e-gorblog

Komiki argentinarrean dagoen lan edo pertsonaiarik ezagunenetakoa (Mafalda eta Inodoro Pereyraren baimenarekin) El Eternauta izango da ziurrenik. 1957 eta 1959 urteen artean argitaratutako zientzia-fikziozko lan honen gidoia H. G. Oesterheld-ena da (bere konpromiso politikoagatik 1977an Argentinako diktadurak bahitu zuena eta geroago, uste denez, hil zuena) eta irudiak F. Solano López-enak. Bertan, elurte misteriotsu bat hasi da bat-batean eta maluta soil bat ukitzen duen bizidun oro istantean ziplo erortzen da hilik. Etxe barruan zeudelako bizirik atera diren jende apurrak, buzoenen antzeko janzki isolatzaileak soinean jarrita kalera ateratzen hasten dira, bizirauteko beharrezko duten gauzen bila eta elurraren jatorria ikertzera. Eta aurkituko dute... Nahikoa! Irakurri komikia, merezi du eta.
Bada, kurtso honetan Donostiako Egia auzoko kultur-etxean zientzia-fikziozko lanen inguruko literatur solasaldiak antolatu dituzte, hilean behin izaten direnak, eta aukeratu duten lanetako bat El Eternauta da. Otsailaren 1ean izango da, gaztelaniaz. Aukera ederra komiki klasiko apart honen inguruan gehiago jakiteko eta solastatzeko.

(Elhuyar aldizkariko 2015eko urtarrileko zenbakian argitaratutako artikuluaren jatorrizko extended bertsioa)

Sarri izan zen hizpide komunikabideetan 
Edward Snowden AEBko CIA eta NSA informazio- eta segurtasun-agentzietako langile ohia, hark ezagutarazi baitzituen PRISM eta Tempora programak eta XKeyscore sistema, guztiak segurtasunaren izenean gure sareko komunikazio eta datuak atzemateko eginak. Atal honetan ere idatzi genuen horri buruz iazko urriko zenbakian.

Horren aurrean, badaude erabiltzaileak har ditzakeen hainbat neurri, webeko segurtasunari 
buruzko artikuluan kontatzen genizkizuenak. Adibidez, webguneren batean informazio konfidentziala eman behar dugunean (pasahitzak, bankuko kontuak...) HTTPS protokoloa erabiltzen dela ziurtatzea. Badaude nabigatzaileetarako gehigarriak, hala nola HTTPS Everywhere, gure partez arduratuko direnak horretaz. Eta postarako, PGP programa (Pretty Good Privacy) edo GPG (GNU Privacy Guard) haren bertsio librea erabil ditzakegu; gure mezuak zifratuko dituzte, hartzaileak soilik deszifratzeko moduan.

Alternatiba horiek, baina, beti lan gehigarri bat eskatzen dute instalatzeko eta erabiltzeko, eta kasu batzuetan, gainera, lan hori ez da hain erraza izaten...

Webaren oinarria seguruagoa egiten

Weba seguruagoa izatea ez luke zertan izan erabiltzaileon ardura, ze demontre! Webaren arduradunek egin beharko lukete hori, ezta? Bada, ari dira horretan, neurri bateraino behintzat.

IETF (Internet Engineering Task Force) erakundeak, Interneteko protokoloak garatzeko aholkularitza ematen duen erakundeak, badu HTTPBis izeneko lantalde bat, HTTP protokoloaz arduratzen dena. Lantalde horrek HTTP protokoloaren hurrengo bertsioa, HTTP/2, landu eta abenduan aurkeztu zuen estandarraren bertsio berrirako proposamen gisa. Bertsio berri horrek TLS enkriptazioa (HTTPS-k erabiltzen du) beti erabiltzea proposatu zen iazko azaroan, baina polemika sortu zen, eta, adostasunaren mesedetan, azkenean ez dute nahitaezkoa izatea proposatuko. Baina hainbat nabigatzailek esan dute HTTP/2 erabiliko dute soilik TLSrekin batera; bestela, bertsio zaharra erabiliko dutela. Hala, ahal den guztietan behintzat, konexio segurua erabiliko da.

Beste ekimen bat ere izango da 2015ean EFF edo Electronic Frontier Foundation, Mozilla Fundazioa (Firefox nabigatzailearen egilea) eta beste batzuen eskutik: Let’s Encrypt. Hau ziurtagiri-jaulkitzaile berri bat izango da, dohainik eta segundo gutxitan HTTPS zerbitzua eskaini ahal izateko ziurtagiri bat emango diguna (2013ko apirileko Interneteko autentifikazioari buruzko artikuluan azaldu genizuen hau zehatzago). Halako erraztasunak emanda, pentsatzekoa da etorkizunean orain baino askoz webgune gehiagok eskainiko dutela HTTPS konexio seguru eta zifratua.

Horrez gain, badago DNS (Domain Name System) zerbitzua ere seguruagoa eta konfidentzialagoa egiteko asmoa. DNS zerbitzua arduratzen da guk webean jartzen dugun domeinu-izen bat (aldizkaria.elhuyar.org, google.com...) Internetek zerbitzari eta ordenagailuak izendatzeko erabiltzen dituen IP zenbaki bihurtzeaz (54.235.134.181, 212.142.160.208...). Baina informazio hori enkriptatu gabe doanez, edonork ikus edo manipula dezake. Orain DNSCrypt protokoloa sortu dute, gure ordenagailuaren eta DNS zerbitzariaren arteko komunikazioak zifratuta joan daitezen. Hainbat DNS zerbitzarik jada inplementatua dute, eta pentsatzekoa da nabigatzaileak ere inplementatuz joango direla.

Bestalde, nahiz eta guk gure posta elektronikoko hornitzailearekiko komunikazioetarako beti HTTPS, SMTPS edo IMAPS protokolo seguruak erabili, mezuak hornitzaile batetik bestera doazela bidean atzeman daitezke. Hori ekiditeko, gero eta posta hornitzaile gehiagok erabiltzen dute TLS zifratua beren arteko mezu-transferentzietan.

Azkenean, poliki bada ere, weba gero eta seguruagoa egiteko ahaleginak egiten ari dira haren arduradunak. Izan ere, webaren espiritua beti izan da irekia eta erabiltzailearen onerakoa, eta weba gidatzen duen erakundeak, W3Ck, eta haren zuzendari eta webaren asmatzaile Tim Berners Leek, beti erakutsi dute estandar irekien, komunikazioen segurtasunaren eta gizartearen ongizatearen aldeko jarrera.

Baina horrek ez du ezertarako balioko erabiltzaileok jarraitzen badugu gailu mugikorretako aplikazioak gero eta gehiago erabiltzen, weba erabili beharrean. Aplikazio horiek enpresek egiten dituzte, interesak dituzten enpresek, eta komunikazioetarako beren protokoloak erabiltzen dituzte; inork ez daki nola dabiltzan protokolo horiek, seguruak diren edo ez... Badakigu zein den mugikorretan mezularitzarako gehien erabiltzen den programa, nahiz eta ezagunak izan haren segurtasun-arazoak...

Konponbidea Internet osatzen duten ordenagailu eta nodo guztien arteko komunikazio guztiak enkriptatuta joatea litzateke. Hala, berdin izango litzateke zein protokolo edo zein aplikazio erabiltzen ari garen, dena enkriptatuta joango litzateke inongo hirugarrenek ezin atzeman izateko moduan. Bada hori ere proposatu du IAB edo Internet Architecture Board erakundeak, Internetaren garapen teknikoaz eta ingeniaritzaz arduratzen den erakundeak, hain zuzen: Interneteko komunikazio guztiak behe-mailan zifratzea.

Edonola ere, noizbait webean dabilen komunikazio guztietarako erabateko segurtasuna eta konfidentzialtasuna lortuko balitz ere, horrekin lortuko genuke sarean hirugarrenek ez izatea aukerarik gure komunikazioak atzitzeko. Baina jasotzaileaz ziur egon gaitezke? Snowden-ek ezagutarazitakoaren arabera, PRISM programan, webeko hainbat hornitzailek ematen diote informazio guztia NSAri: Google, Yahoo, Skype, Dropbox… Horiek erabiliz gero, ezin ziur egon gure datuak pribatuak izaten jarraituko duten. Hori lortu nahi izanez gero, aipatu ditugun enkriptazio- eta babes-sistema konplikatuagoak erabiltzea beste aukerarik ez dago...

Xabiroi aldizkariak, Ikastolen Elkarteak argitaratzen duen komiki-aldizkariak, aurtengo abenduari dagokion 42. zenbakia atera du, ondoko edukiarekin:

• Juan Luis Landaren azala
• Neure fabrikazioko Albisteen txokoa
• Umorezko banda bertikal (presumably) munduko bakarra, Adur Larrearen Xabiroienea
• Sanviren gidoi eta irudidun Auzomorro umorezko orri bikoitza, Argitxo, Ttantto, Txirritx eta Xangok protagonizatua
• Harkaitz Cano eta Iñaki G. Holgadoren Amets alokatuak sailaren 6 orri gehiago
• Gregorio Muro Harrieten gidoia eta Alex Machoren irudiak dituen Errezelen atzetik 7 orriko istorioa
• Asiskoren Hor Konpost banda
• Manu Ortegaren Haizea banda
• Exprairen Pertza ustelaren gogoeta antzuak zinta
• Zarrakamalda komikiaren egile Iñaki Martiarena Mattini egindako bi orriko elkarrizketa
• ZaldiEroaren umorezko beste bi orri Arranotxuren abenturekin
• Eider Rodriguez eta Julen Ribasen Santa familia istorioaren beste 6 orri
• Antton Olariagaren eskutik, errefuxiatuen tragediaren inguruko Mare Vostrum bi orriko istorioa

Goiko estekan ikus dezakezue lagin txiki bat. Harpidedun ez bazara erosi, merezi du eta (beti bezala)!

2010ean hasitako bideari jarraiki, Salvat argitaletxeak Asterixen komikiak euskaraz berrargitaratzen jarraitzen du, urtero bat edo bi, kronologikoki, eta jada dozenatik gora doaz. Aurten Arbernoko ezkutua eta Asterix Olinpiar Jokoetan istorioei tokatu zaie txanda, jatorrian 1968an atera zirenak hain zuzen ere. Aukera aparta modaz inoiz pasatuko ez diren Goscinny eta Uderzoren klasiko hauek belaunaldi berriei ezagutarazteko eta, bide batez, gure liburutegiko bertsio hondatuak berriztekoa!

UNRWA Euskadik (Palestinako errefuxiatuentzako Nazio Batuen agentziak) Gaza Amal: Gazako zerrendan emakume ausarten istoriotxoak komikia argitaratu du. Susanna Martín komikigileak egina, paperean euskara eta gaztelaniazko edizio bakarrean atera dute, hizkuntza bakoitzeko bertsioa liburuaren alde bakoitzean, eta ez dago salgai, doan banatzen da. Online ere eskura daiteke (euskarazkoa https://issuu.com/unrwaeuskadi/docs/gaza_amal-eus_webcomic helbidean dago). CC-BY-SA lizentziapean dago.

Bertan Gazako zerrendan bizi diren lau emakumeren eguneroko bizitza gogorrak ezagutu ahal izango ditugu: Amal, elektrizitate-mozketek ordenagailuko idazlanak eragozten dizkioten blogaria; Hura, bere familiaren osasun arazoak artatzeko aurkitzen dituen trabez gain etxetik kanpo lan egiten duten emakumeenganako aurreiritzi eta presioak jasan behar dituen irakaslea; Khadira, lanik gabe dagoen senarraren tratu txarrak jasotzen dituena familia aurrera ateratzen duen bitartean; eta Hazeem, korrikalaria izan nahi duen neskato gaztea. Hango miseriez gaindi, esperantzazko mezua zabaltzen dute ederki marraztutako istorio hunkigarriok (Amal hitzak itxaropena esan nahi du). Eta sarrerako testua oso argigarria da Palestinan eta bereziki Gazako zerrendan joan den mendetik eta gaur egun oraindik gertatzen diren injustizien inguruan. Oso gomendagarria.

Gasteizko Arte Garaikideko Euskal Zentro-Museoan, Artium-en alegia, Komikiak zientziaz jantzi dira erakusketa paratu dute. Duela hilabete ireki zen eta martxoaren amaiera bitartean dago bisitatzeko aukera, liburutegiko mintegi aretoan.

Bertan, komikietan zientzia nola erabili izan den erakusten da. Fikziozko abentura eta pertsonaietan zientziaren tratamendua ikus daiteke (Tournesol irakaslea eta Tintinen ilargirako bidaia, Flash Gordon, Bacterio profesorearen asmakizunak...), eta baita benetako zientzialarien bizitzak eta euren aurkikuntzak komikian nola kontatu diren ere (Galileo, Darwin, Marie Curie, Einstein...).

Ezin galduzkoa!

Komiki jardunaldiak izango dira Bizkaiko hiru herritan abendua eta urtarrilean zehar, Lekeition, Ondarroan eta Markinan hain zuzen ere, hiruetan emakumezkoak protagonista direla.

Hiru herriek Marika Vila eta Amparo Akarregiri eskainitako erakusketak izango dituzte, data hauetan: Lekeition urtarrilaren 12tik 18ra, Ondarroan abenduren 27tik urtarrilaren 8ra eta Markinan urtarrilaren 11tik 18ra. María del Carmen Vila (lanak Marika ezizenez sinatzen dituena) eta Amparo Akarregi komikigileak 70eko hamarkadatik ari dira komiki munduan. Iazko Parrapean jardunaldietan bien lanei buruzko erakusketa bana izan zen, eta orain bi erakusketok aipatutako herrietan izango dira.

Horrez gain, Skolastika-ko Josune Muñoz adituak Emakumeen komikiak eta komiki feministak tailerra emango du Lekeition abenduaren 16an, Ondarroan abenduaren 28an eta Markinan urtarrilaren 13an.

Azkenik, Ondarroako jardunaldietan bertako irratian Marika Vila eta Amparo Akarregi elkarrizketatuko dituzte eta Sussana Martinek komikigintza tailerra abenduaren 13 eta 14an.

nanoKOMIK ekimena nanoteknologia zertan datzan gizartean zabaltzeko CIC nanoGUNEk eta Donostia International Physics Centerek abiarazitako ekimena da. Bertan 12 eta 18 urte arteko 200 gazte inguru aritu dira nanobotereak izango dituen superheroi bat asmatzen. Bertako ideiarik onenekin superheroi bat ez baizik eta bi osatu ahal izan dituzte, Dayanne eta Murillo, eta pertsonaia horien inguruko komiki bat egin dute.

Dayanne eta Murillo, nanozientziaren indarra Hodei Iparragirre komikigileak marraztu du Amaia Arregi, Itziar Otegui eta bere gidoiaren gainean. Bi protagonistak nanoteknologian aritzen diren ikertzaileak dira, eta gaur egun existitzen diren hainbat nanoteknologia aplikatuz (kamaleoi efektua, gekko indarra, beso bionikoa, botere ignifugoa eta abar) superheroi bilakatzen dira.

Komikiaren paperezko bertsioa euskaraz eta gaztelaniaz dago eta doan banatuko da. Horrez gain, dohainik deskarga daiteke lau hizkuntzatan http://www.nanokomik.com/index.php/eu/komikia helbidean. Creative Commons - Aitortu  -Ez komertziala - Partekatu berdin lizentziapean banatzen da lana.

Horrez gain, ekimenean parte hartu duten lanik esanguratsuenekin erakusketa ibiltaria jarri dute martxan. Momentuz, Donostiako Carlos Santamaria zentroan ikusgai daukazue abenduaren 30era bitartean.

Nanobotereak lagun zaitzala!

Ikastolen Elkarteak Xabiroi komiki-ikastaroa eskaintzen die partaide diren ikastolei ikasturte honetarako. Ikastaroaren helburuak komikizaletasuna sustatzea, euskal komikigintza eta komikigileak ezagutaraztea eta komikia narrazio tresna gisa nola eraikitzen den ikastea izango dira. Ikastaroak Joseba Larratxe Joseviskyk emango ditu, Xabiroi eta H28ko kolaboratzailea, Gaztezulo aldizkariko Aingurak sailaren egilea eta Katu hegoduna, Walking eta Eneko Aritza komikien egilea. Bi modalitate egongo dira aukeran: bata, bi orduko komikiaren mundurako sarrerako saio didaktiko bakarra, LHko 5. eta 6. mailak, DBH eta Batxilergoko ikasleentzat; bestea, 16 ordukoa (zortzi saiotan banatuta), DBH eta Batxilergoko ikasleentzat, non komikiaz gozatu eta komikiaren hizkuntza ezagutu eta ulertzeko ikastaro teoriko praktiko bat emango den eta komikia egiten ere irakatsiko den. Eskatu zure Ikastolan!

Dirudienez, maiatzean atera zen komiki hau, baina ez nuen bere berri izan Getxoko azokan Luterl-en postuan sinatzen egongo zirela jakin nuen arte... Ediciones Beta etxearen eskutik ikusi zuen argia Mobilak honek, Arantza Ibarraren gidoia eta Kaiet Bengoetxearen (Euskomanen marrazkigilea) irudiak dituena. Etengabeko zaharkitzeari uko egin eta matxinatzen diren telefono mugikor batzuk izango dira protagonista. Gabonak datozela eta, haur txikientzako ez dira komiki asko ateratzen euskaraz; bada, hau duzu horietako bat.