Harrikadak

Atzo gauean hartu nuen Euskaraz public Bloglines-eko harpidetza zerrenda eta 15 harpidedun (edo gehiago) dituztenen sailkapena egin nuen. Ilusioa egin dit nire burua topean ikusteak.

Dena dela, konturatu naiz Euskaraz public atzeratuta dagoela. Zenbait izen esanguratsu falta zirela ikusita, nire bloglines-eko zerrendara joan eta egon naiz falta zirenak begiratzen. Sailkapena Euskaraz publicen dagoena da, nahiz eta nireak nik etiketatu.

Ba horixe. Gutxi gorabeherakoa dela behekoa. Eta zerbait egin beharko dugula Euskaraz Public-ekin.

Zergatik 15? Luistxok esan izan baitu etorkizunean Warholen 5 minutuko loria 15 harpidedunen zerrenda bihurtuko dela. Besteak beste horregatik.

Harpidetzak: 49etik gora

209: Sustatu (Teknologia)

91: Ingelesen Hilerria-Luistxo (Pertsonala)

84: IKTeroak (Hezkuntza)

77: Xabier Mendiguren Elizegi (Pertsonala)

71: Faroa (Teknologia)

67: TeknoSexua (Teknologia)

65: Etiam (Pertsonala)

64: Harrikadak (Pertsonala)

61: Gabiria (Pertsonala)

58: Superbai (Pertsonala)

51: Prospektiba (Pertsonala)

50: Patxitrapero (Pertsonala)

Ekainaren 5eko eguneratzea: IKTeroak ere Top-ean daude, hiru jarioak batuta. Harpidetzak: 35-49

49: Euskara eta publizitatea (Hedabideak)

Piperrautsa (Pertsonala)

47: Erabili.com-Berri berriak (Euskara)

Zaldi Eroaren eguneko biñeta (Hedabideak)

Zientzia.net (Hezkuntza)

46: Code Syntax (Komertziala)

44 E-gor blog (Pertsonala)

Telezaborra (Hedabideak)

43: Eibar.org (Albistegi Lokalak)

Klik bikoitza (Pertsonala)

40: Filoblogia (Euskara)

39: Eibartik (Pertsonala)

37: Mutilmedia (Kultura)

36: Erral´s blog (Pertsonala)

35: Gipuzkoa Euskara.net (Euskara)

Dantzing (Pertsonala)

Markos Zapiain (Pertsonala)

Mathiasen kopilotua (Pertsonala)

Sarean.com (Pertsonala)

Harpidetzak: 20-34

34: Eitb.com-Politika (Hedabideak)

Garagoittiko orakulua (Pertsonala)

Hamaika ikus-entzuteko jaioak (Pertsonala)

33: Gaztelupeko Hotsak (Kultura)

32: Dantzan.com (Kultura)

31: Gaztelumendi (Pertsonala). Aldaketa-garaian

Euskal GNU (Teknologia)

28: Goiena.net-Arrasate

Goiena.net-Debagoiena (Albistegi Lokalak)

Amatiño (Pertsonala)

27: Aek.net (Euskara)

Arrasateko euskalgintza (Euskara)

Indymedia Euskal Herria (Politika-gizartea)

Sustatu-irudiak (Hedabideak)

26: Euskaraz.net (Euskara)

Kafe Antzokia (Kultura)

25: Tiraka (Euskara)

Zinema (Kultura)

Arrosak latan (Pertsonala)

Ziur al zaude? (Pertsonala)

24: Uztarria.com-Hizkuntza eskubideak (Euskara)

Euskal musika posta zerrenda (Kultura)

G&A (Gauez eta Azpikeriez) (Pertsonala)

22: Lauhaizetara (Albistegi Lokalak)

Euskal Jakintza (Hezkuntza)

Gizakom (Hezkuntza)

21: Consumer aldizkaria (Komertziala)

Erabili.com-Iritzi muinetik (Euskara)

Izarren hautsa: zientzia eta beste (Teknologia)

29A (Pertsonala)

Euskonomia (Pertsonala)

Zabaldu.com (Auskalo)

20: Hitz beste-Anjel Lertxundi (Idazlea)

Harpidetzak: 15-19

19: Eizie (Euskara)

Hiru.com(Hezkuntza)

Matrallako irratia (Kultura)

Arrasateko Udala (Udala)

Ahuntzaren Eguerdiko Doministikua (Pertsonala)

Eremulauak.com (Kultura)

18: Mutrikuko Atxukale (Albistegi Lokalak)

Arrate Kultur Elkartea (Pertsonala)

Euskal Herria Info (Politika-gizartea)

Mahai jokoan (Politika-gizartea)

17: Baleike (Albistegi Lokalak)

Espaloia (Kultura)

EtnoMet-EtnoAroa (Pertsonala)

Sarean photolog (Pertsonala)

Nire begietatik (Pertsonala)

16: Goiena.net-Oñati (Albistegi Lokalak)

Ukberri.net (Albistegi Lokalak)

Uztarria.com-Albisteak (Albistegi Lokalak)

Etxekoandreak oi! (Pertsonala)

Raahe Diary (Pertsonala)

Irratia.com (Hedabideak)

Volgako batelariak (Literatura)

15: Goiena.net-Bergara (Albistegi Lokalak)

Basque Research (Hezkuntza)

Izan eta esan (Pertsonala)

Ez naiz Loquillo zalea izan inoiz. Haren disko bakarra dut etxean (zenbait poema ezaguni jarritako musika biltzen duen "La vida por delante"; seguraski, tartean Atxagaren poesia bat zegoelako erosiko nuen). Urteetan entzun dut Loquillo ez zela ezer Sabino Méndez kantugilearen lana barik. Eta horrela izango da. Batzuen ustez, Loquillok Sabino taldetik bota zuenean agerian geratu zen hori.

Gogoan dut gaur egun zinema munduan dabilen Anton Reixak gidatzen zuen Os Resentidos taldearen "Delicatessen" diskoa erosi nuela 1991n. Reixak Galiziako telebistan egiten zuen "Sitio distinto” saioko zuzeneko kantuak eta beste bitxitasun batzuk daude bertan.

Azken saioko gonbidatua izan zen Sabino eta "Voy en busca del señor" kantua abestu zuen kataluniarrak galiziarraren bandarekin. Geroztik, ez diot kasu askorik egin. Ez dut Sabinoren libururik irakurri, ez dut haren diskorik entzun. Ezer ez. "Corre, rocker, corre" liburuan Loquillo ez dela oso ondo atera aipatu zidan norbaitek, baina, esan bezala, ez dut irakurri.

Aurreko batean, Hontza liburudendan nengoela, saltseatzen, "Hotel Tierra" izeneko liburu argitaratu berria ikusi eta hartu nuen eskutan. Sabinok azken 25 urte hauetan berridatzitako zenbait apunte dira. Bukaeratik hasi nintzen orriak pasatzen eta Arcadi Espada behin eta berriro aipatzen zuela ikusi nuen, baita Albert Boadella edota Felix de Azúa ere. Horrela konturatu nintzen Kataluniako Ciutadans plataformako kide dela.

Zer den Ciutadans? Kataluniako alderdi guztiekin haserretu zen intelektual eta herritar multzo batek bultzaturiko mugimendua, gaur egun alderdi politiko izateko bidean dagoena. Irakurri duela urtebete-edo plazaratu zuten lehen manifestua edo 2006ko martxoan argitaratutako bigarrena.

Méndez-ekin jarraituz, liburua dietario bat dela esan behar da eta bost zati dituela. Jorratzen dituen gaiak? Musika, fama, droga, politika, gaixotasuna, aitatasuna… Batzutan pedantea dela idatzi gabe ere ez naiz geratuko. Azalean gaur egun 80 urte izango zituen Marilyn ederra ateratzen da.

Irakurraldiaren ondoren konturatu naiz, lagunak direla berriro ere Sabino eta Loquillo. Liburuaren aurkezpenean egon zen bigarrena eta Sabino Barakaldoko BECen 2005eko azaroan Loquillok eskaini zuen kontzertuan igo zen eszenatokira (Deia egunkariak antolaturiko emanaldia, bitxia bada ere).

Baga: ez dakit zer kontatu nahi nuen, baina amaitu dut. Seguraski, liburua gustatu zaidala.

Biga: Loquilloren webgunean dagoen lege-ohar honek oka egiteko gogoa ematen du.

Higa: Egon zarete Lasarte dagoen Mendi Kafe Rock tabernan? Ni ez naiz egon, baina ezagutzen dut bertan jo duen musikari bat. Sede oficial de Loquillo y Trogloditas dio webguneak eta esango nuke N-1 errepidetik ikusi daitekeela horren berri ematen duen kartela.

Bloglines.com biltzaileari esker, jakin dut Redondo Terreros politikari ohia fitxatu duela Esther Koplowitz dirudunak kontrolatu berri duen enpresa bateko kontseilari gisa. Eta nondik jaso dut berria? EAJko senatari den Anasagastiren blogetik.

Orojakileari galdetu eta berehala bildu dizkit izendapenaren berri ematen duten albiste batzuk. Emaitzei erreparatuta, aurreratuena El Mundo egunkaria izan dela ikusi dut, ekonomia orrietan aipatu baitzuen notizia maiatzaren 22an.

Anasagastik dio 100 milioi pezeta jasoko dituela hilean. Akatsa izango dela uste dut eta soldata hori urtekoa izango da. Sindikalista baten seme izateko ez dago txarto.

Lerro hauek idatzi ondoren mileurista kontzeptua etorri zait burura. Hau da, 30 urte inguruko unibertsitario prestatuak, hilean 1000 euro jasotzeko larri dabiltzanak.

Kalkulagailua zabaldu dut ordenagailuaren pantailan: 600.000 euro zati 365 egun berdin 1643,83 euro gordin.

Beraz, Nicolasín-ek egunero gazte askok bi hilabetetan jasoko ez duten dirua eramango du etxera.

Galdera ez da hain retorikoa: zeren truke pagatzen dira dirutza horiek?

Ah! Oreja familiak jarri omen du gizon hau toki horretan.

Ostiral arratsaldea. Lanera noa. Autobusean. Ibilbide laburra da, baina autobus aldaketa egin behar dut. Bi erabaki hartu ditut: poltsa txikia, bandolera moduan, eta liburu bat eramatea. Lehenengoaren ondorioz liburuxka izan beharko du bigarrenak.

Etxean irakurtzeko ditudan liburuei erreparatu ondoren, poesia plaquettea hartu dut. Artisau moduan inprimatutako koadernoa da, 300 ale autoreak berak sinatuak eta zenbakituak. Urbanoak dira poemak, gau girokoak batzutan, musikazalea dela nabari zaio tipoari. Ondo.

Gehien harritu nauena hasieran dagoen egile eskubideen oharra da, bukaeran irakurri dudana:

"Queda rigurosamente prohibida, sin autorización escrita de los titulares del Copyright, bajo las sanciones establecidas en las leyes, la reproducción parcial o total de esta obra por cualquier medio o procedimiento, comprendidos la reprografía y el tratamiento informático, y la distribución de ejemplares de ella mediante alquiler o préstamo público."

Haizea hartzea eta burua altxatzea derrigorrezkoak dira horrelako oharra irakurri ondoren. Bigarren autobusean nago jada. Nire aurrean neska gazte, alta, ederra dago. Aurpegira begiratu eta malko handi bat masailetik behera nola irristatzen zaion ikusi dut. Ez dut ezer esaten. Ez diot ezer galdetzen. Lotsagatik. Leihotik begira jarri naiz.

Bezperan Luistxo Fernandezi Irutxuloko Hitzan irakurritako Creative Commons euskaraz artikuluaz gogoratu naiz.

Zer irabazten du gure poetak horrelako ohar kriminala obraren atarian jarriz? Bai, badakit ohikoak direla antzeko oharrak, baina deigarria egin zait hain underground den arte-lanean irakurtzea.

Hausnarketa eskatzen du horrek. Bitartean, neskaren malko ederrarekin eta eguraldi eguzkitsuarekin geratuko naiz ni.

Oharra: Blog hau copyleft da.

Gaur konturatu naiz denbora asko daramadala kirol harrikadarik idatzi gabe. Realari buruz idatzi nahi nuen, baina arrazoi ezberdinengatik ez dut hortik jo. Kirolaren inguruan dagoen zirko tamalgarrian, Guardia Zibilak atxilotutako Manolo Saiz askatu dute. Baina hori ere ez dut gaur jorratuko.

Dakizuenez atzo iluntzean final erdietako hirugarren garaipena jarraian lortu zuen Miguel Santosen presidentepean dagoen Gipuzkoa Basket-ek. Nork esango lioke duela urtebete Miguel Santosi talde hau ACB txapelketa jokatzeko moduan egongo litzatekeela? Duela urtebete diot, zeren orduan ari baitzen Santos Realeko lehendakaritza lortzeko hauteskundeak prestatzen, baina duela aste batzuk inork ez luke hori sinistuko.

Ez naiz saskibaloi zalea. Noizbait ikusi dut Baskoniaren edo Euro League-ko partidaren bat. Edo ACB txapelketako besteren bat. NBAko partidak, berriz, ez zaizkit gustatzen. Desorduetan eta nik etxean ez ditudan telebista-katetan botatzen dituztela ahaztu gabe.

Joan den astean Chojín rappera izan da gurean. Bi egunetan denbora asko pasa dut berarekin eta saskibaloi zalea dela kontatu zidan, baina batez ere NBAko liga zuela berak gustuko eta ACBkoa apenas jarraitzen zuela. Agian Torrejón de Ardoz-en yankiek duten base horren aldamenean bizi izateak kutsatuko zuen gure laguna.

Tokitan zegoela guretzat NBA esan nion nik. Gipuzkoako puntako taldea LEB ligatik ACB ligara pasatzeko norgehiagokak jokatu behar zituela, baina urrun zegoela kategoria hori ere.

Astebete pasa da eta ACB txapelketa jokatzeko txartela eskura du Gipuzkoa Basket-ek. Oker ez banago 7 milioi euro behar ditu talde donostiarrak liga horretan aritzeko. Eta horretarako 20 bat eguneko epea du. Pabiloiarekin ere arazoak ditu, Gaska kiroldegia ez baitago egokitua maila horretan aritzeko.

Dena den, Miguel Santos ezagututa, traba guzti horiek gaindituko dituela uste dute askok. Nik ere datorren urtean talde hau ACB txapelketan arituko dela uste dut.

Eta zer pentsatuko dute, Luix Barinagarrementeriak esango lukeen bezala, Mikel Iturriaken Realeko administrazio kontseilukideek? Nire ustez, ez ziren gehiegi poztuko:

Bat: Goi mailako beste klub bat egongo delako Administrazio ezberdinen leihatilan diru eske.

Bi: Gauzak okertuz gero, Realaren hurrengo hauteskundeetan ondo kokatutako arerioa izango delako iruindarra.

Joan den astetik pendiente nuen apuntea. Nire ikuspuntua-edo.

Baga

"Donostiako Kultur Proiektuak" zuten izenburu topaketa famoso hauek. Funtsean, San Telmo, Victoria Eugenia eta Tabacalera.

Kultur proiektuak baino, kultur kutsuko proiektu handiak dira. Batez ere, azkena, motor edo itsasargi berria izan nahi duen faktoria.

Biga

Aurrekoarekin loturik, proiektu ekonomikoak diren heinean espero dezagun dirua oinarrizko kultur proiektuetatik ez kentzea. Guggenheim Museoak izan zuen ondoriorik, txarrerako, kultur aurrekontu publikoetan. Edo EITBk Kultura Sailaren aurrekontuaren erdia suposatzen zuen (gaur egun ere antzeko-parezido izango da).

Nondik aterako dira hiru proiektu erraldoi horiek behar dituzten dirutzak? Lehenengo bietan argi eta garbi denon patriketatik. Hirugarrenean ikusteko dago ea enpresak inplikatzen diren.

AHT eta erraustegiaren proiektuak bisto-no-bisto jarri eta kendu nahi dizkigute eztabaida lekutik. Baina informazioa eman behar zaio herritarrari, baita eztabaidak zabaldu ere. Zer eskatzen du herriak?

Higa

Donostian modan dago Kursaala eta haren Q kudeaketa. Eta ona izango da, baina horrek ez du balio, dirua biltzeko makina baten moduan funtzionatzen baitu. Kutxak edo Diario Vascok baino konpetentzia gutxiago du. Eta babes handiagoa.

Pribatuak aipatu ditudala, norbaitek daki zergatik ez zen jardunaldi hauetan hizlari gisa aritu Iñigo Argomaniz?

Laga

Donostiarrak, orokorrean, hondartzatik 200 metrotara dagoen edozein kultur jarduerara eramatea zaila dela ondo baino hobeto dakigu auzoetan aritzen garenok.

Baina, hiri honetan auzoak ere badira. Sare publikoan dauden kultur etxeen lana defendituko dut nik, bertan egiten baitut lan, baina badaude ere sare publiko horretatik at dauden beste zenbait eragile eta beren lana ere ezin da ahaztu. Eta askotan goraipatzekoa da.

Boga

Esanguratsuak Josean Muñozen hitzak: "Tabacalera ez da agertu Donostiako argazkian". Eta XX. mendeko argazkia zaharkitua geratu zaigu, postalak ez du jada balio hiri honek dituen gabeziak estaltzeko. Ea zer nolako XXI. mendeko argazkia egiteko gaitasuna dugun.

Sega

Donostia Kultura zer izango da 2010ean? Auskalo. Victoria Eugenia Donostiako Kultura Patronatuaren baitan geratuko da? Eta San Telmo Museoa? Jardunaldietan entzundakoak entzun ondoren, ezezkoan nago. Inork ez du garbi esaten, baina aldaketak bete-betean joko dio erakunde honi.

Arma

Bilbo. Egun hauetako apunteak gainetik irakurri ditut hau idatzi aurretik, baina Bilbora gehiegi begiratzen dugula dirudi. Tira: ondo da haruntz begiratzea, baina gure begirada, askotan, tratu bera eskatzeko da edo "puebloko" begirada da. Ezinbixi batena.

Donostian apenas zortzi hilabete daramatzan bilbotar bat ezagutu nuen aurrekoan. "Lasai", esan zidan, "zuen txanda da oraingoan. Bilbon jada ezin da gehiago egin".

Ah! Eta gustatu zitzaidan ondorengo hau: "zuek uste duzuena baino potentzial gehiago duzue". To. Eta no.

Tiro

Su-etena alkateak bakarrik aipatu zuen. Denok pentsatzen al dugu ba iraunkorra behin-betikoa dela-edo? ETA esistituko ez balitz bezala bizi al gara?

Askok esan izan du motxila horren pisua gainetik kentzerakoan gora egingo genuela ziztu bizian. Egia izango ote? Edo mitxelin gehiegi pilatu zaigu eta zaila izanen da aurrera egitea?

Pum

Asmatu beharko da. Hainbeste diru jokoan egonda, garaipenak bakarrik balio du. Eta internet garai hauetan azkar doaz gauzak, azkarregi denon gusturako.

Orokorra

Pasa den urteko irailean edo urrian eskatu genuen aurrekontua. Bi komun ditugu etxean eta bigarrenean dagoen altzaria aldatu nahi genuen.

Urriaren amaieran eman ziguten presupuestoa.

Azaroaren bukaeran, edo abenduaren hasieran, baiezkoa eman genion dendariari.

Negua iritsi zen. Apenas notiziarik. Noizean behin guk deitzen genuen. Lan asko zutela eta antzeko erantzunak jasotzen genituen.

Negua joan egin zen. Udaberrian gaude. Halako batean, gure altzaria jartzera zetozela agindu ziguten.

Etorri ziren bi operario. Kendu beharrekoak kendu zituzten. Jarri beharrekoak jarri zituzten. Ustez. Listo.

Egun pare bat pasa ondoren, gauez, konketa suizidatzeko ahaleginetan harrapatu eta apenas izan nuen betarik hura nire eskuetan sostengatzeko. Eskerrak, ez zuen lurra ukitu.

Deitu genien, etorri ziren, eraman zuten.

Aste Santua erdian suertatu eta ia hilabetea pasa zuten konpondu beharrekoak konpontzeko.

Etorri ziren, jarri zuten. Listo.

Apirilaren amaieran izan da hori. Edo maiatzaren hasieran.

Orain, soilik, komuneko ispilua falta zaigu.

Eskerrak Goiz dutela izen.

Goizeko 11:40 ziren, kafea hartu ondoren, Aurkene Alzuak sarreratxoa egin duenean. Bost minutu pasa dira Josean Muñozek atrila hartu duenerako. Patxadaz, lasai, hitz neurtuak, tonua aldatu gabe, ederto. Berak hitz egin ondoren eztabaidarako tartea zabaldu da. Mahainguruan, Joseanekin batera, Kepa Kortak (Donostiako Plan Estrategikoa), Mikel Lejarzak (Grupo Árbol, besteak beste) eta Lourdes Fernándezek (Manifesta 5 eta ARCO-ko egungo zuzendariak) egin zuten berba.

Josean Muñoz, Tabacalera

Lehenengo hitzak euskaraz egin ditu Joseanek. Gaurkoa gazteleraz esango duela. Izan ere, gaztelera-ingelesa eta ingelesa-gaztelera ziren itzultze aukerak. Dena den, euskara proiektuaren funtsa dela esan du.

XX. mende hasieran zabaldutako fabrikan egingo dela zentroa aipatu du, langile auzo batean.

Noiz: Proiektua XXI. mendean sortzen da, internet gure bizitzan sartu ondoren. Eta hori datu aipagarria da: muga guztiak pikutara joan dira. Une honetan, autore izateko aukera dugu.

Non: Donostia-Gipuzkoa-Euskal Herria. Ez da terreno baldioa. Koldo Mitxelena Kulturunea, Donostia Kulturaren Zine Unitatea, Liburutegiak (nire oharra: kultur etxeak aipatzea ahaztu zaio), Arteleku, Oteiza museoa, Chillida-Leku…

Ez gara museo izango: ez dugu gauzak gordetzeko asmoa. Partekatzea, hedatzea, partehartzea.

Eraikina: bi irteera dituen edifizioa da, bata langileentzat, bestea kargarako, tren geltokira ematen duena. Eraikina ez da Donostiako argazkian azaldu.

Gaur egun, parke publikoa (Cristina-Enea) du aldamenean eta Tabacalera ere publiko da egun. Eta datu hau garrantzitsua da: lehen dena zen pribatu, itxia.

CICC hiru erakundeek osatzen dute (Udala, Foru Aldundia, Eusko Jaurlaritza). Hirurek hiria aipatzen dute: Donostia, Gipuzkoa Hiria, Euskal Hiria. Azken hau, gainera, ez dago batere garbi, eztabaidagarria da (hiru lurraldeak, zazpi probintziak).

Eremu hauek aipatu ditu: produkzioa, erreflexioa, erakustaldia, prestakuntza eta artxiboa-hedapena (webgunea).

Hiriaren definizioa eztabaidagarria da: hirien hiri, pasoko hiri, mugako hiri. Euskaldunak kanpora joan gara. Batez ere, bi bide jorratu ditugu: Latinoamerika eta Iparraldea, itsasgizonak eta arrantzaleak.

Hiri transfronterizoa. Bi hizkuntza ditugu, abiapuntu gisa, migrazioa bertan dugu-eta, ingelesa ahaztu gabe. Joseanek esan du hizkuntza ez dela ahuldadearen sinonimo: justu kontrakoa, nahiz euskara hizkuntza minoritario izan, abantaila da, ez handicap.

Anjel Lertxundi aipatu du: elebitasuna bizikidetza eskola dela, “escuela de convivencia”. Neurri horretan gertuago dugu Reykavik eta Girona, Madrid eta Paris baino. Iparrak erreferente behar du izan. Gaztelerak ematen du aukerarik Latinoamerikara joateko. Eta bi norabide horietan aritu ahal izatea abantaila handia da.

Joseanek adierazi du gai potolo hauek maneiatzen dituztela lan hipotesi gisa: hiria, hizkuntza eta gorputza (pertsona, norbanakoa, intimitatearen merkantilizazioa).

Era berean, une honetan teilatua baino lurra dela garrantzitsuagoa: plaza, gune publikoa. Bizitzaren gunea izan behar du eta denok egon gaitezke bertan, ez bakarrik kultura munduko jendea.

Eremu guzti hauek berrikuntza hitzak ukitu behar ditu.

Etxe baten moduko irudia jarri du eta ondorengo hauek aipatu ditu:

Irudia eta teknologia berriak; Industria eta teknologia berriak; Arte garaikidea eta argazkigintza (COFF); Zinea-bideoa-musika-telebista (Euskadiko Filmategia); Kultur Informazio Gunea: Kulturen arteko topalekua; Liburutegia; Zerbitzuak/aisialdia.

Industriak ezin du kulturatik at egon. Erakundeek eta enpresek parte hartu behar dute. Azken hauek dirua jarri beharko dute, baina horretarako proiektuaren barruan egon behar dute derrigorrez. Ezin da dena egin ondoren, eskean joan. Gipuzkoako I+G-aren garrantzia azpimarratu du Muñozek eta eremu horrek eraikinaren oinarrian egon behar duela.

Erramintak partekatzeko fabrika. Bizirik mantendu beharrezko gunea izan behar du. Jarraitu behar dugu erreflexionatzen, pentsatzen, eztabaidatzen.

Une honetan eremuz eremu ari gara eta dagoena optimizatu nahi dugu. Bitartean, plaza kontzeptuarekin geratu behar dugu. Uda gertu dagoenez, gonbidatu du jendea bertara joatera, espazioa bereganatzeko. Okupatzeko, azken finean.

Kepa Korta, Donostiako Plan Estrategikoa

Kepak Donostiari buruzko zenbait datu aipagarri bota ditu (zertarako ari garen lanean, gutxi gora behera).

Europan ba omen dago 200.000 biztanle baino gehiago dituzten 180 hiri. Hiri horien sailkapena 17 irizpideren arabera egiten da.

Gipuzkoa kontutan hartuz, kultur espezializazioa handia dela esan du. Garapena azkar doa: etorkinak behar ditugu eta etorriko dira.

Formakuntza: gero eta unibertsitari gehiago dago. Europan bataz bestekoa % 20aren bueltan bada, hirian % 36koa da portzentaia hori 35-39 urte bitartekoen artean.

Inbestigazio-gune asko daude: hiru probintzietan 56 daude, 30 Gipuzkoan, 19 Donostialdean.

Irudiaren hiria egitea da proiektua eta hor paper garrantzitsua joka dezake Tabacalerak.

Nola sortu zen proiektua? Bi gune erakargarri ditugu: Kontxako Badia eta Guggenheim. 2001ean hiru erakundeek sinaturiko akordioa gogoratu du. 2002ko maiatzean Manifesta 5 antolatzea erabaki zen. 2003-2005ean Tabacalerako eredua lantzen da, 2006an zuzendaria eta lan-taldea aukeratu dira.

Imaginarioa (helburu eta irizpide garrantzitsuak), Bartomeu Marík eginiko lana eta etorkizunari begira ondorengo hauek aipatu ditu: akordioa; azpiegiturak eta pertsonak; proiektuaren gizarteratzea; nazioarte mailako sarea; jarduerak; proiektu urbanistikoa eta arkitektonikoa.

Mikel Lejarza, Grupo Árbol

Bertaratutakoak euskaraz agurtu ondoren, Lejarzak esan du oso gustura datorrela, nahiz ez jakin zergatik gonbidatu duten bera Tabacaleraren proiektura. Hasieran, gainera, anekdota bat kontatu du.

Hau da, bera telebistaren mundukoa da, hedabide friboloa, denostatua. Telebista txarra da eta liburua guztiz kontrakoa. Aurten, urrian, 50 urte beteko ditu telebistak Espainian. XXI. mendeko medioa baino XX. mendekoa da.

Hori bai, % 88,6ak egunero pizten du telebista gutxienez minutu batez. Prentsa, berriz, % 44ak irakurtzen du eta interneten % 31a ari da. Beraz, kontsumo izugarria du hedabide honek.

Telebista sortu zenean, aisialdiaren demokratizazioa ekarri zuen. Funtsezkoa izan zen gai izatea berezko hizkuntza sortzeko.

Komunikazioaren edo digitalizazioaren gizartea hemen dago jada. Erronka du epe motzera: lengoaia propioa sortu beharra. Telebistak palanka egingo du.

Tabacalera proiektu izugarria da, baina, bere ustez, agente aktiboa behar du izan lengoaia propio hori sortzerako orduan.

Exhibizioa ondo dago gure inguruan, baina produkzioak eta sorkuntzak jarri behar dira erdian, epizentroan.

Bukatzeko, bi datu: Eliza alde batera utzita, telebista da irudi txarrena duena jendearen artean (eta barre egin du San Telmoko elizan bota duenean konturatzerakoan); Billy Wilder gogoan: egin dezagun nahi duguna, baina ezin dugu jendea aspertu.

Lourdes Fernández, ARCO

Manifesta 5 antolatu zuen Lourdes Fernándezek. Eta gaur egun ARCO feriako zuzendari izendatu berria da. Apenas hitz egin duen. Manifesta 5 defendatu du eta ARCO feriaren zenbait lan ildo aipatu ditu, ustez Tabacalerak kontutan hartu beharrekoak. Denbora gutxi dagoela eta onena eztabaida-tartea zabaltzea izango dela.

Eztabaida

Ángel Álvarezek (Convention Bureau-n ibilitakoa) eztabaida ireki nahi izan du. Ez da oso gustura geratu Josep Ramonedak esan duelako berak ez duela turistentzat lanik egiten. Ángelen ustez turistak erakartzeko gune izan behar du zentroak. Ez dugu dirurik barrura begira lan egiteko.

Mikel Lejarzak esan du Tabacalerak talentua(k) erakarri behar d(it)uela. Turistak, noski baietz, baina talentua batez ere. Eta adibidetzat jarri du atzo puntako sukaldari euskaldun baten jatetxean egon zela eta sukaldean zenbat ikasle kanpotar zegoen.

Urkok galdetu dio Josean Muñozi finantzabideak loturik ote dauden. Muñozek gai horiek lotu gabe daudela esan du. Ezin dugu lurrean ibili, oraindik, beste maila batean ari gara. Kontutan hartzekoa izan daiteke ZKM zentroa. Hori bai, jakinik Karslruhe ingurua industria konpainia handiez osatua dagoela eta hemengoa enpresa txiki eta ertainez josia dagoela. Gizarte guztiak konpartitu behar du proiektua, industriaren beharrak aintzat hartu behar dira, finantzabideak ezin dutelako publikoak izan soilik.

Mikel Lejarzak argi esan du diru asko behar dela, baina garrantzitsuena gizartean ilusioa piztea dela. Herritarrek zer nahi dute proiektu hau edo Corte Inglés? Beraiek erabaki beharko dute. Hori bai, kontutan hartu proiektu hau, komertzialki, oso interesgarria dela, kultura garaikidea duelako oinarrian. Adibide gisa FNACera joaten dela bera igande arratsaldetan eta tokia lepo egoten dela.

Chillida-Leku museoaren izenean hitz egin du emakume batek. Garrantzitsuena kalitatea da. Gure museora, dio, turista eta bisitari asko datoz.

Guggenheim museoaren izenean beste emakume batek hartu du hitza. Donostiarra da. Ez zaizkio gustatu Donostia-Bilboren baitan ulertu dituen gaurko zenbait aipamen (adibidez, Kepa Kortak aparatu deitu dio Gehry-renari; Kortak gero argitu du hori ez duela tonu iraingarrian bota). Ordezkari honek esan du beti publikoari begira egiten direla programazioak (zenbat eta bertako jende gehiago, orduan eta kanpotar gehiago ere). Kontuan hartu beharreko kontzeptua ez omen da bertakoak-kanpokoak: gaur egun ez dago distantziarik eta asteburuko publikoa dago.

Gainera, aipatu du, Guggenheim museoak bisioa, misioa eta balio argiak dituela (nahiz eta bere garaian oso eztabaidatuak izan). Guzti hori argi dute eta ez dira horietatik aparte joaten.

Guggenheim museoaren kudeaketaz ere egin du berba. Gaur egun, zuzendaria munduan zehar dabilela horri buruzko hitzaldiak ematen.

Aipatu du ere, bere garaian, inguruko gizarteak ez zuela ilusio handirik proiektu horrekiko. Gaur egun, berriz, ilusioa handia da. Erronka ederra da, Joseanek adierazi dituen printzipioekiko leialtasuna mantenduz gero.

Josep Ramonedak argitu nahi izan du ez duela ezer turismoaren aurka. Jendea erakartzeko gai diren gauzak egin behar baititu. Etxea betetzen denean pozik dagoen horietako dela bera. Kontutan hartu, hori bai, La Pedrera eraiki zenean ez zela turistentzako egin, baina gaur egun bisitari asko dituela. Bukatzeko, neurriak, tamainak ekarri ditu gogora. CCCBk 12000 metro koadro ditu, datorren urtean 15000 metro koadro izango ditu obrak bukatzerakoan. Urtean 10 milioi euroko aurrekontua maneiatzen du.

Mikel Lejarzak esan du ez duela Bilbo-Donostia borrokarik nahi. Eta haren ustez Guggenheim museoak hasieratik piztu zuen bilbotar guztien ilusioa. Proiektu horrek lidergo garbia izan zuen.

Herritar batek agintarien artean dagoen dibortzioa, berriz ere, agerian geratu dela esan du. Politikari jaun-andreak, arren, ados jarri. Nola beteko dugu amets hau?

Eta honela amaitu zen eztabaida. 13:30etan Fuensanta Nietok, Nieto y Sobejano arkitekto estudiokoak, San Telmoko proiektu arkitektonikoaren berri eman zuen. Alde egin nuen.

Orokorra

Goizeko 10:30etan hasi zuen Berhard Serexhek bere saioa. Datuak jaurtitzeko erabili zuen pantaila eta komunikazio gaietan aditua dela nabaritu zitzaion.

ZKM

ZKM zentroaren sorrera 1985ean abiatu omen zen. 1988an, kontzeptua erabaki zuten: arte gunea egitea. Elkartea 1989an sortu zen, udalak eta erregioak jarritako diruarekin, erdi bana.

Berhard-ek esan zuen funtsezkoa izan zela proiektua ondo esplikatzea hiritarrei. Eta horretarako ekintza ezberdinak egin zituztela: Multimediale, kontzertuak, etab.

1995ean hasi egin ziren eraikitze lanak. 100 milioi euroko inbertsioa aurreikusi zuten kristalezko kubo bat egiteko, baina hiriko gobernuak atzera egin zuen, dirutza zelako, beldurtuta. 1996an aldaketa handiak egon ziren.

Donostiak duen eraikina baino askoz handiagoa da ZKMren egoitza. Hau da, Tabacalerak lau patio eta hiru altura ditu. ZKMk begiz jo zuen arma-fabrika zaharra, 10 patio eta 5 alturakoa. 1990ean itxi egin zuten fabrika eta artistek okupatu zuten espazioa. Gobernuak saldu nahi zuen eraikina, bota. Artistak barruan egonda, ezinezkoa bihurtu zen asmo hori. Bertan ireki zuten ZKM.

1997an, ZKM erregioaren marka bilakatu zen. Kritika asko jaso zituen, efikazia faltagatik (zenbakiak, jendea…). Halere, gaur egun, berak dioenez, programa aski zabala dute.

Berhard-ek bertan dauden espazioen zerrenda egin zigun (udal galeria, Media Museum, Diseinu, arte eta media eskola, Arte garaikidearen museoa…). Finantzabide publikoa du % 100ean. Urtero 14-16 milioi euro maneiatzen dituzte.

Trabak

Elitista ala populista? Hasiera batean gai hau planteatu omen zen. Izan ere, politikari eta gestoreak izan ziren diseinuaz arduratu zirenak, ez zen jendearengandik sortu. Berhard-ek galdetu du ea Egiako zenbat jende zegoen bertan. Hau da, Tabacalera egingo den auzoko zenbat jende zegoen jardunaldietan. Inork ez du besorik altxa edo ezer esan. Baten bat egongo zen.

Politikarien onespena: sostengarritasuna. Politikariek beti zenbakiak eskatzen dituzte. Oraingoz, bisitari kopuruak gora jarraitzen du, nahiz eta hori, berez, ez izan kalitatearen neurgailu.

Legislazio publikoa: proiektuaren % 90a eremu publikoan mugitzen da. Eta horrela jarraitu behar du. "Res publica" gutxi gorabehera.

Tamaina: izugarria dirudi, petroliontzi bat, kapitain bakarrak maneiatzen duena. Eta hori ez da idealena, erreakzionatzeko orduan.

Nola lortu bisitari gehiago?

Nola mantendu goi mailako profila? Ondo aukeratu behar da.

Nola egin aurre hain aldakorra den ekonomiari? Kultura, finean, ekonomiaren motorra bihurtzen da.

Bukatzeko, Berhard-ek esan du batzuetan ez dagoela nahikoa astirik gauzak behar bezala pentsatzeko. Gauzak egitearen alde azaldu da bera.

Eta nik pentsatu dut, aleman batek hori esatea… Ez gaituzu ezagutzen ala? Ez al dakizu hemengo gaitza askotan izaten dela gauzak pentsatu gabe egitea?

Orokorra

Gauzarik interesgarrienak ostiral goizean entzun nituen. Tabacalera izan zen goizeko gaia. Lehen orduan Josep Ramoneda (Bartzelonako CCCB-ko zuzendaria) aritu zen.

Josep Ramoneda, Bartzelonako CCCB

Aretora sartu naizenean, 9:50ean, hizketan hasi berria omen zegoen Ramoneda. Ez du power-point-ik erabili. Atrilean, zutik, mintzatu zaigu. Lasai.

Multikulturalismoaren sukarra gainditzen ari gara, zorionez. Eskubide radikal etniko eta erlijioso horiek arriskutsuak dira bere ustez. Laborategi horretan kiskali zen Jugoslabia ohia.

Gizartearen merkantilizazioa erabatekoa da egun: subjektu merkantilizatua arazo da.

Kant-en bi kontzeptu aipatu ditu: bata, emantzipazioa da (pentsatzeko eta erabakitzeko gai izatea; horretan lagun dezake kultur gune batek); bigarrena, erlatibismoaren aurka (pentsatu eta eragin balore unibertsalekin; bestela, lehen eta bigarren mailako hiritarrak sortzeko arriskua dago).

Garapen zientifikoa kontutan hartzekoa da ere, baina Hanna Arendt gogoan, “ezinezkoa da aurreratzea, egiten ditugun gauzak ulertzeko gai ez bagara”. Nanoteknologia, adibidez. Kontuz, arduratsu jokatu behar da.

Teknologiaren arriskuak:

Informazioaren gizartea: gehiegizko informazioa. Zero informazioa bezain txarra. Kultur gune berri hauen papera sarean seinaleak jartzea da, pertsonek orientazioa gal ez dezaten.

Banalizazioa edo hutsalkeria: klasiko izan behar da. Hau da, irizpide estetiko, etiko eta epistemologikoak behar ditugu.

Espirituaren eta gorputzaren industriek izan duten garapena: kontsumoaren logika da gorputza eta arima "hobetzea".

Demokrazia defektiboa: Margaret Thatcher-ek esan zuen "ez dago gizarterik, pertsonak baizik". Terriblea da, baina betetzen ari da. Eta hori asetutako gizarteen gaitza da.

Hau da, Ramonedaren ustez, markoa.

Kultura eta politikaren arteko harremana

Zergatik interesatzen zaizkie erakundeei kultur guneak?

Kulturak duen botere sinbolikoa: edozein agintarik erakutsi behar du kultur kromoren bat, baita baboenak ere.

Merkataritza- eta industri-dimentsioak: turistak erakartzeko argia edo foku da. CCCB kultur gunea da eta inoiz ez du funtzionatuko turisten esanetara. Gustura dago etxea betetzen zaionean, baina hori ez da edozein preziotan egin behar. Une honetan, 10 bisitaritik, 6,5 Bartzelona ingurukoak dira, 2,5 atzerritarrak eta 1 Kataluniakoa edo Espainiakoa. Eta antzekoa da Pompidou zentroak duen proportzioa. Tranpatxoa ere omen dago Parisko zentroan: bertan liburutegi publikoa sartzen baita. Dena den, kontutan hartzekoa da kultur industriak gorantz doazela.

Lehen esan du jendeak ez duela bereziki kultura eskatzen, baina badago eskaerarik, nahiz eta ez atera manifestaziotan. Lausoa da, eskatzaileak ez dira zorrotzak. Eta hori ez da ona. Adibide gisa, komunikabideetako kritikariek zein ondo tratatzen duten aipatu du. Ez da kexatuko, baina ez duela bere burua presionatuta ikusten.

Legitimitate demokratikoa: hierarkiaren lehen mailan jarri behar da publikotasunaren kudeaketaz mintzatzen garenean. Hau da, badute Ramoneda kargutik kentzerik, baina ezin dute muturra sartu haren programazioan. Oinarrizkoa da eta hasiera-hasieratik adostu beharrekoa. Hori eta adierazpen askatasuna. Aitortu du abantaila duela, Diputazioa baita patronorik handiena CCCBn eta berau eguneko tentsio politikotik at omen dago (Diputazioa).

CCCBri buruzko zenbait ohar

Migrazioa, etorkinak, berritasunak dira. Globalizazioak espazioa txikitu egin du eta denbora azeleratu. Raval auzoan 80.000 biztanle daude, horietatik % 55 etorkina da. Duela 10 urte, etorkinen portzentaia % 2koa zen. Gaur egungo migrazioa hirietara doa eta hori ere bada nobedadea.

Imaginario ezberdinak gurutzatu egiten dira. Hirietan espazio publiko eta ez publikoen arteko gurutzaketa gertatzen da. Azken horren adibide da Johannesburg hiria. Bertan, hiriaren erdialdeko plazak hutsik daude, Sowetora joan behar duzu. Hiriak espazio bakarra izan behar du eten multikulturalistari aurre egiteko.

Beste imaginarioekin gertatzen den intseminazioa: mugak puskatzen dira eta Europan bertako islama sortzen ari da, bertakoen marka nabarmena duena.

Gizateriaren ideia birsortu behar dugu, mehatxatuta baitago.

Bukatzeko, kultur guneak tipularen antzekoa izan behar du, Ramonedaren iritziz. Inbestigazio- eta esperimentazio-gunea da bihotza. Gero, gainerako kapak. Eta inbestigazioak ideiak behar ditu kuriositatearen motorra pizteko.

Orokorra