e-gorblog

Zalantzarik gabe, Migel Marmolen hamaika eta bat jaiotzak urteko komikirik aipagarrienetako bat da, eta ez diot Dani Fano bere egilea Xabiroi aldizkarian jefea dudalako, kar kar kar... Urte luzeetako lan gogorraren ondoren, eta iaz Eusko Jaurlaritzaren komikiak ateratzeko marrazkilarientzako lau diru-laguntzetako bat irabazi ondoren, argia ikusi du azkenean komiki mardul eta eder honek, Astiberriren eskutik. Migel Marmol El Salvadorreko Alderdi Komunistako sortzaile eta buruzagietako bat zen, 1932ko indigenen altxamenduan parte hartu zuena. Hilezkorraren mitoa zeukan bere gainean; izan ere, fusilatu egin zuten eta hiltzat eman, beste askotan hiltzen saiatu, eta beti alferrik. Bere bizitzako pasarte horiek kontatzen dira bereziki komikian. Fano El Salvadorren izan zen liburuaren inguruan dokumentatzeko, lekuko eta senideekin hitz egiteko... Eta El Salvadorreko Museo de la Palabra y la Imagenek ere argitaratuko du han.

Komikiaren aurkezpena etzi egingo da, ostegunean, hilak 25, goizeko 11:00etan, Donostiako Komikigunean. Bertan izango dira, Dani Fano egileaz gain, Koldo Izagirre euskararako itzultzailea, David Zapirain Komikiguneko arduraduna eta Cristo Calderón Mundo Salvadoreño elkarteko kidea.

Datorren ostiraletik igandera bitartean egingo da Euskal Herriko handiena den Getxoko Komiki Azoka. Aurten, baina, hainbat berrikuntzarekin datorkigu: batetik, azken aldietan komiki azokarekin batera edo inguruko beste aste bukaeraren batean egin izan den manga azoka ez da aurtengoan egingo: bestetik, gunerako sarrera dohainik izango da, edukiera betetzen den arte; eta azkenik, argitaletxe eta denden standak egongo diren gune komertzialaz gain (ohi bezala, Areetako Geltokiko Plazan izango dena), hitzaldi, erakusketa, sinatze-txanda eta abarrak egingo diren beste gune bat egongo da Romo Kultur Etxean, Santa Eugenia Plazan. Ohikoa denez, hainbat egile gonbidatu egongo dira, erakusketak, sinatze-txandak, hitzaldiak, mahai-inguruak, aurkezpenak, tailerrak, proiekzioak...

Euskal komikiari dagokienez, hiru stand egongo dira: Harriet argitaletxea, bere aurtengo nobedadeekin eta aurreko produkzio guztiarekin, den-denek euskarazko edizioa dutela; Astiberri, bere aldizkako euskarazko produkzioarekin; eta Xabiroi, bere aldizkari eta albumez gain azken urteotako euskarazko produkzio guztia ere izaten duena, eta egile mordo bat, Xabiroikoak zein beste argitaletxe batzuetakoak, sinatzen izango dituena. Horrez gain, Asiskori eskainitako erakusketa bat ere egongo da azokako karparen inguruan. Bestalde, Euskal Herrian egindako komikiari buruzko mahai-ingurua egongo da igande arratsaldean hainbat komikiren aurkezpenekin eta euren egileekin, tartean euskaraz ere badauden Gerezi Garaia (Belatz), Migel Marmolen hamaika eta bat jaiotzak (Dani Fano) eta 1937 - Gerrako umeak (Rafael Jiménez, Kaskajo eta Maria Pedrosa).

Han ikusiko dugu elkar!

Getxoko eta Durangoko azokek udazkenero eragiten duten komiki-zaparradaren berri ematen hasi aurretik, urtearen lehen erdiak emandakoekin bukatuko dugu. Orain arte komentatu ditugun zazpiez gain, beste lau dakarzkizuegu hemen.

Santillana-Zubia argitaletxeak atera du euskaraz, Joseba Santxok itzulita, 2016an Andrés Guerrerok egindako Maitasuna zailegia da komikia. 14 urtetik gorako gaztetxoei zuzenduta dago, eta hainbat maitasun istorio kontatzen dira bertan.

Ahabi Comics argitaletxea Ian Nose AEBn bizi den euskal herritarrak sortu zuen bere komikiak ateratzeko, hainbat hizkuntzatan, tartean euskaraz. Aurrez ere eman dizuegu azken urte parean atera dituen komikien berri. Puerto Ricon ere egiten du euria honetan bere lehengo bizileku izandako Puerto Ricon kokatutako istorio labur bat dakarkigu.

L.S.B., Ana komikiak neska lesbiana baten eguneroko kontuak kontatzen ditu, normaltasunez, baikor eta umorez. Teresa Castrok sortu zuen pertsonaia, eta lehenengo istorioak medio ezberdinetan atera ondoren, 2013tik aurrera Gehitu elkartearen (Euskal Herriko gay, lesbiana, bisexual eta transexualen elkartearen) aldizkarian argitaratu dira. Orain, crowdfunding bidez autoeditatuta, istorio haiek liburu batean batu ditu, euskara eta gaztelaniazko edizio bakarrean. Doan jaits daiteke bere webgunetik.

Madrilgo Narval argitaletxea azken aldian Daniel Piqueras Fisken komiki mutuak euskarazko edizioan ere argitaratzen ari da. Lehenago Homo eta Ío bezala, oraingoan Glup: itsaso urdinaren azpitik atera du. Itsasoa eta bertan bizi diren izakiak maite dituen neskatxa baten abenturak kontatzen ditu bere estilo samur eta politean.

Xabiroi aldizkariak, Ikastolen Elkarteak argitaratzen duen komiki-aldizkariak, 48. zenbakia argitaratu du, aurtengo ekainekoa. Jarraian duzue bertan aurkituko duzuena:

• Guillermo Gonzalezen azala
• Neure albisteen txokoa
• Aritz Irigoienen Xabiroienea banda bertikala
• Sanviren gidoi eta irudidun Auzomorro umorezko orri bikoitza, Argitxo, Ttantto, Txirritx eta Xangorekin
• Harkaitz Cano eta Iñaki G. Holgadoren Amets alokatuak sailaren beste 6 orri
• Asiskoren Hor konpost, Manu Ortegaren Haizea eta Exprairen Pertza ustelaren gogoeta antzuak zintak
• Asiskoren Paleoletika 5 orriko istorioa, Dani Fanoren koloreekin
• Komikitaun elkarrizketa, oraingoan Iñigo Astizek Iñaki Otamendi Komikipediaren sortzaileari egindakoa
• ZaldiEroaren Arranotxuren beste bi orri
• Basolatik berri onik ez seriearen 6 orri, Asiskoren gidoia eta Joseba Larratxeren irudiekin
• Arantxa Iturberen gidoia eta Maite Gurrutxagaren irudiak dituen Zerbait 4 orriko istorioa

On egin dagizuela!

Bizitzen ari garen euskarazko komikien loraldiaren “errudun” nagusietakoa, zalantzarik gabe, Harriet argitaletxea da. Iaz 8 komiki atera zituen, eta aurten ere bide beretik doa. Inoiz ez hau da momentuz atera duenetako bat, Bruno Duhamelena. Iaz Harrietek Itzulera kaleratu zion egile horri, eta oraingo lan hau orduko hura bezain ederra da, edo are ederragoa, nire iduriko. Normandiako Troumesnil herriko alkateak Madeleine atso itsua bere itsaslabar gaineko etxetik atera eta zaharren egoitza batera eraman nahi du, luizi batek etxea bera barruan duela bota baino lehen. Baina Madeleinek ez du joan nahi, han baititu bere senarraren oroitzapen guztiak, eta burugogorra da oso...

Eta Harriet-ek atera duen beste bat, Maxe L’Hermenierren gidoia eta Yllyaren marrazkiekin: Isaline, sukaldaritzako sorginkeria. Isaline neska gazte bat da, beste edozein bezalakoa litzatekeena... sorgina ez balitz! Atsegin duen mutila festa batean harritzeko, amonaren pastel magikoaren errezeta hartzen du. Zer atera daiteke gaizki?

Gozatu eta adi egon, zeren eta laster emango dizuegu Harriet-en udazkeneko nobedadeen berri!

Martxan dago jada Intxaurrondo Kultur Etxearen komiki-jardueren kurtso berria. Azken kurtsoetan egiten ari diren komiki-solasaldien barruan (aurten ere bost egingo dira gaztelaniaz, Juanma Díaz de Guereñuk gidatuta, eta lau euskaraz, nik gidatuta), urte honen amaiera bitartean hiru egingo dira, eta horiez gain beste hitzaldi bat ere emango da.

Juanma Díaz de Guereñuk gidatutako solasaldiak Sonny Liewren El arte de Charlie Chan Hock Chye (urriaren 9an) eta Gipiren La tierra de los hijos (abenduaren 11n) komikiei buruzkoak izango dira. Nik gidatutakoa azaroaren 13an egingo dugu eta Migel Marmolen hamaika eta bat jaiotzak komikiaren ingurukoa izango da, Dani Fano egilea bertan izango dugula (laster hitz egingo dizuet komiki berri honi buruz).

Eta ohiko solasaldiez aparte egingo duten hitzaldia Kike Infamek emango du, La vuelta al mundo en 8 cómics, eta munduko toki ezberdinak komiki ezagunetan nola agertuko diren landuko du.

Beti bezala, lan handia egiten du Intxaurrondo Kultur Etxeak komikia zabaltzen. Behar bezala erantzungo ote dugu zaleok!

2018 urtea aurrera doa, eta udazkeneko komiki uztaren atarian, noiz Getxo eta Durangoko azokei begira komiki berrien kopurua handitzea ohikoa den, merezi du orain arte argitaratutako lanen errepasoa egitea, nobedadeen olatuak ez ditzan orain arteko perlak estali.

Kurtso hasiera honetan irakurgai bila dabilenak aniztasuna topatuko du komiki zerrendan: bai marrazketa estilo anitzak, bai liburu salduenen zerrendan goia jo duten komikiak eta baita agian sorpresa ezezagun batzuk ere.

www.komikipedia.eus datu basean jaso denaren arabera, 10 lan argitaratu dira euskaraz 2018ko lehen 9 hilabeteetan, eta posible da hilabete honetan zehar beste 3-4 gehitzea zerrendari.

Kopuru horietan oinarrituta, aipatu daiteke euskaraz zuzenean sortu direnak 2 lan izan direla, beste 2 euskal autoreen komikien euskarazko bertsioak direla, eta gainontzeko 6 itzulpenetatik 4 gazteleratik eta 2 frantsesetik itzuli direla.

Gaiak esan bezala anitzak dira, baina aurten nabarmentzen ari dira biografia kutsukoak. Ekoizpenari dagokionez, 10etik 8tan argitaletxeek Euskal Herrian dute oinarri edo delegazioa. 2018an ere autoekoizpenak edo crowfunding bidezko proiektuak badaude, eta pare baten kasuan komikiak salgai egon arren doan deskargatzeko aukera ere eskaini dute autoreek.

Euskaraz sortu direnetatik hasita eta euskal argitalpen industriako argitaldarietatik hasita, hauek dira orain arte Komikipediak jasotako datuak:

• 1) 7 KORAPILO: J.M. Udakiolaren gidoi eta marrazkiekin eta Martin eta Xabier Etxeberria anaien testu eta olerkiekin, itsasoarekin lotura duten istorioak komikiratu dituzte, marrazketa estilo ezberdinak erabilita.
• 2) Ian Nose-k PUERTO RICON ERE EGITEN DU EURIA komikia argitaratu du hainbat hizkuntzatan (Ahabi Comics).
• 3) LSBAna komikia hizkuntza anitzetan argitaratu du Teresa Castro donostiarrak,  lesbiana baten bizipenak oinarri.
• 4) Belatz marrazkilariaren GEREZI GARAIA Lucio Urtubiaren bizitzari buruzko eleberri grafikoak edizio eleanitza izan du ere. Txalapartaren eskutik Amaia Apalauzak euskarazko bertsioa ondu du. 2. edizioa salgai dago.
• 5) INOIZ EZ izenburupean Harriet Ediciones-ek Bruno Duhamelen komiki berri bat argitaratu du euskaraz.
• 6)  Harrieten eskutik ere ISALINE: SUKALDARITZAKO SORGINKERIA Maxe L'Hermenier gidoilariaren eta Lliya marrazkilariaren elkarlanetik.

Miel Angel Elustondo Etxeberriak itzuli ditu euskarara azken biak.

• 7) ZUBIGILEAK Alfonso Zapico asturiarraren komikia, Eduardo Madina eta Fermin Muguruzaren arteko elkarrizketa batean oinarrituta eta Bego Montoriok euskaratua, Astiberriren eskutik.
• 8) MAITASUNA ZAILEGIA DA: Begiko argitaletxearen eskutik, Joseba Santxo Uriartek itzuli du euskarara Andrés Guerrero Madrildarrak 2016ean gazteleraz sortu zuen komikia.
• 9) eta 10) Madrideko Narval etxeak Daniel Piqueras Fisk marrazkilariaren 2 komiki kaleratu ditu: IO: BIZITZA HANDIA DAGO HOR AURREAN (jatorrizkoa gazteleraz 2018koa) eta GLUP: ITSASO URDINAREN AZPITIK (jatorrizkoa 2016koa) . Hitzik gabeko komikien euskarazko edizioak dira.

10 direla esan dugu baina "badok 13" esan genezake ere, Komikeri webguneak kontatu baitu Harriet etxeak egun gutxi barru 3 komiki berri argitaratuko dituela.

• Tomoë: Gidoia Jack Manini/ Marrazkia: Tieko.
• Mutuaren hitzak: Gidoia Laurent Galandon/ Marrazkiak Fréderic Blier
• Hasiera berri bat: Gidoia: Gwénola Morizur Marrazkia: Marie Duvoisin

Aurten beraz "dozena" erraz gaindituko da, eta urriko hilabetean bertan komiki kopuru hau handituko dela ziur gaude (ikus http://www.komikipedia.eus/index.php?title=2018#2018edo_2019an_ARGITARATZEA_AURREIKUSTEN_DIRENAK). Estatistikek diotenez orain arte udazkenean loratzen zen zuhaitza izan da euskarazko komikigintza, baina jada ez da arraroa urtean zehar  fruitu gozo batzuk eskuratzeko aukera izatea.

Apur bat berandu ari gara, baina tira... Iruñean Nafarroako Komikiaren IX. Azoka egiten ari dira azken asteotan, eta urriaren 7ra bitartean hainbat erakusketa, tailer eta bestelako jarduera izango dira. Egitarau osoa, beraien webgunean.

Donostiako Komikigunean, autoedizioa eta sorkuntzaren munduan lan egiten duten pertsona eta elkarteei buruzko Izkutukoak zikloaren barruko laugarren erakusketa dago ikusgai egunotan. Aurretik Irkus (M) Zeberio, Andrea Ganuza eta Bruno Ibañezenak izan genituen, eta orain Rosacarmen kolektiboari eskainitakoa paratu dute.

Erakusketaren web orrian dioenez, Rosacarmen Ane Zaldibar (Donostia, 1981) eta Inés Sánchezek (Valladolid, 1984) osatzen dute. Kolektibo hau argitaletxe handien zirkuitutik at gelditzen diren proiektu ez ohizkoak aurrera ateratzeko sortu zen. Komikiaren antzeko narrazioa duten istorio umoretsuak lantzen dituzte teknika ezberdinak uztartuz: serigrafia, fotokopia, edo risografia esate baterako.

Erakusketa irailaren 28a bitartean ikusi ahal izango dugu, Komikigunearen Errege-erregina Katolikoen kaleko 16ko egoitzan.

Marko, Iñaki Holgado eta Juan Luis Landa euskal egileak azken urteetan Frantzian eta Espainian komiki-sail arrakastatsuak argitaratzen ari dira, berriki 3. zenbakiak atera dituztenak.
Markok eta Iñaki Holgadok marrazkiak jartzen dizkiote Lehen Mundu Gerrako luzeena izan zen Verdungo batailaren 100. urteurrena gogora dakarren komiki-sailari. Honen hirugarren zenbakia atera dute Frantzian Grand Angle etxearekin eta Espainian Yermorekin, aurrekoak bezala Jean-Yves Le Naour-ren gidoiarekin.
Raule-ren gidoia eta Juan Luis Landaren gidoiak dituen Nostradamus eta haren dizipuluen abenturak kontatzen dituen Arthus Trivium sailak ere hirugarren albuma kaleratu du, Dargaud-ekin Frantzian eta Norma-rekin Espainian. Eta hau ere, aurrekoak bezala, Frantziako salduenen zerrendetan izan da!