Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / e-gorblog / Ipurbeltz, galera iragarriagatik ez zoritxar txikiagoa

Ipurbeltz, galera iragarriagatik ez zoritxar txikiagoa

e-gor 2015/03/15 22:45
2009an "Ipurbeltz" aldizkaria desagertzea normaltzat jo daiteke, mundu ia osoan (beharbada Frantzia eta Japoniaren salbuespenekin) haurrentzako komikirik ez baita apenas egiten. Baina kolpe handia izan zen, haurrentzako euskarazko komikigintzaren azken erreferente honen amaierarekin euskarak esparru bat galdu baitzuen.
Ipurbeltz, galera iragarriagatik ez zoritxar txikiagoa

Irudia: Antton Olariaga

(Galtzagorri elkartearen Behinola aldizkariko 2014ko ekaineko zenbakian argitaratutako artikuluaren jatorrizko extended bertsioa)

Ipurbeltz komiki-aldizkaria erreferentea izan da euskarazko komikigintzan. Erein argitaletxeak 1977an sortua, haur euskaldunen belaunaldi bat baino gehiago komikizale egin gintuen, garai bertsuan sortu zen Kili-Kili aldizkariarekin batera. Baina azken honek batez ere kanpoko komikiak euskaratzen zituen bitartean, Ipurbeltz euskal komiki egileen belaunaldi bat baino gehiagorentzat lehen lanak egin eta beren burua ezagutarazteko tranpolina ere izan zen. Komiki-zale eta komikigileen harrobi bikoitza, beraz. 2008ko bere amaierak umezurtz utzi zituen biak (Kili-Kilik lauzpabost urte lehenago amaitu zuen bere ibilbidea). Euskararen normalizazioaren ikuspegitik ere galera handia da, esparru bat galdu baitzuen berarekin euskarak.

Eta hala ere, Ipurbeltzena desagertze iragarria izan zen. Sortu zen garaian eta testuinguruan (70eko hamarkadan eta Hego Euskal Herrian) logikoa zen haurrentzat euskarazko komiki-aldizkari bat sortzea. Izan ere, komiki asko egiten zen haurrentzat; areago, egiten ziren komiki gehienak haurrentzat ziren eta komikia haurrentzako generotzat hartzen zen. Kioskoak umeentzako komikiz beteak egoten ziren: abenturazkoak, umorezkoak, superheroienak... Baina panorama hori aspaldi aldatu zen, eta pare bat hamarkada badira apenas argitaratzen dena haurrentzako komikirik Espainian, eta gutxiago Euskal Herrian eta euskaraz. Horregatik, esango nuke Ipurbeltzek asko iraun zuela korrontearen kontra...

Zergatik eman da aldaketa hori? Nik bi faktore aipatuko nituzke. Lehena, norbaitzuk (pedagogoek, argitaletxeek edo nik al dakit nortzuk, beharbada denek batera) erabaki zutela haurren hezkuntzarako edo irakurzaletasuna bultzatzeko ez zirela egokiak, ez zirela nahikoa jasoak edo edukatiboak; eta umeentzako komikiak utzi eta ipuin eta liburu ilustratuak soilik egitera pasatu ziren. Erabaki okerra nire ustez. Egia da garai hartako komiki asko txarrak zirela edota frankismoaren reminiszentzia ugari zituztela, baina gauza on asko ere bazeuden. Azken finean, beste edozein medio edo adierazpidetan bezala gertatzen zen, ezin da orokortu eta komiki-formatua horregatik kondenatu.

Bigarren faktorea da komikien heltze prozesu bat eman dela, ez soilik hemen baizik eta ia mendebaldeko gizarte osoan (Frantzian eta Japonian izan ezik, non betidanik eta oraindik ere adin guztietarako komiki ugari egiten den). Beharbada aurretik zuen umeentzako generoaren ospe txarra gainetik kendu nahirik, komikia gero eta serioagoa eta helduagoentzakoa bihurtzen joan da. Superheroien komikiak dira horren adibide bat: gidoi eta irudi sarritan ezin sinpleagoak izatetik, askoz landuago eta sofistikatuagoak izatera pasatu dira. Eta beste adibidea nobela grafikoa da: izena, konplexuz betetako argitaletxeek komikiaren generoari seriotasun irudia emateko asmatutako marketin hutsa da, baina izana, helduentzako kalitatezko (edo kalitate-intentziozko) komikia.

Eta honen guztiaren tragedia da, nahiz eta jada haurrentzako komikirik ez den egiten (ez txarrik eta ez onik) eta egiten dena helduentzakoa eta ona izan, jendearen gehiengoak lehengo ustearekin jarraitzen duela, hau da, komikiak umeen kontua direla eta txarrak direla. Helduen gutxiengoa besterik ez gara egiaren jakitun eta komikien irakurle; beharbada gero eta gehiago azken urteotan, baina gutxiengoa.

Komikiak helduentzako eta kalitatezko bihurtu izana ez da txarra, jakina. Guk helduok ikaragarri gozatzen dugu oraingo komikiez. Arazoa bestea da, jada umeentzat ezer ez egitea. Izan ere, aipatu dudan bezala, Ipurbeltzek eta haurrentzako komikiek komikizale-harrobi lana egiten zuten. Hori egin gabe, urte batzuen buruan, komikietara haurretatik zaletu ginenok desagertzean, nor geratuko da helduentzako kalitatezko komiki horiek irakurtzeko? Posible al da txikitan ezagutu ez den eta hezitzaile eta gurasoek gutxietsi duten genero bat heldutan ezagutu eta zaletzea?

Baina Euskal Herrian, berriz ere korrontearen kontra, zorionekoak gara Xabiroi badugulako. Ikastolen Elkarteak 2005etik publikatzen duen komiki-aldizkari honek ikaragarrizko kalitatea dauka. Idazleak komikigileekin elkarlanean jartzen dituzte gero albumetan aterako dituzten istorioak lantzeko. Neurri batean, Ipurbeltzen hutsunea bete edo bere lekukoa hartu duela esan daiteke, baina hau ez da guztiz horrela. Xabiroi ez dago umeei zuzendua, 12 urtetik gorako gaztetxoei baizik. Beharbada oraindik garaiz komikien mundura engantxatzeko? Hala izango ahal da! Baina, badaezpada ere, ondo legoke ondoan Ipurbeltz balu (edo bere oinordeko zuzen bat, hau da, umeei zuzendutako komiki-aldizkari bat).

Cartoon Time Blog
Cartoon Time Blog dio:
2015/05/19 13:03
Zurekin guztiz ados nago.
Nik eskolan irakurtzen nuen Ipurbeltz.

"norbaitzuk (pedagogoek, argitaletxeek edo nik al dakit nortzuk, beharbada denek batera) erabaki zutela haurren hezkuntzarako edo irakurzaletasuna bultzatzeko ez zirela egokiak, ez zirela nahikoa jasoak edo edukatiboak"

50ko hamarkadan al gaude?
Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Zenbat dira hiru ken lau (idatzi zenbakiz) ?
Erantzuna:
e-gorblog

Egunez, Igor Leturia Azkarate pertsona arrunta da. Errenterian bizi den arrasatearra, 8etatik 17etara Elhuyarren lan egiten du eta arratsaldeak neskalagunarekin eta bere bi umeekin pasatzen ditu.

Baina gaua iritsi eta umeak lotara joaten direnean, e-gor bihurtzen da, interneteko bere alter-egoa, ziberespazioko informatikaririk komikizaleena eta komikizalerik informatikariena! Bere superbotereekin (interneteko kable-konexioa, bloglines, informatika aldizkariak, gadget-ak, komiki-bilduma, Errenteriko liburutegiko komikien atala eta batez ere bere jakinmin aseezina) eta bere superlaguntzaileak ondoan dituela (Patxi Lurra, DabilenHarria...), euskaldunon teknofobiaren eta komikiei buruzko aurreiritzien aurka burrukatzen du etengabe! Hemen duzu bere bloga: e-gorblog!

Bai, hor goiko aurkezpena superheroi batena da (ezin aproposagoa honelako blog batentzat, ezta?). Superheroia banintz zein izango nintzatekeen jakiteko the Superhero Personality Test egin nuen eta hona emaitzak:

You are Spider-Man
You are intelligent, witty, a bit geeky and have great power and responsibility.

Spider-Man
80%
Superman
70%
Green Lantern
65%
Robin
65%
The Flash
60%
Supergirl
55%
Hulk
55%
Iron Man
45%
Wonder Woman
35%
Catwoman
25%
Batman
0%
Lizentzia

Creative Commons-en baimena
Blog honetako edukia, Igor Leturiak eta beste kolaboratzaile batzuek egiten dutena, Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 Unported baimen baten mende dago (irudiak salbu).

Artxiboa
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024
Artikulu aipagarriak

MythTV sorta
2004/11

"Pololoak" sorta
2004/11-12 - 2006/10-12 - 2007/02-03

Monoblogoa
2005/01/11

"Persepolis", xalotasunaren sakontasuna
2005/01/25

Elgetako Blogs&Beers 2005: nire inpresioa eta moblogging kontuak
2005/04/18

Firefox eta bere plugin zoragarriak
2005/05/11

"El País"-en komiki bilduma
2005/05/15

Euskarazko bi blog berri (bai, beste bi, baina hauek bereziak dira!)
2005/05/25

"Watchmen" sorta
2005/09-11 - 2006/10 - 2007/10 - 2008/07

"La cárcel de papel"-eko "Mis tebeos favoritos" saila I: 1etik 20ra
2005/11/08

"Goienkaria"-n agertu naiz
2005/12/08

Komikiak eta euskal rock-a
2005/12/14

Ruben Arozena "Ruben" komikigilea hil da
2006/01/02

Zope-rako DTML Calendar Tag produktua, euskaraz
2006/02/01

"Joyas Literarias Juveniles" bilduma, osorik eMule-n
2006/08/05

Argazkigintza eta DRM-a
2006/10/09

Paul Auster eta Euskararen Herria
2006/10/29

Angoulême sorta
2007/01-02

Gaur duela 25 urte nire bizitza aldatu zen
2007/04/23

Hergé-ren defentsan
2007/05/22

Ubuntu-ren bertsio berria, hobekuntza askorekin
2007/07/02

OLPC sorta
2007/12 - 2008/01

Guillermo Zubiaga, Marvel-eko komikilari euskalduna
2008/02/05

Asus EEE PC, ordenagailu txiki eta merkeen hurrengo sorta
2008/03/11

Agur, Ipurbeltz, agur... :-(
2008/08/04

"Café Budapest", gizatasuna eta bizikidetzaren aldeko aldarria
2008/08/25

"Arturo Erregea" serie mitikoa, Euskal Encodings-en! (beste askorekin batera)
2008/09/17

"Gazteak", beste serie mitiko bat euskaraz eskuragai!
2008/10/14

Pottokiek 50 urte!
2008/10/22

Europan ere OLPC-ren XO ordenagailuak erosteko aukera!
2008/11/12

Microsoft-en web zerbitzuetako gehienak, euskaraz!
2008/12/04

"Heroes"-en 2. denboraldia: ETB kirtenkeria errepikatzera, eta Euskal Encodings konpontzera
2009/01/23

I. Euskal OLPC Party-a, apirilaren 23an Donostiako Doka kafe antzokian
2009/04/16

Elkarrizketa egin didate 7K-n
2009/06/03

Azpiriren Spectrum-entzako jokoen azalak liburu batean
2009/10/06

Asterix, heroi garaitua
2009/10/29

"Ihes ederra", euskarazko komikigintzaren heldutasunaren konfirmazioa
2009/11/13

Pololoak 3: The making of
2009/11/22

5 urte 5!
2009/12/15

Nobela grafikoa, komikien prestigiorako ala mespretxurako?
2009/12/20

"Pololoak 3 - Atxeritoko balada", trilogiaren amaiera borobila
2010/01/13

Sinclair ZX Spectrum bat oparitu didate!
2010/01/19

Zergatik ez dudan liburu elektronikorik erosiko (gauzak aldatzen ez diren artean)
2010/01/27

Errealitate areagotua: munduaren pertzepzioa aberasten
2010/02/09

e-gorblog, "Nick dut nik" telebista saioan
2010/05/20

Sarearen neutraltasunari erasoak: Interneten izaera arriskuan
2010/06/02

"Avatar, azken aire maisua" osoa eta "Heroiak"-en lehen bi denboraldiak, Euskal Encodings-en
2010/07/22

Sistema eragileen guda berria
2010/12/14

Anubis 3.0 albumarentzat 3D animazio ederra
2010/12/27

Telebistaren benetako iraultza hemen da, eta ez da LTDa
2011/01/10

"Asterix galiarra" eta "Urrezko igitaia" berrargitaratu ditu Salvatek
2011/01/13

Euskarazko komikigintza digitalizazioaren aurrean
2011/01/27

"Ihes ederra"ren gaztelaniazko eta katalanezko bertsioak eta "Alokairuan", kalean
2011/02/20

Star Wars jatorrizko trilogia, euskaraz
2011/03/21

Sare sozialetan preso
2011/04/06

Zer dudan Steve Jobsen, edo Appleren, aurka
2011/10/14

Gaur 100 urte Adèle Blanc-Sec-en abenturak hasi zirela
2011/11/04

Euskarazko 8 komiki berri
2011/12/02

Social networks killed the RSS star?
2012/06/10