) daukan edukia on line erosteko joera dago. Hauetan, jaisten dugu edukia gure disko gogorrera, baina kopiak eragozteko sistema duenez, ez dio beste inori balio. Tira, ezta guri ere etorkizunean izango ditugun aparailuetan! (Liburu elektronikoen DRMari buruz hitz egin genizuen iazko martxoko zenbakian). Hau gertatzen da hainbat on line musika-dendatan eta e-book denda gehienetan.

Edukiaren kontrola galtzen

Joera honi esker, erabiltzaileok edukia gure ordenagailuetan ez edukitzera ohitzen ari gara. Izan ere, ikus-entzunezkoak kontsumitzera bideratutako gailu asko, hala nola smartphoneak edo tabletak, biltegiratze-ahalmen txikiarekin datoz. Zertarako, dena on line badago eta handik zuzenean kontsumi badezaket?

Baina horrek badu bere puntu ahula: berriz ere, kontrola galtzen ari gara, eta enpresen esku uzten. Eta egia bada ere kasu gehienetan beste enpresa batzuk direla -hauek sarera egokitu dira eta eskaintza geroz eta handiagoa dute-, beti egongo gara beraiek nahi dutenaren menpe: beraiek jarriko dituzte prezioak, beraiek erabakiko dute eskaintza zein den eta beraiek inposatuko dizkigute baldintzak (DRM-a bezala).

Bestalde, internautok edukia P2P sareak erabiliz egin beharrean Megaupload eta Rapidshare moduko zerbitzuen bidez egiten badugu, nahikoa dute horiek ixtea truke oro eteteko. P2P sareen aurretik, denbora batez Napster moduko zerbitzuen bidez trukatzen zen musika; nodo zentral bakar batekiko dependentzia zuten, eta, hura itxi zutenean, akabo. Badirudi ez dugula ikasi...

Norbaitek esango du hori egiten dutenean beti daukagula lehengora bueltatzea eta berriz ere P2P sareak erabiltzea. Baina, bitartean, musika, telesail eta filmen inguruko webgune eta foro askotan zuzeneko deskargako webguneen estekak soilik jartzen ari dira, eta haiek alferrikakoak izango dira zerbitzu horiek ixten badituzte... Euskaraz, adibidez, badaude telesailak eta filmak (marrazki bizidunak euskaraz, Euskal Encodings...) nahiz musika (Ekaitzaldi) jaisteko estekak dituzten webguneak, baina esteketako asko zuzeneko deskargako webguneetarakoak dira. Zuzeneko deskargako webgune horiek itxiz gero, euskarazko edukia jendearen esku jartzeko esfortzu eskerga hori guztia pikutara joango da.

Ikus-entzunezko edukia on line zerbitzuetan zuzenean kontsumitzeko joera nagusitzen bada eta edukia gure ordenagailuetan gorde gabe erabiltzera ohitzen bagara, enpresek berriz ere erabaki eta mugatuko dute erabiltzaileok ia mugagabea bihurtu dugun eskaintza.

Alfonso Zapico (asturianuzko Uiquipediako sarrera), blog honen egilearen laguna eta komikigile gogokoenetakoa, Bilboko Joker komikidendan (Urkijo 27) izango da ostegun honetan, hilak 5, arratsaldeko 19:00tan, Bilboko bertako Astiberri argitaletxearekin atera duen James Joyceri buruzko Dublinés bere azken albuma aurkezten. Aurkezpena Koldo Azpitartek gidatuko du.

Gogoratu Alfonso Zapico azken urteotan sari ugari jasotako autore gaztea dela, eta Dublinés bera kritika oso onak jasotzen ari dela. Albumaren lehen 20 orriak El País egunkariaren webgunean daude ikusgai.

P.S.: Ikusi duzue Joker komikidenda bera albumaren azalean agertzen dela? ;-)

(Elhuyar aldizkariko 2011ko otsaileko alean argitaratutako artikuluaren jatorrizko extended bertsioa)

Duela bospasei urte, Web 2.0-ren etorrerarekin, Interneten kontsumitzaile huts izatetik sortzaile ere izatera pasatu ginen hainbat lagun, blog, wiki eta horrelakoetan. Baina duela bizpahiru urte, beste iraultza bat gertatu da: sare sozialena; Facebook, Twitter, Tuenti eta halakoak. Hauetan ere ez gara jasotzaile pasibo; geuk ere sortzen dugu eta elkarri eragiten diogu, baina modu informalagoan eta zirkulu itxiagoan, aisia dugularik helburu. Horregatik, normala da askoz jende gehiago sartu izana hauetan. Facebooken, esaterako, 500 milioi erabiltzailetik gora ari dira argazkiak, jarduerak eta sarean aurkitutakoak lagunekin banatzen; gaur egun, bera da Interneteko trafiko, eduki eta denbora gehienetakoa akaparatzen duena, zalantza barik.

Hala ere, sare sozialek, Facebookek batez ere, arrakasta adina kritika izan dute sorreratik. Kritika nagusia da benetako pribatutasuna bermatzen ote duten hor jartzen den edukiari dagokionez (areago, Facebooken erabiltze-baldintzetan badira klausula polemikoak, igotzen den edukiaren jabetza enpresaren eskuetara pasatzen dela diotenak). Beste kritika bat da sare sozialetan ematen den denbora dela-eta, gero eta jende eta eduki mamitsu gutxiago dagoela blogetan eta horrelakoetan.

Egungo sare sozialak, itxiak eta zentralizatuak

Arazo horiez gain, beste batzuez -ziurrenik okerragoak- ohartarazi du Sir Tim Berners-Lee webaren asmatzaileak, Scientific American aldizkarian idatzitako artikulu batean. Bertan, webaren sorrerako printzipioak oroitarazten ditu (unibertsaltasuna, deszentralizazioa, estandar irekiak, sarearen neutraltasuna...) eta azkenaldian alderdi horietan egin dugun atzerakada nabarmentzen du: telefono-konpainiek eta Interneteko zerbitzu-hornitzaileek sarearen neutraltasuna murrizteko saioak (iazko apirilean atal honetan hizpide izan genuenak), Apple-k bere gailuetan bultzatzen duen itxitasuna (aplikazioak, musika, pelikulak nahiz beste edozein gauza bere dendetan soilik erosi ahal izatea), gailu mugikorretan aplikazioak erabiltzea webguneetan nabigatu ordez...

Baina horrez gain, egungo sare sozialek webaren oinarrizko printzipioei egiten dieten kalteaz ere ohartarazten du. Zehazki, etorkizuneko balizko web batean aktibitate gehiena sare sozial bakarrean izango balitz, unibertsaltasuna eta deszentralizazioaren printzipioak ez liratekeela beteko dio.

Unibertsalak barik, sareak erabat itxiak dira: sare horretan dauden lagunekin elkarreragina izan dezakezu; beste sareetan daudenekin ez, ordea. Horrela, jendeak lagun gehien dituen sarean ematen du izena, eta azkenean mundu guztia sare gutxi batzuetan kontzentratzen da, eta dena erabat zentralizatuta gelditzen da. Gainera, enpresa baten edo batzuen monopolioa edo oligopolioa gertatzen da horrela, eta kaltea baino ez dakar horrek.

Itxitasunaren aurkako arrazoiak ez dira etiko edo filosofikoak soilik; praktikoak ere badira. Gaur egun sarritan gertatzen da elkarrizketen banaketa, adibidez. Oso ohikoa da blog, aldizkari edo dena delako batean artikulu bat agertzea, eta aukera ematea bertan erantzunak uzteko eta elkarrizketa sortzeko; baina gero jendeak artikulu hori bere sare sozialeko lagunekin partekatzen du, Facebooken, Twitteren edo beste batean, eta han ere uzten ditu erantzunak jendeak. Azkenean, jende pila baten ekarpenekin asko aberastu litekeen elkarrizketa zenbait tokitan sakabanatuta gelditzen da.

Horrez gain, sare sozial batean sortuz goazen eduki guztia (komentarioak, argazkiak, estekak...) bertan preso gelditzen da. Edukia han daukate, eta ez dugu aukerarik une batean dena formatu estandar batera esportatu eta beste sare batera eramateko. Horrelako zerbait onartuko al genioke posta elektronikoko zerbitzuaren hornitzaile bati, edo blogak ostatatzeko zerbitzu bati?

Sare sozialen eredu berria

Sare sozial ireki eta deszentralizatuak izateko, estandar bat beharko litzateke, lagunak, iruzkinak, argazkiak eta abar partekatu ahal izateko. Gero edozeinek garatu dezake estandar horri jarraitzen zaion software bat bere sare sozialaren zerbitzaria sortzeko, eta software libre bidezkoak ere sortuko lirateke, ziurrenik. Orduan, edozeinek instala dezake software hori bere zerbitzarian, eta software hori erabiltzen duten zerbitzu-hornitzaileak agertuko dira. Eta guk, gure zerbitzaria erabiliz edo hornitzaile bat erabiliz, beste edozeinetan dauden lagunekin gauzak partekatu ahal izango genituzke. Horixe da posta elektronikoak egiten duena eta Google Wave-k proposatzen zuena. Ez luke zentzurik posta elektroniko bidez gure hornitzaile bera dutenekin soilik komunikatu ahal izatea (Gmailekoak beraien artean, Euskaltelekoak Euskatelekoekin soilik...). Zergatik onartzen da, orduan, sare sozialetan?

Zorionez, hasi dira horrelako ekimenak ernatzen. Twitteren, antzeko zerbitzu bat emateko StatusNet software librea dago 2008tik, edozeinek instalatu dezakeena. Identi.ca zerbitzu-hornitzaileak erabiltzen du software hori, eta OStatus standar irekia erabiltzen du zerbitzari ezberdinen artean egoera partekatzeko. Eta 2010ean Diaspora software librea sortu zen, Facebooken antzeko zerbitzu bat emateko; software hori ere edozeinek instala dezake. Proiektuaren sortzaileek zerbitzu-hornitzaile gisa eskaintzen dute (oraingoz gonbidapen bidez, espero dute urtebetean-edo mundu guztiarentzat irekitzeko prest izatea), eta, haren bidez, zerbitzari ezberdinek informazioa trukatzen dute (horretarako estandar irekirik erabiltzen ez badu ere, software librea denez erabiltzen duen komunikazio-protokoloa edozeinek ikusteko moduan dago eta ez dago arazorik estandar bihurtzeko). Beraz, StatusNet-ek eta Diaspora-k, biek ala biek eredu ireki eta deszentralizatuan funtzionatzen dute. Gainera, partekatzen diren argazkiak eta bestelakoak gure zerbitzarian gordetzen dira, eta jabegoak gurea izaten jarraitzen du. Bestalde, protokolo ireki horiek erabiliz elkarrizketen dispertsioa ekidin daiteke, denek erabiltzen badute.

Ikusi behar sare sozial berri hauek jendea erakartzeko gai diren, eta etorkizunean horrelako sareak nagusitzen diren. Horretarako oztopo handia da jende gehiena sare itxietan egotea. Izan ere, logikoena da jendeak lagun gehien dituen sare sozialetan izena ematea (Facebook, Twitter...); ez, ordea, oso jende gutxi dagoen berri hauetan sartzea... Horrelako oztoporik ez legoke sare sozial nagusiek Diasporaren eta StatusNet-en estandar irekiak inplementatuko balituzte eta batzuen nahiz besteen erabiltzaileak elkarrekin komunikatu ahal izango balira. Baina ez dute hori egingo noski. Nahiago dute eredu itxia, nagusitasuna mantentzeko...

Beraz, alternatibak badaude, eta gure esku dago etorkizuneko sare sozialen panorama irekiagoa, deszentralizatua eta ez-monopolizatua izatea. Ikusi behar helburu hori lortzen dugun ala gure urrezko kaiola ederretan bizitzen jarraitzea aukeratzen dugun.

Blog honen jarraitzaileek jakingo duzue Alfonso Zapico komikigile asturiarra (asturianuzko Uiquipediako sarrera), lagun izateaz gain (edo horregatik ere agian, nahiz ez dudan uste), oso gustuko dudala. Lau aldiz aipatu izan dut hemen: lehena 2007ko Angulemako komiki-azokatik nire furgonetan bueltan gentozela bere La guerre du professeur Bertenev albumean egin zidan dedikatoria ederragatik, bigarrena 2008an Astiberri Bilboko argitaletxearekin kaleratutako Café Budapest albumaren iruzkina egin nuenean, hirugarrena 2009an izandako berri on guztiengatik (sari-izendapenak, La guerra del profesor Bertenev Espainian argitaratu izana eta bere lan berria prestatzeko Angulemako La maison des auteurs etxeak beka eman izana) eta laugarrena aipatutako La guerra del profesor Bertenev-egatik 2010eko Bartzelonako komiki-azokan egile berriarentzako Josep Toutain saria eraman zuenean. Eta 2011n ere ezin aipatu gabe geratu... ;-)

Oraingoan albiste dugu Angulemako La maison des auteurs-en urte bete baino gehiagoz prestatzen egon den lana (eta bere blogean zatitxoak erakusten joan zaiguna) kaleratzear duelako Astiberrik: Dublinés, James Joyce-ren bizitzan oinarritutakoa. El País egunkarian iragarri du Álvaro Pons La cárcel de papel blogaren egileak, oso leku onean utziz. Horrez gain, albumaren lehen 20 orriak ikus daitezke egunkari horretan bertan eta, ezin zen bestela izan, itxura bikaina du. Ea komiki honek ere, orain artekoek bezala, harrera ona duen eta, zergatik ez, saririk irabazten duen! Zorionak Alfonso, eta zorte on!

Hurrengo hilabetean (zehazkiago, apirilaren 4tik maiatzaren 1era) Nafarroako Nazioarteko Komikiaren II. Azoka (webgunea gaztelania hutsean) egingo da Iruñean, Kondestablearen Jauregian, Tiza elkarteak antolatuta. Azoka honetan hainbat ekitaldi egingo dira, jarraian aurkeztuko dizkizuegunak.

Erakusketak

• Hugo Pratt Iruñean
• Rafa Ramos-i omenaldia
• David Lloyd: V for Vendettaz harago
• Forges erakusketa
• Zulet-en txotxongiloak
• Akerbeltz. Sorginak eta inkisidorea
• XXI: komikia, ilustrazioa eta kazetaritza
• Batman Klub-aren 20. urteurrena

Gonbidatuak

• Agustín Padilla
• Jesús Zulet
• Ángel Unzueta
• Antonio Altarriba

Zinema zikloa

• Corto Maltese-ren abenturak (Nafarroako filmotekan)

I. komiki azoka

Nola I.a? Ez al zen II.a? Badakit hau nahasgarria dela, baina kartelean aurten bigarren edizioa duten ekitaldi sortari "Salón"="Azoka" deitu diote, eta gero horren barruan lehenengo aldiz antolatzen den ekitaldi honek, "Feria" deitzen diotenak, ez du itzulpenik eta nik "Azoka" itzuli dut, hau baita normalean azokatzat ulertzen dena: denda eta argitaletxeen standak. Ikusita gero barruan "Feria" dagoela, agian "Jardunaldiak" itzulpen zuzenagoa zatekeen "Salón"entzat. Tira, standdun azoka hau apirilaren 30ean eta maiatzaren 1ean egingo da Tres Reyes hotelean.

Lehiaketa

Boterearen esku beltzaren kontrako filtrazioak gaiarekin.