Harrikadak

"Aitari garai batean esaten nion: ikusten duzu, zuek alferraren fama aitatuz gero gaizki hartzen duzue. Munduan dagoen onena alferraren fama izatea da eta! Niri ez dit inork lanerako deitzen, denak jan eta edan egiteko. Eta bizitzeko inportanteagoa da jatea; jan gabe ez da inor bizi, lanik egin gabe asko".

"Atzo? Siesta pixka bat egin eta ama ile apaindegira eraman nuen. Zazpiak aldera etorri eta joan nintzen Galarretara [pilotalekura]. Partiduak bukatu zirenean lagun batek esan zidan etxera eramateko, Mirakruzera [Donostia]. Eta Josean Tolosak: 'deituko diat nora goazen afaltzera sagardotegira edo, Zepakoa ere hemen dago eta'. Bale. Beste hura utzi nuen etxean, eta artean ez zidaten deitzen. Ba Juan Mariri [Arzak] bisita egingo diot. Sagardotegian zegoela nagusia, baina esertzeko, sukaldean. Deitu zidan Joxeanek Zepara joateko afaltzera. Baina ez zidaten altxatzen utzi. Atera zizkidaten dozena bat platera eta bertan afaldu nuen. Eta gero handik kafea hartzera Zepara".

Nahi izanez gero, jarraitu irakurtzen Irune Lasak Xapreri eginiko elkarrizketa, otsailaren amaieran Berrian agertu zena. Lehenengo parrafoa berdintsu errepikatzen da duela ia hiru urte Argia aldizkarirako Amets Arzallusek eginiko elkarrizketan. Orduan ere ondokoa esan zuen:

"Nik, orain ere ez dut sekula etxean afaltzen, aurten (oharra: elkarrizketa 2005eko apirilaren hasieran publikatu zen) oraindik egun bakar batean ere ez dut etxean afaldu. Iaz hiru aldiz. Aldiz, egun bakarrean hiru sagardotegitatik pasa naiz aurten. Eta iaz izan nuen bolada bat, sei egunetan zortzi sagardotegitan izandakoa. Horregatik, kontrolatuta ibiltzen naiz. Zenbat eta gehiago ibili orduan eta zintzoago eta kontrolatuago ibili behar duzu. Orduaren kontrolik ez, goizeko bostak, seiak, berdin zait, baina edanaren eta diruaren kontrola bai. Bestela modako kantua bezala zara, urtebetean ibiliko zara, baina gero gehiago ez, desagertu egingo zara".

Bi kontu:

Baga: Zalantza bat (edo bi): hainbeste parranda bota ondoren, noizbait ibili ote da Mikel Urmenetarekin? Biak hain parrandero izanda, zenbat probabilitate dago biek topo egiteko parranda berean? Tik-tak, tik-tak, tik-tak.

Biga: Xapreri hippy deitzea bitxia izango da. Ados. Punky deituko diot orduan.

En castellano

Kukuxumusu enpresako sortzaileetako bat beste inguru batean jaio izan balitz, agian tenore honetan zoroetxean egongo litzateke. Zortea izan du Mikelek eta New York-en bizi da. Natural Born Julai blogean kontatzen duenari erreparatuz gero, argi dago nahi duena egiten duen elitearen partaide dela. Adibidez, gaurkoan aipatzen du Andreu Buenafuente telebisiboarekin egon dela.

Dena den, duela egun batzuk ikusitako gauza bat kontatu nahi nuen gaurkoan. Orduan ez nion arreta berezirik jarri, baina Aste Santu honetan berriro egin dut topo La Dolce Vita proiektuarekin.

Imanol Reta lagunari medikuek albiste txarra eman omen zioten: gaitz degeneratiboa zuela (edo endekapenezko gaixotasuna, pedante jarrita). Urmenetak umore beltza eta aldrebesa duenez, opari xelebrea egin zion: hil-auto batek tiraturiko txalupa, gehien gustatzen zaizkion bi gauzarekin hil arte gozatzeko: nabigazioa eta bidaiatzeko zaletasuna. Imanolek, hasiera batean, ez omen zuen oso ondo hartu ateraldia, baina gero buru belarri sartu zen paperean eta ARCO feriara eraman du La Dolce Vita instalazioa .

Imanolen blogean irakurri dugu martxoaren 13an ebakuntza egin behar ziotela. Espero dezagun onik atera izana kirofanotik. Bitartean hona hemen ARCOn izandako abenturaren berri bi bideotan.

En castellano

Ondorengo pasartea Bezperaren bezperan liburuaren 69-71 orrialdetan dago, aurreko astean aipatutako Aingeru Epaltza iruindar idazlearen azken hogeita hamar urteei buruzko kronika politiko pertsonala.

"Nire adiskide bati aitatxi hil zioten nazionalek 1936an. Alderdi Komunistatik hurbil ibili zen trantsizioaren lehen urteetan. Bat-batean, ulertu egin zuen zertan zen naziotasunaren kontu hori. Geroztik, HBri ematen zion botoa. (…) 1985eko maiatz hondarreko arratsalde batean, (Iruñeko) Caldereria karrikan zebilen, bertze lagun zenbaitekin kaña batzuk hartzen. Eguraldi ederra zen, udaberri bete-betekoa. Pasealariz eta poteatzailez mukuru zegoen hiriburuko Alde Zaharra. Halako batean, eztanda batek dardaritu zituen leihoak (…) ETAk polizia nazional bat eta 14 urteko mutiko bat hil zituen arrats hartan Xabier Jaitsieran. Gaztetxoak Alfredo Agirre Belaskoain zuen izena. Futbolean aritzen zen bere ikastetxeko taldean. Entrenamendutik etxera joaki zen, lehergailuak bertatik bertara zapart egin zuenean. Nire adiskideak ez die geroztik HBri ez haren ondorengoei boto gehiagorik eman ".

(…)

"Heriotza guztiak berdinak omen dira. Zenbat aldiz aditu ez ote dugun azken urteetan. Gezur handiagorik! Ez da berdina buruz buruko batean etsaiaren suak eraisten duenaren heriotza edo igande goizean seme txikiarekin paseatzen ari denarena. Ez da berdina arma bat poltsikoan daraman militantearena edo eskuan harri bat ere ez duen manifestariarena. Ez da berdina soldatan arrisku-plusa duenarena eta plus bakarra arriskua bera duen hautetsi edo kazetariarena. Denak dira deitoragarriak. Denak negargarriak. Alabaina denek ez dituzten arimak berdin zirraratzen".

(…)

"Alfredo Agirrek baino urte batzuk gehiago zituen Mikel Zabaltzak (…) Donostian bizi zen eta han lan egiten, autobus gidari. ELAko kidea zen. Inork ez du argitu nahi izan zergatik atxilotu zuen Guardia Zibilak, 1985eko azaroaren 25ean, ezta zergatik eraman zuten Intxaurrondoko kuartelera, haren neskarekin eta bertze lagun batzuekin batera. (…) Beste guztiak aske gelditu ziren, kargurik gabe, zenbait egun geroago, torturatuak izan ondoan. Mikel ez. (…) Hainbat egunetan, milaka pankarta eta txartel agertu ziren Euskal Herri osoan: Non dago Mikel Zabaltza? Barrionuevo barne ministroak –bidente halakoa- iragarpena egin zuen (Agertuko da). Hala izaki. Abenduaren 15ean, desagertu eta hiru astera, Bidasoako ur gainean azaldu zen, non eta aurreko egunetan mila begik mila aldiz ikusmiratu bazter batean".

(…)

"Alfredo Agirrerenak nire adiskidea bezala, ez dakit orbaiztarraren fin gaiztoak inor iraganarazi zuen gogorretik epelera. Alderantziz aiseago, hain segur. Nire belaunaldiko anitzen bihotzean landaturik gelditu da Zabaltzaren heriotza, izu istorio izugarriak gelditzen diren gisan. Karlos Santisteban idazle karrantzarrak nobela bat eskaini zion izenburu adierazgarria duena: Izueran tunela".

"Patu latza gurea. Euskalduna izateak, gogoa abertzaletasunak kutsaturik edukitzeak, susmagarri egin gaitu. Errudun. Gure amesgaizto gaiztoenetan, berdez jantzitako gizon ilun batzuek atzematen gaituzte eta berekin eramaten, aterabiderik ez duen zulorik beltzenera".

"Nolako amesgaiztoak dituzte Alfredo Agirreren hilotzari negar egin ziotenek?"

Gehien bat su-eten garaian idatzitako liburua, 2007ko udan bukatu zuen Epaltzak eta batailaren ondoko paisaia kontatu nahi zuen.  Ez da horrela gertatu, baina ez du garai hori sobera urrun ikusten.

2008aren hasieran elkarrizketa egin zion Miel Anjel Elustondo kazetariak Argian. Ibarretxe planaz hara zer zioen:

"Nafarra naizen aldetik, ez zait Ibarretxe Plana sobera interesatzen. Nafarrok ez gara barku horretan joanen. Elkarrengandik urrun gaudenok, nafarrak eta mendebaldarrak, are eta urrunago jarriko gaituen atakara ailegatuko gara bide horri eutsiz gero. Zuek (mendebaldarrak), nafar askoren begietan kanpotar zarete. Ibarretxeren asmoa gauzatuz gero eta erran gabe doa hor barna dabiltzan haize autodeterministek aitzina eginez gero, kanpotar ez ezik, atzerritar bilaka zaitezkete. Ez dakit horretaz ohartzen zareten".

En castellano

Pare bat aldiz egon naiz Josep Pla idazlearen jaioterrian, oporretan. Jaiotetxea (uste dut fundazioak egoitza duen tokian bertan jaio zela Pla) behin bakarrik bisitatu dut. Saiatu naiz haren liburu batzuk irakurtzen, baina soilik El Quadern gris (El Cuaderno gris hobe, gazteleraz leitu bainuen) bukatu dut. Ahaztu egiten zaizkit irakurri ahala liburuak, baina gozatu ederra hartu nuela bai dudala gogoan.

Aurreko batean Fundació Josep Pla izenekotik e-maila jaso nuen adierazteko libreta datozen bi urteetan igoko zuela sarera fundazioak berak. Ez dago garbi noiz dagoen idatzita: batzuen arabera, liburuak aipatzen dituen urteetan, 1918tik 1919ra; beste batzuen arabera, geroago daude idatzita (1960. hamarkada arte ez baitziren agertu eta harrigarria baita idazle gazte batek horrelako heldutasuna izatea). Dena dela, lehenengo apuntea 1918ko martxoaren 8koa da eta, laurogeita hamar urte beranduago, sarean dago jada (baita 9, 11 eta 14koak ere). Horrela hasten da:

"Com que hi ha tanta grip, han hagut de clausurar la Universitat. D’ençà d’aquest fet, el meu germà i jo vivim a casa, a Palafrugell, amb la família. Som dos estudiants desvagats. El meu germà, que és un gran afeccionat a jugar a futbol –malgrat haver-s’hi ja trencat un braç i una cama–, el veig purament a les hores de repàs. Ell fa la seva vida. Jo vaig tirant. No enyoro pas Barcelona i menys la Universitat. La vida de poble, amb els amics que hi tinc, m’agrada".

Orduan gripe espainiarra zen arazo, gaur hegazti gripea izan daiteke.

Gehiago El quadern gris blogean.

En castellano

Astelehenetik ez dut periodikorik erosi. Total, zertarako? Ostiralekoak pott eginda utzi ninduen. Aste bukaeran egon naiz irakurtzen Xabier Zabaltza historialari eta itzultzaile nafarraren Gu, nafarrok liburua. Handik atera dut testu hau:

"Orohar, eusko-nafar zein erdo-nafarren artean lan intelektuala gutxietsi eta kirola handiesteko joera dago. Ez dakit nafarrak espainolistak, baskistak edo navarristak diren, baina bistan da osasunistak direla. Eusko-nafarrek eta erdo-nafarrek berdin-berdin jauretsi zuten Miguel Indurain eta haren desagertzeak hutsune bat utzi zuen, batzuek eta besteek oraindik bete ezin izan dutena. Nor izanen ote da Indurainen ordezkoa? Geroak erranen. Zaila iruditzen zait, baina, poeta, filosofo, artista edo zientzialari bati duin iriztea ohore hori lortzeko. Eta zer esanik ez, emakume bati ere ez".

"Lan intelektualarekiko utzikeria kultura kontzeptuaren inguruan izan daitekeen adostasunean adierazten da, gazteen artean gehienbat. Erdo-nafar eta eusko-nafar anitzendako ostatua da kulturaren babeslekua. Kontzeptu horren interpretazio zabal samar horrekin loturik agian, elkarrizketarako zailtasuna eta, argudioen bidez konbentzitzen saiatu beharrean, aurkaria iraintzeko joera nabarmena dago. 1977tik aurrera, teorian estatu demokratiko batean bizi bagara ere, Nafarroan (eta ez bakarrik Nafarroan), ezinezkoa izan da eztabaida serio bat edukitzea gizartea ukitzen duen edozein aferaren gainean, direla beste euskal autonomia erkidegoarekiko harremanak, euskara, NATO, abortatzea, Iparraldeko Autobia, Itoizko Urtegia, intsumisioa edo, gaur egun, Lastertasun Handiko Trena eta inmigrazioa. Elkarrizketa bat izan beharrean, bi bakarrizketa izan dira gehienetan, Nafarroako Gorteetan eta hortik kanpo".

Nafarretaz ari da, baina besteoi ere aplikatzen erraza da. Liburuaren tonua gustatu zait, nahiz askotan garratza izan. Aipatutako bi parrafoetan dagoen ideia nagusiarekin ere ados nago: ez dugu bestea entzuteko ohiturarik. Lankide batek esan zidan atzo Holandako bere ezagun bat sarritan geratzen zela lagunekin eztabaidatzeko. Gurasoekin ere egiten omen zuten zita noizean behin. Noiz ikusiko dugu hori hemen?

Liburuxka honen berri eman zigun Joxe Aranzabal farozainak, baita Beni komandanteak ere. Azken honengatik iritsi naiz Bixente Serrano Izkok idatzitako kritikara.

Bukatzeko, goian jarri dut esteka, baina hona hemen berriro Mikel Asurmendi kazetariak eginiko elkarrizketa.

Itxura ona du ere Bezperaren bezperan, Aingeru Epaltzak azken hogeita hamar urteei buruz idatzitako kronika liburua. Hamar urte gehiago jarri dizkiote liburuaren azal-hegalean eta akats bera errepikatu dute Argian Miel Anjel Elustondok eginiko elkarrizketan, baina hori beste kontu bat da.

En castellano

Hitzak soberan dauden arren, ezin dut isilik egon the organization-ek gaur eguerdian egindako krimenaren aurrean. 42 urteko Isaías Carrasco erail dute Arrasaten. Edozeini bizia kentzea justifikaezina iruditzen zait gaur egungo Euskal Herrian, baina mingarriagoa egiten da hildako pertsona langile xume bat denean. Izan ere, atentatua etxe inguruan izan da eta Carrasco non bizi zen ikustea nahikoa da langile bat akabatu dutela jakiteko.

Norbaitek Do not save me ekimena jarri du martxan sarean. Bat egiten dut ekimenarekin.

"Norbaitek, ETAkideren batek seguruenez, PSE-EEko zinegotzi izandako Isaias Carrasco tiroz hil du gaurkoan, etxetik irteten ari zela, emaztea eta alaba ondoan zituela. Euskal Herria libreago omen da orain".

"Hori bada Euskal Herria salbatzeko, libre eta independente egiteko bidea, mesedez, ez nazala inork salba. Eskerrik asko".

Eta ingelesez ere bai:

"Someone, probably an ETA activist, has shot former PSE-EE councilman Isaias Carrasco dead, when he was leaving home with his wife and his daughter. Euskal Herria (Basque Country) is supposed to be a little more free after that".

"If that is the way to save Euskal Herria, to make it free and independant, just please do not save me, thanks".

En castellano

 Irutxuloko Hitzan 2008ko martxoaren 5ean argitaratutakoa.

110.000 lagunek ikusi dute youtuben Bidebieta auzoko arazo batzuk salatzeko herritar talde batek eginiko bideoa. Eta harritzen naiz, zeren eta kopuru horiek lortzea ez baita erraza. Adibidez, Donostiako Giorgio Bassmatti musikariak ia bost mila milioi euro desagerrarazteaz akusatuta dagoen Jérôme Kerviel frantsesari buruzko kantu bat egin zuen etxean eta aipatu zerbitzuan zintzilikatu denen bistan. Handik gutxira Le Figaro periodiko frantsesak aipatu zuen gure musikari-gerrilari maiteenaren kantua. Ondotik ABC News, Público periodikoa, Entzun musika webgunea, DV egunkariaren kontrazala, El confidencial.com… Aparte sarean bertan izan dituen aipamenak ahaztu gabe, bideoak 5000 bat ikusle izan ditu (hau da, Faemino y Cansado bikoteak Victoria Eugenia antzokian sei egunetan izan duen publiko kopurua gutxi gora behera).

Horregatik zur eta lur geratu naiz Bidebietako bideoa 110.000 lagunek ikusi dutela konprobatzerakoan. Ez dakit nola lortu duten emaitza hori, baina meriturik aitortu behar zaie erdietsitako agerikotasunagatik. Lana berez ez da batere ikusgarria, oso sinplea baizik. Gazteleraz eginiko grabazio laburra Donostia mapan kokatuz hasten da. Ondoren, hiriaren irudi salgarrienak (eta erosienak) aipatzen ditu. Baina Sanchís y Jocanok Donostiako kronika kantuan zioten bezala, hiriaren kronika ez dela udatiarrei ematen zaizkien mapa madarikatu horietan agertzen den bezain polita, Bidebietako errealitatea agertzen saiatzen dira ondoren.

Gauza hauek buruan jiraka nituela, beste behin pentsatu dut zenbat kostatzen den herritar arduratsua, pertsona informatua izatea. Teknologia berriak gailentzen ari diren gizarte honetan informazioak gainezka egiteari infoxikazioa deitzen diote. Ez da oso zehatza berba, informazio gutxi izaten baitugu eta propaganda edo publizitatea sobera, baina ulertu duzue zer adierazi nahi duen kontzeptuak.

Behnaz Rezaei margolari irandarraren koadroekin gogoratu naiz goiko lerro hauek idatzi ondoren. Neska hau Bartzelonan bizi den pintora eta diseinatzailea da (martxoaren 18ra arte daude erakusgai bere margolanak Ernest Lluch Kultur Etxean). Zer dakit nik Irango herrialdeari buruz? Ezer gutxi. Clemente izendatu behar zutela bertako futbol hautatzaile, Ahmadineyad beldurgarria dutela presidente (irudi hobea du Bush deabruaren etsaia delako, baina ez litzaidake gustatuko bera buruzagi duen herrialdean bizitzea), Pertsiako Sha, Jomeini, Jamenei, Frantzian bizi den Persepolis komikiaren egilea, Marjane Satrapi...

Okerrena da gertuko Bidebieta urrutiko Iran bezainbeste ezagutzen dudala.

En castellano

Jon Truebak Jon Larreategi futbolari eibartarrarekin izandako solasaldia publikatu du gaur DVk. Erral blogariaren anaia Levante klubaren bigarren taldean ari da aurten. Lehendik Eibar, Valencia eta Athletic futbol taldeetan ibilitakoa, lehenengo denboraldia du Espainiako Ligako azkenaren harrobian. Arazo ekonomikoak ditu Levantek eta soldatak kobratzeko zailtasunak dituzte enplegatuek.

Ez da kirolarien diru problemetaz gaurko prentsan argitaratu den albiste bakarra. Noticias de Gipuzkoa egunkariak munduko saskibaloi lehiaketa indartsuenari buruzko erreportaje batean dio NBAko jokalariek arazo ekonomiko larriak dituztela erretiroa hartu ondoren. NBA Player´s Association elkarteko ordezkari baten arabera, jokalarien %60a erabateko porrot ekonomikoan geratzen omen da saskibaloia utzi eta bost urtera.

Jokalari askoren izen-abizenak aipatzen dira erreportajean, baita mitiko batzuena ere. Scottie Pippen, adibidez. NBAko txapelduna izan zen sei aldiz Michael Jordan-en garaian. Manute Bol, berriz, Khartoum-en bizi da egun eta diru guztia galdu omen zuen Sudango gerran ari zen bi aldeetako bati dirua emandakoan.

Hondoa jotzearen zergatiak hobeto ulertzearren, Shaquille O´Neal, egungo ligako izarretako baten kasua aipatzen du. Dibortzio-prozesu batean omen dago jokalaria eta publiko egin omen dute hilean 750.000 dolar gastatzen dituela. Zaila da horrelako jarioa mantentzea lehen lerroa utzi ondoren.

Segi irakurtzen Noticias de Gipuzkoa egunkariaren webgunean.

En castellano

Gosaltzen nuen bitartean, Euskadi Irratia nuen piztuta sukaldean atzo goizean. Aingeru Epaltza iritzi-emaileari entzun nion aipatzen sarean ikusi berri zuela Langostinos y lentejas bitakoran nik lehengoan egin nahi (baina egin ez) nuena. María San Gil eta Rosa Díez politikarien ekitaldi bi boikotatzen saiatu dira pertsona batzuk azken aste hauetan. Garai batean, aipatu biak, baita beste zenbait jende ere, joaten ziren udal plenoetara beste politikari batzuei aurre egitera. Blogean bi argazki ageri dira: bata, gaur egungoa; bestea, duela zenbait urtekoa. Azken hau egoera gordinean aterata dago (pertsona baten erailketaren ondoren hartutako irudia baita), baina Andoainen Josu Jon Imazi epelak esaten ageri dira aipatu biak. Nacho Escolar blogariak ere egin zuen aipamen bat bere blogean, baita ABC egunkariaren lotura jarri ere (2003ko otsailekoa da informazioa).

Lanean nengoela jada, youtubeko bideo-lotura bat bidali zidan lagun batek. Goizean ez nuen izan ikusteko astirik, baina etxean bai ikusi dudala. Hauxe da bideoa:

Miguel Sanz azaltzen da alderdikideen aurrean Nafarroan gehiengoa lortzeko zer egin behar duten esplikatzen (saiatzen behintzat). Lau minutu eskaseko bideo bitxia ikusteko modukoa da (horregatik itsatsi dut goian).

Youtuben begiratzen ari nintzela, bideo hori lotzen zuten blogak ikustera joan naiz eta hara non agertu zaidan bigarrenez Langostinos y lentejas.

Norbaitek bidalitako seinalea izango ote da? Auskalo, baina hemendik aurrera kontutan hartuko dut Nafarroako egoera politikoa gertutik jarraitzen duen bitakora.

En castellano

Esan bezala, Behnaz Rezaei margolari eta diseinatzailearen erakusketa otsailaren 29an, arratsaldeko 19:30ean, inauguratuko da Ernest Lluch Kultur Etxean.

Kontutan izan erakusketa-aretoa Anoeta Estadioko 8. atearen aldamenean dagoela. Martxoaren 18ra arte, margolanak ikusteko moduan egongo dira ondorengo ordutegi hauetan: astelehenetik ostiralera, 16:00etatik 20:30etara; larunbatetan, berriz, 17:00etatik 21:00etara.

Prentsa-oharrak dio, besteak beste: "diseinu grafikoaren mundutik bideratu du bere karrera profesionala, baina Txipre eta Iranen bertan alor honetan burututako lan ezberdinak margolari eta ilustratzaile jardunarekin bateratzen jakin izan du. Horren lekuko bere jaioterrian bertan antolatu dituen hiru erakusketetan lortutako publikoaren onespena. Azken boladan Bartzelonan bere bizilekua kokatu duen artista honek Ametsen bakea izenburuko atmosfera bereziko margo sorta ekarriko du Donostiara. Emakumea ametsen helburu eta sorburu dituen margo bilduma".

Pako Belmonte izan da lerro hauek idatzi dituena: "Behnaz Rezaeiren pinturak ametsen esperientzia hegazkorraren ateak irekitzen dizkigu. Lehenik eta behin, atmosfera biribil eta gandutsu batera eramaten gaitu; bertan ikusmena esekita gelditzen da, mugarik gabeko formen eta koloretako gasen mundu batean. Xehetasunetan murgilduz kizkur, distira, filigrana berriak aurkitzen ditugu, tonu bizi horietako dantzaren moztura txikien antzera".

"Amets honetatik ez dago sartu edo ateratzerik, bidaiatzerik beste ez dago. Amesgaizto-errealitatea emana, mundu fantastikoetara egiten den ihesiak ez du ihes-funtzioa betetzen, babesekoa baizik.  Izugarrikeria, suntsipen eta triskantza irudiekin aztoratuta, Behnaz Rezaei-k ilusio, sorkuntza eta bizitza-ingurunera eramaten gaitu lan hauen bidez. Den-dena ametsaren etenaldian".

En castellano