e-gorblog

Txalaparta argitaletxeak 2013an euskaratu zuen Munduko bandarik txarrena. Surrealismoz eta umore fin eta garratzez, antiheroi galtzaileen istorioak kontatzen zizkigun José Carlos Fernandes egile portugaldarrak herrialde hartako komikirik sarituena den hartan. Orain Harriet argitaletxeak Fernandesen Aral itsasoa eder hau dakarkigu. Hura atsegin izan bazenuen, ziur hau ere gozatuko duzula, estilo, giro eta esku bera antzeman baitaitezke bietan.

Kontrazalean komikiaren deskribapenean kontatzen denez, bere helmugara iritsi ez den hegazkin bat Yucatango oihanean aurkitu dute, kalterik gabe baina bidaiarien edo tripulazioaren arrastorik gabe. Eta kutxa beltzeko grabazioak oso harrigarriak dira: hegazkinaren eta aire-kontrolatzaileen arteko elkarrizketen ordez, elkarrekin zerikusirik ez duten istorio bitxiak entzuten dira, eskifaiako inorena ez den ahots bitxi batean... Bada, komikian ez da hegazkin horren istorioa kontatzen, kutxa beltzeko istorio ezohiko horiek baino, bost guztira. Albumari izenburua ematen dion Aral itsasoa da luzeena, eta horrez gain beste lau labur daude: Idi bat teilatuan, Hildakoen janzkiak, Panamako kanalaren irekiera eta Ibaian gora egitearen arte ahantzia.

Munduko bandarik txarrena hartan ez bezala, hemen irudiak ez dira Fernandesenak, Roberto Gomesenak baizik. Beno, hala dio komikiaren barneko orrietan, baina ez dakit benetan hala den istorio guztietan, izan ere estilo ezberdinetan marraztuta daude, eta batzuenek Munduko bandarik txarrenakoen antza dutela esango nuke...

Superpatata haurrei zuzendutako Artur Laperla egilearen umorezko komiki bat da, patata superheroi bat protagonista duena. Bartzelonako Bang argitaletxeak komiki hauen 8 zenbaki atera ditu 2011tik hona, eta azken hilabete hauetan zortziak euskaraz ateratzen ari da. Lau urtarrilean atera ziren, beste bi maiatzean eta azken biak ekainean dira ateratzekoak. Ongietorriak, ez baita haur txikientzako komiki asko ateratzen euskaraz!

Otsailean atera zen Xabiroi komiki-aldizkariaren 51. zenbakia, beti bezain interesgarri eta ederra, ondoko eduki hauekin:

• Xabier Sagastaren azala
• Zuen blogari xume honek idatzitako Albisteak
• Aritz Irigoienen Xabiroienea banda bertikala
• Sanviren gidoi eta irudidun Auzomorro umorezko orri bikoitza, Argitxo, Ttantto, Txirritx eta Xangorekin
• Harkaitz Cano eta Iñaki G. Holgadoren Amets alokatuak sailaren azken 6 orriak
• Zaldieroaren umorezko Arranotxuren bi orri
• Mikel Santos Belatzi Iñigo Astizek egindako elkarrizketa Lucio Urtubiaren bizitza kontatzen duen Gerezi garaia komikiaren harira
• Unai Iturriagaren gidoia eta Sanviren irudiak dituen Haur besoetakoaren sail berri baten hasiera, zortzi orrirekin
• Asiskoren Hor konpost, Manu Ortegaren Haizea eta Exprairen Pertza ustelaren gogoeta antzuak bandak
• Mikel Begoña eta Kike Infamek sortutako Bostetik bostera istorioa (bost orrikoa jakina), apur bat Lezo Urreiztieta eta bere abenturak gogorarazten dizkigun Lexuri Urreiztixuriren bizitza harrigarria kontatzen duena

Gozatu!

Poztekoa da, aurreko batean aipatutako Tupust!-ekin bezala, berriz ere emakumeek  egindako euskarazko komiki baten berri ematea. Gehitu eta Mugen gainetik erakundeek bultzatutako Opil eta muxilen binetak (hala itzuli dute Viñetas de tortas y bollos) proiektu honetan, Euskal Herria, Espainia eta Latinoamerikako 10 egilek (Susanna Martín, Teresa Castro, Belizza Buzollo, Carla Berrocal, Sheila Alvarado, Nacha Wollenweider, Victoria Rubio, Katherine Supnem, Miriam Muñoz eta Xulia Vicente) bakoitzak 3 orritako komiki bat egin du, emakume lesbianek herrialde horietan bizi izaten dituzten eguneroko egoerak agerian jartzeko. Teresa Castro eta Paty Ortiz de Záratek koordinatu dute eta azala Susanna Martínek egin du. Komikia online dago ikusteko edo deskargatzeko.

Argia aldizkariak 100 urte betetzen dituela eta antolatutako Zerukotik lurrekora hitzaldi zikloaren barruan, bertan umore zintek, ilustrazioek, azaleko irudiek, kartelek, marrazkiek eta komikiek izandako presentziaren eta eraginaren inguruko mintzaldia antolatu dute, 100 urte, ehunka irudi izenburupean. Antton Olariaga eta Joseba Larratxe Joseviskyk emango dute; lehenak lau hamarkadatan zehar egin dituen irudien errepasoa egingo duelarik, bigarrena azken urteetako tendentzia berrien inguruan arituko da. Hitzaldi zinez interesgarri hau San Telmo Museoan izango da bihar asteazkena, maiatzak 22, arratsaldeko 19:00etan.

Ziurrenik Tintin izango da, Asterixen baimenarekin, komiki europarreko pertsonaia ezagunena. Euskaraz egon beharko lukeen ezinbesteko komiki sail horietako bat da Hergék sortutako Tintinen abenturak. Alabaina, 1993an izan zen, Elkarren eskutik, Tintinen album baten azken argitarapena, eta aspaldi deskatalogatuta zeuden. Bada, Tintinen jaiotzatik 90 urte bete berri diren honetan, berriz ere euskaraz atera da Tintinen istorioetako bat, Castafioreren bitxiak delakoa, bai harribitxia bera ere!

Zephyrum Ediciones eta Trilita Ediciones etxeek atera dute, euskaraz gain beste bost hizkuntza edo hizkeratan ere: galegoa, valentziera, aragoiera, aranera eta castúoa. Antza denez, euskarazko itzulpena 1988an Elkarren edizioarentzat Joxantonio Ormazabalek egindakoan oinarrituta dago, eta Inazio Mujika Iraolak eguneratu du.

Kasualitatea, Tintinen abentura guztiak neuzkan hizkuntza batean edo bestean (gehienak euskaraz, baina batzuk gaztelania, ingeles edo frantsesez) justu Castafioreren bitxiak hau izan ezik! Atzo denda batean aurkitu eta erosi nuen, eta ezin pozikago nabil!

Eta berri onekin jarraitzeko, kontrazalean atal bat dago "Hurrengo izenburuak" dioena, eta Ilargira bidean eta Ilargian oinez agertzen dira! Ea bilduma osoa argitaratzera iristen diren, eta nik ere bilduma guztia euskaraz izaterik dudan!

Josean Olabek, beste gauza askoren artean, komikiak ere egiten ditu, eta Donostiako historia kontatzen duten bi komiki eginak zituen orain artean, La gloria impune (1813ko gertakarien ingurukoa, 2012an argitaratua) eta San Sebastián, Belle Époque y otras historias (bere izenak dioen bezala, Belle Époque deritzon garaian kokatutakoa eta 2015ean ateratakoa), biak Itsasgora Edizioak bere zigiluaren bitartez autoeditatuak.

Berriki, La gloria impune euskaratu du eta Zigorgabeko loria izenburupean argitaratu. Bertan 1813an Donostian izandako gertaera lazgarriak kontatzen dira: frantsesen okupazioa, ingelesen "askapena", arpilatzea, hilketak eta erreketa... Kontaera historikoa egiten du baina fikziozko pertsonaien bidez kontatuta. Zintzoki kontatzen ditu gertatutako izugarrikeriak, gerraren krudeltasuna modu gordinean erakutsiz, eta gogorra ere suertatu daiteke maiz, hala izan baitziren gertakariok. Komikiaren bukaerako eranskin batean gertakarien hainbat xehetasun historiko ematen ditu testuz, irudi batzuen inguruko azalpenekin batera. La gloria impune blogean ematen dira azalpen historiko gehiago (gaztelaniaz).

Ohi duenez, Zigorgabeko loria ere Itsasgora Edizioak-en bitartez autoeditatuta atera du Olabek. Donostiako liburu-dendetan dago salgai, onlineko hainbat saltokiz gain (zehaztasunak gorago aipatutako blogean).

Martxoaren 26an, Donostiako Intxaurrondo Kultur Etxean, 18:30etatik aurrera komikigintzari buruzko Wikilantegi irekia antolatu dugu. Aitzol Astigarraga wikilariak, Iñaki Otamendi Komikipediako sortzaileak eta nik neuk koordinatutako saio honen helburua euskarazko Wikipedia komikigintzari dagokionez osatzeko lanak martxan jartzea da. Euskarazko Wikipediako komikigintzaren hutsune nabarmenenak identifikatuko ditugu eta behar duenak Wikipedia editatzen ikasteko aukera ere izango du.

Euskarazko Wikipedian komikiari buruzko informazioa handitzen eta hobetzen lagundu nahi duzu? Ez duzu komikigintzan aditua izan beharrik, parte hartzen duten komikizale guztien ekarpenenekin Wikipedia hobetzen joatea da asmoa. Eta Wikipedia editatzeko ohitura ez dutenei laguntza eskainiko zaie. Hasiberrien, noizean behin eta maiz aritzen direnen artean, Wikipediako atal hauek identifikatu eta landu nahi ditugu:

• Komikiarekin lotutako euskal egile, obra, aldizkari... historikoei buruzko artikuluak.
• Gaur egungo komikilari, komiki, argitaletxe... eta gainontzeko gaiei buruzko artikuluak.
• Mundu mailako komikigintzan erreferentzia diren egile eta obrei buruzko artikuluak.

Saioa doakoa eta irekia izango da, baina komeni da izena ematea, toki-aurreikuspenak egiteko. Intxaurrondo liburutegian edota 943 48 34 02 telefonora deituta egin dezakezu.

Gogoratu:

Komikiei buruzko Wikilantegia
Martxoak 26, asteartea, 18:30etan
Intxaurrondoko Kultur Etxean

Saioaren orria: https://www.donostiakultura.eus/index.php?option=com_flexicontent&view=items&cid=33&id=80825&Itemid=314&lang=eu

Wikiproiektua: https://eu.wikipedia.org/wiki/Wikiproiektu:Komikiak

Animatu!

Eusko Jaurlaritzak 2017an jarri zuen martxan komiki-marrazkigileentzako diru-laguntza programa, eta 2018an ere errepikatu du. Programa horretan lau marrazkigileren proiektuak 15.000na eurorekin laguntzen dituzte. Lanak 2019an amaitu eta argitaratzekoak dira, beraz luze gabe horien argitalpenaren berri zehatzagoa emango dizuegu ziur, baina momentuz irabazi duten marrazkigile eta proiektuak zeintzuk izan diren aipatuko dizuegu.

• Adur Larrea, Harkaitz Canoren gidoiarekin egingo duen Antzar eguna komikiarentzat. Santi Brouarden azken uneak kontatzen dituen istorio poliziakoa. Txalapartak aterako du euskaraz, eta katalanez eta galegoz ateratzea ere aurreikusita dago.
• Aritz Trueba, Buyan – Sadkoren itzala komikiarentzat. Etxeberria anaien gidoia du XIII. mendeko errusiar printzerri baten bizi den gazte batek bere maitea berpizteko egiten duen bidaia kontatzen duen istorio honek. AEBetan aterako da azaro honetan.
• Susanna Martin, Miguel Angel Giner Bouren gidoia duen Ofensiva final komikia egiteko. Dolmen argitaletxeak aterako du gaztelaniaz eta euskaraz, Iratxe izeneko zuzendari batek Erdialdeko Amerikako emakumeen inguruko dokumentala egiten bizitzen dituen abenturak dakarzkigun istorio hau.
• Victor Santos, Akira Kurosawaren biografia pertsonal samar bat egiteko. Normak aterako du gaztelaniaz, eta baliteke euskaraz ere argitaratzea.

Desiatzen gaude ekimen interesgarri eta beharrezko emaitza hauek ikusteko!

Tradizionalki, komikiaren mundua (eta baita euskal komikiarena ere) nagusiki gizonezkoen esparrua izan da egile, gai zein irakurleen aldetik. Zorionez, egoera hori aldatzen ari da apurka-apurka. Tupust! kolektiboa ere hori aldatzeko sortu da. Talde eta egitasmo horrek atera du, Txalaparta argitaletxearekin eta martxoko emakumeen aldeko aldarrikapenekin kointzidituz, komiki feministaren antologia liburu hau, taldearen izen bera duena: Tupust!

Kolektiboaren helburuak "komikia eta feminismoa uztartzea; egileen arteko sare bat osatzea; sare hori lan eta proiektu berriak abiarazteko baliatu ahal izatea, izan ditzakegun zalantzak gainontzeko taldekideekin partekatzeko eta, azken finean, elkarri laguntzeko balio dezakeen komunitate bat sortzea; eta gure intereseko hitzaldi, erakusketa, egitasmo eta abarrak antolatzea eta sustatzea". Eta helburu horien lehenengotariko emaitza da Tupust! bilduma.

Amets Gurbiola Negugogorrek koordinatu du euskaraz dagoen Tupust! liburu hau, 20 egile profesional zein hasiberrien artean egindako 14 komikik osatzen dutena. Zehazki,  hauek dira egileak: Irati Eguren, Paula Estévez, Arrate Rodriguez, Maite Caballero, Danele Sarriugarte & Josevisky Larratxe, Maite Gurrutxaga & Irati Jimenez, Irati F.G. & Regina Salcedo, Nerea Unanua & Amaia Lekunberri, Txakur Gorria, Loinaz Lekuona, Maitane Gartziandia, Ainara Azpiazu Axpi, Eider Eibar & Miren Amuriza eta Leire Urbeltz & Hedoi Etxarte. Gaia “Ni”a du liburu honek, komiki guztiek hitz egiten baitute, era batean ala bestean, "ni"ari buruz.

Gehiago egiten ere jarraitzeko asmoa du kolektiboak. Ongi etorriak!