Kalamuatik Txargainera

Mahi baten inguruan, halabeharrak sei emakume (gazte eta heldu) elkartu ditu, ez dute denek elkar ezagutzen, zaletasun bakan batek eseri ditu mahi horretan, eta txinparta ezezagun batek piztu du garra, inoiz baino elkartuago sentitu dira, inoiz baino beteago.

Ezezagun bi, blogariak. Bizipen zeharo desberdinak, antzeko adina baina ez bera. Inguruabarra ere ezberdina. Bati bestearena gustatu, besteak batarena gogoko. Idazteko modu bi, baina bestearen idatzietan euren burua islatuta dute, esan nahi dutena beltz-zurian jarrita ikusten dutelako. Izkiraturik aurkitu dituzten euren postak...

Emakume bi, behin elkar ikusi, sare sozialetan komunikatzen segitu, bizitzako plano desberdinetan: lan egoera, adin, bizileku, interesak... topo egin berriz ere bizitza errealean eta klak, konfidente bihurtu.

Jakin barik zelan, kontaktatu, berba egin, konektatu, elkarren pistari jarraitu, proiektu bat sortu hutsetik eta begiratuta ia pentsamendua irakurtzea elkarri.

Sintonia esaten zaio horri. Batzuetan lotura ikusezin hori une baterako da, gerora berreskuratu nahi eta ezin. Besteetan betiko dago gurekin eta pertsona horrekin sendo lotzen gaitu.

Ez dakigu, baina, zerk eragiten duen, ez dakigu zein den pizgailua. Uhin frekuentzia berean jartzen gaitu zerbaitek eta konexioa sortzen da. Gure gogoek elkar errekonozitzen dute eta gogo bera dela deskubritu, kontzientzia unibertsal delako horren zati, gorputz anitzeko izaki bakarra sinisteraino.

Horregatik, sintonia aurkitzen dugunean etxean sentitzen gara, gure terrenoan, babesean, libre esateko eta egiteko, ulertuko gaituztelakoan eta onartuko. Burujabe, burugabe izateko, oso-osoan.

"Ola wapa etorri einbizu hau leidu bizu ta." e-mail baten mezu kriptiko hau jaso nuen bariku goizean. Artxibo erantsi bat zekarren postak eta "Bulegoa" pasartea itsatsita.

Eskerrak ostean whatsapp bat jaso nuen! Barikuan bertan 8,15ean Durangoko Plateruenan egon behar nuela zioen, Sarrionandiaren lanen irakurketa publikoa egin behar baitzuten. Lankide batek kale egin, eta ni harrapatu, ederto ezagutzen naute-eta! Inprimatu eta jo eta sua aritu nintzen prestatzen pasarte hura ganoraz eta taxuz irakurtzeko.

Bertara iritsi muntatu zutena ikusi nuen: antzokian hiru irakurketa gune ipinita, argi ahularen pean, mahaitxoetan jendea entzuten. Giro intimo eta goxoa, atmosfera paregabea.

Taberna aldean, urduritasuna eta lasaitua nagusi. Izan ere, bertan elkartzen ziren irakurtzeko zain zeudenak eta irakurritakoak.

Barrura sartu eta zain egon ginen, entzuten, aurreko eta ostekoen testuak. Bazuen giroak solemne puntua, baina era berean lasaia eta erlaxagarria ere bazen, gustura egotekoa.

Ia sei ordu iraun zuen irakurraldiak, eta 200 pertsona inguruk irakurri genituen beste horrenbeste testu. Musikaz eta kantuz ere hornituta egon zen bloke bakoitza. Gerora jakin nuenez, proiektua ez zen egun bakar batekoa, baizik eta denbora luzeagoa iraun zuena, eta barikukoa azken ekintza.

Ekimen polita izan zen. Ikaragarri ondo antolatuta, estetikoki ederra eta sakonean ere ekintza bikaina. Xumea bezain indartsua.

Zorionak antolatzaileei, primerako lana egin duzue-eta. Eta eskerrik asko gonbidatu/atrakatu ninduten lagunei ere, horrelako aukerak gutxi izaten dira eta: uztartuta idazle gogoko baten idatziak, eta ahots gorako irakurketaren plazera.

Umetan single hitza –[singel] ahoskatuta– diskoekin lotzen genuen, disko txikiekin, LP-aren aurrerapen moduan ere hartzen zirenak, gure gaztaroan maketekin lotura zuzena dutenak.

Baina gaur egun single-i [singel], beste esanahi bat nagusitu zaio, ingelesarena, ezkongabea edo bikoterik ez duen pertsona, normalean bakarrik bizi dena. Bitxia zait adiera hau, izan ere, ingelesa ikasten ibili ginenean, ezkonbakoa bachelor zela erakutsi baitziguten (gaur jakin dut gizonezkoa baino ez dela bachelor).

Single-endako [singel-endako] eskaintzak nonahi ikusten ditugu: kruzeroak, afariak,… Kontsumorako beste produktu bat. Baina beti helburu bera dutenak: bikotea lortzea.

Baina "single" hitza nire hiztegi intimoan txikitatik du espazioa, euskaraz, [single] ahoskatuta. Sendotasun gutxikoa, hauskorra esan nahi du, Harluxeten definizioa hartuta. Gaur egun gutxi erabiltzen bada ere, oso berba arrunta izan zen.

Halere, [singel] single idazten zela jakin nuenetik, harritu izan nau berba bi horiek duten lotura, bakantasuna eta sendotasunik gabea testuinguru batzuetan lotuta joan litezkeelako.

Baina egia esatera, oraingo esanahi anglosaxoi horrekin gure gizartearen isla baino ez dut ikusten, bikoteka funtzionatzera garamatzana, bakarka, bakanak izanda, zerbait falta zaigula, hauskorrak garela sinistera, sendotasunik gabeak, beste baten beharra dugula aurrera egiteko, bikotekiderik barik single ez ezik singleak izango garela, makalegi eta erkinegi gizartean. Pertsonak beti bikote iraunkorra eta ofiziala behar duela, nor izan nahi badu.

Post scriptum: irakurleei jaramon eginez, hona hemen single berba erabiltzen duten kantu zoragarri bi:

Eskerrik asko Joxe, Ana eta Iñigo!

Maiatzaren batean, atzera ere, beteko zaizkigu kaleak manifestazioz, eta berriro ere, akaberan Internazionala intonatzen ahaleginduko.

Batzuk mutu, txarto kantatzen dutelakoan; besteek, ordea, abesteko lotsa izango dute, bizitzak emaniko plazer txiki baina eder horietako bat (kantatzea) batzuetan ebatsi digutelako, errepresiorik gogorrenak (sentimenduena, alegia) gogor irendu nahi izan digutelako.

Halere, izango da jendea ausartuko dena, baina gura arren, eta ahalegindu arren eman dioten paperetik letrari jarraitzen, ezingo duena. Baina ganorazko euskalduna bada, ezingo du. Bai, ezinezkoa delako euskarazko bertsioa ulertu!

Ez da déjà-vu bat, bai, iaz ere idatzi nuen honetaz blogean. Errepikatua? Ez, ez dut piper gorririk ez azalorerik jan! Egon!

Iaz nioen konpondu egin behar zela. Irtenbide bat behar genuela. Orain 40 bat urte beste bertsioren bat kantatzen zela ere esan zidaten, baina inork ez zidan horren berri eman. Poetaren batek ere esan zidan egingo zuela zerbait, baina, hitz hutsak!

Errepublikaren egunean twitterren izandako elkarrizketa baten @txuriya-k bertsio honen berri eman zidan (espero dut ezer goratzea ez leporatzea inork):

Letra askoz egokiagoa da, ezta? Hemen letra:

Internazionala

Zutik munduko langileak

Zutik ogirik gabeak

Zapaltzaile denen aurrean

Altxa iraultzaileak

Iragana suntsitu behar da

Jende esklaboa jaiki

Aldaketak datoz mundura

Eta herriak badaki

Elkar gaitezen denok

Azken borrokara

Internazionala

Gure iraultza da

Elkar gaitezen denok

Azken borrokara

Internazionala

Gure iraultza da

Zabalduko dugu? Ni ausartu naiz eta etxean grabatu dut! Barkatuko didate zuen belarriek?

Amildegiaren ertzean dago. Pausua noiz emango, aspaldi amesten. Inoiz ausartu barik, sekula indarrik batu gabe, inpultsoa hartu eta amiltzeko.

“Gizonarendako urrats txikia, baina gizateriarendako jauzi handia” esan zuen astronautak. Berak, alderantziz zioen: “jendearendako urrats ñimiñoa, pertsonarendako salto mortala”. Kontutako balu, barre egingo liokete, errukiz begiratuko.

Amildu da, ausartu. Marianetako fosa baino sakonagoa den zulora egin du jauzi, kostata. Uste baino errazago, uste baino naturalago. Premia baitzen.

Murgildu ondoren irten da, onik, baina nora ezean, jakin barik zer izan den ausarkeria hori. Sentimenduen burrunban, ahoa arima bihurtuta; ezpainak, gorputz oso.

Noragabean dago, pozik baina nahastua. Sinetsi ezinda. Lehen bezain aztoratu, deskubritu duelako oraindik hamaika amildegi falta zaizkiola, eta denetara egin beharko duela salto, denetatik irtengo dela artega, alai eta asaldatuta, etengabe. Ezjakin, halere, buru barruko amildegietan murgilean egiten ez baitu ikasi, arrain abisal izateko ez baita jaio.

Juanita oiñ 18 bat urte ezagutuko neban, Aitor semia ezagutu eta denbora gitxira. Ordurako, gaztia bazan be, gaixorik zeguan, gaitz krudelak harrapatuta.

Ezezaguna zan emakume ha, lagun on baten ama bihurtu zan, eta deskubridu neban gurasuen gaztetako laguna be izan zala. Beraz, ezagutu bakua gertukua egin jatan.

Beragaz gitxittan egon arren, inguruko guztiak kariñoz aittatzen zeben bera, maittasun haundiz. Beran gaiñeko berba onak baiño ez dittut entzun beti. Zelan egin zetsan aurre bizitziak bialdutako kolpe latzeri, zuzen eta artez. Alkarren ezagutza egitteko aukerarik ez badogu izan be, bihotz baztertxo baten daroiat, beran famelixak eta geuriak hori transmitidu destelako, ondo ezagutu zebenak asko gura zetselako.

Zelan esan leikixo honeri? Maittasuna sinpatiaz, transmisiñoz? Ez dakit! Kontua da kariño hori zabaldu zebenak umezurtz geldittu dirala juan jakuelako, ez dabelako gehixagotan onduan edukiko. Alzheimerrak luze astindu eta mindu ostian, bakia hartu dabelako azkenian Juanitak.

Hogei urtian ahaztu ez dabenak dittut goguan: seme-alabak, loibak, famelixakuak. Musu haundi bana emongo detset, amanganako maittasuna zabaltzen jakin dabelako, ama amaiera arte maittatu dabelako: Lasai egon zeinkie, zuengan, gugan bizirik egongo dalako. Betiko.

Zonbi prozesio geldoa, atzera aurrera dabil; oinak txapinetan sartuta, arrastaka; karrajuan gora, karrajuan behera. Tantaz tantakoa adarretan zintzilik, esekigailua arrastaka eroanez, laguntzaile aspertuak alboan, pausu motelei ezin jarraituta, hizpide agortuta, helmugarik ez duen ibilbide aspergarria burutu ezinda.

Begirada galduek ez dute kristal osteko panorama ederra ikusten. Arrainontzi barruko arrainen legezkotxeak dira, bueltaka dabiltza zentzu barik, ikusle gabe, mikro-kosmos berean, kanpoan gertatzen ari denaz at, alderrai.

Segundoak, ordu; orduak, egun; denbora bete ezinda. Hurrengo jatordua noiz etorriko, dosia noiz berrituko. Inoiz kristalaren beste aldean egongo direla amesten. Zonbi izateari laga, zapatak jantzi eta noizbait, begietako argia isiotuko zaiela irrikatzen.

Udaberria etorri delakoan, pozik kendu dugu txamarra, jertsea erantzi, eguzki betaurrekoak buru gainean diadema jarri. Soinekoa probatu eta botak gorde. Ibilgona atera, eta tinko eta artez, kalera irten.

Udaberria etorri delakoan, barruko neguari agur esan nahi izan diogu, eguzkiak hezurrak epeltzen dizkigun bitartea, bihotzeko izotza urtuko zaigulakoan, biziberrituko gaituelako ustetan, biziberrituta.

Udaberria etorri delakoan, kaleak gure egin ditugu irribarrez, pausu irmoz. Eguzkiak arimako hotza uxatuko digulakoa aurpegia jarri dugu, eta oreztak irten, gure (x)umetasuna agerian lagata.

Udaberria etorri delakoan, ahalik eta ederren sentitu gara, gogo bekaizti iluna desagertuko zaigulakoan, errainu epelen artean.

Eta udaberria etorri zaigulakoan, esperantzaren bila abiatu gara, neguaren bakardade ankerra atzean laga asmoz, lortuko dugulakoan...

Eibarko armagin familiakoa naiz. Gure tailerra etxe azpian zegoen, edo hobeto esanda, gure etxea tailer gainean. Horrela bizi izan ginen, jaio nintzenetik ia hogeita hiru urte bete arte, eskopeta kaxa, kanioi eta taladrina usainaz inguraturik.

Eskopetak egiten zituzten, Francok Star enpresari baino ez ziolako pistolak egiteko baimena eman. Baina tailerra heren-aititak sortu zuenetik gerra zibilera arte pistola fabrika izan zen.

Harira ez datozen kontu batzuengatik, aurreko krisian tailerra eta etxea eraitsi zizkiguten, eta lan horietan ziharduten beharginek tabike baten ostean pistola zahar bi aurkitu zituzten kutxa batean. Sekulako iskanbila sortu zen, obra geratu, guardia zibila etorri eta eroan egin zituzten.

Familiak ez zuen aurrekoen ezer gordeta, eta erabaki genuen pistola horiek berreskuratzea, gureak baitziren, tailerraren marka zeramatelako.

Sekulakoak egin behar izan genituen. Guarda zibilak erabiltezin bihurtu zituen, eta gainera, gutako batek bildumagile bihurtu behar izan zuen. Eta okerragoa dena, noizean behin (gutxitan) Eibarko koartelera eraman behar dira guardia zibilak ikuska ditzan. Hau guztiau, gerra aurreko pistola batzuengatik. Gainera, pistoletako bat zeharo ugertuta dago, besteak itxura hobea duen arren.

Historiatxo hau zertara datorren galdetuko diozue zeuen buruari. Bai, intro luzeegia esan nahi dudana esateko. Hipokrisiaz dihardut, bai, desarmeaz dabiltzan horiez: zelairen baten abandona ditzatela proposatzen duten horiez, Gipuzkoako foru aldundiaren eskuetan lagatzeko adierazten dutenez, armak utzi eta listo, desarmea erraza da esaten dutenez,… Nik ez dakit nola egin behar den, baina kontuak gaitzagoak dira, ziur.

Pistola zahar legal birengatik horrelakoak egin behar badira, zer ez ote da egin behar erakunde ilegal baten armategi ezkutu eta barreiatu osoa berreskuratu, garraiatu, egiaztatu eta deuseztatzeko?

Eibarko koartel-etxera joatea baino gehiago, ziur!

Dezepzioa lagun dugu bizitza osoan, txikitatik dabil gurekin eta ez gaitu inoiz abandonatzen. Hor agertzen zaigu gutxien behar genuenean, itxaropena zapuztuz, amestutakoa lorrinduz. Bularrean hutsune handia zabaltzen digu, eta zulo hori ezinegonez eta penaz betetzen du.

Bitxia da, gainera, desengainuaren tamainak ez duela proportziorik gordetzen egin digutenaren (edo ez digutenaren, bietatik baitago) erdeinuarekin, ukoarekin. Izan ere, xehetasunetan dago gakoa, kontu txikietan. Traizio handiek kamusatzen gaituzte, bai, ikaragarri; baina txikiak, ezdeusak diruditenak dira min handiena sortzen digutenak, agian, gertukoenek egiten dizkigutelako. Eragiten diguten samina sakonagoa da; ezten fina, baina luzeegia, gure gogo osoa zeharkatu, eta betiko ziztada lagatzen duena delako, leku desegokian egindako piercinga legez: zuloa itxi liteke baina markak agerian dirau.

Beste batzuetan, ostera, dezepzionatuko gaituztela jakin badakigu. Hala ere, desengainatzeko aukera ematen diegu. Zozoegiak garelako, beharbada, edo gizajendean oraindik esperantza geratzen zaigulako, mozolo sinesbera halakook, kolperik kolpe gabiltzan koitadu ziztrinak baino ez garelako!

.