e-gorblog

Bizitzen ari garen euskarazko komikien loraldiaren “errudun” nagusietakoa, zalantzarik gabe, Harriet argitaletxea da. Iaz 8 komiki atera zituen, eta aurten ere bide beretik doa. Inoiz ez hau da momentuz atera duenetako bat, Bruno Duhamelena. Iaz Harrietek Itzulera kaleratu zion egile horri, eta oraingo lan hau orduko hura bezain ederra da, edo are ederragoa, nire iduriko. Normandiako Troumesnil herriko alkateak Madeleine atso itsua bere itsaslabar gaineko etxetik atera eta zaharren egoitza batera eraman nahi du, luizi batek etxea bera barruan duela bota baino lehen. Baina Madeleinek ez du joan nahi, han baititu bere senarraren oroitzapen guztiak, eta burugogorra da oso...

Eta Harriet-ek atera duen beste bat, Maxe L’Hermenierren gidoia eta Yllyaren marrazkiekin: Isaline, sukaldaritzako sorginkeria. Isaline neska gazte bat da, beste edozein bezalakoa litzatekeena... sorgina ez balitz! Atsegin duen mutila festa batean harritzeko, amonaren pastel magikoaren errezeta hartzen du. Zer atera daiteke gaizki?

Gozatu eta adi egon, zeren eta laster emango dizuegu Harriet-en udazkeneko nobedadeen berri!

Martxan dago jada Intxaurrondo Kultur Etxearen komiki-jardueren kurtso berria. Azken kurtsoetan egiten ari diren komiki-solasaldien barruan (aurten ere bost egingo dira gaztelaniaz, Juanma Díaz de Guereñuk gidatuta, eta lau euskaraz, nik gidatuta), urte honen amaiera bitartean hiru egingo dira, eta horiez gain beste hitzaldi bat ere emango da.

Juanma Díaz de Guereñuk gidatutako solasaldiak Sonny Liewren El arte de Charlie Chan Hock Chye (urriaren 9an) eta Gipiren La tierra de los hijos (abenduaren 11n) komikiei buruzkoak izango dira. Nik gidatutakoa azaroaren 13an egingo dugu eta Migel Marmolen hamaika eta bat jaiotzak komikiaren ingurukoa izango da, Dani Fano egilea bertan izango dugula (laster hitz egingo dizuet komiki berri honi buruz).

Eta ohiko solasaldiez aparte egingo duten hitzaldia Kike Infamek emango du, La vuelta al mundo en 8 cómics, eta munduko toki ezberdinak komiki ezagunetan nola agertuko diren landuko du.

Beti bezala, lan handia egiten du Intxaurrondo Kultur Etxeak komikia zabaltzen. Behar bezala erantzungo ote dugu zaleok!

2018 urtea aurrera doa, eta udazkeneko komiki uztaren atarian, noiz Getxo eta Durangoko azokei begira komiki berrien kopurua handitzea ohikoa den, merezi du orain arte argitaratutako lanen errepasoa egitea, nobedadeen olatuak ez ditzan orain arteko perlak estali.

Kurtso hasiera honetan irakurgai bila dabilenak aniztasuna topatuko du komiki zerrendan: bai marrazketa estilo anitzak, bai liburu salduenen zerrendan goia jo duten komikiak eta baita agian sorpresa ezezagun batzuk ere.

www.komikipedia.eus datu basean jaso denaren arabera, 10 lan argitaratu dira euskaraz 2018ko lehen 9 hilabeteetan, eta posible da hilabete honetan zehar beste 3-4 gehitzea zerrendari.

Kopuru horietan oinarrituta, aipatu daiteke euskaraz zuzenean sortu direnak 2 lan izan direla, beste 2 euskal autoreen komikien euskarazko bertsioak direla, eta gainontzeko 6 itzulpenetatik 4 gazteleratik eta 2 frantsesetik itzuli direla.

Gaiak esan bezala anitzak dira, baina aurten nabarmentzen ari dira biografia kutsukoak. Ekoizpenari dagokionez, 10etik 8tan argitaletxeek Euskal Herrian dute oinarri edo delegazioa. 2018an ere autoekoizpenak edo crowfunding bidezko proiektuak badaude, eta pare baten kasuan komikiak salgai egon arren doan deskargatzeko aukera ere eskaini dute autoreek.

Euskaraz sortu direnetatik hasita eta euskal argitalpen industriako argitaldarietatik hasita, hauek dira orain arte Komikipediak jasotako datuak:

• 1) 7 KORAPILO: J.M. Udakiolaren gidoi eta marrazkiekin eta Martin eta Xabier Etxeberria anaien testu eta olerkiekin, itsasoarekin lotura duten istorioak komikiratu dituzte, marrazketa estilo ezberdinak erabilita.
• 2) Ian Nose-k PUERTO RICON ERE EGITEN DU EURIA komikia argitaratu du hainbat hizkuntzatan (Ahabi Comics).
• 3) LSBAna komikia hizkuntza anitzetan argitaratu du Teresa Castro donostiarrak,  lesbiana baten bizipenak oinarri.
• 4) Belatz marrazkilariaren GEREZI GARAIA Lucio Urtubiaren bizitzari buruzko eleberri grafikoak edizio eleanitza izan du ere. Txalapartaren eskutik Amaia Apalauzak euskarazko bertsioa ondu du. 2. edizioa salgai dago.
• 5) INOIZ EZ izenburupean Harriet Ediciones-ek Bruno Duhamelen komiki berri bat argitaratu du euskaraz.
• 6)  Harrieten eskutik ere ISALINE: SUKALDARITZAKO SORGINKERIA Maxe L'Hermenier gidoilariaren eta Lliya marrazkilariaren elkarlanetik.

Miel Angel Elustondo Etxeberriak itzuli ditu euskarara azken biak.

• 7) ZUBIGILEAK Alfonso Zapico asturiarraren komikia, Eduardo Madina eta Fermin Muguruzaren arteko elkarrizketa batean oinarrituta eta Bego Montoriok euskaratua, Astiberriren eskutik.
• 8) MAITASUNA ZAILEGIA DA: Begiko argitaletxearen eskutik, Joseba Santxo Uriartek itzuli du euskarara Andrés Guerrero Madrildarrak 2016ean gazteleraz sortu zuen komikia.
• 9) eta 10) Madrideko Narval etxeak Daniel Piqueras Fisk marrazkilariaren 2 komiki kaleratu ditu: IO: BIZITZA HANDIA DAGO HOR AURREAN (jatorrizkoa gazteleraz 2018koa) eta GLUP: ITSASO URDINAREN AZPITIK (jatorrizkoa 2016koa) . Hitzik gabeko komikien euskarazko edizioak dira.

10 direla esan dugu baina "badok 13" esan genezake ere, Komikeri webguneak kontatu baitu Harriet etxeak egun gutxi barru 3 komiki berri argitaratuko dituela.

• Tomoë: Gidoia Jack Manini/ Marrazkia: Tieko.
• Mutuaren hitzak: Gidoia Laurent Galandon/ Marrazkiak Fréderic Blier
• Hasiera berri bat: Gidoia: Gwénola Morizur Marrazkia: Marie Duvoisin

Aurten beraz "dozena" erraz gaindituko da, eta urriko hilabetean bertan komiki kopuru hau handituko dela ziur gaude (ikus http://www.komikipedia.eus/index.php?title=2018#2018edo_2019an_ARGITARATZEA_AURREIKUSTEN_DIRENAK). Estatistikek diotenez orain arte udazkenean loratzen zen zuhaitza izan da euskarazko komikigintza, baina jada ez da arraroa urtean zehar  fruitu gozo batzuk eskuratzeko aukera izatea.

Apur bat berandu ari gara, baina tira... Iruñean Nafarroako Komikiaren IX. Azoka egiten ari dira azken asteotan, eta urriaren 7ra bitartean hainbat erakusketa, tailer eta bestelako jarduera izango dira. Egitarau osoa, beraien webgunean.

Donostiako Komikigunean, autoedizioa eta sorkuntzaren munduan lan egiten duten pertsona eta elkarteei buruzko Izkutukoak zikloaren barruko laugarren erakusketa dago ikusgai egunotan. Aurretik Irkus (M) Zeberio, Andrea Ganuza eta Bruno Ibañezenak izan genituen, eta orain Rosacarmen kolektiboari eskainitakoa paratu dute.

Erakusketaren web orrian dioenez, Rosacarmen Ane Zaldibar (Donostia, 1981) eta Inés Sánchezek (Valladolid, 1984) osatzen dute. Kolektibo hau argitaletxe handien zirkuitutik at gelditzen diren proiektu ez ohizkoak aurrera ateratzeko sortu zen. Komikiaren antzeko narrazioa duten istorio umoretsuak lantzen dituzte teknika ezberdinak uztartuz: serigrafia, fotokopia, edo risografia esate baterako.

Erakusketa irailaren 28a bitartean ikusi ahal izango dugu, Komikigunearen Errege-erregina Katolikoen kaleko 16ko egoitzan.

Marko, Iñaki Holgado eta Juan Luis Landa euskal egileak azken urteetan Frantzian eta Espainian komiki-sail arrakastatsuak argitaratzen ari dira, berriki 3. zenbakiak atera dituztenak.
Markok eta Iñaki Holgadok marrazkiak jartzen dizkiote Lehen Mundu Gerrako luzeena izan zen Verdungo batailaren 100. urteurrena gogora dakarren komiki-sailari. Honen hirugarren zenbakia atera dute Frantzian Grand Angle etxearekin eta Espainian Yermorekin, aurrekoak bezala Jean-Yves Le Naour-ren gidoiarekin.
Raule-ren gidoia eta Juan Luis Landaren gidoiak dituen Nostradamus eta haren dizipuluen abenturak kontatzen dituen Arthus Trivium sailak ere hirugarren albuma kaleratu du, Dargaud-ekin Frantzian eta Norma-rekin Espainian. Eta hau ere, aurrekoak bezala, Frantziako salduenen zerrendetan izan da!

2016an, Eduardo Madinak (ETAren atentatu batetik bizirik ateratako PSE-EEko politikaria) Fermin Muguruza (Kortatu eta Negu Gorriak taldeen kidea) elkarrizketatu zuen Jot Down aldizkarirako. Alfonso Zapico komikigilea, lehenago ere hainbat gatazken inguruko komikiak ateratakoa, haren lekuko izan zen eta komikira ekarri du orain Astiberriren eskutik Zubigileak honetan, euskal gatazka alde hain ezberdinetatik bizitako bi pertsona horien arteko topaketak gatazka gainditu, zauriak itxi eta elkarbizitza hasteko bidearen arrasto batzuk emango dituen esperantzaz. Zapicoren lanaren oso zaleak gara blog honetan, eta ziur bere lan berri honek ere merezi duela!

Liburuak edo filmetako gidoiak egiteko laguntzak badira, baina orain  artean ez zegoen ezer berariaz komikien sorkuntza lagunduko zuenik. Eta komiki bateko irudiak egitea kostu handia duen lana da, euskal merkatuarekin soilik nekez ordaintzen dena. Hala, euskal komikigile askok merkatu handiagoetarako lan egitera behartuta aurkitzen du bere burua, Frantzia edo Espainiarako, eta gero lan horiek euskaraz berrargitaratzeko eskubideak lortzea zaila izaten da...

Iazko udazkenean atera zuen marrazkigileei zuzendutako deialdian, Eusko Jaurlaritzak lau komiki egiteko diru-laguntzak eman behar zituen, bakoitzari 15.000 euro. Horietako bat, gainera, 30 urtetik beherako egile batentzat. Lanek gidoia amaituta izan behar zuten eta interesatutako argitaletxe bat. Hala ere, deialdia ez zen izan euskarazko lanentzat edo Euskal Herriko egileentzat, EAEn jaio edo bertan bizi diren egileei zuzenduta zegoen, baina behintzat euskaraz ateratzeak puntuak ematen zituen lehiaketan.

Bada, ezagutarazi dituzte irabazleak. Dirudienez, hasiera batean behintzat, horietatik bi lan euskaraz aterako dira eta beste biak gaztelaniaz. Lan irabazleak 2018an argitaratu behar dira derrigorrez. Hauek dira laguntza jasoko duten egile eta lanak: La divina comedia de Oscar Wilde (Javier de Isusi), Los enciclopedistas (Alex Orbe), Migel Marmolen hamaika eta bat jaiotzak (Dani Fano) eta Joana Maiz (Joseba Larratxe). Denak egile oso onak dira eta printzipioz oso itxura ona dute, irrikatan gaude ikusteko! Eta ea denak euskaraz ikusteko aukera dagoen!

Txalaparta argitaletxeak Lucio Urtubiaren bizitza kontatu nahi izan du komiki batean. Cascanten (Nafarroa) 1931n jaio eta oraindik bizi den anarkista ezagun honen bizitza kontatzeko modukoa da izan ere: soldadutzan zela militarrei lapurtutako materialarekin estraperloan aritu zen, Frantzian banku-lapurretan aritu zen (desjabetzeak deitzen zien) eta faltsifikatzailea ere izan zen. Mikel Santos Belatzek eraman du aurrera, ongi eraman ere, Gerezi garaia izenarekin argia ikusi duen proiektu hau.

Zarauzko Talai Berri txakolindegiak, 25 urte bete dituela eta, komiki bat atera du, Tumatxa, haurrei mahastietako eta txakolindegietako kontuak ezagutarazteko. Anjel Lertxundik egin du gidoia eta Antton Olariagak marrazkiak, eta antolatzen ari diren bisita gidatuetan banatzeko 1000 ale inprimatu dituzte.