Gerra garaian edozein zulo da trintxera
Alberto Ladron Aranaren azkeneko nobelak, Dena eskaini nizun trepidanteak, erranairu ospetsu hori dakar: “gerra garaian edozein zulo da trintxera”.
Soldaduskari eta zezenei loturik entzun nuen aurrenekoz. Gizon hetero ugari bilakatzen da homosexual soldaduskan. Eta gizontasun espainolaren ikur den zezen iberikoak, arrak baino izaten ez dituenez inguruan Espainia aldeko zelai ederretan, ez du arrekin jotzea beste erremediorik, behien nostalgiarik batere gabe itxuraz. Ez da hain fisikoa Alberto Ladronen erabileraren testuingurua, barne-huste psikologikoari dagokio.
Dirudienez, gaztelaniatik etorri da erranairua euskarara. Lehen Mundu Gerran agertu omen zen, portugesez, italieraz eta gaztelaniaz aldi bertsuan, gerra hartantxe bihurtu baitziren trintxerak erabakigarri. Portugesez: "Em tempo de guerra, qualquer buraco é trincheira". Italieraz: "In tempo di guerra, ogni buco è trincea". Gaztelaniaz: "En tiempos de guerra, cualquier agujero es trinchera".
Euskarazko “trintxera” gaztelaniatik dator, gaztelaniazkoa fransesezko “tranchée”tik eta “tranchée” latinezko “truncare”tik.
Interneten bilatu dut erranairuaren idatzizko lehenbiziko agerraldia portugesez, italieraz edo espainolez baina deus ez. Euskaraz, “trintxera” hitzarekin, Alberto Ladronen Dena eskaini nizunekoa, nik dakidala.
Badugu lehenagoko beste bat, baina “trintxera” barik “lubaki” jarrita —“gerra garaian edozein zulo da lubaki”—, Pako Aristiren Venezuela, iraultza isilaren hitzak kronikan, Txalapartak 2000. urteko San Martzial egunean argitaratua.
Untxia eta polaina
Psikotikoari mamua ez dabilkio, ez da Erreala bideratzeko gai; hortaz, nekez zeharkatu ahalko du. Aitzitik, gainerako estruktura psikikoetan bai, badabil, nahiz eta modu ilogikoan eta inkongruentean ibili. Arrotza baitzaie mamua, artifiziala, “postiche”, polainak untxiari bezain. [1]
Sendabidean aurrera egiteko, traba handirik gabe bizi ahal izateko, mamua zeharkatu beharra dago.[2] Prozesuan, pazienteak bere Nia eta esperientzia subjektiboa egituratzen duten mamuetatik, ilusioetatik eta ziurtasunetatik harago jo behar du.[3] Zeure mamu-sorta zeharkatzeak sakonki eraldatzen zaitu, zeure bizitza psikikoa oinarri berrien gainean berrantolatzeko aukera ematen baitizu. Adibidez, ezdeusak bezain barregarriak irudituko zaizkizu irudimenezko Nia oinarri zuten errepikapen sintomatiko haiek, maitasunari edo errekonozimenduari lotuak, mamuen garaian hain mingarriak zitzaizkizunak.
Errealaren inbasioa
Desiraren gasolina mamua den bezala, mamuaren euskarria Erreala da; eta Errealaren pantaila, berriz, mamua: mamuaren leihotik sumatu eta zelatatu dezakegu Erreala, zuzenean ezin dugunez.[1] Ez dago leihoko markorik, inguratzen duen hutsunerik gabe; era berean, mamua ezin da Errealetik erabat bereizi. Etengabeko tentsioan bizi dira.
Errealaren enigmari erantzun egituratzaile bat ematen dio mamuak, forma bat. Beti dago artikulatua Errealaren izu-gune ulergaitz baten inguruan, eta nola edo hala estaltzen eta eramaten laguntzen digu.
Gainera, eromenetik babesten gaitu mamuak, kaos adierazezina baitakar Errealak, eta giza gogoan zuzenean sartuz gero psikosia lehertzen da. Ezin gogorragoa iruditzen zaizularik ere mamua, are bortitzagoa den Erreal erogarria mozorrotu eta nolabaiteko kontsistentziari eustea ahalbidetzen dizu.
Sintomaren eta mamuaren arteko alde azpimarragarri bat da desberdina dela sintomaren estruktura neurotikoarengan, histerikoarengan, perbertsoarengan eta psikotikoarengan, eta, alderantziz, mamu berdina ibiltzen dela paseoan lau estruktura psikiko desberdin horietan barrena. Mamu berdinari erantzun desberdina ematen diote.[2] Dena den, talde bitan bana ditzakegu: neurotikoak, histerikoak eta perbertsoak bai, mamuari esker ihes egiten diote Errealaren atzaparrari. Psikotikoak ez.
Nonahi dago Erreala atezuan, eta edonoiz suntsi dezake mamuzko eraikuntza. Era biolentoegian sartzen da zenbaitetan Erreala jende delikatuaren baitan —hitzetan ezin jarri den traumaren bitartez, kasurako—, eta orduan mamuak porrot egiten du, ezin baitu Errealaren ezinezkotasun erasokorraren agerpena estali eta bideratu. Eta ezusteko intrusio horrek sintoma psikotikoak eragiten ditu, haluzinazioak eta eldarnioak.[3] Psikotikoak ezin du mamuak eraginiko angustia azaldu eta integratu. Hondoratu zaio lege sinbolikoa. Orduan hitzak, mundua antolatu beharrean, hautsitako munduarekin nahasten dira eta Errealaren inbasioa bideratzen dute.
Esate baterako, psikotikoak gorputzaren zatikatzea badu mamu, batasuna falta izaten zaio orobat bere esaldiari, ulergaitza izaten da bere hitzek bideratu nahi duten pentsamendua, kaotikoa irudien uholdea. Arrotz sentitzen du gorputza, zenbait atalen gaineko kontrola galduta. Deformaturik hautematen ditu atal horiek, eta bere gorputza epaitzen eta kondenatzen duten ahotsak entzuten ditu. Izu paranoikoak ere gogor jotzen ohi du gorputz zatikatuaren mamuak harrapatutako psikotikoa: erasoko diote, gorputza zauritu. Nonahi sentitzen du bere gorputzaren batasuna mehatxatzen duen mamua. Eta ezin dio gertatzen zaionari zentzurik eman, gorputza bezain zatikaturik baitu mintzoa.
Mamuaren gramatika
Lacanenean, Erreala irudimenezkoa pitzatu eta sinbolizazioari ihes egiten diona litzateke. Gizakiak ezin du bere egin, ezta hizkuntzak ere. Erreala ezinezkoa dela dio Lacanek, ez dabilela. Estrukturako zuloa da, haustura. Traumari lotua izaten da. Adierazleen egitura eta lege sinbolikoa zapartatzen ditu.
Mamua behar du gizakiak Erreala mozorrotzeko, mamu mingarria izan arren. Bestalde, desira artikulatzeko markoa eskaintzen dizu mamuak. Irudi batek —haurraren gorputzarenak ispiluan— Nia eratzen duen bezala bideratzen baitu mamuak desira.[1] Ispiluko gorputz batua baino lehenagoko gorputz zatikatura zaramatza mamu tipiko batek. Gorputz zatikatuaren mamu berdinari era desberdinean erantzungo diote neurotikoak, histerikoak, perbertsoak eta psikotikoak.[2]
Bestalde, mamua da Sinbolikoaren, Irudimenezkoaren eta Errealaren lotunea.[3] Hiru erregistroak artikulatuz ahalbidetzen dio mamuak jendeari atezuan dagoen Errealaren mordoilo oldarkorrarekin bizitzea. Errealak badu zerbait gizakia modu bortitzean eta traumatikoan inbaditzearekin mehatxatzen duena. Mamuak eragozten dio Errealari nortasuna kolpez zeharo suntsitzea. Behin-behinekoa da ordea eragozpen hori. Errealak dakar mamua, eta edonoiz nahaspila eta gainezka dezake ustekabean.
Psikoanalisian “fantasma” esan izan zaio gure desiraren proiekzioari, gure nahiak haluzinaturiko irudiari edo pelikulari, loaldiko ametsetan zein esnaldiko fantasietan. Fantasmak batzuetan lotuta egoten dira ikuskizun traumatiko errepikariekin, baina beste batzuetan ez.[4] Horregatik, “mamu” deituko diegu inkontzienteak behin eta berriz bidaltzen dizkigun eszena oinazetsu horiei: zerbaiten edo norbaiten galera betirako, bonbardaketan hiliko haurra, biolazioa, zikiratzea, aitaren jipoiak amari, gurasoen abandonu afektiboa, gorputz zatikatua…
Min ematen diguten mamuak ere, behin eta berriz ikusarazten eta sentiarazten dizkigu inkontzienteak. Alabaina, nondik nora joka dezake inongo rolik mamu ilun itsugarri horrek jendearen ekonomia psikikoan? Erru sentimendutik zintzilik izaten da neurotikoen mamua, gerezia txortenetik bezala.[5] Orbainari lotzen dio Freudek. Ez ote da lehenbailehen eliminatu beharrekoa izateko bezain zitala, ondo biziko bagara? Ezetz uste du Lacanek, erotzeko arriskua biderkatuko bailuke.
Lehen esan dugu giza psikearen egiturazko falta batek eusten diola desirari. Oinarrizko gabezia estruktural horrek bideratzen du mamua ere. Bai mamua eta bai desira dagozkio Errealari. Dena den, mamuak eraikitzen eta biziberritzen du desira. Giza desira antolatzen duen estruktura inkontzientea da mamua. Logika bat ematen dio Errealaren korapilo beltzari, eta logika horretan funtziona dezake desirak.[6]
Bestalde, inkontzientea hizkuntza gisa dagoenez egituratua, mamuak ere, inkontzienteak bonbardatzen digunez, logika linguistikoari jarraitzen dio. Lacanen esanetan, mamuaren adierazleek estruktura bat osatzen dute, esaldi bat baita azken batean mamua bera, bere egitura gramatikal propioarekin.[7] Esaldiak bezala, adierazleak artikulatzen ditu mamuak ere, eta adierazle inkontziente horiek ematen diote zentzua giza desirari.
Lacanek mamua ere esaldi gramatikal eta estruktura linguistiko gisa ikusteak Txillardegiren leitmotivetako bat erakusten digu: hizkuntzaren garrantzi erabakigarria inkontzientea eta desira egituratzeko orduan.[8]
Giza desira estruktura linguistiko baten bidez antolatzen duelako du Lacanek mamua esaldi gramatikaltzat. Esaldiak arau gramatikalei obeditzen dien legez, arau estrukturalen arabera antolatzen du mamuak ere gizakiaren harremana bere desirarekin. Adibidez, masokistaren gramatikan artikulaturik egoten dira desira, legea, boterea, ituna, sumisioa, gozamena, eta hain xarmanta izan daitekeen oinazea bezalako adierazleak.[9] Halatan, masokistaren mamuak sarritan dakar transgresioa jokatzen den eszena bat.
Azkenik, mamuaren estruktura gramatikalak azaltzen ditu bere finkotasuna eta errepikatzeko joera, haurtzaroan jasandako esaldiak gorputz-arimetan itsatsi eta behin eta berriz entzuten ditugun legez.[10]
[1] Écrits, 816. or.
[2] LACAN, Jacques, La logique du fantasme, Seuil, Paris, 2023, 390. or.
[3] ASSOUN, Paul-Laurent, Le fantasme, Anthropos, Paris, 2010, 88. or.
[4] LACAN, Jacques, Las psicosis, Paidós, Buenos Aires, 1984, 154. or.
[5] La logique du fantasme, 390. or.
[6] Ibidem, 124. eta 420. or.
[7] Ibidem, 386. or.
[8] Esate baterako, Hizkuntza eta pentsakera, 87. or.
[9] La logique du fantasme, 399-400. orr.
[10] Hizkuntza eta pentsakera, 99. or.
Zergatik abandonatzen dira jauregiak?
Eñaut protagonista kazetariak “Jauregi abandonatuak” bilatu du Googlen. Emaitzak:
«Euskaraz, Nafarroako erresumaren garaiko gazteluei buruzko sarrerak pantailaratu zaizkio.
Frantsesez, bakar batzuk baizik ez zaizkio agertu.
Zerrendan lehenbizi agertzen den jauregiko jabe bati burua moztu zioten Frantziako Iraultza garaian, eta azken jabeak auto-istripuz hil ziren.
Bigarrenean duke bat bizi izan zen, zorrotza bezain errespetatua. Paparazzi batek maitale batekin atera zuen argazkitan, eta dibortzio prozesu gogor batean galdu zituen ondasun guztiak.
Hirugarrena sorgindua omen da, Parisko preserbatibo saltzaile batek erosi zuen 1980ko hamarkadan, eta hara joan zen bizitzera familiarekin. Egunetik biharamunera hustu zituzten lekuak, mamuak atzetik zituztelakoan.
Laugarrenean hogei laguneko sekta bat bizi izan omen zen, eta haietatik sei kide hil omen ziren…»
Defizit demokratikoa eta epistemologikoa. Barne migrazioa. Andreak
Euskal Herriaren independentziaren aurkakoak ez dira Frantziaren eta Espainiaren independentziaren aurka izaten. Are, Frantziako ezkerrak bezala, Espainiakoak ere nekez onartu izan du autodeterminazio-eskubidea; gehienez ere, berba hutsetan, eta planetako beste muturreko herriei aplikaturik. Historia zaharra zein berria aztertuta, eta gaur egungo buruzagien adierazpenak kontuan izanda, zaila da sinestea Espainiako edo Frantziako ezkerrik demokratikoenak ere eragozpenik gabe onartuko lukeenik Euskal Herriaren independentzia, berme demokratiko guztiak beteko lituzkeen erreferendum batean hala erabakita ere. Beti nabaritu zuen Txillardegik defizit demokratiko hori espainolen eta frantsesen jarrera politikoan.
Defizit epistemologiko bat ere sumatu zuen Txillardegik immigrazioa aztertzeko orduan ezker internazionalista aizun hartan: ezikusia egiten zion Euskal Herriko barne migrazioari, espainiar etorkin errukarriaren eta euskaldun pribilegiatuaren eskema zapuzten baitzion.
Askotarikoa da migrazioa ere, haatik. Bada aldi berean generokoa eta sasoikoa dena: milaka izan ziren 1870etik 1940era Erronkari, Zaraitzu, Anso eta Echo ibarretatik abiatuta Pirinioak oinez zeharkatu eta Maulera espartingintzan lan egitera joan behar izan zuten neska txiroak. 12-16 orduko lanaldira, herria eta familia utzirik. Batzuek ez zituzten 12 urte ere. Urrian joaten ziren eta apirilean itzultzen. Sasoiko migrazioa zelako eta beltzez jantzita zihoazelako deitzen zieten “ainarak”. Hotzez hil ziren haietako batzuk Pirinioetako malda piko elurtuetan.[1]
Nazioarteko migrazioa baino garrantzitsuagoa izan da beti barne migrazioa. Munduko migratzaileen % 80 gelditzen da nazioko mugen barruan. Gaur egun, mila milioi inguru barne migrari daude, baserri-exodoaren atzaparretan harrapatuak gehienak.[2]
Euskal Herria ez da salbuespena. Eta nazioarteko migrazioa bezain gogorra izan liteke barnekoa. Leire Milikuak idatzi duenez, landa-eremua bazterreko espaziotzat hartu da, «jendarte eta kultura hiritarrak xurgatua izan edo desagertzera kondenatutako atzerapen-eremua».[3] Eta baserritik kalera jaistea migrazio behartu eta mingarria izan zaio askori. Gipuzkoako mugen barruan izan da etorkin Joseba Gabilondo idazlea, 1963an jaioa. Nekazari pobreen seme,
«Nire gurasoak Bergaratik atera, lanik gabe, eta Orbegozo fabrikari segika, langile industrial bezala (aita langile, ama etxekoandre) lehenengo Urretxura joan ziren eta gero Errenteriara. Mugimendu honek hasieran "naturala" eta "euskalduna" dirudi, izan ere Euskal Herri barruan gertatutakoa da. Dena den, esperientziaz dakit, mugimendu hau traumatikoa izan zela gurasoentzat (eta neuretzat)».[4]
Emakume baserritarren egoera hainbat aldetatik aztertuta da bereziki latza. Leire Milikuak dioenez, «lan egitearen eragozpen guztiak pairatu dituzte, eta ia inolako abantailarik jaso ez».[5] Lur gainean bizi badira ere, itzalpean atxikitzen dute gizarte baldintzek.
Hala ere, hiriko pisu txikira jaitsi beharrak zauri bereziak erantsi dizkie Gabilondoren ama bezalako emakumeei. Adibidez, baserrietako andreek osaturiko sare zabalak utzi eta familia nuklear soilean zentratu beharrak etxekoandre deskonektatuagoak eta bakartiagoak bihurtu ditu, zaurgarriagoak antsietatearen eta depresioaren arriskuen aurrean.[6] Bestalde, hirian bizi ahal izateko, euskaratik igaro behar izan dute ondo menderatzen ez duten gaztelaniara. Baserritar andre migrari euskaldunari ezleku gertatu zaio sarritan hizkuntza arrotza nagusi den Euskal Herriko kalea.
Migrazio bortxatua da Gabilondoren iritziz euskal nortasunaren muina:
«Uste dut hemen jarri behar dugula gure etnizitatearen eta nortasunaren jatorria: gurea migrazio bortxatuaren historia da. Denok gara (eliteak kenduta) migrazio kronika baten seme-alabak. Batzuk Extremaduratik etorri dira, beste batzuok Gipuzkoako mendi puntetako baserrietatik, baina denok gara migrazio formaren baten emaitza. Gertakizun traumatiko horrek definitzen gaitu».[7]
[1] Veronique Intxauspek kontatu du haien historia Mémoire d’hirondelles liburuan, eta Primeran plataforman ikusgai dagoen “Ainarak” dokumentalak zabaldu du lau haizetara. Fernando Hualde eta Joseba Urretabizkaiaren Erronkari ibaxako ainariak ere neska gazte haien migrazio latzaz ari da.
[2] Los mitos de la emigración, 46. or.
[3] MILIKUA, Leire, Lur gainean, itzal azpian, Lisipe, Zarautz, 2002, 29. or.
[4] “Euskal etnizitate berria: denok gara etorkinak, denok gara migrazio subalternoaren ondorio”, https://josebagabilondo.weebly.com/blogs/euskal-etnizitate-berria-denok-gara-etorkinak-denok-gara-migrazio-subalternoaren-ondorio
[5] Lur gainean, itzal azpian, 25. or.
[6] “Euskal etnizitate berria: denok gara etorkinak, denok gara migrazio subalternoaren ondorio”, https://josebagabilondo.weebly.com/blogs/euskal-etnizitate-berria-denok-gara-etorkinak-denok-gara-migrazio-subalternoaren-ondorio
[7] Ibidem
Ez hain gaizki
Dena den, inkontzienteko adierazle nagusiak ezin badira ere osotoro desagerrarazi —beti gelditzen baita itsatsirik hondakin menderaezina—, badugu hala ere neurriz gaineko oinazerik ez sortzeko moduan ahultzea, eguneroko bizitzan izan dezaketen eragina murriztuz, erabateko ahanzturatik hurbil.
Txillardegik dioenez, alde batetik inkontzientearen adieraziak ditugu, funtsezko maitasun-eskaeraren inguruko desira nahasiak; eta bestetik sintomak: «temak, ametsak, lokamutsak, kirioetako desordenuak, eta abar. Anitz dira hauek, milaka. Hauek dira inkontzientearen “adierazleak”.[1]
Eta psikoanalistaren betekizuna «bi multzo-sail horien arteko lotura ezkutu eta ahantzia azaltzea izango da […] Psikoanalistak geure hizkuntza ezkutua irakatsiko digu. Gure inkontzientea hizkuntza bezalaxe mintzo zaigulako».[2]
Lacanen promesa: adierazleen eta adierazleen arteko lotura azaldurik, pazientea heldu da gutxi gorabehera aditzera inkontzientea zeharkatzen dion baina arrotza zitzaion hizkuntza. Eta, sendabidean aurrera, pazientea gai izaten da bere desiraren egiari aurre egiteko. Bere jarrera subjektiboa era berri batez ulertzera hel daiteke orduan. Behin bere inkontzientearen egituraz oharturik, modu argiagoan artikula dezake desira, eta horrek aukera emango dio bere sintomekiko harremanak berrantolatzeko. Aurrerantzean, pazientearen inkontzientea ez dute ordu arte determinatu duten adierazle nagusiek alienatuko[3]; aldiz, kokatu den jarrera eta ikusmolde subjektibo berriak bestela mintzatzea eta jokatzea ahalbidetuko dio: lasaiago, eszeptikoago, urrutiagotik. Heldu zaio, halatan, egia eta mintzoa biltzeko ordua, heldu da egia osoa esateko abagunera.[4] Hori bai, fikzioan artikulatzen da egia adierazten duen mintzoa.[5] Fikziozko egia horrek birmoldatzen eta berrantolatzen ditu adierazle nagusien gisako iraganeko kontingentziak, eta etorkizuneko beharren araberako zentzua ematen die.[6]
[1] Hizkuntza eta pentsakera, 96-97 orr.
[2] Ibidem, 97. or.
[3] Ibidem, 677. or.
[4] Ibidem, 302. or
[5] Ibidem, 742. or.
[6] Ibidem, 256. or.
Mamua zeharkatu
Lacanenean, mamuak eragiten du desirak berez dakarren plazera. Baina luzeagoa da oinazearen zikloa plazerarena baino. Plazera ahiturikoan ere, hortxe dago oraindik oinazea.[1] Oinazeak sintoma eragin dezake, eta sintomak oinazea. Alta, mamua ere ekar dezake oinazeak, eta oinazea mamuak.
Sintomaren eta mamuaren arteko alde azpimarragarri bat da desberdina dela sintomaren estruktura histerikoarengan, fobikoarengan eta neurotiko obsesiboarengan, eta, alderantziz, mamu berdina ibil daitekeela paseoan estruktura desberdin horietan barrena.[2] Zeren mamua ez baita gure nahiak haluzinaturiko irudia, baizik eta nahiaren euskarria. Mamuak eraikitzen eta biziberritzen du desira.[3]
Min ematen digute mamuek, eta behin eta berriz bidaltzen eta ikusarazten dizkigu inkontzienteak. Lacanen esanetan, mamu mingarriaren adierazleak estruktura bat osatzen du beste adierazle batzuekin batera, mamua ere hizkuntza gisa baitago estrukturatua; esaldi bat baita azken batean mamua, bere egitura gramatikalarekin.[4] Desira, gozamena eta hain xarmanta izan daitekeen oinazea elkarturik egoten dira zenbait masokistaren gramatikan.[5]
Edozein gisaz, arrotza zaio mamua neurotikoari, artifiziala, “postiche”, polainak untxiari bezain. Modu ilogikoan eta inkongruentean funtzionatzen du mamuak neurotikoaren estruktura psikikoan.[6]
Sendabidean aurrera egiteko, nahia eta gozamena biltzeko, mamua zeharkatu beharra dago.[7] Prozesuan, pazienteak bere Nia eta esperientzia subjektiboa egituratzen duten funtsezko ilusioetatik eta ziurtasunetatik harago jo behar du.[8] Zeure mamu-sorta zeharkatzeak sakonki eraldatzen zaitu, zeure bizitza psikikoa oinarri berrien gainean berrantolatzeko aukera ematen baitizu, Irudimenezko Nia oinarri zuten errepikapen sintomatikoetatik libreago.
[3] L’angoisse, Seuil, Paris, 2001, 489. or. eta Los cuatro conceptos fundamentales del psicoanálisis, Paidós, Buenos Aires, 1984, 192. or.
[4] La logique du fantasme, 386. or.
[5] Ibidem, 399-400. orr.
[6] L’angoisse, Seuil, Paris, 2001, 80. or.
[7] Ibidem, 489. or. eta ASSOUN, Paul-Laurent, Lacan, PUF, Paris, 2023, 101. or.
[8] Écrits, 251. or.
Alejandro Lópezen ahozko mehatxuak Ane Lindaneri
Idatzizko irain eta mehatxuez gain Ixan (“si te tengo delante voy a pasarte con el coche por encima”, “voy a hacerte probar lo mismo que el chico de 18 años que fue asesinado por 5 moros”, “te cogerán 5 menas y te meterán una paliza de muerte como hicieron al chaval de 18 años rumano hace un mes… hija de la gran puta”), ahozko mezu izugarriak bidali dizkio txitean-pitean Ane Lindane umoregile eta idazleari Instagrameko anonimotasunean ezkutatutako gizon batek. Aski laburra izaki ordea, berehala desegin diote anonimotasuna: José Alejandro López Guzmán da, Zaragozakoa. Alejandrok Bilbora etorriko zela ziurtatu zion Ane Lindaneri, ezusteko bat emango ziola. Lindanek Zabalburun jarri zion hitzordua, 18:30ean. Jakina, Alejandro kakagixona kikildu eta ez zen agertu. Ahots-mezu mehatxariak dakartzan bideoa kendu egin diote Lindaneri Ixatik. Streisand efektua lortzea dugu orain helburu, lau haizetara zabalduta.
https://x.com/LindaneAne/status/1830650481334780066
Honatx euskarazko itzulpen libre samarra:
Hori puta puska. Lasai, gaur gauean Bilbon ikusiko dugu elkar. Ama putaren alaba, ondo ikasiko duzu nor naizen. Lasai, lasai, lasai, hor egongo naiz eta.
Orain kendu hortik 15 urte ditudala eta. Ezabatu, puta zikina. Ikusiko duzu. Hartu gela on bat, putakumea, herrialde puta honetan sartzen ari den zabor guztia defendatzeko gogoa kenduko dizut. 18 urteko mutil bat hiltzen dute eta zu hemen beltzak eta mairuak zuritzen. Puta nazkantea, ama puta handienaren alaba. Txarrena merezi duzue. Beste herrialde batzuetan emakumeak bortxatzen ari dira, harrika hiltzen dituzte, eta zu hemen, horretan dabiltzan putasemeak defendatzen. Hilko ahal zaituztete, baina zuetako bakoitza. Eta sala nazazu eta eraman nazazu edonongo poliziarengana, tu egingo dizut aurpegi puta horretan. Baina zaude lasai, gaur gauean 18:30ean hantxe egongo naiz. 15 urteak popatik sartuko dituzu, ama puta handiaren alaba. Nahi baduzu ekarri Instagrameko laguntxotzat dituzun kaka-trosko biak, den-denak jango ditudalako. Baina bat-banaka. Nik bakarrik. Nik bakarrik. Ikusiko duzue. Faxisten 1000 istorio eta denetarik igo dezakezue. Ama puta handiaren alaba. Kaka egiten dut zure ama puta handiaren gainean.
Orduan Anek galdetu dio:
Ondo zaude? Laguntza behar duzu?
Eta Alejandrok erantzun:
Kar-kar, ni primeran nago, puta zikina. Zu izango zara ondo egongo ez dena. Jarraitu zirikatzen. Zu lasai, denok berdinak garela uste duzu eta. Baina egunen batean zuen ordua iritsiko da, zuetako bakoitzarena.
Anek:
Aragoiarra zara?
Alejandrok:
Zure amesgaiztorik okerrena, horixe izango naiz. Niri berdin zait: Twitterren 50.000 kasu izan ditut, 2011tik daramat Twitterren, eta oraindik ez dut ez epaiketarik ez salaketarik ez kereilarik izan. Badakizu zergatik? Aho-handiak zaretelako guztiak, baina aldi berean kakatiak eta atzeratu mentalak; beraz, hor geratzen zara, puta zikina; baina lasai, 18: 30ean ikusiko dugu elkar.
Anek:
Laguntza behar duzu?
Alejandrok:
Berriro diotsut: zeuk eta zeure laguntxoek beharko duzue laguntza. Kar-kar-kar-kar. Baina lasai, lasai, lasai, lasai, hara joateko prestatzen ari naiz, lasai, ikusiko duzu, gertatzen denean da ezustekoa ezusteko, ez esaten dizutenean.
Amorratzen naukazu benetan, Ana, zeren egundoko larru-jotzea baituzu, halaxe da, ez dizut gezurrik esango, baina kaka eginik duzu burua. Egunen batean espabilatuko zara. Jendea ez bada onean espabilatzen, orduan txarrean espabilatzen da. Esan nahi dizut, propalestinar horietako bat bazara, zoaz Palestinara eta atera gay-bandera, ea zer gertatzen zaizun, badakizu? Hori bai, hemen Espainian geurea defendatzen dugunok gara gaiztoak, badakizu? Kar-kar-kar-kar.
Zelako urdanga zaren esateko, besterik ez. Egia esan, espero dut sare sozialetan bezain puta tzarra izatea ohean. Horrela bada, puta basati izugarria izan behar duzu, amatxo maitea, zeren eta urdanga bai, bazara, eta galanta. Bua txabal, zelako ama putaren alaba.
--
Eta ondoren Alejandroren ahozko mezuen transkripzioa:
Pedazo de puta. Tranquila, que esta noche nos veremos en Bilbao. Hija de puta, te vas a enterar de quién soy yo. Tranquila, tranquila, chula, que ahí estaré.
Venga, ahora sácame lo de que tengo 15 años. Sácamelo, pedazo de puta. Que te vas a enterar. Ya puedes ir buscándote una buena habitación, hija de puta, que se te van a quitar las ganas de defender a toda esta puta basura que está entrando en este puto país. Que matan a un chaval de 18 años y tú aquí blanqueando a los negros y a los moros. Pedazo de puta, que eres una hija de la gran puta. Os merecéis lo puto peor. En otros países que están violando a las mujeres, que las están matando a pedradas y tú aquí defendiendo a los mismos hijos de puta que lo están haciendo. Ojalá os maten pero a cada una de vosotras. Y denúnciame y llévame a la policía de donde sea, que te escupiré en la puta cara. Pero esta noche a las 18:30 tranquila que ahí estaré. Los 15 años te los vas a meter por el culo, hija de la gran puta. Ya me puedes traer a tus dos mierdas que tienes tú por amiguitos en Instagram que me los voy a comer a todos. Pero a cada uno. Yo solo. Yo solo. Si os vais a enterar. Ya podéis subir 1000 historias de fascistas y de todo. Hija de la gran punta. Me cago en toda tu puta madre.
Orduan Anek galdetu dio:
¿Estás bien? ¿Necesitas ayuda?
Eta Alejandrok erantzun:
Je je, yo estoy perfectamente, pedazo de puta. La que no va a estar bien vas a ser tú. Bueno, tú sigue vacilando. Tú tranquila, que te piensas que todos somos iguales. Pero bueno, que algún día os llegará la hora a cada uno de vosotros.
Anek:
¿Eres aragonés?
Alejandrok:
Lo que soy es que voy a ser tu peor pesadilla. Es que a mí me da igual, es que como tú he tenido ya como 50.000 casos en Twitter, es que llevo en Twitter desde 2011 y casualmente te puedo decir que no he tenido aún ni un juicio ni una denuncia ni una querella. ¿Sabes por qué? Porque todos sois de mucha boquita y luego sois unos cagaos y unos retrasados mentales, así que ahí te quedas pedazo de puta, tranquila, que a las 18:30 nos veremos.
Anek:
¿Necesitas ayuda?
Alejandrok:
Te repito: la que la va a necesitar vas a ser tú y tus amiguitos. Je je je je. Pero que vamos, sí, tranquila, tranquila, tranquila, que me estoy preparando para ir para ahí , tranquila que lo sabrás, que las sorpresas cuando se disfrutan es cuando te dan la sorpresa, no cuando te lo dicen.
En verdad me das una rabia que lo flipas, Ana, porque en verdad tienes un polvazo del copón, porque es que vaya, un polvazo lo tienes, no te voy a mentir, pero que tienes la cabeza hecha mierda. En fin, algún día espabilarás. Es que la gente, si no espabila a las buenas espabila a las malas. Te quiero decir que si eres una propalestina de esas vete a Palestina y saca la bandera gay, a ver qué es lo que pasa por ahí, ¿sabes?… Pero los malos somos los que estamos aquí en España defendiendo lo nuestro, ¿sabes? Je je je je.
Simplemente para decirte lo zorra que eres. La verdad es que espero que seas igual de zorra, tanto como estás en las redes sociales, en la cama. Porque si es así tienes que ser una puta fiera. Madre mía, porque zorra eres un rato eh, pero un rato largo. Qué hija de puta, chaval.
Bost kalimotxo
Euskararen senari eustearen alde ageri da Txillardegi, fonologian, gramatikan, sintaxian zein lexikoan.
Gero eta alienatuago gabiltza, haatik; azentuari dagokionez ere bai. Paroxitonoak dira gaztelaniazko hitz gehienak: azkenaurrekoa da maizenik azentuatzen den silaba, eskuinetik hasita bigarrena (-2). Txillardegiren ustez, berriz, euskal azentuera nagusia (+2) da, ezkerretik hasita bigarren silaba, Sioux indiarrena eta mongoliera batuarena legez.[1] Gutxi dira munduan halako azentuera duten hizkuntzak. Euskara jatorrean, beraz, “Gaintxúrizketà” eta “Boskálimotxò” ahoskatu beharko genuke, “bost” bezalako monosilaboek, bakarrik doazelarik azentua daramaten arren, esaldian txertatuta hurrengo hitzari lotu eta azentua galtzen baitute (“bai” eta “ez” hitzek bezalaxe: “badákizkigù”).
Ordea, gaztelaniaren eraginez “Gaintxurizkéta” eta “Bóst kalimótxo” esaten dugu.
Txillardegik kontatzen zuenez, behin batean, emaztearekin tabernan zela, parrokiano batek “boskálimotxò!” eskatu zuen. Txillardegik ukondoarekin emaztearen besoa ukitu eta «ondo entzun al duzu, Jone? “Boskálimotxò” esan du. Ikusten? Kontaminaziorik ez horren azentuak». «Zu bai astuna, Jose Luis! Hala, goazen etxera».
[1] Euskal azentuaz, Elkar, Donostia, 1984, 45. or. eta eta Lingua navarrorum, Orain, Hernani, 1996, 26. or.