"Llegó un momento en el punk en que la gente se cansó de escuchar siempre lo mismo. Todas las bandas reivindicaban lo mismo en diferentes barrios, ciudades y pueblos." (p. 243, Descendencia Dudosa). Hau halaxen dok, eta hain zuzen be horixe zuan motibua liburu hau irakortzeko gogorik ez izateko. "Zetako? Bajakixat zer esango daben barren!!". Baiña... baiña baiña baiña. Hori be oso deigarrixa egin jatak: talde guztiak antzeko gauzak kontatzen jittuez (leku guztietako gaztien bizimodua antzekua eta oso aspergarrixa zuan), baiña leku bakotxak errealidade hau bere erara bizi juan, eskualde bakotxan ezaugarrixen arabera. Eta hor ba jagok aldia, hori ba dok interesgarrixa.
Eskorbuto aditzen - 1985
Oier Gorosabel
2025/07/31 10:00
1985ian, "Eskizofrenia" etara juen, lehelengo LPa. Proposamena Markina-Xemeinen emondako kontzertu baten ostian etorri ei jaken, Iñaki Bilbao PanPot-en eskutik. Simmons baterixa sintetiko horribliakin grabauta, orduko beste talde asko legez.
1985ian, "Eskizofrenia" etara juen, lehelengo LPa (Twins). Proposamena Markina-Xemeinen emondako kontzertu baten ostian etorri ei jaken, Iñaki Bilbao PanPot-en eskutik; hamentxe kontatzen juek. Simmons baterixa sintetiko horribliakin grabauta, orduko beste talde asko legez. Honekin itxuraz Espainian famia etorri jaken; eta La Bola de Cristalen be agertu zittuan "Os engañan" kantatzen. Programiori ikusten juen umien artian neu be egongo nintzuan kontizu, 13 urterekin; baiña ez nauk gogoratzen.
Ni, nere sukaldeko radixuko soiñu bandiakin segitzen najuan, alfonbran etzinda eta Pulgarcito irakortzen. Eta Lekitton, herriko yonki batek bizikletia ohostu jestan (handik egun batzutara, arrebiak eta amak berreskuratuko zebena, yonki gaixua harrapatuta). Hónek dittuk 1985 greatest ittuak: "Haika mutil, jeiki hadi...", "Zu bezelakoa naiz, oi gaua...", "Amets bat / Beti egoten nintzen / Haren bisitan zai...", "Cómo pudiste hacerme esto a mí, yo que te hubiese querido hasta el fin...", "No te aguanto más -uh-uh- eres muy aburrido, no te acerques jamás...", "Seré tu amante bandido, bandido...", "Mami, el negro está rabioso, Quiere pelear conmigo, Decíselo a mi papa...", "Night to night, Gimme the other, gimme the other...", "We are the world, we are the children...", "If you love somebody, set them free...", "Live is life, na na, na nana...".
Erantzunik ez
Eskorbuto aditzen - 1984
Oier Gorosabel
2025/07/30 14:49
"Zona Especial Norte", eta beste
1984ko Zona Especial Norte dator gero (Spansuls, RIPekin erdibana), hau be ezagutzen nebana, soiñu kalidade onakin. Baiña urte honetako beste grabaketa bat be topau juat, Bilboko Aste Nagusian emondako kontzertu batena "Que corra la sangre". Super interesgarrixa. Ordurako abertzaliekingo polemikia martxan jeguan, eta etxakixat horregaittik-edo, baiña zuzeneko hori oso jente gitxiren aurrian jo juen. Soiñuari aittuta, ezagun dok ez zeguazela 20-40 ikusle baio gehixago, kriston anbientiakin hori bai: jentia eszenarixora igota, poliziakuak mikrua hartu eta llamada al orden eginda... "queréis ver a Eskorbuto, o a la gente?" A LA GENTE!! ("Oh no!" kantuan hasieran).
Urte horretakua dok, baitta be, topau doten elkarrizketarik polittena: lehen aittatutako solasaldixa, Erandixon egindakua Roge Blasco eta Roberto Mosokin. Ordu ta piko dok, baiña osorik entzutzia merezi jok!
Hain zuzen be, 1984 urte horretxetakua dok nere lehelengo punk oroitzapen konszientia. Jon Gallastegi auzoko lagunan etxian izan zuan; Jon ni baiño urtebete zaharragua zuan, eta erdi ezkutuan (mahai baten azpixan, zehazki), cassette reproduktore bat ipiñi jestan, bertatik soiñu enigmatiko eskatologiko hau botata: "...come mierda higienizada, come mierda concentrada, come mierda deliciosa...". La Polla Recordsen lehelengo diskua, "Salve".
Etxian ez gajenkan radiocassettik, beraz gure sukaldeko radixotik mainstreama urtetzen zuan: "Ene maite, ene maite, ene maite Kattalin...", "Tirauki-triki-trauki mailuaren hotsa...", "Gure Violeta maitea, dantzan egizu martxea...", "Gaur goizian jeiki naiz, suerte onian...", "Aita semeak tabernan daude...", "Guretzat berdin dira astea eta jaia...", "Oi Pello Pello, logale nauk eta jinen niza ohera...", "Korrika, korrika, sartu hadi Korrikan...", "Agur zoriiionak irabazleari, itsasoa ez da agortuko oraindikan...", "Thriller", "El pistolero ha llegado ya a la ciudad...", "Qué bueno, qué rico, qué lindo París latino...", "Cae la noche y amanece en París...", "Lady, lady, lady se pinta los ojos de azul...", "Una de dos, o me llevo a esa mujer...", "I just called to say I love you...", "Arturo, no seas tan duro...", "El tiempo pasa tan despacio en Sildavia..."
Eskorbuto aditzen - 1983
Oier Gorosabel
2025/07/17 14:21
Honenbestian, esan gajeinkek artian Eskorbuto Ezkerraldian jeguazen dozenaka taldien artian bat gehixago zala. Baiña musika munduan mobitzen dirazen negoziantiak ez dittuk lotan egoten, eta batzuk konturatu zittuan kontizu, pulidu ezkeriok, diamante horri etekin majua etara ahal izango zeikixola.
Hurrengo grabaketia 1983kua dok, 3 kantutako singlea: "Mucha policía poca diversión"; B aldian, "Enterrado vivo" eta "Mi degeneración" (Spansuls). Atxiloketa famosua gertatu zanekua. Singlea bere horretan ez juat topau, baiña bertako kantuak leku baten baiño gehixagotan berrargitaratu dittuk, bestiak beste "Es un error" bilduman (Spansuls - Discos Lollipop, 2019). Grabaketa interesgarrixa: aurreko 3 kantuez gain, beste 8 grabaketa be bajagozak; geruago argitaratuko zittuan kantuen bertsiño primitibuak.
MierdaDeBizkaia barriro aittatuta, gure Kike Turmixen "B Aldia" hobeto ezagutu ahal izan juat. :-) Ohiko moduan, hil da gero salda bero ("icono imprescindible de la movida madrileña"... modura agertzen dok nagusiki), baiña liburu horretan Bilbo bueltako punk eszenan pertsona ezaguna zuala ikusten dok... ez onerako. Halan be, jentia hobeto maittatzeko, osorik ezagutzia komeni! Eskorbuton gauzak arakatzen, hobeto ulertu juat 83ko atxiloaldixan testuingurua, Turmixen bittartekari papela, Gestoren erantzun epela... Hurrengo urtiak hainbeste baldintzatuko jittuan tirabiria. Hori nekez ulertu lajeikek, orduko testuingurua kontuan hartu barik. Zentzu horretan MierdaDeBizkaia liburua oso argigarrixa egin jatak:
- Euskal abertzaliak (kuadrodun alkondarak, bizarrak, lanazko jartsixak sorbaldetan) kantautorien zaliak-eta zittuan. Bilboko punkixak los aprutus esaten ei jeutsen, "Lemoiz apurtu" kanpañiangaittik.
- Hasi barri ziran punkixak, danen aldetik ezinikusixa jeuken: abertzalien aldetik ("drogadiktuak!"), jente respetablien aldetik (atxilotzen zittuezenian poliziakueri txalo) eta, bistan da, pasma aldetik (egunian 3-4 bidar atxilotzia normala zuan, besuak hormara, katxeuak eta blastiuak). Elkarrizketa honetan entzun lajeikek (Pititako 1987-2, 8' tik aurrera).
- Rockzale batzuk, ezinikusi hori konpondu nahixan, "RRV" etiketia sortu juen. Horrek eta ezker abertzalian "Martxa eta Borroka" kanpañiak punka herri txikixetara hurreratu zeban. Halan egin juen bat, ordura arte alkar ikusi ezin zeben kolektibuok -nahiz eta batzuk kanpuan geldittu, Eskorbuto legez-. Hain dok eze, urte gitxiren buruan, ezker abertzalia eta euskal rock radikala ixa guztiz bateratuko zittuan, aurreko giro hori guztiz ahaztutzeraiñok.
- Gorabehera hau eurak ondo kontatzen juek hainbat elkarrizketatan: Erandio 1984 (hasieran eta 29' inguruan), Santurtziko parkia 1986 (4' inguruan); Pititako 1987-1 (10' inguruan).
Ni, ostera, neure munduan najenbixan noski: 11 urte, EGB 5ºguan, Itzion, Gentzane Aldekoa maistra zorrotz baiña adeitsuakin. Eta Ardantzako tallarren ruinetan harrika, ume salduen arteko batalla kanpaletan. Hauxe urtetzen zuan sukaldeko radixotik, 1983an: "Ene fale txuntxun, haiei tumatxa...", "Y cómo es el, en qué lugar se enamoró de tí...", "Let's dance...", "Fame, I want to live forever...", "Me estoy volviendo loco", "Carried away, by the moonlight shadow...", "Every breath you take...", "She works hard for the money...", "Cada loooco con su teeemaaaa....", "Mamma ma, mamma Maria...", "We're walking like in a Dolce Vita...", "La fiesta nacional acaba de empezar, el toro ya salió...", "Caballo que te acercas mi yegua, ¿Por qué vienes pateando? ¿Por qué llamas su atención?...", "Karma, karma, karma, karma, karma chameleon...",
Umien begiradatik
Oier Gorosabel
2025/07/16 11:32
La muy catastrófica visita al zoo, Joël Dicker. Spanish hizkuntza. 2025(e)an Alfaguara(e)n argitaratua. ISBN: 978-84-10496-00-2
Ondo idatzittako eta itzulittako liburua. Umien ikuspuntu "extraterrestria" ipintzia rekurso ona izaten dok, nagusixon bizitzako gauzak, kontzeptuak eta kontraesanak kritikatzeko, eta horixe egitten jok liburu honek, demokrazia kontueri arreta berezixa eskinduta. Igual interesgarrixena, "inklusiño" kontuak tratatzeko dakan formia (momentu baten be ez dakigu, zergaittik dirazen "berezixak" ume protagonistak). Entretenidua eta oso irakorterreza, baiña gaiñontzian, liburu naif xamarra dok, eta neure gusturako eduki gitxikua.
Eskorbuto aditzen - 1980/83
Oier Gorosabel
2025/07/13 17:07
Gaztetxua nintzanetik ezagutzen najuan euren musikia -nere belaunaldiko guztiak legez, lau ittu "Cuidado", "Mucha policía, poca diversión"...- baiña sekulan ez najittuan zuzenian ikusi, ezta gitxiago euren musikian nundik norakuak sakonian ezagutzera sartu. Diskorik, osorik ez najuan sekulan entzun harik eta Egin egunkarixak bere bilduma ha etara zeban arte. Eta ondo; baiña talde honek izandako garrantzixaz jabetu barik. Entzutzia eta aditzia ez dok-eta gauza bera.
"Eskorbutologo" asko jardun juek euren ibilbidia aztertzen, talde gitxiren gaiñian egongo dok hainbeste literatura. Nik neuk beraz, etxuat ezer barririk idatziko. Bai ostera, egunotan egitten nabillen deskubrimentuan gaiñeko inpresiño batzuk.
Irakorri barri doten "Mierda de Bizkaia" liburua asko gustau jatak. Liburuan beran interesaz gain, elkarrizketatu askok eta askok aittatzen jittuez Eskorbuto, eta hori dala eta, behiñ libururako bildutako maketa guztiak entzun eta gero, euren txandia etorri dok.
Oingo entzunaldixa kronologikua izan dok. Youtuben egin juat, dana bertan jagok-eta: ironikua dok, internetik be ezagutu ez zeben Josu eta Jualma munduko korporaziño haundiñetako baten entzutzia, bere garaian diskografikak taldetxuekin egindako mamoneuak x 1000 biderkatuz, eta soy-antonio-lobato-compramostucoche-punto-es tipoko iragarkixak behiñ eta berriro etenda. Burura etortzen dan lehelengo gauzia zera dok: reprodukziño bakotxakin sortzen dirazen xemeikuok, zeiñen poltsikua betetzen jiharduek? Allegauko ete dok ezer familixakuengana?
Lehelengo entzun dotena, 1982ko entsaiuak. Oso deigarrixa egin jatak Jualman nerabe-abotsa, "galluak", eta falsete erreza. Hurrengo urterako amaittuko zuan hori, boza nabarmen aldatuta: "Jodiéndolo todo" maketia ya boz kraskatu ezaugarrixakin etorriko zuen-eta. Entsaiuon grabaketak, jakiña, "ComoElCulo" soiñu estandarrakin jatozak -MierdaDeBizkaiako grabaketen pare beraz, eta eurekin bat eginda-. Halan be, kantuotan "punk estandar" SotaCaballoReytik aldentzen dan estilo bat bai igartzen dok: batzuen egitturia konplejua dok ("Oh no"), ezohiko armoniak, eta instrumentuen zein abotsan kontrol haundixagua jagok. Josu eta Pakon kasuan ulertzekua dok, aurretiko esperientzixia zekela kontuan hartuta (Escombros, Zarama...) baiña Jualmana deigarrixa dok, ezelako formaziño musikalik hasi zalako Eskorbuton. Berezko sena kontizu.
Bistan da, artian hau guzti hau -punk panoramia, orokorrian- neure Mekolako mundutik oso urrin jeguan. 10 urte nittuala, nere testuinguru akustikua sukaldeko radixuak markatzen juan. Urte horretan halako gauzak botatzen jittuan: "Prepárate, va a estallar el obús...", "Latino, tengo el calor de una copa de vino...", "Souvenir" (OMD), "Como una ola, tu amor llegó a mi vidaaaa...", "Bésame, bésame tontaaaa.... tukutuku-tukutuku-tukutuk", "Buenas noches bienvenidos, hijos del rocanrol...", "Adio Kattalina" (Oskorri) ("Gu gaituzu Oskorri, zuri berde eta gorri....", "Haurrak, haurrak, haurrak ederrak, haurrak nongoak zerade, Espainiako Don Feliperen seme-alabak gerade...", "Euskal Herrian Euskaraz, nahi dugu hitz eta jolas...", "Ni bizi naiz baserrian, animalien erdian..."), "Una mujer en el armario, qué dolor, qué dolor...", "Que tire la toalla..." (hau Karraspioko txiringituetan gogoratzen juat), "Felicidad, es un viaje lejano, mano con mano la felicidad...", Mecanon lehelengo diskua ("Hoy no me puedo levantar", "Perdido en mi habitación", "Sombra aquí, y sombra allá, maquíllate, maquíllate...", "Allí me planté, y en tu fiesta me quedé, Coca Cola para todos y algo de comer....", "Boda en Londres") eta ordurako plastikozko punkixak nagusitzen ("Bailando, me paso el día bailando...")
Punk etnografia
Oier Gorosabel
2025/07/02 22:56
Mierda de Bizkaia y sus grupos punks maqueteros, 1977-1989, Andoni Fernández Azkarai. 422 orrialde. Spanish hizkuntza. 2018(e)an Ediciones Sin Gluten, DDT Liburuak(e)n argitaratua. ISBN: 978-84-947350-2-8 OCLC zenbakia: 1096271622
Antropologueri behiñ eta barriro aittu izan jetset, gizakixan portaeria jasotzia ez dala bakarrik antxiñako kontuetarako egin bihar. Aro Garaikidia be ikergai interesgarrixa izaten dok, liburu honetan ondo ikusten dan modura. Balixo gehigarrixa dok protagonistetako asko bizirik egotia: hain zuzen be, liburu hau hain irakorterrez eta fresko egitten dabena, baitta kontatzen dirazen gertakarixak zuzenian bizi izan ez dogun jentiandako be. Beste balixo erantsi bat: autoriak bere elkarrizketetan-eta bildutako audio artxibuak interneten entzungai egotia. JM Barandiaran eta halako autorien pare bildur barik ipintzeko moduko liburua.
Liburuan irakorketia gozamen hutsa izan dok, eta oso ebokadoria. Hona Paperjale.eus-en lagatako iruzkiñak (atzetik aurrera), bertan ikusi lajeikek hori:
- Eta ezker abertzaliakingo mobidak, noski. Hara nun, kontakizunik argigarrixena Ermuko "Anarkitarrak" taldekuak egitten daben: "Gorka: Por ejemplo nosotros teníamos mogollón de fuerza en el movimiento de la insumisión y HB realmente no estaba a favor de la insumisión. Me acuerdo que ellos decían "servicio militar en ETA militar". O sea, sí a la mili pero vasca. (...) Miguel: Éramos Anarkitarrak en todos los sentidos. La de "Cabeza cuadrada" la hice de mosqueo cuando nos empezaron a llamar drogadictos y no sé qué, cuando ellos estaban todo borrachos bebiendo ginkas. Drogadictos sí, pero cuando hay que estar tirando piedras a la Guardia Civil estoy yo, y tú en el bar diciendo tonterías. (...) G: Era el día de boicot a los productos franceses y nosotros en la txosna pidiendo pacharán Zoco, Cronenburg.... M: Éramos muy tocahuevos y no nos partieron la cara porque nos conocían del pueblo (risas). (Galdera): Ya veo ya. "Tu estrellita roja a mí me la trae floja". ¿En Ermua no teníais movidas o qué? M: Lo de la estrellita roja era de Fontxo, porque dentro de la asamblea de jóvenes de Ermua también estaba el rollito más rojo que eran los de EMK y los de Jarrai, que entre ellos había movida, claro. Que si los chinos, que no sé qué... Nosotros nos reíamos de todo. Yo me puse la estrella negra para ir en contra y luego ninguna".
- Liburu honetan, punk urtiak intentsidade haundiz bizi izandako jentia agertzen dok (eta batzuk ondiok hortan jabizak). Askok errepikatzen daben gauzia dok, egilliari esker oneko berbak: izan be, bilketa lan hau egin ezian, lekukotasun hori ez zuan iñun be jasoko, eta memorixan diskuak grabautako taldiak baiño ez zittuan geratuko (talde guztien %10, edo gitxiago).
- 1988 ingurutik aurrera punk askok hardcorerutz egin juen. Eta hori... neretako ya ez. 😉 Letrak txarrak izan arren, esaten dabena ulertzia gustatzen jatak. BAPen vinilo bat be ba jaukat, egoera oso onian (gitxittan ipiñi dotelako), eta Sarraski entzunda, nere ez-gustuan berresten naiz, eta nahi dabenari kaña pare baten preziuan saldukotsat.
- Liburu hau irakortzeko gomendixua: (audio artxibuak entzungarri dagozenian) lehelengo entzun audixua; gero irakorri artikulua. Liburua bere horretan irakorritta gozagarrixa bada, horretara ondiok gehixago. Ez horregatik! #IgoBolumena (oraintxe bertan Primitivos turbadoriak entzun/irakortzen 😜)
- Eta bueno, talde onak soiñu txarrakin dagozen modura... ba kontrakua bebai. 😈 "Si no hay mata, no hay patata" eta soinu injeniari edo ekoizliak ezin jok kreatibidade/abillezixa faltia konpondu. Oin entzutzen nabillenan modura (etxuat esango zeiññññññ 😜).
- Tijuana in Bluen "Clarete y speed" youtu.be/66RNM_8FbU4?si=XiuOG0ngoW-0qlCr eta Pleonakis Plektosen "Sex & Biurrun" be, lotuta dagozela bistan dok. mierdadebizkaia.bandcamp.com/track/sex-biurrun-exploited Eta bixak, "Sex & Violence"kin youtu.be/ZW3ybnwtySE?si=bNz8KDGZOlsXAv5H . #BertsioenJolasa Exploited taldia instiko boligrafozko graffitixetatik baiño etxuat ezagutzen 😁 baiña halako baten entzun biharko juagu...
- Esandako legez, gorotz akustiko xarmagarri asko. Baiña... zer jakark honek? Ba, ONDO jotzen daben musikuak agertzen dirazenian, asko nabarmentzen dala. Esate baterako, Medanos de Singapur. mierdadebizkaia.bandcamp.com/album/medanos-de-singapur-maketa-y-rarezas?t=1 Kalidadia, batez be base erritmiko aberatsangaittik! Egin kontu, diskua be grabau juen, baiña masterra 1983ko ufaletan galdu zuan.
- Eta noski, #BertsioenJolasa ondo elikatu lajeikek liburu honetan. Adibidez "Como coño está el Athletic", nik Distorsionen abotsian entzunda najeukan youtu.be/mhwYT6E8bTI?si=Y5GnL6CKWSYLoLjw baiña berez Pleonakis Plektos taldiana dala ikasi juat. mierdadebizkaia.bandcamp.com/album/pleonakis-plektos-directo-en-zaballa-1987?t=6 Dana Barakaldotik urten barik! 😁
- Bandcampeko maketak entzutzia, denporan bidaiatzia dok. mierdadebizkaia.bandcamp.com/ Gaztetxuegia nintzala esan juat, bai. Baiña zenbatetan entzun najuan soiñu hau edozein herrittako gaztetxe edo eszenatoki prekarixuetan? Gehixenetan, musika taldian izena jakin be egin barik. Jasotako audixo honen balixua ez dok materiala (soiñu kalidadia #ComoElCulo level, kantuak eurak be halamoduzkuak...) baizik eta garai baten lekukotasuna. Elgoibarko gaztetxe zaharra, Plaentxiakua, Lekittokua (hostalian!), Flora kaleko kasal popularra, Valentzian... gitxi, baiña hor ibillittakua nauk ni, eta barriro, kontzientzia laiñotuakin, "ardo txar honek eragiten dit noraezeko balantza"...
- Eta N-634kuekin, begi bistan dok 1982 aldian argi eta garbi jeguala "benetako" eta "plastikozko" punkixen arteko aldia. Edo, hobeto esanda, 77tik aurrera jebizenak, 80ttik aurrera modara arrimautakueri jeutsen begizkua.
- Joder, honek liburuak kriston balixo etnografikua jaukak. Desagertu dan Bizkaia gris eta ugartutakuan lekukotasun gitxi jaukaguz, "alkondaras"ek eta beste "viejobuvi"ak bultzatutako arpegi-garbiketa-zinematografikuan sasoi honetan. Fernandezek egindako bilduma hau dok bat. Liburuak audio adar bat be bajaukak, hamentxe mierdadebizkaia.bandcamp.com/ eta maketen audio kalidade eskasak ez jetsak bape balixorik kentzen, kontrakua esango najeukek: soiñu hori ahaztu nahi dirazen errixo zikin eta bere baztarreko zaramazko mendixekin bat jatork, eta HiFiak baiño askoz hobeto islatzen jok bertan bizi izan zirazen gaztien amorrua. Alan Lomax edo Ahotsak.com bildumetan audio kalidadiari be asko begiratzen ez detsagun modura, liburu honek zabaltzen daben leiho harrigarri honetan ZER kontatzen dan dok inportantia, eta hori oso-oso eta gordin-gordiñik jaukagu hamen. Esandako moduan, primerako biharra begittantzen jatak, etnografia edo arkeologia bihar onenen parekua bai.
- Barakaldo, bere barri nere lehelengo nobixiangaittik izan najuan (Zaballa, "la margen más dura de la ría"...). Geroztik, Kruzesko ospittala izan zuan erreferentzixia, bihar kontuengaittik, eta iñoiz osasunangaittik. Hurrengo, zentro komertzial gigantiak; halan izan dok juan dan urte askuan... gaur arte. Liburu honek Barakaldoko mikrogeografia kontuengaittik interesa ixotu jestak. Zuazo (punkie destroyerrenen leku), Sanvi, bunkerra, Gorostiza... hortik pasiatzeko gogua sartu jatak, 80 hamarkada grisetik hona zenbat aldatu dan ikusteko, eta ea orduko aztarnaren bat usaindu leikian... Hori egin aurretik, lehelengo pausua mapak begiratzia izan dok eta... hara nun sorpresia! Zorixoneko Megaparka Zuazon ondo-onduan eregitta jagok. :-)
- Irakorketan, bistan dok, behiñ baiño gehixagotan itzultzen najabilk 15 urte nittuanerako hartara. Hamen kontatzen dan guztia gertatzen zan bittartian, zertan najenbixan ni? Lytham-St-Annesen, Lekitton kuadrillia topau nahixan, Txurrumuski txarangan, gurasuekin mendixan... eta Josune punki guapa eta atsegiñakin klasian. Ordurako, lehelengo belaunaldiko punk gehixenak desagertuta jeguazen (nik euren barri izan barik) eta 85 inguruan bor-bor sortzen hasittakuak jebizen handik-hamendik. Halan be, nik ez najittuan asko ikusi. Iniziatiba propixua (Sarrionandiak bere prologuak kontatzen daben sasoia) 3-4 urte geruago hartuko najuan-eta, aitta falta zala.
- "Pues claro. ¡¿qué pasa?! Hay que dar por el culo a todo el personal, a todo el que pillabas. Entre nosotros nos currábamos y es que era así. En todos los conciertos había hostias, te ponías de aquí, tirabas lapos, botellas, ¡arrrg, pim-pam! Venía uno y a hostias. Siempre había hostias en los conciertos de Miserables y de toda la peña a palos. Al final no sabías ni quién te había pegado ni hostias. (...) Nosotros íbamos a la bodeguilla, nos pillábamos la botella de mistela y nos cogíamos unos morones de la hostia. Y los Cariñena, vino blanco con martini, luego absenta y eso era la muerte. Así que veíamos enanitos en la nevera y demás. La cosa es que antes ibas a la farmacia y sacabas de todo. Nosotros probábamos de todo, sobre todo las pastillas sartania que eran para los locos. Mi colega Parra se las comió y empezó a ver enanitos cantando "¡ay-jo! ¡ay-jo!". La peña se mofaba de él, pero luego el otro veía una mosca enorme con el reflejo de la lámpara y a hostias con la lámpara y con todo. Los artanes creo que eran, la dexidrina, la espadillanes... Todo eso para adentro. ¡Es igual! Para estar a tope con todo. Yo salí corriendo con un colega por las calles porque pensábamos que los edificios se caían. La gente flipaba pero a tí te daba igual. Luego los tripis esos que salieron... ¡bufa! Aquello era mucho. Un colega nuestro dijo que se había muerto y la verdad es que acabó tumbado en un banco y toda la peña pegándole puñetazos a ver si despertaba y nada. Al de un rato volvió como si nada, dejó su cuerpo y volvió. Me acuerdo con el speed y la anfetamina, que acabamos en la playa, unos encima de un árbol con una bufanda en la cabeza y yo en la orilla y flipaba porque el mar me cantaba eso de "eguneeeero dena okerrago" de Hertzainak. Me cago en dios, ¡que me canta el mar, tío! (...) De la noche a la mañana entró el caballo y eso no se conocía. La farlopa sí pero eso no. Luego con el speed, que valía un talego el gramo y el caballo valía menos. Entonces, todo el mundo a caballo, al caballo... y a tomar por culo. (...) Venga, ¿acabamos ya o qué? Que tengo que pasear a mi perra. ¡Venga, me cago en dios!" (Fran, Miserables taldekua).
Oso ondo pasatzen najabilk, super interesgarrixa dok. "Los punkis de Zuazo", hori entzun eta Ezkerraldean jentia dardaretan hasten ei zuan, eta hamen ondo ikusten dok arrazoia. 😁 Ze ondo idatziz jaso dala. Zati haundi baten, nik punkixekin harremanik izan EZ izatian arrazoia irudi arriskutsu hori dok. Lehendik bildurra emoten bajuen, "la ruta del jaco-veo" hasi zebenian (Joseba paziente gogoangarrixak dixit)... kendu paretik.
- "El reconocimiento me da un poco igual. Si yo estoy satisfecho con lo que he hecho... Si es que el reconocimiento lo estoy viendo ahora, que es cuando yo me lo imaginaba, me entiendes? Me imaginaba que a los Isidoro se les iba a reconocer en un futuro, me imaginaba que el primer disco de los Julio se iba a reconocer 10 años después... Sabía que esto no lo iban a entender cuando lo hacíamos. Creo que los niveles hay que ir esperándolos y no desesperarse, ser honesto contigo mismo y hacer lo que tú crees que es. Sobre todo hacer punk, o tener una actitud punk." (Alperda, "Isidoro y su Colección de Puertas Plegables").
-
Deserción (Arrigorriaga). Liburu honekin ez najeukan interes haundirik: punk eztandia gertatu zanian 12 bat urte najittuan, gaztiegi saltsan ibiltzeko, eta gero be neure lagunartia ez zuan horren zalia.
Halan be, Fiti Zuloko ugezabak hainbesteko ilusiñoz laga jestan liburua eze, esan najuan: saiatuko nok.
Eta, lehelengo elkarrizketiau irakorritta, asko gustau jatak.
Historiografian be, ezaguna dok "haundira" doian Historian, herrittaren bizimodua fokotik kanpo gelditzen dala. Askotan, haundikixen historixia bezain interesgarrixa (edo gehixago) dana.
Punk mobimenduan historixan be, icebergan puntia baiño ez dok gogoratzen: RIP, Cicatriz, Eskorbuto, Kortatu... eta diskua grabatzeko aukeria izan juen 4 katu. Baiña assssssko be jente gehixago egon zuan. Horixe dok liburu honen ekarpena. Eta idazliak esandakua dok: hori Bizkaixan bakarrik. Beste horrenbeste edo gehixago egin lajeikek EHko beste lurraldietan.
Elkarrizketak a priori etxatazen asko interesatzen: punka, doityourselfa, mailla intelektual gitxiko, eta mailla musikal gitxiagoko jentiak egindakua izan zuan. Ze ekarpen egin lajeikiek? 4 gaittan zentrautako letrak (poli, mili, amorrua, kaosa, drogak, nofuture), behiñ eta barriro gai bardiñei bueltia emotia.
Baiña ez.
Gai komunon inguruko bizipenak, tokixan tokixan, desbardiñak dittuk. Eta ikerketa etnografikuan be, askotan, mailla intelektual gitxiko jentiak ekarpen interesgarrixenak egitten dittuan modura (eskola askorik bako jente intelijente asko jagok, eta alderantziz)... ba hamen be bizittasun hori igarri lajeikek. Kaleko pultsua.
Olibonduan tenplez
Oier Gorosabel
2025/06/22 16:46
Urte assssssko zittuan, neure bidaiatzeko modu faborituari heltzen ez netsala. Biharrak, bikotiak, umiak, txilibituak edo txirulak, beti atxekixaren bat egon dok halakorik ezin egin izateko. Baiña aurten bai: semiak gero eta autonomuaguak dirazela, biharrian udan ordutegi murritza sartu dotela (bizitzan estraiñekotz!), eta izarrak eta planetak ondo alineauta egon dirazelako, oinguan bai:
astebete libre hartu juat, Mathilda lagun bakarra dotela, plan zehatzik barik hor zihar ibiltzeko. Zoragarri!
Planik ez, baiña ipar orratza bai. Zarama Espeleo Taldeko lagunei irakorrittako artikulua, Toloñoko mendilerruan gaiñian, San Kiliz kuebia aittatuz. Horrekin batera esan najuan: "Ez dok leku txarra hori, egun batzuk ermitaño modura pasatzeko".
Bidai espirituala izan dok, ez jangoiko asuntuengaittik-eta, ez bada eze norbera bakarrik egoteko. Ixilttasun totalan billa najindoian. Kostatzen dok, baiña unekadaka, topau juat. Zelako ondo, burua hutsik izatia, estimuloz betetako gizarte honetatik iges egin eta "pause" eginda. Xabier Zeberion musikia izan juat goguan, eta Lluis Llachen "Maremar", gizakixen erritmo laburretik olibonduen arnas luzera pasatzeko (el tremp de l'olivera): millaka urtian, inguru aldakorrari begirada konstante patxadatsuan diharduen izaki miresgarrixak.
Mendixak "egitten" dittuezen pertsonen hizkuntzan (#IronicModeOn), esan daigun Lekeitio-Barakaldo-Bilbo-Bittorixa-Lagran bidia autobusez egin dotela, gero Lagrandik Guardiarako bidia oiñez eginda, GR "Ardoa eta Arrainaren Ibilbidea"n zihar, egun batzuk Toloñoko mendixetan pasauta. Gero atzera autobusa hartu, Guardia-Bilbo-Leke.
Eta benetako gauza garrantzitsuetan sartuta:
• Apropos, biaje honetan etxuat ezelako entretenimendurik eruan nahi izan (liburuak, etc). Esandako lez, isilttasunan billa juan nauk, "pause" totala, inguruan kontenplaziño hutsian egoteko asmoz. Ber gauza, telefono mobillakin (ez sare sozialik, ez llamadarik, ez mezurik; egunian behiñ bakarrik konektatzen saiatu nauk, etxekueri ondo nagola justu-justu esateko).
• Modu barregarrixian, isilttasun horretan EZ sartzeko eten bako atxekixak topatzen najittuan, behiñ eta barriro: lotarako lekua garbitzia ez bazan, moskittuen repelentia korputzian untatzia; edo egurretara juatia; edo suari begira egotia; edo hau edo beste pentsatzen egotia; edo atzazkolak ebatia, edo motxilako gauzak tolostia, edo... BETI ZEOZER. Ahalegiña egin bihar najuan zer-pentsauok baztartu eta EZERTAN BE ez egoteko, burua hutsik. Baiña ez nintzuan hasarratzen: umorez norbere piloto automatiko horren lekuko nintzuan, isilttasun totalian egotia eragozten zestana. Eta, ahalegin pixkat eskatu izan badau be, lortu juat. Eta unekada polittak izan dittuk.
Hortaz aparte zer? Gari soruetan zihar ibiltziak emoten daben pakia, ezin dala berbaz esan. San Kilizen kuebia ezagutu dotela bai, baiña ez dala izan uste bezain friendlyxa, bertan gelditzeko. San Juan errefujixua, ostera, izan dala neure etxe akogedoria (Lagrango mendizaliei esker infinitua). Ibiltariren bat edo beste pasau jatala bertatik, baiña jente gitxi, oso gitxi ibiltzen dok bide horretan. Neure zeregin nagusixa, sua izan dala. Sekulan ez dotela hainbeste gozamen sentidu, zanahorixak jaten. Izarrak ikustia faltan bota izan dotela, baiña pagadi erraldoi baten erdixan bizitziak be badaukala enkantua. Toro mendateko oihartzun mediebalak, Rioja gaiñera begira, betetasun itzala ekarri destela. Eguzki sutsua, eguardixan, ondo jasan leikiala urakin, poliki ibillitta eta tartekako kerizak aprobetxauta. La Hoya aztarnategi/museua ezagutzeko aukeria izan dotela, Armando eta Nieves speleo lagunen kutuna, eta asko gustau jatala bertako kudeaketia (beste adibide on bat, Bizkaiko Foru Aldundixak kopixatzeko). Guardian ordu gozuak pasau dittudazela, kaliak ezagutzen eta sefardixen aztarnak billatzen.
Hori guzti hori eta gero, isilttasun unekadok egunerokora ekartzia nahiko najeukez, altxor hori beti dagolako eskuragarri (ahalegintxo bat eginda). Eta hurrengo Mathildakingo biajia, seguraski, dinamikotxuagua egingo juat, bideren bat jarraittuta, aldez aurretiko planifikaziño gehitxuagokin (minimua halan be, eta malgua BETI).
Bale.
Mendaroko ospittaleko anbientia
Oier Gorosabel
2025/05/29 20:38
Caída y auge de Mirenolatu. Miren Olatu, la celadora vampira, #2
, Carlos Gracia, Mariola Reigosa, 30 x 21 zm, 118 orrialde. gaztelera, euskara hizkuntza. 2021ko abe. 1a(e)an Autoedizioa(e)n argitaratua.
Hau hobetzen jiharduk. Lehelengo bolumenan aldian, Txarli eta Mariolan biharrak beste lankide batzuen ekarpena be ba jaukak (gidoietan, imajinatzen juat) eta joder! Historia batzuk nibel altukuak dittuk. Irregulartasun fanzinerua galdu barik: orrialde bakarreko "paridak" eta hari luzeko kontakizunak txandakatuta. Ospittaleko pasilluetako bizitzia, faunia, espezialidade askotako osagillien arteko tirabirak, zeladorien protagonismo berezixakin ("¡la culpa siempre es del celador!"), oso erakargarrixa egitten jok neuretako. Egin kontu, plazerra ahal danik eta gehixen luzatzeko, historia bakotxa beste liburu baten kapituluakin txandaka irakorri bihar izan juat! Eta txoritxo batek jiñok hirugarren bolumena be etorri leikiala... Zoragarri. Egunen baten, "obra konpletuen" ediziño bat egitteko moduan, listin telefoniko baten tamañuan! :-)
PD:
- Egilliei argitalpen honen kontura egindako elkarrizketia Uriola.eus aldizkarixan.
- Komikixan fitxia Paperjale.eus-en
Lekuko isillak
Oier Gorosabel
2025/05/23 09:17
Nerabiei zuzendutako liburua izanda, gustau jatak. Afganistango talibanen errejimenan zehaztasunetan sartu barik, gerra zibil egoeran bizi dirazen andren mikromundua erakusten dok batez be (zapalduen artian zapalduenak), elkartasun eta adiskidetasun historia politt bat harixa dala, bertako errealidadia -eta historia pixkat- ezagutzeko atxakixa modura.
Paperjale.eus-en botatako iruzkiñak (atzetik aurrera):
- Egoerarik latzenetan, bisitarixari arreta ona emoteko ohitturiari eustia. Edestiaurretik DNAn txertatuta dagon portaeria, abrahamzaliak ekarrittako basakerixak ezabatu ezin dabena. Gaixuak, zenbat belaunaldi pasauko dittuk berezko sena atzera nagusittu arte?
- Desastrian erdixan, Afganistango gauza ederrak. Nan www.afghancultureunveiled.com/humaira-ghilzai/afghancooking/2010/04/homemade-afghan-flat-bread-nan.html
- Begiratu behar izan juat: toshak www.afghanaid.org.uk/what-is-a-toshak
- Ai, nere aurreiritzixak gorde biharko jittuadaz. Gero eta gorroto gehixago jetset erlijiño abrahamikueri (herri honetan eskuma-ezker sufridu doguzenak, bere bertsiño guztietan) eta horrek irakorketia ez jestak baldintzatu bihar...
- Begiratu behar izan juat: shalwar kameez eu.m.wikipedia.org/wiki/Shalwar_kameez (azkenian ikasi juat, jantzi horren izena! 😁)
Benetakotasuna
Oier Gorosabel
2025/05/21 12:45
Relatos incómodos, Carlos Gracia. Azal biguna, 85 orrialde. Gaztelera hizkuntza. 2019ko azaroa(e)an DDT Banaketak(e)n argitaratua. ISBN: 978-84-120453-3-8
Harrittu egin nauk. Normalian, aldizkari grafikuetako marrazkilarixen artian irregulartasun haundixa egoten dok (aldizkari profesional zein afizionatuetan), baiña horrek bere xarma propixua jaukak: orijinaltasun gitxiko, eta badaezpadako grazixako historien artian, perla jenialak aurkitzen dittuk-eta. Album honek be irregulartasun jenial horixe jaukak.
Argitalpen oso txukuna dok, Txarlin lagunak maittasunez zaindu juen ediziñua kontizu: marrazkixak oso detallistak dittuk, patxadaz begiratzekuak; baiña kolorien erabilpena oso deigarrixa eta expresibua dok. Zuribaltzezko marrazkixak -oso fanzineruak-, azpimarratzen eta osatzen juek detalle gorri ugarixak, eta handik-hamendik bakanaguak dirazen beste koloretako briztadak. Ez dok ohikua halako elegantzia, hain espiritu punkeko argitalpen batian!
Historixen gaiñian, historixak ez juek txantxilloirik segitzen, danetik jagok: historia landu eta luziaguak, erreflexiño bigurrixak, naif erara blaust botatakuak, orrialde pare baten erretratatutako unekadak... Batzuk bereziki inpaktau nabe: yonki bixena, 100 euroko billetiana, kuadernuana, boxena...
Ondo gordeko juat, Miren Olaturen lehelengokuan onduan! (eta ea bigarrena eskuratzeko aukerarik topatzen doten...)
Paperjale.eus-en bere fitxatxua egin juat, iruzkin honekin batera:
- "Living in Josakidetza" irakorritta najeukan, eta pozik hartu juat Iñigo lagunak egindako opari hau. Txarliren lehelengo bakarkako albuma itxuraz, nahiz eta marrazkixak aspaldi argitaratzen hasi zan, nun eta... Porrot fanzinian, Eibarren!! 😁
