Donostikluba eta periferiak
Ostegun arratsaldean KMra hurbildu nintzen Periferiak izeneko topaketek aurtengoan zer eskaintzen zuten jakiteko. Dionisio Cañas poeta espainiarraren hitzak entzuteko aukera izan nuen. Tomelloson jaioa, Frantzian hezia eta Manhattan-La Manchan bizitutakoa (batez ere AEBetan, baina Espainian ere denbora asko pasatuz). Gaur egun, 60 urtetik gertu, La Manchan bizi da berriro. Han eta hemen, hemen eta han, bi mundutan bizitzea. Artistek New York-en sartzeko dituzten trabak aipatu zituen ere. Irailaren 11ren ondorioak. Telefonoa eta erantzungailuak. Horri buruz egin zuen jendaurrean hausnar.
Atzo, berriz, Donostikluba jaialdia nuen agendan. Elektronikaldia zenaren lekukoa hartu duen jaialdia. Okendora hurbildu nintzen musika elektronikoaren eremu zabalean etxeko harrobiak zer zuen eskaintzeko jakin nahian. Hantxe zegoen blogeatzen gure Processblack. Patxi Piperra publikoari eta ordenagailuari begira eseri zen, soinu frekuentziekin jolastuz, pantailak Eskorbuto taldearen irudiak erakusten zizkigun bitartean. Kul beasaindarra, berriz, gitarra eta soinu pregrabatuekin atera zen. Arratsaldeko ezustekorik ederrena Fairlight taldearen erritmo dantzagarriak eta bi partaideen jarrera. Bukaeran, Duo Tonoren dance kluba. Lastima publikoa donostiarra izatea!
Mokadutxo bat jan ondoren, Gazteszenara igo ginen. Bartzelonako 12Twelve laukotearen emanaldia eta Jack The rapper bizardunaren show-a ikustera. Gauak jarraipena zuen, baina nire gorputzak ezin zuen gehiago.
Bukatu dira udako jaialdi erraldoiak Donostian. Beste giro batean gaude jada murgilduta. Lastima jende gutxik mugitzen duela ipurdia Bainuetxean. Eta ez da, kasu honetan behintzat, dirua aitzaki.
Ez dugu apenas ahaleginik egiten proposamen berriak ikusteko.
Post Scriptum: ederto jorratzen du azken kontu hau Lo jaunak.
Artikulua
Xabier Lasak igandetan Berria egunkarian duen tartea irakurtzeko ohitura dut, irratigintza munduko gaiei errepaso eginez idatzitako zutabea. Domekan aipatu zuen arrotza egiten zitzaiola Pedro G. Larraganek Radio Euskadin, gauez, egiten dituen titularren errepasoan el artikulua gehitzea Deia, Gara edo Berriari. Honela zioen:
"Ezin ohitu: Barkatuko digu Pedro G. Larraganek txaplatak izatea eta huskeria berarekin etortzea bigarrengoz. Euskaldun baten belarriak ezin baitira ohitu Deia, Gara eta Berria egunkariak gaztelaniazko el artikulua aurretik jarrita entzutera. Juaristi Gara-ko kazetari eta REko tertulianoak ere ohartarazi izan du, baina Larraganek bereari eusten dio, tick baten modura".
Astelehen gauean, Larraganen tartea entzun nuen Radio Euskadin. Pedrok adierazi zuen elipsia egiten zuela: "El (diario) Gara". Hala ere, hemendik aurrera saiatuko zela ohitura hori aldatzen.
Irrati horretan badago Mikel Arregi izeneko beste kazetari bat, goizetan errepideen egoerari buruzko informazioa ematen duena. Honek kontrako ohitura du: hau da, la artikulua kentzea Ertzaintza edo Policía Foralari buruz ari denean. Hots, "Ertzaintza informa" edo "Policía Foral informa" esaten du (atzo, ordea, "La Ertzaintza" esan zuen). Ez dakit zuek, baina nik la artikulua faltan botatzen dut kasu horretan.
Tarte horrekin ari garenez, badirudi garai bateko beste ohitura txarra desagertze bidean dagoela: tarte hori información útil (informazio erabilgarria) gisa aurkeztearena, informatiboaren gainerakoa ez-erabilgarria, inutila, izango balitz bezala.
Uste dut gero eta okerrago idazten eta hitz egiten dugula, pentsatzeko eta irakurtzeko gero eta denbora (edo gogo) gutxiago dugulako.
Post Scriptum: zenbat akats egin ditut goiko bost paragrafoetan? Hobe ez jakitea.
Dvorameren enterrua
Pasa den ostiralean lurperatu egin zuen Diario Vascok Dvorame. Ez modu duinean, ez. Malamaneran: "La oferta de los viernes de DV se potenciará desde la próxima semana con el nuevo suplemento SDV que heredará lo mejor del DVorame y otros contenidos de entretenimiento orientados de cara al fin de semana. Las páginas de la Guía del Viernes de hoy sirven de paréntesis en espera de SDV".
Duela hamar egun deitu zidaten Diario Vascotik. Elkarrizketa egin nahi zioten Elena Odriozolari Dvoramen argitaratzeko. Irudigilearen telefonoa eman ondoren, hor bukatu zen nire lana.
Ostiral goizean, aspaldiko partez, erosi egin nuen diarioa. Bezperan irakurri nuenez, hura izango zen azken Dvorame-a. Sorpresa hartu nuen Elenari eginiko elkarrizketa gehigarri horretatik kanpo ikusi nuenean. Alde batera begiratu, bestera begiratu, inon ez zegoen Dvorame-ren arrastorik. Norbaitek, azken egunetan, azken orduetan, erabakiko zuen ez zuela merezi azken gehigarri hori kaleratzeak. Eta kitto. Oharra jarri eta amaitutzat eman.
Pena ematen dit Iñaki Zaratarengatik. Gaztea nintzenean aski gustura irakurtzen bainuen gehigarria. Eta bera izan zen produktuaren sortzaile, Miguel Larrea zuzendari zen garaian.
Duela hamabi urte Miramar Jauregian eginiko jardunaldi batean egon nintzen, EHUren Udako Unibertsitatean. Gazte jendeari begira eginiko gehigarriei buruzko mahaingurua antolatu zuten arratsalde hartan. Zarata hantxe zegoen. Berak esan izan du beti, Dvorame zela Espainia Estatuko lehen gazte gehigarria, prentsa tradizionalari dagokionez.
Kontua da Dvorame malamaneran enterratu dutela eta lerro hauen bidez esan nahi nion Iñaki Zaratari egin diotenaz konturatu garela (irakurlearekiko errespetu falta ahaztu gabe).
Nire esker ona, Zaratiegi.
EH 2.0 (III) Vicent Partal: "Euskaldunek ez duzue zuen burua gehiegi estimatzen"
Arratsaldeko 19:15etan hasi zuen bere jarduna Vicent Partalek. Arazo tekniko batzuk egon ziren eta ezin izan genuen pantailan ikusi berak prestatutakoa. Dena dela, komunikatzaile aparta da eta ez zuen batere arazorik izan nahi zuena behar den bezala adierazteko. Aurrekariak
Domeinuaren lorpena, 11 urteko lanaren ondorio da, kultura eta hizkuntza baten errekonozimendua.
Baga, Unibertsitatea
Tim Berners-Leek, World Wide Web-aren asmatzaileak (eskerrik asko e-gor), lehen webgunea 1991ko abuztuaren 6an jarri zuen sarean. Handik gutxira, 1992an, etorri zen lehen webgune katalana. Castellóko Jaume I Unibertsitateak moldatu zuen. Webgune hori mundu mailan sortu ziren lehen ehun webguneen artean dago. Katalanez eta ingelesez egindako unibertsitatearen oinarrizko aurkezpena zen.
Hiru unibertsitateren paper garrantzitsua aipatu zuen: Castellóko Jaume Ia, Universitat de Illers Balears eta Catalunyako Politecnica.
Internet 1995 urtean ailegatu zen etxeetara. Bitartean, unibertsitatea izan zen interneteko sarbidea eta ohitu egin zuten jendea internet katalanez erabiltzen.
Gainera, unibertsitate hauek Pangea bezalako proiektuekin unibertsitatea gizarte mugimenduetara zabaldu zuten.
Biga, sare lokala
Urte horretan ere, 1995ean, sortu ziren interneteko lehen enpresa katalanak.
Munduan globalak agintzen duenean, Kataluniako sarea lokala bihurtzen da. Sare lokal horiek sendoak dira eta hurrengo hamar urteetan proiektua bermatzen aritu ziren lanean.
Bitartean, ikuspegi global horren porrota gertatzen da. Hau da, .com fenomenoaren leherketa, Amerika Latinoa konkistatu nahi zuten enpresa espainiar haiek guztiak. Terra.com eta enparauen porrotak, dortokaren ereduari irekitzen dio bidea: hau da, komunitate lokalak, eredu jasangarri bakarra.
Gaur egun, fenomeno hau hobeto ulertzen da, baina urte konplikatuak bizi zituztela esan zuen Vicent-ek. Eskerrak katalana identifikatzeko oinarrizko lan sendoa eta ona egin zen.
Higa, kanpoko bisibilitatea
Arazoa kanpoko bisibilitatea zen eta horretarako kanpaina ezberdinak egin zituzten, besteak beste webguneak katalanez indexatzea: hau da, html-n jarri hura katalanezko edukia zela. Kanpaina hau arrakastatsua suertatu zen.
Lluís de Izaguirre informatikariak lortu zuen katalana zer den adieraztea formula matematiko baten bidez. Kosta egin omen zitzaien errumanieratik eta okzitanieratik desberdintzea, baina lortu egin zuten.
Hori lortu ondoren, Google erraldoiak bere interesa agertu zuen. Gaur egun bilatzaile handi guztiek katalanezko bilaketak egiten dituzte.
Une hori, kanpoko errekonozimendua lortzearen unea, garrantzitsua izan zen: guri begiratu, asmo sendoak ditugu-eta.
Katalanezko edukiak sortzerakoan, hizkuntza hori modu masiboan erabiltzen dela demostratzen duzu. Horrela, netscape bezalako enpresa batek, katalanez atera zuen haien produktua.
Aipatzekoa ere hizkuntz bolondresek eginiko lana, batez ere softcatalá elkartearen bidez, beraiek itzuli baitituzte guztiak.
Hori da bidea, software librearena, eta ez Microsoft-i dirutza ematea.
Beste urrats garrantzitsua Yahook eman zuen: katalana ohiko hizkuntza gisa sartu baitzuen. Honela, Californiako Yahoo-ren egoitzan, badago katalanez lanean diharduen pertsona bat.
Bilatzaile espainiarrek, bitartean, katalanari ez-ikusiarena egiten diote, baina inkesta handietan interneteko 18. tokian ageri da hizkuntza hori.
Honek guztiak ondorio biderkatzailea du: enpresa eta erakunde ez kataluniarrek kasu egiten diete. 20 hizkuntza erabilienen artean dago eta Hamburgoko Udalaren webgunea , Ryanair, etab. katalanez daude.
.cat mugimendua
Hau guztiau adierazi ondoren esan zuen: "eta orduan hasi ginen .cat mugimenduarekin". Hori 2001 urtean gertatu zen.
Kataluniako parlamentua saiatu zen .ct domeinuarekin eta ez zuen lortu.
Iratxe Esnaolak esplikatu zuen ondorengo mahainguruan, pantaila baten laguntzaz, ICANNek TLD (Top Level Domain) edo lehen mailako domeinuak bi taldetan banatzen dituela:
cc-TLD, estatu-kodeak.
g-TLD, orokorrak: hiru multzotan banatuak:
Historikoak: .com, .net, .org, gov…
Ez babestuak: .biz, .info, .pro…
Babestuak, komunitate bati lotutakoak: .museum, .aero, .coop…
.cat elkarteak, Amadeo Abril abokatuaren lidergoaz, erabaki zuen domeinu babestuen bidetik jotzea. Hau da, bide politikoari uko eginez, hizkuntza eta kultura kataluniarra ordezkatuko lukeen .cat domeinuaren bila joan ziren.
Bide politikoari uko egiteak (estatu kodeen ataka itxita dauka ICANNek) lurraldea ez aipatzea esan nahi du. Eta honela, katalana hizkuntza global gisa aurkeztu zuten.
Kanpaina 2002 urtean abiatu zen, 98 elkartek eta 68.000 hiritarrek bultzatuta. Negoziazio prozesu luzea eta gogorra izan zen, baina 2005eko irailaren 16an ICANNek onetsi zuen .cat domeinua.
ICANN erakundearekin sinaturiko kontratua 1.000 orrialdetik gorakoa da. Edozeinek du domeinu horren baitan katalanezko webgunea erregistratzeko eskubidea, salbuespenak salbuespen (delinkuentzia antolatua), beti ere hizkuntza eta kultura horrekin duten harremana frogatuz gero.
Ondoren, .cat fundazioa sortu zuten, kontratuak hala aginduta. Bertan, enpresa, elkarte eta norbanakoak daude ordezkatuak. Ez omen da zaila fundazioa gobernatzea.
ICANNek baimendutako enpresek egiten dituzte erregistroak eta bide hori 2006ko otsailaren 13an abiatu zen. Hasiera batean, usurpazioak ekiditeko, lehentasunezko eskubideak eman ziren, baina apirilaren 13tik atea zabalik dago edonorentzat. Gaur egun 15.000 domeinutik gora (18.000 eskabide) daude.
Laburpena
Katalanera benetan erabiltzen den hizkuntza da, era masiboan gainera.
Gainera, informazioari dago lotuta (hizkuntza modernoa) eta horrek sinesgarritasun plusa ematen dio.
Gizarte zibila, unibertsitateekin batera, gai izan da ingurune arrakastatsua eraikitzeko, enpresa eta gobernuen gainetik pasatuz.
Garrantzitsua da esatea ere kataluniera hizkuntza globala dela: globalizazioa eta kanpoko bisibilitatea.
Kanpoko errekonozimendua: argi eta garbi dago honek barruan ondorio onak dituela (harrotasun puntua).
Bidea zabaldu edo itxi
Galdera: .cat lortzeak bideak zabaldu ditu edo gaur egun atezain hobea dago eta zailagoa da bide hori jorratzea?
Vicent-en ustez, bidea ireki du. ICANN 10 domeinu berri emateko prest egon daiteke (Eskozia tartean). Oso erakunde zurruna da, gogorrak dira, baina garbi jokatzen du. Bidea ez da erraza (ezin da bertara bi orri eta power point batekin joan), atzean proiektu sendoa erakutsi behar da.
ICANN-eko ordezkariek amesten zutena zen katalanek beren eskabidea erretiratzea. Arazo larriak izan ditzaketelako hemendik aurrera (adibidez, .islam balizko eskabidea).
Hizkuntza globala, glokala
Patxi Gaztelumendik zoriondu zuen, lehenengo aldiz entzuten zuelako hizkuntza minorizatu bateko kide bat bere hizkuntza globala dela esanez, negarrik egin gabe azalduz. Hori eta glokal terminoa esplikatzea eskatu zion.
Vicent-ek esan zuen glokalak direla, begirada lokala eskaintzen diotelako globaltasunari. Errorik gabeko globaltasuna arriskutsua da. Eta begirada lokalak, bakarrik, ez du ezer aportatzen. Gai global guztiak interesatzen zaizkie. Jendeak haiek entzutea bilatzen dute.
Joan Fusterren esaldia (valentziarra izatea katalana izateko gure modua da) bereganatu zuen: "katalana izatea globala izateko gure modua da".
Argi du Vicent-ek global izateak ez duela zerikusirik demografiarekin. Ingelesa eta frantsesa kenduta gainerako hizkuntza guztiek ez dute balio munduan ibiltzeko, global izateko.
Haren ustez, hiztunaren jarreraren baitan dago: norberaren hizkuntzak ez du balio behar etxean bakarrik erabiltzeko. Adibide gisa, Barcelona futbol taldea aipatu zuen ("mes que un club"). Bitxia izan zela pasa den urtean Txina eta Japonian izandako biran bertakoak katalanez kantatzen entzutea. Mentalitatea da gakoa.
Noski daudela mugak, baina ez duzu zure identitatea ezkutatu behar. Edozein hizkuntza izan daiteke globala nahi izanez gero (erabili internet, komunikabideak, unibertsitatea).
Bultzatzaileak eta finantzabideak
Eneko Astigarragak galdetu zuen .cat kanpainaren bultzatzaileak zeintzuk ziren eta zer nolako finantzabideak izan zituzten.
.cat elkartea sei lagunek osatzen zutela esan zuen, Amadeo Abril abokatuaren gidaritzapean. Erakunde ezberdinetako pertsonak bildu ziren, baina pertsona horiek ez zituzten erakunde horiek ordezkatzen, indibidualki zeuden bertan.
Sei lagunez osaturiko talde horren inurri lana isilpean egin zen, era diskretoan. Vicent-ek esan zuen herrialde guztiak ondo funtzionatu zuela, bakoitzak bere papera betez: banketxeek dirua eman zuten, politikariak isilik egon ziren, elkarte ezberdinek babesa eta konfiantza eman zieten, Montilla ministroak ere, nahiz eta ez egon alde, ICANNek galdetu zionean, Espainiako gobernuak ez zuela ezer esateko adierazi omen zuen, gai pribatua zela. PPri ez zioten ezer esan, zertarako?
Lana egiterako orduan erraztasun hauek izan zituztela, besteak beste, inork ez zuelako uste helburua lortuko zutela. Gero, fundazioa sortutakoan bai egon direla sesioak, baina eramangarriagoak dira helburua lortuta.
Vilaweb
Partal kazetaria da eta atari horren fundatzailea. OJDk dio 250.000 irakurle dituztela eta EGMk herrialdeko 6. egunkari jarraituena dela.
Horretan funtsezkoa da Vilaweb-ek produktu ttikiekin duen harreman ona: "ez dago Kataluniako internet-en Midas erregerik".
Hamaika urteko kazetaritza proiektua da, prentsa tradizionalarekin deseroso, ez oso pozik, zeudelako. Komunikabide alternatiboa da, baina baita masiboa ere. Garai bateko Liberation periodiko frantsesaren espiritua aldarrikatu nahi zuen, ez oraingoa. "Ezkerreko periodikoa gara, baina eskubiko irakurleak izatea poztekoa da. Lider papera nahi dugu".
Hau da, ez dute Letiziaren haurdunaldiaren berri eman haien medioan, Danimarkako edozein printzesaren haurdunaldiaren berri ematen ez duten bezala.
Konfidentzialen moda horren kontra daude: kalitatezko kazetaritza nahi dugu.
Atea zabalik dago edonorentzat: parte hartzeko gonbita da, komunitatea(k) sortzeko gonbita.
Kazetariaren profila eta papera aldarrikatzeko proiektua da. Periodiko bat besterik ez gara, baina berrikuntzarako joera eta ahalmena baloratzen dugu: aukerak bilatu behar dira, ero moduan, gainera. Adibidez, otsailean, internet bidezko telebista abiatu dute. Eduki horiek eMulen, iTunes-en, youtube-n jartzen dituzte ere. Ez dakite zer egiten ari diren, baina frogak egiten ari dira, ea zer atera daitekeen ikusteko.
Elena Odriozola ilustratzailearen Minimo erakusketa (II)
Ostiralean erakusketaren inaugurazio jendetsua izan genuen (50en bat lagun). Aurkezpenean Patxi Gaztelumendik Mutilmedia.com-en utzitako komentario batean Vicent Partalen esaldia aipatu nuen: "euskaldunek ez duzue zuen burua batere estimatzen". Pribatuan esandakoa zen hori, baina Vicent-ek ere aipatzen du antzeko zerbait bere blogean.
"Alhora, però, són molt durs amb ells mateixos. Jo crec que massa. La capacitat de diàleg que vaig veure ahir era molt més que destacable però tothom reclamava més i més i criticava amb duresa el que definien com excés de capelletes. Jo els deia que tingueren més confiança en ells mateixos".
Hona hemen ostiraleko nire hitzak:
Arratsaldeon. Ongi etorriak guztiak. Kultur etxearen izenean, eskerrak eman nahi dizkizuet gaurko ekitaldira hurbiltzeagatik.
Erakusketa honek Minimo du izena eta Elena Odriozolaren azken urteko lanen bilduma da.
Zer da minimo? galdetuta hona hemen bere erantzuna: "Minimo da nik lortu nahi dudana (…) Gutxienarekin dena espresatzea".
Gu ere herri minimoan, ttikian, bizi gara. Kultur etxea ere ttikia da, minimoa, Anoeta Estadioa munstrotzarraren barruan.
Honen harira, atzo hitzaldi batean egon nintzen. Hizlarietako bat Vicent Partal kazetari kataluniarra zen, nazioartean beren burua ezagutarazteko martxan jarritako ekimen baten berri ematera etorritakoa. Antolatzaileetako batek kontatu du Partalek, pribatuan, esandako gauza bat: "euskaldunek ez duzue zuen burua batere estimatzen".
Elena Odriozola bezalako artistak ditugu gurean. Gehienetan, hemen errekonozitzen ditugu kanpora ateratzen direnean. Bera bezalako artista lokal hauen lana aldarrikatu nahiko nuke: atzerrian estimatua den artista bat, baina hemen lanean ari dena.
Elena: eskerrik asko guztiagatik. Eskerrik asko ere zure lana hemen erakusteagatik.
Bukatzeko. Futbol estadioan gaude. Autobusean, hona nentorrela, Liverpool taldearen leloa ikusi dut barruko pantailan: "Ez zara inoiz bakarrik ibiliko". Uste dut hemen bildutakook hori esan nahi dizugula.
EH 2.0 (II) Josu Landa: "Hanka sartzeko eskubide osoa ematen du internetek"
Lehenengo eguneko kronika gutxi daude eta horregatik aipatu dute batek baino gehiagok nirea (eskerrik asko). Bigarren egunean, zorionez, kronika gehiago daude. Adibidez, Mutilmediak zuzenean egindakoa, Gaztelumendirena edo IKTeroek sareratu dutena.
Larunbat goiz honetan pantailaren aurrean jarri naiz "dena esanda dago" sentsazioarekin. Josu Landak botatako hitzak, dena den, pikatu egin ditut eta uste dut, hauek behintzat, jarri behar ditudala amaraunean (besteak beste, bi urtez behin ematen duelako hitzaldia Josuk eta zirikatzailea delako haren diskurtsoa). Kataluniatik etorritako Vicent Partalenak ere jasoko ditut, zinez gizon jakintsua eta patxadatsua. Amezagarenak eta MC Gorka Juliorenak, aulkitik altxatu zenean rapeatzen hasi behar zuela uste izan nuen, ondo baino hobeto daude Mutilmedian.
Josu Landa gonbidatu zuten Susa-literatura eta Armiarma.com ekimenen partaide gisa. Gogoan daukat noiz ezagutu nuen Josu. Ez da denbora asko pasa. Odolbildua eleberria idatzi zuen eta ni Casares Kultur Etxean nengoen lanean. Bera Altzakoa denez, Fermin Muguruza gonbidatu eta biak aritu ziren solasean. Kronika hura Sustatun jarri nuen 2002ko azaroaren 22an. Josu Landa: "Hanka sartzeko eskubide osoa ematen du internetek"
Zer eskaini diezaioke euskal ziber-espazioak ziber-espazioari? "Ezer gutxi" bota zuen kategoriko. ".eus" domeinuan agian zerbait. Marka funtzioa beteko luke, erakusleiho baino.
Gaizki ulertutako modernismoa aipatu zuen: López Arriortuaren proiektuak, Panda Software inkluso. Euskal herritar unibertsalaren sindromea deitu ziona.
Globalizazioa-lokalizazioa: garai bateko import-export da berarentzat.
Zer dugu esportatzeko?
Iruñako Sanferminak, Bilboko Guggenheim eta Kontxako Badia. Pintxoak ere bai (gastronomia). Gogoratu zuen Espainiako publikoari saltzeko gazteleraz argitaratutako euskal ipuinen bilduma bati Pintxos jarri ziotela.
Gauzak karikaturizatzeko duen berezko joera aipatuz, iruzurraren osagai ikaragarria dagoela esan zuen. EAJk herri langile eta hitzeko gisa aurkeztu nahi gaitu; ezker abertzaleak, berriz, herri dinamika eta iritzi kritiko handiko herri gisa. Baina % 96tik gora, hori gezurra da egun.
Zer aldatu da Web 1.0tik?
Duela bi urte Euskalduna Jauregian emandako hitzaldian ere, Informazio Gizartea eta teknologia berriei buruzkoa, ezkor agertu zela eta gaur egungo sintomak berdintsu daudela gaineratu zuen.
Kultur edukiak bahituta jarraitzen dute. Eskuragarri % 1 dago soilik.
Demokratizazioa: ez da gauzatu ezta % 10ean ere. Aukera historiko bat galtzen ari gara. Eta hori besteekin batera abiatu ginela interneten (telebistarekin edo irratiarekin ez bezala).
Erakundetzearen kaltea: produkzio-bideak egituratuta dira (publikoak zein pribatuak). Eta horrek efektu negatiboak ere baditu. Fundazioak, enpresak, etab. dirulaguntzen morrontzapean daudelako. Eta, askotan, diru iturria desagertuz gero, produktua bera ere bai.
Jendeak paso egiten du, futitzen da, proiektu berrien aurrean: iniziatiba pertsonalen falta dago.
Indibidualismoa: blogosfera bai aldatu dela 1.0tik 2.0ra.
Debaterik, kritikarik eza. Ekosistema txikia da eta inor ez sumintzeagatik. Adibidea, Berriaren webgune berritua desastre bat da. Eta ez da inon aipatu kritika hori. Gure itsasargiak aurrera baino, atzera egin du azken aldaketarekin.
Diskurtso propioa sortu beharra eta aldi berean ezina: hemen aipatu zituen gaizki inportaturiko alferreko estandarrak edo klitxeak. Esate baterako, consultinga. Edozein plan egiteko, aurre-azterketa egiten da. Praktikan, baina, ez dugu txapuza gainditu.
OJD sindromea: gure errealitatean irreala da analisi kuantitaboa. Zer axola dio Sustatu edo EITB ote diren lehenak? Analisi kualitatiboa behar da.
Lizentziak eta jabego intelektuala
Josuren ustez, lizentziak (Creative Commons, etab.) gaizki inportaturiko beste klitxe bat dira. Hizkuntzaz bai, baina espirituz lokalizatu gabeak. "Komertziala / ez komertziala" eztabaida errealitatez kanpoko eztabaida da gure eremuan.
Aipatu ditzagun, aldiz, edukien bahiketak. "Auñamendi esteka ezina da. 30 minutu pasa nituen behin eta ez nuen lortu. Hor bokazio publiko falta nabaria dago" esan zuen. Euskomedia.org webgunearen lege-oharra (gazteleraz dagoena, bide batez) beldurgarria da, hipercopyright.
Eztabaida dezagun Jabeko Intelektualari buruz. Lizentzia horiek mundu anglosaxoitik datoz: errealitatea onartu eta puntu ttikienean ere betetzen dute. Gurea beste gauza bat da: pirata ez da lapurra. Errealitatea konplexuagoa da. Estatu bakoitzeko legedia dago hor eta Espainiako Jabego Intelektualaren legea injustua da.
Zer egin? Copyleft-ak onartzen du errealitatea, baina desobedientzia posible da. Ilegaltasuna/alegaltasuna bideak esploratzeko ditugu.
Armiarma.com atariko edukiak dominio publiko direla diote (blogariaren oharra: ikus Josu Landaren beheko komentarioa), baina hori ilegala da, jabego intelektuala utziezina baita egilea hil eta 70 urtera arte.
Eztabaida dago kanonaren inguruan (eztabaida inportatua, besteak beste); SGAE propioaren eztabaida ere gaizki lokalizatuta dago. Gero, kanona liburutegi publikoetan jarri nahi dute eta ez dago apenas komentariorik.
Oinordekoak: dominio publikoaren etsairik handienak (orokortu gabe). Egin dezagun kanpaina: "desheredatu zure seme-alabak, eduki sortzailea ez utzi zure familiaren esku".
Ilegalidadearen aldeko alegatorik egin gabe, copyrightdun edukiak jar ditzakegu blogetan: zer gertatuko litzateke? Ez dakigu, zeren ez dago jurisprudentziarik.
Armiarma.com-ek pirata fama omen du, baina baimenak eskatzen dituztela argitu zuen. Urtean 100en bat eskaera bideratzen dituztela eta oso gutxik esaten duela ezetz (% 3ak). Baimen horiek e-mail bidez emandakoak dira: balio dute?
Eztabaidatu baino, legearen hutsuneak baliatu ditzagun Copyleft-arekin inoiz amestuko ez genituzkeenak egiteko.
Eusko Ikaskuntzarekin izandako arazo bat aipatu zuen. Armiarma.com-en testu bat jarri zuten. Handik bi urtetara, edukia osatzeko dirulaguntza eskaera egin zutenean, Eusko Ikaskuntzakoak konturatu egin ziren eta abokatua bidali beraiengana. Eskubide industrialen urraketa leporatzen zieten, baina abokatuen arteko akordioa lortu zen: erakundearen logotipoa jarri behar izan zuten eta kitto.
Eta horrela amaitu zuen hitzaldia Josuk. Norbaitek galdetu zion debaterik gabe, zer eredu sortuko ote dugun. Josuk gauzak inportatu behar direla esan du, noski baietz, baina beti izpiritu kritikoarekin. Eta hor asko gustatu zaidan esaldia: "Hanka sartzeko eskubide osoa ematen du internetek (esperimentazio-gunea da)".
Elena Odriozola ilustratzailearen Minimo erakusketa
Ostiralean, irailaren 29an, inauguratuko dugu Donostiako Ernest Lluch Kultur Etxean Elena Odriozola ilustratzailearen "Minimo" erakusketa. Ekitaldia arratsaldeko 19:30etan hasiko da erakusketa aretoan (sarrera Anoeta Estadioko 7 eta 8 ateen artean).
Urriaren 21erarte, egunero bisita daiteke, jai-egunetan izan ezik: 16:00etatik 20:30etara astelehenetik ostiralera; 16:30etatik 20:30etara larunbatetan.
"Ilustratzea testu baten interpretazioa egitea da. Hau da, testua irakurri ondoren, sentitzen duzuna marrazkien bidez irudikatzea. Dena dela, testuan dagoena marraztea ez da nahikoa. Urrunago joan behar da. Irudimena erabili behar da, ezinbestean. Azken batean, testuak esaten dizu zer marraztu behar duzun” (Irutxuloko Hitza, 2006ko uztailak 3).
"Ez dut umeengan pentsatzen ilustratzen dudanean; gustatzen zaidana egiten dut (…) Idazleak ere ez du baldintzatzen bere lana: "Ezin dut egin beste baten buruan dagoena. Nire erara egingo dut. Nire istorioa da, nire ikuspegia. Gustatzen ez bazaio, beste norbait bilatu beharko du" (Berria, 2006ko maiatzak 21).
Publizitatean hasi zen lanean Elena Odriozola (Donostia, 1967) eta mundu horretan pasa zituen zortzi urte. Aldi berean, liburuak ilustratzen hasi zen, baina 1998 urtean publizitatea utzi eta bere lana marraztea, ilustratzea zela erabaki zuen. Testuliburu asko, kartelak, programak eta era askotako ilustrazioak egiteaz gain, hainbat liburu irudiz bete ditu (60 baino gehiago).
Espainiako 2005eko Gazte eta Haur Literaturako ilustrazio onenaren bigarren saria eskuratu du "La princesa que bostezaba a todas horas" (Carmen Gil, OQO Editora) libururako egindako ilustrazioengatik.
Erakusketan egongo dira, batez ere, azken urteko liburuen irudiak eta testu ezezagun batean oinarrituriko ilustrazioa.
Urriaren 21eko eguneratzea: hemen jarrai dezakezue sarean erakusketa honen berri agertu diren zenbait albiste, tartean Elenari eginiko elkarrizketa batzuk.
Realaren dekadentzia
Denbora asko pasa da Realari buruz idatzi gabe, baina gaur gainezka eginda nago. Partida aurretik terraza batean geunden kafetxoa hartzen eta nire buruari galdetzen diot orain ea zergatik ez naizen bertan geratu…
Recreativok 2. gola sartu duenean, bazkide txartela eskuratu nuenetik lehenengo aldiz pasa zait burutik ea merezi ote duen abonua berritzea datorren urteari begira. A zer desastrea!
Makal jokatu dugu lehenengo zatia, tokia zelaian hartu gabe. Atsedenaldiaren ondoren, okerrago jarri zaizkigu gauzak, berehala sartu baitute andaluziarrek bigarren gola. Zailena lortu ondoren, markagailua berdintzea, azken jokaldian dena pikutara bidali dute txuri-urdinek.
Egoera konpontzeko azken itxaropen izpia Bakerorengan jarrita nuen, nahiz eta pentsatu botere gehiegi duela gizon honek Realean (are gehiago aulkian dagoela eserita kontutan hartuz eta emaitza onik lortu ezean, kalera joango dela. Eta ez dut atzetik inor aginteduna ikusten aurrera egiteko gaitasunarekin).
Esan bezala, itxaropena Bakero zen, baina ez dirudi buelta emateko moduan dagoenik. Harmailetan ez da giro: zaleak oso nerbioso daude eta ez dugu taldea laguntzen. Jokalariek konfiantza falta izugarria dute. Administrazio Kontseilua, zer esan!
Aitor Tornavaca jokalari gasteiztarrari eginiko elkarrizketa argitaratu dute aste honetan Berrian. Aitor Recreativoko jokalari da egun. Ez da ohikoa, baina Realaren egoeraz galdetuta, benetan pentsatzen zuena erantzun zuen. Traza txarra hartzen diola taldeari, urte asko daramagula jaitsiera postuetatik gertu. Antzeko egoeran zegoen Gijongo Sporting nola joan zen 2. A mailara gertutik ezagutu zuela berak.
Arrazoi du Tornavacak. Realaren dekadentzia bizitzen ari gara. Bitartean, Gipuzkoako saskibaloi zaleak pozez txoratzen daude datorren aste bukaeran hasiko den ACB txapelketari begira. 6.200 bazkide ditu jada Gipuzkoa Basket taldeak eta ilusioz gainezka dago ingurua. Zaila izango da maila mantentzea, baina.
Irailaren 26ko eguneratzea: Duela ordu erdi nire postara iritsi den mezua.
"Ens estem plantejant la opció de crear una penya de Barça a Donostia. És per això que us convoquem a tots els que estigueu interessats, a una reunió que tindrà lloc, el pròxim dijous 5 d’octubre a les 20:30 hores a la nostre seu Restaurant Vía Fora (Psg. Federico Garcia Lorca, 10 baixos) per informar-vos del projecte. Us esperem a tots!".
EH 2.0 (I) Lokalizazioa
Ostegunean Artelekun egin zen EH 2.0 mintegiaren lehen jardunaldia, Bipuntuzero elkartearen ekimenez antolatutako mintegia. Hemen jarriko ditut nik jasotako ohar batzuk. Seguraski ez da garrantzitsuena izango, baina antolatzaileek grabazioak online jarri arte...
Urriaren 1eko eguneratzea: Nire apunte guztiak jarri ditut jada sarean.
Vicent Partal en castellano Joseba Kamio, glokalizazioa
MC lanetan aritu zen Patxi Gaztelumendik ongi etorria eman eta aurkezpena egin ondoren, ordu erdiko hitzaldia eskaini zigun Joseba Kamio irakasleak.
Euskal Herrian, Google bezala, beti gaude beta egoeran kontu hauetan.
Glokalizazio hitzak Japonian du jatorria.
Eguerdiko Tele 5 katearen informatiboan ikusitako gauza deigarria aipatu zuen, gaur egungo egoera laburbiltzen duena: soldadu bat, kolonbiarra, abizen euskaldunekoa, Armada espainiarreko kide, Nazio Batuen Erakundeak Libanon duen indar armatuetako partaide.
Lasarte-Orian duela gutxi euskal kulturari buruz eginiko mahaingurua. Lau hizlari. Joseba Tapia eta Aritz Sound System, besteak beste. Musika beltzaren jarraitzaile amorratua da Aritz eta berarentzat Bob Marley euskal musika da. Ba da?
Euskal kultura heriotz zigorraren menpe dago eta horrek oso kreatibo bihurtzen gaitu (edo bihur gaitzake).
2.0 aktitudea da garrantzitsuena.
Jardunaldi hauetatik ikusezintasuna apurtzeko kolaborazio esparrua sortzearekin pozik legoke Joseba.
Bertsozale elkarteko kide da (Txapelketa Nagusian izan zuen Josebak komunikazio ardura). Bertsolari batzuk SGAEn daude eta besteak ez. Egile eskubide pribatiboen gaia ekarri nahi izan zuen aipamen horrekin.
Iban Arantzabal, internet eremu lokaletik
Goiena.net atariko editoreak bere esperientzia kontatu zuen. Editore multimedia da Iban, taldeak telebista, irratia, kazeta eta webgunea baititu. Kazetari multimediaren figura defenditu zuen. Izan ere, plataforma guztiak bat egitera doaz (telebista-ordenagailua, batez ere).
Azpimarratu zuen kaka asko dagoela euskal blogosferan eta hori logikoa dela, dagoen blog ugaritasuna kontutan hartuz. 101 blog ditu goiena.net komunidadeak, adibidez.
Interneten dagoen zarata ere handia da eta medio lokalek jasan beharreko presioak hor daude: herrietan denak ezagutzen dute elkar.
Udazkenean 5 urte beteko dituen Sustatun ere editore gisa aritutakoa da eta behin baino gehiagotan zentsuratzaile etiketa jarri bazioten, ez du damurik blog horretan egindako lanagatik.
Hamar-hamabost minutuko tartea izan zen galdera-erantzunak egiteko. Azpimarragarriena Iñaki Alegria irakasleak nola definitu zituen 1.0 eta 2.0: 1.0 Microsoft da eta 2.0 Google. Azken honek jada gaiztoaren rola jokatzen du sarean.
Mahaingurua: lokalizazioa Euskal Herrian
Parte hartzaileak: Gotzon Egia (Gipuzkoako Aldundiko Euskara zuzendaria eta Eizie elkarteko kidea), Joseba Makazaga (EHUko irakaslea, UEUko partaidea), Arkaitz Zubiaga (Zabaldu.com eta Wikipedia) eta Luistxo Fernandez (CodeSyntax enpresakoa, Eibar.org-eko kidea). Moderatzailea: Iratxe Esnaola ingeniaria.
Hemen botatakoak ez ditut jasoko kronologikoki. Gaika ordenatuko ditut.
Luistxo lagunak egiten
Luistxok abiatu zuen mahaingurua, bezperan blogean aurreratu zituenak kontatuz: laburbilduz, ez ditut menuak behar euskaraz, jana behar dut. Mahaingurua aurrera joan ahala, berotzen joan zen.
Joseba Kamiori: euskaldunen ikusezintasuna aipatu zuela aprobetxatuz, Luistxok bera ez zuela ezagutzen esan eta ea non sartzen zen galdetu zion.
Euskaldunak garaiz harrapatu dugula blogen trena diotenen kontra: trenari begira gaude oraindik.
Sustatu.com erabiltzen duten euskaldun gehienek espainolez dutela konfiguratuta ordenagailua eta hori ez zaiela axola, nahiz eta egunero horri buruzko banner deigarria irakurri.
Duela hilabete batzuk EHU paralizatuta egon zen bi egunez, greba baten ondorioz, eta egoera horrek ez zuen izan inolako oihartzunik blogosferan. Aipamen bakarra Batxilergoko irakasle batek (Markos Zapiainek) egin zuela. Hori Europan sinetsi ezinezkoa da.
Arkaitz Zubiaga: Zabaldu.com eta wikipedia
Gainetik azaldu zituen Arkaitzek bi proiektu hauek. "Wikipediak dirulaguntzarik behar al du?" Luistxok botatako galderari, Arkaitzek ezetz erantzun zion. Bere ustez, laupabost lagun liberatzeak entziklopedia hori aurrera eramateko ez du proiektuaren filosofiarekin bat egiten. Luistxo ez zegoen ados kontu horrekin eta erantzun horrekin Eusko Ikaskuntza poztuko zela gaineratu zuen (dirulaguntzak banatzerako orduan Wikipedia ez dela kontrikante jakiterakoan). Dena den, bai geratu zela argi diru-iturri publikoak lortzeko modu ezberdinak egon daitezkeela eta horrek hausnarketa merezi duela.
Gotzon Egiak aipatu zuen programazioa ez dela neutrala. Arkaitzek hitz egiten zuen bitartean, webgunearen azala ikusi genuen eta ohar batek zioen "13,795" artikulu zeudela atarian jada. Hori zuzena da ingelesez, ez euskaraz, ezta frantsesez edo gazteleraz ere. Beraz, wikipedia gaizki lokalizatuta dago.
Gotzon Egia: 1+3
Boutadea hasieran: horrelako audientziaren aurrean blogik ez duen ardi beltza sentitzen zela. Exhibizionista deitu gintuen. Bere ustez, 2.0 abantaila da irakurlearentzat, batez ere, ez baita dena irakurri behar.
Itzultzailearen ikuspegia ekarri nahi izan zuen. Lan-katean du itzulpengintzak paper garrantzitsua, baina zer nahi dugun jakiteko epeak jarri eta diruaz ("vil metal") hitz egin beharra dago.
1+3 kontzeptua: webgune batean informazioa euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez jarri beharra. Bere kalkuluen arabera, orrialde bakoitzak 200 euroko kostua izango luke, bataz beste.
Neurketa kuantitatiboa baino kualitatiboa egitearen beharra. Hau da, Itzulist posta zerrenda % 100ean da euskaraz eta horrek, berez, ez du ezer adierazten. Berarentzat, Wikipediak 15.000 artikulu izatea baino garrantzitsuagoa da, gai zehatz bati buruzko artikulu baten bila joanda, hura interesgarria izatea.
Begi globalak behar ditugu, baina luma lokalak.
Joseba Makazaga: Software librea
Zergatik pagatu behar ditu Eusko Jaurlaritzak hainbeste lizentzia? Itxuraz hain atzeratua den Extremadurak linux-en alde eginiko apustua da begiratu beharreko ispilua. Ibarra lehendakari!
Luistxok gero azpimarratu zuen beste kontzeptu bat: ezagutza eta teknologia berrien demokratizazioa dakar software libreak eta ekonomian eragin positiboa du. Batzorde Teknologikoa sortzearen alde agertu zen Joseba.
Moderatzaileak Barrapunton agertutako notizia aipatu zuen: Donostiako Udalak software librearen alde egingo omen du. Gotzonek esan zuen Gipuzkoako Aldundia linux bertsio bat lokalizatzeko lanean ari dela aspaldi, baina sinesgarritasuna lortzeko nahitaezkoa dela erakunde publikoek beren ordenagailuetan jartzea lehenik.
Herri mugimendutan sortutako enpresen kulturak dituen ezaugarri positiboak aipatu zituen lagun batek. Halere, Patxi Gaztelumendik adierazi zuen Berriako kazetariek ez dutela firefox erabiltzen eta askok ez dakitela zer den. Ideologia ere aipatu zuen Gotzonek: zein da herriago Udala edo Herri Ikastola (ez publikoa)?
Gotzonek zioen teknologia bakarka erabiltzen dugula, intimidadean erabiltzen dugula ordenagailua. Software librea popularizatuko da saltoki handietan ordenagailu merkeena software libreduna denean.
Euskararen kalitatea
Euskararen kalitatea blogetan jarri zuen mahai gainean moderatzaileak. Gotzonek esan zuen blogek ikasliburuetako maila bera dutela (horrek ez du esan nahi kalitatezkoa denik bertako euskara). Makazagak zioen Xuxenek lagun dezakeela horretan, baina Alegriak ihardetsi zion Xuxenek hitz bat zuzena den edo ez esan dezakeela, ezin duela idazketaren kalitate maila hobetu.
Hurrengo jardunaldia: urriaren 28an. Internazionalizazioa.
Hona hemen jardunaldi hauen jarraipena Del.icio.us-en bidez. eh20 etiketa erabili.
Loretopetik (VI) Korta eta Kontxa
Irutxuloko Hitzan irailaren 22an argitaratutakoa.
1890eko abenduaren 2an Ondarroa eta Donostiaren artean jokaturiko estropadaz aritu ziren Nora Sagarzazurenean joan den astean Alvaro Bermejo eta ezagutu ez nuen gonbidatu bat.
Aipatu estropadak, bi herrien arteko apustu latza, hautsak harrotu zituen Gipuzkoako kostaldean, eta donostiarrek zein ondarrutarrek zituztenak eta ez zituztenak ipini zituzten jokoan. Luis Carril patroi zutela irabazi zuen Donostiako koadrilak.
Anjel Lertxundik idatzi zuen aurrekoan estropada hitzari buruzko apunte etimologikoa eta estropadetako sesio giroarekin lotu zuen (estropua baita Iparraldean istripua). Oriotarrak idatzi zuen ere Hamaseigarrenean aidanez liburua, jokozaletasuna bizi zuen lagun batena, Urtainen aitaren bizipenetan oinarritua. Orain dela hogei urte irakurri nuen liburua, baina filma urte hasieran ikusi nuen Zarautzko Putzuzulo gaztetxean.
Oriokoa da ere hurrengo protagonista, duela gutxi erretiroa hartzekotan zegoen Jose Luis Korta. Kontxako hamalaugarren ikurrina irabazi berri du, Bautista Olidenen marka hobetuz. Bandera lortuz gero, Donostiatik Castrora joango zela arraunean egin zuen promes. Lehenengo etapan, eguraldia lagun, Ondarroara ailegatu zen lau ordutan. Hurrengo egunean, goizez, eguraldia kontra zuen eta ozta-ozta iritsi zen Lekeitiora. Astelehen goizean atera zen Lekeitiotik eta Euskadi Irratiko kirol solasaldian parte hartu zuen arraunari eragiten zion bitartean.
Castrora joan da, baina gutxi iraungo du bertan, agur esango baitio datorren hilean bertako prestatzaile izateari. Zurrumurruek diotenez, oriotarra Donostiako Badian egon daiteke entrenatzen hurrengo denboraldian. Hori gertatuz gero, zenbat mekaguendios eta zenbat "no?" entzungo diren inguru hauetan.
Bi galdera: baga, gai izango al da Korta hamabosgarren bandera koadrila donostiarrarekin irabazteko?; biga, hamaseigarrenean (aidanez) erretiratuko al da?
Presta daitezela hemengo alkatea, zinegotziak eta klubeko zuzendaritzakoak. Presta gaitezen gu ere. No?
Post Scriptum: apunte hau idatzita dago pasa den astelehenean. Orain Kortak dio urte sabatikoa hartuko duela. Atzo Kalaka telebista saioan agertu zen, Astilleroko patroi den Izortz Zabalarekin batera. Markos Zapiain ere bertan zen.
