Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Markos Zapiain

Katastrofistak eta frantsesak

mzap 2006/05/25 08:09

Lehen begiratuan, energia nuklearrari buruzko KALAKAko mahainguruaren arazoa adostasuna zen. Telebistan oro har audientzia bilatzen da eta audientziak ika-mika eskatzen du, ezpata, sua eta odola. Uste nuen gaur egun gurean ia inor ez zegokeela prest jendaurrean bederen energia nuklearra aldezten duela aitortzeko. Hala ere, badira gurean nuklearraren aldeko jakintsuak, izan da eztabaida eta ika-mika.

Ematen du klima aldaketa ez dela energia nuklearraren aldeko interesak edo alarmismoak sorturiko irudikeria hutsa. Edonoren esku daude argazkiak. Egia da argazkiak ukitu daitezkeela, Photoshop eta abar, iristen zaigun informazio guztia izan daitekeela manipulatua, baina kasu honetan benetakoak dira.

Eta larria da. Bai nuklearra nagusitzea eta bai erregai fosilei eustea dira arriskutsuak, zikinak, ondorio ezezagun baina itxura guztien arabera ikaragarrikoak hurrengo belaunaldientzat eta epe luzera.

Horretxegatik da katastrofisten gai gogokoena aspaldion.

Gehienok irudimen amorfo bat dugu, batez ere pasiboa, kanpotiko kitzikapenek alde batetik bestera daramatena, albistegiak normaltzat hartzen dituena. Baina bada jendea irudimena berez bezala okerrera, sufrimendura eta kataklismora lerratzen zaiona.

Bigarren talde honetan, batzuk erakarri egiten ditu kataklismoak, liluratu, eta irrika gaixoti bat nabari zaie katastrofeez mintzo direlarik. Bizi sena baino indartsuago eta oroz lehen berritsuagoa dute heriotza sena eta Jesukristoren bizitzan pasioa dute gogokoen, zigorra, tortura, odola, gurutziltzatzea. Diotenez, biziki kezkatzen ditu espezieen desagertzeak, ozono geruzaren zabaltzeak eta ezinbesteko suntsitze nuklearrak, berehala etorriko omen da munduaren azkena eta denboraren amaia, baina bistan da gozamenezkoa zaiela heriotzaren forma desberdinen aipatzea, bestela ez lukete hain maiz aipatuko. Hauen berezko giroa eta elementu naturala duzu izu nuklearra.

Aldiz, bigarren taldeko bigarren azpitaldekoen beldurra garbiagoa da; batetik isila eta bestetik ezkutuko atseginik ez duena nahasirik.

Hauen beldurraren bazka gupidagabea da energia nuklearra. Frantziarrak arras dira sentsibleak eta Frantzia da Estaturik nukleartuena (energiaren %80a lortzen dute zentral nuklearren bidez; Europan, oro har, %50). Aldi berean, Frantziak du depresibo gehien munduan: sei biztanleko, depresibo bat. Harreman zuzena ote dagoen zentral nuklearren ugaritasunaren eta depresiboenaren artean, auskalo. Baina etxetik zenbait kilometrora zentral nuklear bat dagoela etengabe eduki beharra gogoan, zentralaren zurrumurrua belarrian, Homer Simpsonen antzeko langile horiek zentralera doazela begian... ez da lagungarria depresioa gainditzeko edota irudimena alaitzeko, bai aitzitik gurutze astuna eta martirio luzea. Ematen du frantsesek, horrenbeste zentral nuklear bertan pairatzeak eragiten dien ezinegona ahazte aldera, edozer gertakari gogor eta mediatikoki entretenigarri sortzen dutela, esaterako periferietako baztertuen matxinadak eta buruzagi gorenen legez kanpoko trikimailuak.

Hori bai, proba nuklearrik arriskutsuenak Frantziako lurraldean beharrean ahal bezain urruti egitea du Chiracek nahiago, Mururoa inguruan, antipodetan. Intelektual ofizialek zuritu zizkioten, gero segidan Euskal Herrira konstituzionalisten aldeko kanpainan laguntzera etorriko zirenak, gaur egun Frantzian agian ez baina Parisen behintzat nagusi direnak, perretxiko nuklearrak bezain ugari.

Inguruan zentral nuklear bat dagoela baneki ez nintzateke lasai biziko eta, Patxitraperok dioen bezala, ondo pasatzeko jaio ginen.

Forua eta sudurra

mzap 2006/05/11 08:55

Zenbait herrik badu ezaugarri edo ohituraren bat gizalditan eta gizalditan luzatu denez bertako herritarren nortasuna erabakitzen duena: tuaregak nomada bizi dira basamortuan, igluetan inuitak. Gregorio Monrealen ustez, foruen zortziehun urteek euskalduna sakonki moldatu dute.

1-Freudek honela lotu zituen giza bizialdiko aroen joana eta foruak.

Freuden testu horren mamia interpreta liteke esanez euskaldunak pixka bat atzeratuak garela, erdi anormalak. Ordea, Freuden gainean dihardutenen artean finena den Catherine Clémentek inkontzientearen ezusteko agerpenekin lotu du testu hori, ustez guztiz uniformizaturik dagoen lurralde batean zapalduriko diferentzia bortizki itzultzearekin.

2-Freuden paziente Emma Ecksteinek ibiltzeko eta digestioa egiteko zailtasunak zituen, eta hilekoak desgaraiz, arraro eta txarto. Hasiera batean, Fliessek, Freudi sinetsarazi zionak sudurra aurpegiko sexu organoa dela, uste izan zuen horiek guztiak ez zirela sudur zikloen desorekaren adierazpenak baino.

Aitzitik, Freudek masturbazio frenetiko baten sintoma gisa interpretatu zituen. Halatan, Fliessek, Freuden diagnostikoa onarturik, ohiko sendabidea (sudurreko zulotxoen kauterizatzea eta kokainaz estaltzea) baztertu eta kezkaren araberako sendakuntza aholkatu zion Freudi, benetan errotikoa: sudurreko ezker hegalaren ablazioa.

Fliessek berak egin zuen ebakuntza. Haatik, hamalau egunen buruan hanpilot zen oraino, eta kirats nazkagarria zerion. Beste mediku batek zauria garbitu eta, sudurraz gelditzen zentxoan, hari bat ikusi, tiratu, eta metro erdiko gasa bildu zuen, Fliessek bertan ahantzia, aste biz lizundua. Gainera supituki hemorragia ikaragarri bat sortu eta ia Ecksteinenak egin zuen. Freudek, konortea ez galtzearren, erruz edan behar izan zuen pattarra. Ecksteinen aurpegia desitxuraturik geldituko zen sekula betikoz, muskuilu zinez itsusia erdi-erdian.

Freudek ez zion inoiz uzterik izan Ecksteinen sudur makabroari bueltak emateari. Freudek, bere azken hilabeteetan, enpatiaren eraginez, besteak beste, sudur hegalak hain zituen kakusaintsu, non bere azken pazienteek ihes egiten baitzioten, izuturik; bere txakurtxoa ez zitzaion inondik inora hurbiltzen; eta Freuden aurpegiaren gainean oihal bat paratu behar izan zuten, euliak uxatzearren. Freudek, orduan, Schur doktoreari txerto hilgarri bat jar ziezaion eskatu zion.

3-Bere bizitza osoan behin eta berriz itzuli zitzaion Freudi Fliessekin batera mutilatzen eta gero ahazten saiatu zen Emma Ecksteinen sudur ikaragarri hura. Hala ere, azkenean Freuden beraren aurpegian kokatu zen Ecksteinen sudurra, Espainian gero eta lurralde gehiago diren bezala “errealitate nazional.” Ildo berean, esaten da Rosa Diez ahaleginetan dabilela bakearen aldeko kontzertuan Bob Dylanekin batera “Blowin’ in the wind” abesteko, Joan Baez antzo, Zurriolako agertokian. Baina ez ote litzateke egokiagoa Maria Ostiz?

Nondik gatoz? Elgoibar, 1947

mzap 2006/05/10 09:07

Nondik gatoz? Zer jaten zuten gure arbasoek?

Elgoibar, 1947. Arnaldo Deuna artean jaio gabe.

Bada, herriaren bihotz altxagarri, bikote eder bat: bizipoza dario, itxaropena eta oparotasuna. Baina mutilak soldaduzkara joan beharra dauka.

Espainia aldean maniobretan dabilela neskalaguna hil egin da. Lurperatu dute. Berehala itzuli da mutila eta maitea azkeneko aldiz ikustea eskatu du. Ireki dute hilkutxa... hutsik!

Ikerketen ondorioa: lurperatzaileak zerriei eman die gorpua, zapero merkea barren.

Zabaldu dituzte beste hilkutxa batzuk... hutsik guztiak.

Masturbazioa, usaina

mzap 2006/05/09 11:37

Masturbatzeak beti sentiarazten omen ditu errudun nerabeak: masturbazioa utzi nahiaren eta ezinaren arteko gatazkaren bortitza, aitak eraginiko beldurraren araberakoa da. Errua, zikina, hazia ezkutatu beharra... putzu horretatik irtetearren, fantasia bat pizten zaio mutilari: amak salbatuko du masturbaziotik, amak du sexu harremanetan iniziatuko.

Edonola ere, mutilak, jatorra izatekotan, gizartean onartua, etikoki txintxo, ezinbestean behar du masturbatu: berezko indar basatia baretu egiten baitio masturbazioak, eta gizarteak eskatu oreka ahula ahalbidetu. Arras zaila iruditzen zaio Freudi bertutetsu izatea, fusila lantzean behin garbitu gabe.

Freudek susmo du beti ageria eta goikoa: beti bilatzen du giltza desiran eta gorputzeko zuloetan. Esaterako, haurtzaroko uzki erotismoari ez zaio muzin egiten, helduaroan zapaldu egiten da.

Era berean, Freuden ustez, amets humanista (Einsteinena adibidez: bake unibertsala), gizajoaren ilusioa da, behin eta berriro zapuztutako itxaropena. Freud materialista da, behean aurkitzen du beti funtsa. Honela ikusten ditu mito ezagun bi: Prometeo: gizakiak sua kontrolatzen ikasi zuen, garrak itzaltzeko txiza lehia, lehia homosexuala berau, utzi zuenean. Prometeo ez da bere jolas gogokoena kendu dioten mutiko bat baizik.

Paradisutik egotzitako Eva: beheko tximarroaren lotsa disimulatzearren asmatu zuten emakumeek ehungintza eta irutea, alpapa madarikatuaren ezkutatze kulturala alegia. Freudentzat, Eva ez da aluko ileez obsesionaturiko neskato bat baino.

Izan ere, zutitzeak erabaki zuen giza inhibizioa: atzeko hanken gainean tente, usaimena galdu baikenuen. Ezin aurrerantzean behar bezala hurbildu usain printzipaletara: sexuarena, ipurtzuloarena. Zapaldurik gelditu ziren ordudanik, hots, urruti sudurretik, jarioak, azpiko kalparra, zuloak. Neurosiak usaimenaren atrofia du sorkura. Nekez daki heziera onak zer egin gorputzeko putz eta jariakinekin: debekatu egiten da hemen korrokada, exijitu han; berdin uzkerra, malkoa, doministikua... Edonola ere, ez genuke ahantzi behar lau hankatan bizi izan garela, badakigula usnatzen eta milikatzen, beharrezko zaizkigula.

Freuden esanetan, gizateriaren historia eta norbanakoarena bat datoz: haurra, antzinako gizakia lakoa da, nartziso hutsa: unibertsoaren erdigune eta erregetzat du bere burua. Nartzisismo hori irainduz egiten du aurrera zientziak, bilakatzen da heldu haurra. Freudek bere obra gizakiaren harrokeriak nozituriko hirugarren makiladatzat dauka: Kopernikok Lurra, unibertsoko bihotza barik, bazter-toki ezdeus bat dela argitu zigun; Darwinek, gero, ez garela Jainkoaren seme-alabak, tximino tristeak baizik; psikoanalisiak, azkenik, gure burua arrotz zaigula erakutsi digu, gure nahien eta egintzen zergatia ezezaguna zaigula.

Kokaina zerabilen idazteko Vienako testugile bizi eta arinak. Batzuentzat Biblia Saindua, besteentzat disparate okaztagarria, deigarriak zaizkigu oraindik ere haren obraren eta bizi dugunaren arteko zubi arraroak. Agian ez zaie arrazoirik falta literaturatzat dutenei, literaturarik meatzariena, giza zuloetan adoretsu barnera dena. Freudek berak bere ideien zientifikotasuna hainbeste azpimarratzea, literatura horren alde komikoetako bat litzateke.

Depresioaren iturri bat

mzap 2006/05/08 09:39

Freudek dioenez, gazte zein helduaroko goibelaldi, larridura, angustia eta depresio askoren iturria haurtzaroan dago, Edipo aroan zehazki. Orduko oinazeen errepikak dira geroko bizialdi osokoak.

Haurrari, guraso batenganako maitasuna, beste sexuarenganakoa maizenik, deslilurak apurtuko dio, bat egite bozkariotsuaren itxaropen inutilak. Gurasoek ordu arte berarengana bideratzen zuten maitasunak ihes egiten diola sentituko du, beste norbaitek erakarria. Kasurako, neba-arreba txiki baten jaiotzak bortizki nabarituko dio guraso maitearen infideltasuna, jelosia gogorra eraginez. Ondoren, haurraren ahaleginak berak ere antzeko ume bat sortzeko, mendekuak bultzatua, helduentzat xelebre bezain protagonistarentzat tragiko, lotsagarriki joko du erreka.

Halatan, haurraren sexu bizitza hasi orduko hautsiko da, bere desirak ez baitatoz bat errealitatearekin, besteak beste garapen fisiko eskasa duelako artean. Bere sexu ahalegin guztiek huts egiten dute.

Gainera, heldu ahala, haurra inguratzen zuen goxotasuna desagertzen doa pixkanaka; heziketa eta egiten zaizkion eskakizunak gero eta zorrotzagoak dira, errietak datoz, zigorrak. Haurrak azkenik mespretxatzen dutela sentituko du, biktima gisa ikusiko du bere burua.

Porrot etsigarri horrek, gurasoen maitasuna galtze lez bizi duena, minduta utziko du luzaro, orbain sakona bere nortasunean, berezko nartzisismoa arrakalatuko dion zauria. Oinaze horixe da neurotikoek beti, eta guztiok sarriegi, geure burua besteena baino gutxiagotxat jo dezagun arrazoietako bat, eta "ezin dut ezer lortu, dena egiten dut txarto" lelo ezagunaren iturria.

Helduaroan ere, halako sentimenduak behin eta berriro itzultzen zaizkigu, eta haurtzaroko maitasun tipikoa nola amaitu zen erakusten digute.

Egoera mingarri guztiok, norberak nahi izan ez zituen gertaerok, gizakiak edonoiz berpiztu eta errepikatuko ditu. Gurasoenganako sentimendu zama, gurasoengandik sentituriko abandonua zehazki, beste lagun bati igaroarazten diogu, hala nola irakaslea edo bikotekidea edo editorea. Gizakiak, ataka ilun horietan, badaki berriro bere buruarenganako mespretxua sentitzeko ingurua sortzen, badaki laguna behartzen hoztasunez eta gogorki trata dezan, badaki pertsona egokiak aukeratzen edo asmatzen bere jelosia piztu dadin.

Azkenik, haurtzaroan berak egin nahi izan zuen umea, helduaroan opari zoragarri magiko bat egin diezaioten itxaropenaz ordeztuko du zenbaitetan, ume hura egitekoa bezain itxaropen ustela inolaz ere.

Freuden ideia batzuk

mzap 2006/05/05 19:24

Badira oinarri fisikorik gabeko buru eritasunak: piano-joleari hatzak zurruntzen zaizkio beste barik, bere burua albistegietako hilketa guztien erruduntzat du harakinak. Histeria, neurastenia, anorexia sendatu nahian hasi zen Freud. Hipnosia erabili zuen hasiberrian, baina gaixoa soilik hipnosi egoeran osatzen zen; egoera arruntera itzulitakoan, ostera ageri ziren sintomak. Horrenbestez, Freudek hitzezko sendabide bat asmatu zuen, psikoanalisia. Psikoanalista eta pazientea mintzatu egiten dira, pazientea etzanda eta sendagilea jesarrita, haren ikusmen eremutik landa. Apaizak bezala, belarriak alokatu egiten ditu psikoanalistak, diru truke ordea.

Psikoanalisiak, edonola ere, aise gainditu du sendakuntza eremua. Gizakia ezagutzeko erabil daitekeen linternarik indartsuenetakoa bilakatu da. Izan ere, ezezaguna zaigu geure burua: bizitzan gaindi geure nortasuna eta jokaera izango direnak, haurtzaroan erabaki baitziren, helduaroan inkontzientean dautzan desira eragotzi zenbaiten bidez.

Titia adibidez erabakigarria da: haurtzaroko unerik zoriontsuenak aurpegia titi artean galdurik eman genituelako zaigu erakargarri, emakumezkoei zein gizonezkoei. Zakila zurrupatzeko zaletasunak oren goxo haiek ditu sorburu: ahoratu, eragin eta azkenik esnea jario. Bizialdi osoan barrena, haurtzaroko jarrerak eta sentimenduak errepikatu baino ez dugu egiten funtsean.

Haurtzaroan ikaragarritzat hartu genuen gertaeraren bat dugu geure izaeraren giltza: adibidez, gurasoak larrua jotzen ikusi genituen. Aitak ama hil nahi duela ulertzen du haurrak. Hori onartzea gogorregia zaionez, inkontzientera du bidaltzen. Baina bertatik eragin handia izango du lagun horren bizitza osoan zehar. Zenbaitetan, kontzientziaren zentsura laxatzen delarik, agertu egingo zaio, ametsetan adibidez.

Freuden esanetan, ametsek desira inkontzienteak asetzen dituzte. Nahia ez betetzeak eraginiko frustrazioak nortasuna hausteko arriskua badakar, ametsetan nahi hori ase egingo dugu, oreka berreskuratuz. Helduaroan, haatik, nahiak eta asetzeak mozorroturik ageri dira ametsetan; psikoanalisiak ametsak ulertzen laguntzen du.

Ametseko bolaluma, farola, zuzia edo pepinoa, zakila da; hautsontzia, leizea, ahurra edo muskuilua, alua. Amets egiten baduzu etxera mozkor iritsi eta ez duzula giltza sarrailan sartzen asmatzen, sexu arazo latzak dauzkazula seinale. Freudentzat sexuak berebiziko garrantzia du, eta sexu desberdintasunak eragin nabaria ariman. Alegia, ez da gauza bera zakil harro, tente eta distiratsua sentitzea hankartean, edo klitori txiki, apal eta lotsatia. Urte bi inguru duela, neskatxak zakila nahi du. Klitoria masturbatzen du, zakil bilaka dadin itxaropenaz. Ezinaz ohartzen delarik, zakila izateko nahia aitarekin ume bat izateko nahiaz ordezten du. Orduan hasten da aita seduzitzearren emakumetxoarena egiten. Halatan, zio birengatik gorroto du ama: eskas munduratzeagatik, zakilbako, eta aita lapurtzeagatik.

Mutikoak, aitzitik, ama maite du; aita, berriz, miretsi bezain gorroto: hil egin nahi du, haren lekuan bera jartzearren. Baina aitaren indarrak ikaratu egiten du, susmatzen du maitasun-gorroto horri eutsiz gero aitak zikiratu egingo duela. Horren arabera interpretatzen du alua: zauria da, ama lar maitatzeagatik aitak zakila eta barrabilak ebakirik zigortu duen mutil izanikoarena. (Aluaren zauri izaera, bestalde, nerabezaroan egiaztatuko da, zauria odoletan hasiko baita.) Errukia eta izua eragingo dio aluak. Mutikoak, aparatua galtzeko beldurrez, aitaren nagusitasuna eta legea onartu beharko ditu, uko egingo dio ama bereganatzeari: hemen sortzen da supernia. Legearen beharra onartzea, irentsiriko aita da, aita gure baitan.

Gizonezko homosexualtasunaren sorburu bi bereiz daitezke: batzuk, gizonik gabeko inguru batean haziak, edo aitaren figura oso ahul iristen zaiela, ezin izan direnez identifikatu emakumeekin baino, emakume bilakatuko dira. Hauxe da "homosexualtasun greko" deitu izan denaren jatorria, erru sentimendurik gabeko homosexualtasuna, bere burua lasai onartzen duena, oro har alaia.

Beste zenbait, aldiz, hainbeste ikaratu ditu Edipo aroan zikiratuak izateko mehatxuak, estrategiaz aldatu beharko baitute: amarengatik aitarekin lehiatzeari utzi eta aita erakartzen ahaleginduko dira, ama bezalako emakume bihurtuz, amarenak bezalako armak erabiliz. Aita erakarri nahiak, beraz, aitarenganako beldurra du oinarri: "homosexualtasun judu" deitu izan zaio honi, eta iluna da, sekretua.

Irmari txertoa

mzap 2006/05/04 09:10

Pazienteek kontaturiko ametsen inguruan informazio aski jaso ezinik, Freudek bere ametsak analizatzea erabaki zuen. Eta bada amets nagusi bat, Freudek analizaturiko lehenbizikoa, 1895eko uztailaren 22tik 23rako gauaren biharamunean; Napoleonen biografietan Austerlitzeko bataila nola, halaxe azpimarratzen dute Freudi buruzko liburuetan “Irmari txertoa” ametsa.

Irma Freuden sendiari loturiko neska gazte bat da. Irma sendatzeko tratamendua kilin-kolan doa, kezkaturik dabil Freud. Oporrak heldu dira eta Freudek bisita bat hartu du, Otto lagun eta lankidearena, Irma ikusi berria duena. Freuden galderei berriekin erantzungo die: “Irma ez dabil guztiz ongi.” Freud zapuztu da. Hainbeste, arratsalde horretan bertan M. Doktoreari, Freuden taldeko kide nagusiari, Irmari buruzko ohar bat idatziko baitio. Gauez, amets hauxe egingo du Freudek, horrelaxe kontatuko du berak:

“Harrera gela handi bat, gonbidatu asko, gu gara gonbidatzaileak. Gonbidatuen artean, Irma, berehala aparte eramango dudana, leporatzearren, bere gutunari erantzunez, nire ‘soluzioa’ oraindik onartu ez izana. Diotsot: ‘Oraindik oinazeak badituzu, zeure erruz da benetan.’ Irmaren erantzuna: ‘bazeneki zelako mina dudan eztarrian, urdailean, sabelean, estutu eta ito egiten nau.’ Izutu naiz, begiratu diot. Zurbil eta puztuta ageri zait; nire buruari diotsot: ez ote diot sintoma organikoren bati ihes egiten utzi? Leiho ingurura daramat eta eztarria aztertzen diot. Nolabaiteko erresistentzia adierazten du, hortzordea duten emakumeengan ohikoa. Nire buruari diotsot: hala ere, ez du hortzorderik behar. Orduan Irmak ahoa zabal ireki eta eskuinean orbain zuri handi bat ikusten diot. Bestalde, formazio izugarriak ikusten ditut, inguratuak, sudur hegalen itxura dutenak, eta beraien gainean zarakar handi grisaxkak. Berehala deitu diot M. Doktoreari. Irma bere aldetik aztertu eta nik esanikoa egiaztatuko du. M. Doktorea ez dago beti bezala, oso dago zurbil, herren egiten du, ez du bizarrik... Otto adiskidea ere bertan da, Irmaren alboan, eta Leopold nire lagunak gerruntzearen azpian kolpekatuko dio: ‘gune mate bat du, ezkerreko oinarrian’ eta azaleko eremu infiltratu bat ere seinalatzen du, ezkerreko sorbaldan (hori nik ere egiaztatuko dut, jantziak gorabehera). M.k dio: ‘ez da zalantzarik, infekzio bat da, baina hori ez da kezkagarria; disenteriaz gaixotuko da eta pozoia eliminatuko du.’ Era berean, jakin dugu, zuzenki, nondik datorren infekzioa. Ottok, berriki, Irma minez zegoen egun batean, txerto bat jarri dio, propileoz, propienez... azido propioniko trimetilaminaz eginiko preparazioz (zeinaren formula begi aurrean ikusten baitut, letra larriz inprimatua). Txerto horiek ez dira egiten errazak... Baliteke gainera xiringa ez izatea garbi.”

Freuden interpretazioa: Irmarekin porrot egin duela-eta zapuzturik, Freudek ametsetan eritasun mordo bat asmatuko dizkio, hagitz organikoak, hagitz esplikagarriak, Irma zigortzearren. Ametsak nabari duenez, ez da Freuden errua, baizik Irmarena. “Behin oso-osorik interpretatuta, amets oro ageri da desiraren baten mamitze legez.”

Hori bai, Freudek kontu asko ezkutatu zituen bere interpretazioan, eta gezur ugari bota, berariaz. Horregatik, gaur egun, Freuden testuekin batera ezinbestekoa da fundatzailearengana aurreiritzirik gabe eta egiaren bila hurbiltzen ahalegindu den idazleren batenak aintzat hartzea, esaterako Catherine Clément-en "Inkontzientearen iraultzak".

Salaketa bat eta garaipen bat

mzap 2006/05/03 19:12

Freudek berak zioen badirela hiru zeregin ezinezko: gobernatzea, heziketa eta psikoanalizatzea.

Lagun bati egundoko zauria egin dio psikoanalista donostiar makur batek, Damato jaunak: halako batean, saioak maizago nahi zituela bota zion nire lagunari; honek ezin zuela, garestiegia zitzaiola; Damatok erakusteko bere diru iturriak, nominak eta abar, kontuak egin eta kenduko zituztela gastuak handik eta hemendik berari gehiago ordaindu ahal izateko; laguna zeharo inbaditua sentitu zen eta tratamendua utzi egin zuen, hasi zuenean baino okerrago.

Gainera, handik pixka batera jakin zuen Damatok etxe berri bat erosteko behar zuela dirua, maiztasuna emendatzeak ez zuela inondik inora pazientearen ongizatea xede.

Aldiz, beste adiskide batek aldarrikatzen du psikoanalisiak eromenetik askatu duela, bizitza salbatu diola. Adiskide horrek ez du kalte organikorik garunetan baina aita hotzegia, zorrotzegia eta goibelegia du, amak berriz ez daki berbetan kexuka baino eta adiskidearen bizkar uzten du beti etxea, ama bera eta mundu-herria gobernatzeko ardura eta erantzukizuna. Horrelako kasuetan, umea psikotiko ateratzen da ia beti. Baina nire adiskideak psikoanalisten bidez eta bere kabuz Freuden eta Lacanen obrak irakurriz bere burua osatu ez ezik inguruan gauzkanok bere begietatik, gorputzetik eta ahotsetik darion poz lasaiaz bizkortzen gaitu, asko sufritu duenak, behin sendaturikoan, sufritu ez duenak baino sakonagoa eta eskuzabalagoa izaten baitu poza.

150 urte Freud jaio zela

mzap 2006/05/02 20:42

Oinarri neurologikorik gabeko buru eritasunen sendabideen artean, Freuden psikoanalisia da gaur egun ezagunena herri aberatsetan. Aldiz, erlijioa benetan bizirik den herrietan eta txiroen artean ez da batere zabaldu. Roudinescok horrela planteatzen du: zenbat eta libreago emakumea, orduan eta indartsuago psikoanalisia.

Frantzian berriki egundoko zalaparta eragin duen txosten ofizial baten arabera, sendatzeko orduan psikoanalisia baino eragingarriagoak dira psikologia kognitiboa eta psikologia humanista, besteak beste. Zergatik eusten dio hala ere psikoanalisiak zabaltzeari? Behar bada Institutuetako ikasleentzat Freud pentsalaririk gogokoenetarikoa egiten duten zio biongatik: gainerakoak baino idazle hobea da, eta barregarriagoa.

Freudek abiaraziriko ildo bati, gertaera larriak metafora kotxanbroso bezain ausart eta liluragarrien bidez “azaltzea”ri, fidel atxiki zaio psikoanalisia.

Freudek idatzi zuen arratoien gizonak, Ernst Lanzer-ek, tortura txinatar baten berri ematean (presoari arratoiz beteriko ontzi bat lotzen zioten ipurdian, harik eta arratoiak, goseturik, uzkitik sartzen zitzaizkion arte) “ezezaguna eta imajinaezina zitzaion gozamen batengatiko izua” sentitu zuela.

Lacanentzat, “Las Meninas”en bihotz espirituala erdiko meninaren “zakil ausentea” litzateke.

André Greenen ustez, doluaren amaiera mokordo batek adierazten du, ametsetan egina. Alegia, bezero doludunak psikoanalistari “bart ametsetan mokordo harrigarri bat egin dut” aitortzeak, sendatzea adierazten omen du.

Millerrek dioenez, Dorre Bikiak eraitsi zituztenean AEBkoak ez beste guztiok poztu ginen ezinbestez, jendaurreko mintzamolde zuri zuzena gorabehera, jende ororen osagai sadikoaren kariaz, hein handi batean indartsuenaren aurka bideratzen baitugu.

JJ Lasak oroitarazten digunez, azkenik, besteren autoak gidatzeko guraririk edo jakinminik ez izateak monogamiarako joera adierazten du; eta gizon euskaldunaren ohiturak txokoan lagunartean mantala jantzirik pixkanaka emakume haurdunaren tamainako sabela biribiltzeko, berriz, zapalduriko homosexualtasuna.

Hamaika Pauso. Bigarren ametsa.

mzap 2006/04/08 22:09

Ze gutxi laguntzen didazun, irakurle.

Berariaz utzi nuen amets labur bat hemen jarri gabe, blog honen irakurleren bati aurkikuntzaren eta jakinaraztearen poza ahalbidetzeko, baina kale.

“Ez zuen Ortiz de Zarateren letra ezagutzen, baina bistan zen telefonoz ari zenean hartutako oharra zela. Beste edozerk baino min handiagoa eman zion bere espazio pribatuaren bortxatze hark, eta Albertok alde egindakoan zenbaki hartara deitzea erabaki zuen.

Behin eta berriz deitu zuen, lo hartu arte ia, baina ez zitzaion inor atera. Ezta hurrengo egunetan ere, etengabe saiatu zen arren. Edozein ordutan deitzen zuen. Eduardo Ortiz de Zarateren bila, inkontzienteki. Eta amets egiten zuen, hurrengo goizean etxean agertzen zitzaiola eta berak, inongo beldurrik gabe, zera esaten ziola, ea zer uste zuen, nor zen bere gauzarik intimoenetan zirriborroak egiten ibiltzeko.” (320 or.)

Aurkezpena

Markos Zapiain

1963an jaio nintzen. Markos Zapiain naiz ia beti. Baina ez zidaten soldaduzka egiten utzi, nortasun bikoitza dela eta. Batzutan Pelipe pizten da ene baitan. Pozik ibiltzen da oro har Pelipe. Baina haserretzen denean, kontuz.