e-gorblog

Zerocalcare komiki egile underground italiarra da, mundu osoan oso ezaguna Kobane calling eta La profezia dell'armadillo bezalako lanengatik. Azaroan atera zen euskaraz Hondamuinean bere komikia, beste hizkuntza askotan baino lehenago (gaztelaniaz baino lehenago eta frantsesezkoarekin bateratsu), luxu benetakoa. Komiki hura irakurri bazenuten, ikusiko zenuten istorioa ez zela amaitzen eta “Jarraituko du...” moduko bat zuela bukaeran. Bada, euskaldunok pribilegiatuak izaten jarraitzen dugu, orain haren jarraipena ere atera baita, Hondamuinean - Sei hilabete geroago, berriz ere beste hizkuntza askotan baino lehenago!

Komiki honetan, aurreko hartan bezala, egilea eta bere lagunak dira protagonistak. Komikigilearen arrakastak prekarietatean bizi diren bere betiko lagunekin duen harremana gaizkitu egin zuela ikusi genuen istorioaren lehen partean. Betidanik bere kontzientzia izan den Armadilloaren ordez, arduragabekeriaren eta berekoikeriaren ordezkari den Panda du Zerocalcarek lagun azken sei hilabeteotan, eta lagunekiko adiskidetasuna ia hautsita dago... Konponduko ote da?

Lan hau euskaraz hain azkar ikustearen balentria, lehenengoarekin bezala, Farmazia Beltza argitaletxeari zor diogu, eta Ereiten Kultur Zerbitzuak eta Talaios Koop. enpresen eta Euskal Herria Italia Da elkarteen laguntza izan du horretarako. Koldo Izagirrek itzuli du komiki hau ere. Apirilean Zerocalcare bera Euskal Herrian izan genuen komikia aurkezten. Bejondeiela guztiei, eta jarrai dezatela egile honen eta beste batzuen komikiak euskaratzen!

Ahabi Comics argitaletxea Ian Nose AEBko Filadelfian bizi den euskal herritarrak sortutakoa da bere komikiak argitaratzeko, zeinak hainbat hizkuntzatan kaleratzen dituen, tartean euskaraz. 2016 urtean EdFramed sailaren lehen bi zenbakiak atera zituen, eta 2018aren amaieran atera zen hirugarrena, EdFramed 3. Komiki hau (eta aurrekoak) Amazon bidez eros daitezke.

60 urte bete arren, osasuntsu jarraitzen du gure Asterixek! Izan ere, Salvat/Bruño k Goscinny eta Uderzoren pertsonaia honen abenturak euskaraz berrargitaratzen jarraitzen du, eta beste bi abentura klasiko atera ditu, Asterix Hispanian eta Liskarra, bere istorioetatik onenetakoak nire ustez. Egia esan, 2018 amaieran atera ziren, baina hainbeste nobedaderen artean pasatu egin zitzaidan, barkatu...

Txalaparta argitaletxeak 2013an euskaratu zuen Munduko bandarik txarrena. Surrealismoz eta umore fin eta garratzez, antiheroi galtzaileen istorioak kontatzen zizkigun José Carlos Fernandes egile portugaldarrak herrialde hartako komikirik sarituena den hartan. Orain Harriet argitaletxeak Fernandesen Aral itsasoa eder hau dakarkigu. Hura atsegin izan bazenuen, ziur hau ere gozatuko duzula, estilo, giro eta esku bera antzeman baitaitezke bietan.

Kontrazalean komikiaren deskribapenean kontatzen denez, bere helmugara iritsi ez den hegazkin bat Yucatango oihanean aurkitu dute, kalterik gabe baina bidaiarien edo tripulazioaren arrastorik gabe. Eta kutxa beltzeko grabazioak oso harrigarriak dira: hegazkinaren eta aire-kontrolatzaileen arteko elkarrizketen ordez, elkarrekin zerikusirik ez duten istorio bitxiak entzuten dira, eskifaiako inorena ez den ahots bitxi batean... Bada, komikian ez da hegazkin horren istorioa kontatzen, kutxa beltzeko istorio ezohiko horiek baino, bost guztira. Albumari izenburua ematen dion Aral itsasoa da luzeena, eta horrez gain beste lau labur daude: Idi bat teilatuan, Hildakoen janzkiak, Panamako kanalaren irekiera eta Ibaian gora egitearen arte ahantzia.

Munduko bandarik txarrena hartan ez bezala, hemen irudiak ez dira Fernandesenak, Roberto Gomesenak baizik. Beno, hala dio komikiaren barneko orrietan, baina ez dakit benetan hala den istorio guztietan, izan ere estilo ezberdinetan marraztuta daude, eta batzuenek Munduko bandarik txarrenakoen antza dutela esango nuke...

Superpatata haurrei zuzendutako Artur Laperla egilearen umorezko komiki bat da, patata superheroi bat protagonista duena. Bartzelonako Bang argitaletxeak komiki hauen 8 zenbaki atera ditu 2011tik hona, eta azken hilabete hauetan zortziak euskaraz ateratzen ari da. Lau urtarrilean atera ziren, beste bi maiatzean eta azken biak ekainean dira ateratzekoak. Ongietorriak, ez baita haur txikientzako komiki asko ateratzen euskaraz!

Otsailean atera zen Xabiroi komiki-aldizkariaren 51. zenbakia, beti bezain interesgarri eta ederra, ondoko eduki hauekin:

• Xabier Sagastaren azala
• Zuen blogari xume honek idatzitako Albisteak
• Aritz Irigoienen Xabiroienea banda bertikala
• Sanviren gidoi eta irudidun Auzomorro umorezko orri bikoitza, Argitxo, Ttantto, Txirritx eta Xangorekin
• Harkaitz Cano eta Iñaki G. Holgadoren Amets alokatuak sailaren azken 6 orriak
• Zaldieroaren umorezko Arranotxuren bi orri
• Mikel Santos Belatzi Iñigo Astizek egindako elkarrizketa Lucio Urtubiaren bizitza kontatzen duen Gerezi garaia komikiaren harira
• Unai Iturriagaren gidoia eta Sanviren irudiak dituen Haur besoetakoaren sail berri baten hasiera, zortzi orrirekin
• Asiskoren Hor konpost, Manu Ortegaren Haizea eta Exprairen Pertza ustelaren gogoeta antzuak bandak
• Mikel Begoña eta Kike Infamek sortutako Bostetik bostera istorioa (bost orrikoa jakina), apur bat Lezo Urreiztieta eta bere abenturak gogorarazten dizkigun Lexuri Urreiztixuriren bizitza harrigarria kontatzen duena

Gozatu!

Poztekoa da, aurreko batean aipatutako Tupust!-ekin bezala, berriz ere emakumeek  egindako euskarazko komiki baten berri ematea. Gehitu eta Mugen gainetik erakundeek bultzatutako Opil eta muxilen binetak (hala itzuli dute Viñetas de tortas y bollos) proiektu honetan, Euskal Herria, Espainia eta Latinoamerikako 10 egilek (Susanna Martín, Teresa Castro, Belizza Buzollo, Carla Berrocal, Sheila Alvarado, Nacha Wollenweider, Victoria Rubio, Katherine Supnem, Miriam Muñoz eta Xulia Vicente) bakoitzak 3 orritako komiki bat egin du, emakume lesbianek herrialde horietan bizi izaten dituzten eguneroko egoerak agerian jartzeko. Teresa Castro eta Paty Ortiz de Záratek koordinatu dute eta azala Susanna Martínek egin du. Komikia online dago ikusteko edo deskargatzeko.

Argia aldizkariak 100 urte betetzen dituela eta antolatutako Zerukotik lurrekora hitzaldi zikloaren barruan, bertan umore zintek, ilustrazioek, azaleko irudiek, kartelek, marrazkiek eta komikiek izandako presentziaren eta eraginaren inguruko mintzaldia antolatu dute, 100 urte, ehunka irudi izenburupean. Antton Olariaga eta Joseba Larratxe Joseviskyk emango dute; lehenak lau hamarkadatan zehar egin dituen irudien errepasoa egingo duelarik, bigarrena azken urteetako tendentzia berrien inguruan arituko da. Hitzaldi zinez interesgarri hau San Telmo Museoan izango da bihar asteazkena, maiatzak 22, arratsaldeko 19:00etan.

Ziurrenik Tintin izango da, Asterixen baimenarekin, komiki europarreko pertsonaia ezagunena. Euskaraz egon beharko lukeen ezinbesteko komiki sail horietako bat da Hergék sortutako Tintinen abenturak. Alabaina, 1993an izan zen, Elkarren eskutik, Tintinen album baten azken argitarapena, eta aspaldi deskatalogatuta zeuden. Bada, Tintinen jaiotzatik 90 urte bete berri diren honetan, berriz ere euskaraz atera da Tintinen istorioetako bat, Castafioreren bitxiak delakoa, bai harribitxia bera ere!

Zephyrum Ediciones eta Trilita Ediciones etxeek atera dute, euskaraz gain beste bost hizkuntza edo hizkeratan ere: galegoa, valentziera, aragoiera, aranera eta castúoa. Antza denez, euskarazko itzulpena 1988an Elkarren edizioarentzat Joxantonio Ormazabalek egindakoan oinarrituta dago, eta Inazio Mujika Iraolak eguneratu du.

Kasualitatea, Tintinen abentura guztiak neuzkan hizkuntza batean edo bestean (gehienak euskaraz, baina batzuk gaztelania, ingeles edo frantsesez) justu Castafioreren bitxiak hau izan ezik! Atzo denda batean aurkitu eta erosi nuen, eta ezin pozikago nabil!

Eta berri onekin jarraitzeko, kontrazalean atal bat dago "Hurrengo izenburuak" dioena, eta Ilargira bidean eta Ilargian oinez agertzen dira! Ea bilduma osoa argitaratzera iristen diren, eta nik ere bilduma guztia euskaraz izaterik dudan!

Josean Olabek, beste gauza askoren artean, komikiak ere egiten ditu, eta Donostiako historia kontatzen duten bi komiki eginak zituen orain artean, La gloria impune (1813ko gertakarien ingurukoa, 2012an argitaratua) eta San Sebastián, Belle Époque y otras historias (bere izenak dioen bezala, Belle Époque deritzon garaian kokatutakoa eta 2015ean ateratakoa), biak Itsasgora Edizioak bere zigiluaren bitartez autoeditatuak.

Berriki, La gloria impune euskaratu du eta Zigorgabeko loria izenburupean argitaratu. Bertan 1813an Donostian izandako gertaera lazgarriak kontatzen dira: frantsesen okupazioa, ingelesen "askapena", arpilatzea, hilketak eta erreketa... Kontaera historikoa egiten du baina fikziozko pertsonaien bidez kontatuta. Zintzoki kontatzen ditu gertatutako izugarrikeriak, gerraren krudeltasuna modu gordinean erakutsiz, eta gogorra ere suertatu daiteke maiz, hala izan baitziren gertakariok. Komikiaren bukaerako eranskin batean gertakarien hainbat xehetasun historiko ematen ditu testuz, irudi batzuen inguruko azalpenekin batera. La gloria impune blogean ematen dira azalpen historiko gehiago (gaztelaniaz).

Ohi duenez, Zigorgabeko loria ere Itsasgora Edizioak-en bitartez autoeditatuta atera du Olabek. Donostiako liburu-dendetan dago salgai, onlineko hainbat saltokiz gain (zehaztasunak gorago aipatutako blogean).