-au- diptongodun berba batzuk Eibarren

Horixe da euskeraz diptongorik ugarixena, -au-. Makiña bat berbatan topauko dogu: arraunka, laurogei, aharrausi, simaur... Halandabe, normala da monoptongatzia; hainbat euskalki eta hizkeratan bilauko doguz horren adibidiak. Eibarren be horixe gertatzen da, eta -au- diptongodun berba gehixenetan, diptongo hori desagertu eitten da. Normalian errezago gertatzen da laburdura edo monoptongaziño hori hasierako silaban: berba hasieran monoptongatutako formak ziharo lexikalizatu dira:

aurpegi --- arpegi
laurogei --- larogei
laurden --- laren
auntzume --- antxume
jaungoiko --- jangoiko

Diptongua berba erdixan edo amaieran bada, forma bixak (diptongodun formia zein monoptongatutakua) entzutzen dira Eibarren:

arraunka --- arronka
umau --- umotu
arpauso --- arposo
arrausin(ka) --- arrosin(ka)
intxaur --- intxor
simaur --- simor
siraun --- siron

Diptongua berba amaieran dauken berbetan, forma osua gehixago entzutzen dala esango neuke. Berba batzuetan, gaiñera, eta beste herri batzuetako jokerian kontra, ez dago monoptongaziñorik, esate baterako: zamau, bakillau...

Monoptongaziñorako jokera hori, lexikuan ez eze, forma gramatikalizatuetan be arrunta da. Mitxelenari kaso eitten badetsagu, "mucho más a menudo en formas gramaticalizadas, no sólo a causa de la frecuencia de su empleo, sino también por la debilidad del acento" (Fonética histórica vasca, 1990).

Eibarren adizki multzo bittan topauko dogu sinplifikatze hori. Gehixenbat, eduki aditzan orain aldiko formetan (daukat=dakat; jaukat=jakat; dauk(at)e=dake...). Bestetik, nor-nori-nork serieko orainaldiko forma gitxi batzuetan (nauzu / nazu, nozu).