e-gorblog

EIZIE Euskal Itzultzaile, Zuzentzaile eta Interpreteen Elkarteak argitaratzen duen Senez aldizkariaren 49. zenbakian, 2018ari dagokionean alegia, komikiaren itzulpenari buruzko artikulua atera da.

Artikulua Maialen Garagarza itzultzaileak sinatzen du, eta bertan Bego Montoriok (hainbat komiki euskarara ekarritakoa da bera) emandako Marrazkiak itzuli edo testua marraztu? Komikiak euskaratzeko arrasto batzuk tailerraren kronika egiten du. Komikiaren definizioaren inguruan sarrera bat emateaz gain, oso modu atseginean azaltzen ditu komikien itzulpenak dituen berezitasun eta zailtasunak, adibide praktikoekin. Bunbuiloetako espaziora moldatu beharra, bunbuiloetako ahozko hizkuntza, paratestuak, onomatopeiak, irudien bidez adierazten denera egokitu beharra... Garagarzak ongi dioenez, "komiki-itzultzaile izan baino lehen komiki-irakurle izan behar da", baiki.

Intxaurrondo Kultur Etxeak prest dauka 2019ko programazioa. Neuk gidatzen ditudan euskarazko saioak hauek izango dira:

• Urtarrilaren 8an, Unai Iturriaga eta Alex Sanviren Haur besoetakoa komikiaren inguruan, Unai Iturriaga gidoilaria bertan dela.
• Martxoaren 12an, Habiak komikia izango dugu mintzagai, eta Maite Gurrutxaga egilea gurekin izango dugu.
• Maiatzaren 14an Corto Maltese pertsonaia ezaguna eta bere komikiak izango dira gaia.

Adi, beraz, lehenengoa etzi bertan baita!

Juanma Diaz de Gereñuk gidatzen dituen gaztelaniazko saioei dagokienez, ondoko komikien ingurukoak izango dira:

• Otsailaren 12an, Miguel Franciscoren Espacios en blanco
• Apirilaren 9an, Ed Brubaker eta Sean Phillips-en The fade out
• Ekainaren 11n, Emil Ferris-en Lo que más me gustan son los monstruos (Antonio Altarribaren presentziarekin)

Saioak guztiak arratsaldeko 19:00etan izango dira, Intxaurrondo Kultur Etxean. Bertan ikusiko dugu elkar, ezta? ;-)

Pentsa zer izan zen bederatzi urteko haur euskaldun mendizale batentzat Martin Zabaletak euskaldunontzat lehenbizikoz munduaren gailurra jo zuen une hura... Nire barruan betirako gordeta dago egun magiko hura eta orduko sentipenak, baina lauso samar, zehaztasun gehiegirik gabe. Martin Zabaletaren izena, Pasang Tembaren argazki hura ikurrinarekin, beranduago Arrasateko Ideal zinema lepo beteta Agur Everest filma ikusteko, eta gauza gutxi gehiago.

Sua argitaletxeak atera duen Everest, 1980ko euskal espedizioa - Herri oso bat gailurrean komiki honek hutsuneak betetzen laguntzen du. 1967ko Andeetako balentria, 1974ko huts egindako espedizioa, espedizio hartan egin ziren saiakerak, igoeran eta jaitsieran jasandako arriskuak eta une latzak... kontatzen ditu Ramon Olasagastik César Llagunoren irudien bidez. Zinez, izenburuak dioen bezala, Euskal Herri guztia sentitu ginen Everesten gailurrean egun hartan, eta garai mitiko hura komikian ere kontatu beharra zegoen.

Nik ezagutzen ez nuen komikiekin lotutako anekdota bitxi bat: Jon Zabaleta komikigilea Martinen anaia da, eta Martinek gailurra egin zuenean Everesteko kanpaleku nagusian zen Jon, bi egun lehenago iritsita; espedizioaren irudi bat egin zuen Pyrenaica aldizkarirako.

IkasElkar argitaletxeak historiako zientzialari eta pentsalari garrantzitsuenen biografiak haurrei azaltzeko komikiak argitaratzen darrai. Lehenago Darwin, Marie Curie, Galileo eta Newtonenak bezala, antzinako Greziako Aristoteles filosofoaren bizitza eta pentsamendua kontatzen zaigu oraingoan Jordi Bayarriren Aristoteles, jakiteko irrika komiki honetan.

Louis haur umezurtzaren bizitza ez da samurra: inork ez du adoptatu nahi, kideek iseka egiten diote bere loditasun eta betaurrekoengatik... Baina herrira zirkua iristean, Clara elefante-hezle gaztearekin adiskidetu eta maiteminduko da. Nicolas Antonaren gidoia eta Nina Jacqminen irudiak dituen Elefantearen tristura hau 2016an argitaratu zen Frantzian eta sari ugari irabazi ditu han. Bejondeizula, Harriet, euskarara ekartzeagatik!

Euskal Kultura, herrigintza, literatura, kultur merkatua eta industria, musika, autoekoizpena, teknologia, sormena... eta beste hainbat hitz aipatu daitezke Durangoko Azokaz hitz egitean, eta komikigintza ere zerrenda horretan geroz eta indar handiagoz sartzen ari da.

Durangoko Azokan euskarazko komikigintzaren une gozoa islatuko da: kopuru eta kalitate aldetik nabarmena da hori, nahiz eta komikigileen baldintzak oraindik hobetzear dauden eta sormen guzti hori albumetan eta beste mediotan modu sendo batean garatzeko baldintzak oraindik ez egonkortu.

Stand bakoitzean topa ditzakegun aurtengo eta aurreko urteetako komikiez gain, Azokako egitarauan ere komikigintzak lekua hartu du.

Stand-ak

Stand-en planoari begira, azken urteotan komikigintzari bultzada handia ematen dioten argitaletxeak topatu ditzakegu, elkarren ondoan kasu batzuetan:

• ASTIBERRI: Goienkale 81 (aurten 3 komiki euskaraz)
• HARRIET EDICIONES: Goienkale 82 (aurten 7 komiki euskaraz)

2018 eta 2017an komiki kopuruetan gutxiago baina kalitatez oso komiki interesgarriak argitaratu dituztenak ere bai:

• GURE BERRIAK: Artekale 65
• ZENBAT GARA - ERROA ARGITALETXEA: Goienkale 12
• TXALAPARTA: Barrenkale 2-8
• ELKAR LIBURUAK: Artekale 77-85
• ARGIA: Artekale 23-25
• ATARAMIÑE-EUSKAL PRESOEN LAGUNAK: Artekale 70-71
• DENONARTEAN: Artekale 12-13
• NABARRALDE: Barrenkale 11-12
• SUA: Goienkale 75-77
• IKASELKAR: Goienkale 88-92
• ZORTZIKO: Goienkale 28
• ZTK: Goienkale 24
• KATAKRAK (Farmazia Beltza): Barrenkale 13-14

Ikastolen Elkarteko komikiak ere topatuko ditugu stand hauen artean, eta baita Xabiroiko kideak ere aldizkariaren 50. zenbakiarekin!!!

Komikigintza ere bizi bizi dago zenbait aldizkaritan:

• GAZTEZULO: Goienkale 43
• JAKIN: Goienkale 78
• LANKU - BERTSOZALE ELKARTEA: Goienkale 39
• BIZIPOZA - IRRIEN LAGUNAK: Artekale 3

Solasaldiak

Ostirala

• ASISKO URMENETA (Aztihitza): 12:00-12:25

Larunbata

• MIKEL SANTOS BELATZ (Gerezi Garaia): 13:00-13:25
• DANI FANO (Migel Marmolen hamaika eta bat jaiotzak): 17:30-17:55
• UNAI ITURRIAGA eta ALEX SAN VICENTE (Haur besoetakoa - Paristik datorren artista): 18:30-18:55

Sinadurak

Segur aski autore gehiagoren sinadura txandak egongo dira stand-etan, baina Azokaren webgunean komikilari hauen sinatze txandak agertzen dira.

Belatz egunero Gerezi Garaia sinatzen egongo da egun osoan zehar Txalapartako stand-ean, eta Dani Fanok ere ordutegi zehatzetan sinatuko du Astiberrin Migel Marmolen hamaika eta bat jaiotzak komikia:

• Osteguna 11:00-13:00 eta 16:30-19:00
• Ostiral goizean 11:00 - 13:00
• Larunbatean 11:00-13:00 eta 19:00-20:00
• Igande goizean 11:00-13:00

Komikigileak mahai-inguru eta aurkezpenetan

Ostiralean Dani Fanok mahai-inguru batean hartuko du parte Sormena eta gurasotasuna izenburupean. Areto Nagusian izango da 18:30ean.

Igandean Patxi Gallegok Urdirotz eta Antzin - Euskal Udalekuak historia eta istorioak liburuko atal bat moldatu du, bere Urdirotzeko bizipenetan oinarritua.

Osatu dezagun zerrenda hau denon artean!

Hona hemen segur aski osatugabe dagoen komikigileen presentziari buruzko zerrenda, Artikulu honen irakurleon esku zerrenda osatzea komentarioak utziz. Eta adi egon, Durangon beti egoten baita sorpresa ederren bat!

Astiberri argitaletxeak iaz atera zuen euskaraz Emilio Ruiz eta Ana Mirallesen Waluk hartz zuri txikiaren abenturen lehen komikia, eta orain datorkigu bigarrena, Waluk 2 - Bidaia handia. Walukek eta Eskimo hartz zaharrak elkarrekin egingo diote aurre erabat aldatzen ari zaien munduari, haur zein helduentzako den komiki polit honetan.

Ipurbeltz aldizkari mitikoan duela berrogei urte sortu eta urte askotan zehar argitaratutako komiki klasikoa da Miguel Berzosaren Mintxo. Herriko seme tipiko baina baldar honen istorio guztiak batzen dira Harriet argitaletxeak ateratako ia 100 orriko bilduma honetan, edozein adinetako irakurleei barre eragiteko.

Zer gertatuko litzateke munduan boterea haurrek balute, eta helduok haien menpeko baino ez bagina? Ba ez litzatekeela egungo helduon mundua den desastre hau baino okerragoa izango, eta beste parametro batzuetan baina gure akats berberak errepikatuko lituzketela... Hori da Xabiroik argitaratzen duen Haur besoetakoa komiki-sailaren premisa. Gure gizartearen argazki bat egiten du gure lotsaizun guztiak azaleraziz, haurren diktadura baten distopia eta umorea baliatuz.

Unai Iturriagak idatzi eta Alex San Vicentek marrazten duen sail honen lehen albumak (Haur besoetakoa - Litxarrerien jauna) 2014an ikusi zuen argia album gisa, aurrez atalka Xabiroi aldizkarian atera ondoren. Eta orain berdin, Xabiroin geroztik ateratako kapituluen bildumarekin Haur besoetakoa 2 - Paristik datorren artista albuma dakarkigute, pertsonaia eta jokaleku berekin eta berriz ere umore fin eta hitz jokoz beteta. Gora HB!

P.S.: Bide batez, Intxaurrondo Kultur Etxean egiten ditugun euskarazko komiki-solasaldien barruan, hurrengoan Haur besoetakoa sailaz mintzatuko gara, Unai Iturriaga bertan izango dugula. Urtarrilaren 8an izango da, arratsaldeko 19:00etan.

XIII. mendeko Japoniako kondaira baten arabera, Uraren printzesa eta Ezpataren erregina da Tomoë. Bi mende geroago, Yoshinaka pirata sinistuta dago Sayo gaztea haren oinordekoa dela. Haren herrixka suntsitu ondoren, Sayo entrenatuko du gero berarekin ezkondu eta Kyoto bereganatzeko.

Harriet argitaletxeak errealitatea eta fantasia nahasten dituen istorioa dakarkigu Tomoën, bi albumeko edizio osoan, Jack Maniniren gidoiduna eta Tiekoren irudiez hornitua.