e-gorblog

Hilabete honetan Donostian bi komiki-erakusketaz gozatzeko aukera izango dugu. Batetik, Komikigunean Euskal binetak 1894-2014 erakusketa dago ikusgai irailaren 26tik, eta urriaren 28ra arte egongo da zabalik. Duela bi urteko Parrapean jardunaldietarako prestatu zuen euskal komikigintzaren errepasoa egiten duen erakusketa ezin interesgarriago hau Mikel Begoñak (Komikeri blog ezinbestekoaren egileak), eta erakusketa Mikel berak gidatuta bisitatzeko parada izango da 20an arratsaldeko 19:00tan. Bestetik, Egiako Kultur Etxean Fantascity - Fantasiazko hiriak komikietan erakusketa ikus daiteke urriaren 3tik 38ra bitartean. Ikustera joan, merezi dute eta!

Udazken honetako komikien berri ematen hasi baino lehen, ekainean atera zen Altza Porruren berri ematea tokatzen zen. Jakoba Errekondo ezagunak iaz Argiarekin ateratako Bizi baratzea liburu arrakastatsuaren jarraipena edo osagarria da Altza Porru komiki hau. Hartan baratzezaintzari buruzko bere jakintza eta gomendioak bildu bazituen, beste honetan baratzearen inguruko bere testu ludiko-poetiko batzuk (eta Maialen Lujanbioren sarrera) badaude, baina batez ere baratzea gaitzat duten hainbat komikiz osatuta dago. Egile ugarik egin dituzte komikiok: Unai Iturriaga, Asisko, Iñaki Martiarena Mattin, Ainara Azpiazu Axpi, Zaldieroa, Unai Gaztelumendi, Antton Olariaga eta Joseba Larratxe Josevisky. On egin!

Durangoko Andragunea Emakumeon Topaguneak Emakumeak eta euskal komikigintza ikastaroa antolatu du. Urriaren 27tik abenduaren 22ra bitartean izango da, ostegunetan 17:00etatik 19:00etara. Skolastika Literatur Zerbitzuak zentroko Josune Muñoz izango da irakaslea, gai horretan benetako aditua. Interesgarria zinez!

Lehen bi ediziotan saioen erdia euskaraz egin ondoren eta azken kurtsoan saio guztiak gaztelaniaz izan eta gero, orain martxan jarri den kurtsoan, Intxaurrondo Kultur Etxeak antolatutako komiki-solasaldietako lau euskaraz izango dira berriz ere! Lehenengo urteetan Iosu Mitxelenak gidatzen zituen euskarazko saiook; orain neuri pasatu didate lekukoa.

Gaztelaniazko saioetaz, iaz bezala, Juan Manuel Díaz de Guereñu arduratuko da, eta ondoko lanak izango dituzte aztergai: urriaren 11an Cuento de una rata mala (Bryan Talbot), abenduaren 13an He visto ballenas (Javier de Isusi), otsailaren 14an Mis circunstancias (Lewis Trondheim), apirilaren 11 Historias del barrio (Gabi Beltrán eta Bartolomé Seguí) eta ekainaren 13an Intrusos (Adrian Tomine).

Euskaraz honako gai edota lan lan hauek izango ditugu solasgai:

• Azaroaren 8an, Iñaki Martiarena Mattinen Zarrakamalda lan atera berriaz arituko gara, Mattin bera gurekin izango delarik.
• Urtarrilaren 10ean euskal komikigintzaren historiaren errepasoa egingo dugu Iratxe Retolazarekin. Izan ere, hurrengo hilabeteetan Egungo euskal komikia eta literatura liburua argitaratuko du Iratxek.
• Martxoaren 14an Adur Larreak Gabriel Aresti - BioGrafikoa bere lanari buruz hitz egingo digu.
• Maiatzaren 9an Alan Moore eta Dave Gibbonsen Watchmen komikia aztertuko dugu, nire komikirik gustukoena.

Saio guztiak Intxaurrondo Kultur Etxean (Felix Gabilondo Plaza) izango dira arratsaldeko 19:00etan. Interesgarriak izango dira, agertu!

Iaz bezala, aurten ere Donostiako Komikiguneak 3 zangotako komiki-solasak antolatu ditu. Dani Fanok moderatutako hiru mahai-inguru hauetatik lehena ekainean izan zen (Literaturatik komikira, Harkaitz Cano, Patxi Zubizarreta eta Eider Rodriguezekin) eta pasatu egin zitzaidan hemen iragartzea... Baina hurrengo biak urriko bi larunbatetan izango dira. Lehenbizikoa urriaren 8an izango da, Oihua sarean: H28 aldizkari saretirikoa izenburuarekin eta Iñigo Astiz, Unai Iturriaga eta Patxi Gallego gonbidatuekin. Eta bigarrena urriaren 15ean, El trabajo del editor en el cómic gaiaren inguruan (gaztelaniaz), Fernando Tarancón (Astiberri), Joseba Basalo (Aleta) eta Mikel Soto (Txalaparta) editoreekin. Han ikusiko dugu elkar!

Urriaren amaieran izango dira berriz Mahatserriko Parrapean Komiki Egunak, aurten hirugarrenez. Programa osoaren berri emango dizuegu beranduxeago. Baina jardunaldi horiekin batera antolatzen den komiki-lehiaketa jada martxan denez, horren berri ematera gatozkizue gaurkoan.

III. Parrapean Komiki-Lehiaketan 14-17 urte bitarteko gazteek har dezakete parte, eta lanak euskaraz edo testurik gabekoak izan daitezke, bi orritakoak. Urriaren 14a arte dago aurkezteko denbora.

Informazio gehiago, goian estekatutako webgunean daukazue. Animatu, gazteak!

Joan den mendeko 80ko hamarkadan, autogestio, gaztetxe eta abarren urrezko garaian, komiki-elkarte ugari sortu ziren Euskal Herriko herrietan, fanzineak argitaratu eta bestelako ekitaldiak egiten zituztenak. Orduz geroztik elkarte haiek desagertzen joan dira eta bidean beste berriak ere sortu dira. Ondarroako Luterl kolektiboa da garai hartan jaiotakoetatik zutik dirauen bakarretakoa. Eta irauteaz harago, indartsu jarraitzen dute beraien egitekoan.

(Noticias taldeko Ortzadar gehigarrian 2016/02/16an argitaratutako artikuluaren jatorrizko extended bertsioa)

Ondarroako Luterl taldearen sorrera ez zen planifikatutako zerbait izan. 1983an hainbat komikizale elkartu eta beraiek egindako komikiekin erakusketa bat muntatu zuten. Hurrengo urtean lagun horiek berek fanzine bat atera zuten eta ondoren ekintza gehiago etorri ziren. Hori guztia gorpuztu egin behar, eta 1986an kultur talde gisa eratu ziren, Luterl izenarekin. Eta hala, lagun koadrila batek ia nahigabe hasitako ekimen hura, gaur egunera arte iritsi da. Garai hartatik iraun duen Euskal Herriko talde bakarretakoa da -bakarra ez bada-, eta ziurrenik daudenen artean bizitza luzekoena. Taldearen sortzaileetako eta arimetako bat den Ion Iñaki Artetxek dioskunez, “bai, garai haietan komiki-fanzineak edota komiki lehiaketak ugari izan ziren, baina uste dut gu garela ordutik gaurdaino iraun duen komiki zaletuen talde bakarra; fanzineei dagokienez, TMEO ere badago, geroago sortu zena, eta lehiaketa arloan Portugaleteko Udalak antolatzen duena da iraun duen bakanetakoa”.

“Uste dut gu garela ordutik gaurdaino iraun duen komiki zaletuen talde bakarra”

Ion Iñakiren arabera, taldekideak 10 inguru izan dira, baina “gure ibilbidean zehar jende askoren laguntza izan dugu gure ekimenak aurrera eramateko”. Kontatu digunez, gauza ugari eta anitzak egin dituzte 33 urte hauetan, eta beraien jarduera nagusiki euskaraz da. Ondarroako Komiki Jardunaldiak 18 alditan egin dituzte, azkena aurtengo urtarrilean bertan. Bere garaian, 3 komiki-lehiaketa ere egin zituzten Udalaren laguntzarekin. Kartzelan sortutako artelanen 6 erakusketa ere egin dituzte. Eta ezin konta ahala bestelako erakusketa, tailer, aurkezpen, emanaldi...

Esparru lokalaz haragoko argitalpenak

Luterl elkartearen ezaugarri nagusietako bat bere argitalpenak dira. 80ko hamarkadako beste elkarteak bezala, fanzinegintzan aritu ziren ia sorreratik. “Lehen erakusketaren hurrengo urtean Globho fanzinearen lehen zenbakia kaleratu genuen”, dio Artetxek. Haren seme bastardoa deitzen duten Globhito (beraien ekintzen berri ematen duen berripapera dena) gaur egun ateratzen jarraitzen dute. Globhorma aldizkari murala ere egin zuten garai batean, pareta batean marrazten zen fanzine erraldoia. Eta beraiek emandako komiki-ikastaroetan egindako lanak Spantabiejas eta Marxekota argitalpenetan bildu zituzten.

Argazkia: Luterl

Baina beraien argitalpen-jarduerak esparru lokala eta fanzineen formatua (grapatu eta fotokopiatutako zuri-beltzezko orriak) gainditzen du. Hainbat komiki argitaratu dituzte album formatuan eta plaza ezberdinetan saldu, hala nola Getxoko Komiki Azokan, non urtero jartzen duten standa. Globhosonda bilduman Ondarroako komikigileen hainbat lan argitaratu dituzte: Kirmen Uribe eta Josu Aranbarriren Le blist - Bilduma bat (Uriberen lehen argitalpena omen dena), Austin Agirretxearen Barregarri, Ion Iñaki Artetxeren Azken mohikanoak hemen gaude eta Ion Iñaki Artetxe eta Kaiet Bengoetxearen Euskoman – Izan ala ez izan. Eta beste egile batzuenak ere argitaratu izan dituzte, esaterako Josu Garalderen Itxasoko deabruak edota kultuzkoa bihurtu den Kapitan Kaoporrex – Relatos de bajamar, Rober Garayrena.

Ez da gutxi egin dutena, ez horixe! Baina ez dute haatik uzteko asmorik. Artetxeren esanetan, komikiaren munduak jarraitzen duen artean, beraiek ere ahal duten neurrian jarraitzeko asmo irmoa dute. James Fenimore Cooper-en eleberrikoak ez bezala, azken mohikano hauen amaiera ez da oraingoz iritsiko.

Euskal komikigileak ez dira ahuntzaren gauerdiko eztula, ez horixe! Hemen kaleratzen dituzten lanez gain, nazioarteko merkatu gogorrenetan ere argitaratzen dituzte komikiak, arrakastaz gainera! Eta bestela, ikusi azkenaldian argia ikusi dutenak.

Mikel Begoña gidoilariak eta Iñaket marrazkilariak zenbait komiki argitaratu dituzte Espainian eta Frantzian: Tristísima ceniza - Un tebeo de Robert Capa en Bilbao, El pico de los cuervos - Matar a Franco, Le bec des corbeaux – Abattre Franco... Beraien azken lana da Ötzi - Por un puñado de ámbar, iaz Norma argitaletxeak atera zuena. Berriki italiarrez ere atera du Barta argitaletxeak, Ötzi - Per un pugno di ambra izenburupean, eta Ötzi bera dagoen Hego Tirolgo museoaren bedeinkapenarekin! Eta irailerako, bigarren atala aterako dute berriz Normarekin, El bueno, el feo y el tuerto.

Arthus Trivium 1 – Les anges de Nostradamus albumean, Nostradamus igarle ezagunak bere ikuskari-botereak eta hiru zaldun dizipulu baliatzen ditu bere garaiko arazoak eta okerrak konpontzeko. Arthus Trivium da dizipulu horietako bat, mistizismo, sorginkeria eta emozioz betetako abenturak biziko dituena. Rauleren gidoia maisutasunez marraztu du Juan Luis Landak Arthus-en lehen abentura honetan, Les anges de Nostradamus, eta izugarrizko arrakasta izaten ari da Frantzian Dargaud etxearekin: hainbat astez komiki salduenen artean izan da, eta salduena izatera ere iritsi da! Eta hori ez da batere erraza, han asko argitaratzen baita eta oso ona... Jakina, hurrengo tomoa ere bidean da, eta beste hainbat herrialdetan ere argitaratuko da. Zorionak, Juan Luis!

Frantzian jarraituta, Lehen Mundu Gerrako batailarik luzeena eta gogorrenetako bat izan zen Verdungo gudua. 1916 urtea ia osorik iraun zuen, 250.000 hildako eta 500.000 zauritu baino gehiago izan ziren. Ekitaldi ugari ari dira egiten haren mendeurrena gogorarazteko, eta horien artean dago Grand Angle argitaletxea ateratzen ari den komiki saila. Jean-Yves Le Naouren gidoia lantzeko, Marko hautatu dute storyboard-a egiteko eta Iñaki Holgado irudiak marrazteko. Lehen albuma, Verdun 1 – Avant l'orage, salmenta oso onak izaten ari da.

Azkenik, Xabiroirentzat Kortsarioen ostatua albuma marraztutako Guillermo Gonzalezek ere Frantzian komiki bat argitaratu du. Le chevalier à la licorne du izenburua (Adarbakarraren zalduna alegia) Stéphane Piatzszeken gidoia duen eta Soleil argitaletxeak atera duen album honek, eta Erdi Aroko frantsesen eta ingelesen arteko gerrak eta mitologia ditu gaitzat.

Atzerapen apurtxo batekin ematen dizuet berri Ikastolen Elkartearen Xabiroi komiki-aldizkariaren ekaineko zenbakia, 40.a, atera dela, eduki honekin:

• Guillermo Gonzalezen azala
• Nik neuk egiten dudan Albisteen txokoa
• Adur Larrearen Xabiroienea umorezko banda
• Auzomorro umorezko orri bikoitza, Sanviren gidoi eta irudiekin
• Haur besoetakoa sailaren 6 orri, Unai Iturriagaren gidoia eta Sanviren irudiekin
• Gregorio Muro Harriet eta Patxi Pelaezen Arratoiaren oroimena 5 orriko istorioa
• Asiskoren Hor Konpost banda
• Manu Ortegaren Haizea banda
• Exprairen Pertza ustelaren gogoeta antzuak zinta
• KomikITAUN elkarrizketen orri bikoitzean, Javier de Isusi, Asylum komiki apartaren egilea
• ZaldiEroaren Arranotxuren beste bi orri
• Eider Rodriguez eta Julen Ribasen Santa familia istorioaren 6 orri
• Asiskoren gidoia eta Xabier Sagastaren irudieak dituen Indatxikiko sotoa 2 orriko istorioa

On egin ba!

Bolada onean gaude euskal komikizaleok! Azken zenbakietan kontatu genizuenez, 2015 urtea izan zen, diferentzia handiarekin, azken urteetan euskarazko komiki gehien atera diren urtea. Eta 2016a ez dugu batere gaizki hasi! Nobedade gehienak beti udazkenean ateratzen badira ere (badakizue, Getxoko azoka, Durangokoa, Gabonak...), aurtengo lehen seihilekoan jada baditugu hiru komiki gehiago euskaraz! Hemen duzue horien inguruko informazio gehiago.

Alde batetik, Harriet argitaletxearen bi albumak ditugu. Gregorio Muro Harriet komikigile ezagunak iaz jarri zuen martxan bere abentura berria, Harriet argitaletxea sortzea hain zuzen ere, 80ko hamarkadako Justin Hiriart bere klasikoaren edizio osoa atereaz. Orain Txinara bidaia eta Indiara bidaia argitaratu ditu, gidoilaria Béka eta marrazkigilea Marko Xabiroiko kolaboratzailea dituzten bi komiki. Aurretik duela pare bat urte Frantzian Bamboo argitaletxearen eskutik ateratako komiki hauetan, bikote gazte batek herrialde horietara egindako bidai bana kontatzen dira tonu umoretsuan. Komikion aurkezpena asteazken honetan izango da, hilak 29, goizeko 11:00etan Donostiako Komikigunean.

Bestetik, Astiberriren nobedade hau dago. Paco Roca Espainiako komikigile ezagun eta arrakastatsuenetakoa da dudarik gabe. Bere azken urteotako lanek (Arrugas, El invierno del dibujante, Los surcos del azar...) salmenta onak, sariak, zinemarako adaptazioak eta abar izan dituzte. Horiek guztiak Bilboko Astiberri argitaletxearekin atera ditu, eta beharbada ezagunena dena euskaraz ere argitaratu zuen 2014an, Zimurrak hain zuzen. Iaz La casa kaleratu zuen, bere aita omentzen duen lan guztiz pertsonala. Martxoan Espainiako komiki-denden elkarteak 2015eko komikirik onenaren saria eman zion, eta oraindik ere gehiago eramango ditu, ziur. Orain lan eder hau euskaraz gozatzeko aukera dugu, Etxea alegia, benetako luxua.