Markos Zapiain

Umearen ikasgairik garrantzitsuena, berez ikasten duena (hezitzaileen despit baina hezitzaileei esker), gizartean eroso samar bizitzen ahalbidetuko diona, honetan datza: gurasoek, irakasleek eta oro har goikoek jendaurrean aldarrikaturikoak ez duela zertan bat etorri benetan egiten denarekin. Desberdina izan daitekeela plazan darabilzun mintzoa eta etxeko jokamoldea. Hain zuzen, esajeraturen batek "hipokresia" deritzon tarte hori trebeki kudeatzen dakiena gaiago da bizimodu modernoan ongi kokatzeko itxurak gordetzen ez dakien "lotsagabea" edo esana eta egina batzen saiatzen den "zurrun gain-ideologizatua" baino.

Umea berehala ohartzen da egokitu zaizkion guraso ezkertiar, abertzale eta feminista horien eguneroko jokabide apur bat "lausoaz". Bitarte hori, gizatasunaren ezaugarri unibertsala bada ere, aldi-alde bakoitzak era berezian dantzatzen du. Gurean, berbarako, aurreko belaunaldietan sexu kontuetan nabaritzen zen gehiago: agintariek eta gurasoek, egin nahi bai baina oztopo erlijiosoengatik behar bezala ezin egiteak sorturiko desoreka eta amorrua, umea erru sentimenduz puztuz husten zuten.

Gaur egun, sexuari dagokionez egoera irauli egin da, eta esanaren eta eginaren arteko aldeak bestelako bideak hartu ditu.

Iaz lehenean, hamasei urteko ikasle batek kontatu zidan ohean fusila garbitzen ari zela, supituki aita gelan sartu eta bertan ikusi zuela. Orduan aitak "barkatu!" xuxurlatu, atea tentuz itxi eta sukaldera joan zen. Ikaslea ere bai, behin gozoro amaitu ostean. Sukaldean, semeak kontsolatu behar izan zuen aita, hain sumatu zuen deseroso eta urduri: "trankil, zeregin naturala da, ez da batere txarra, zuk ere egingo zenuen inoiz, lasai aita, hala, hartu zerbait merendatzeko eta ez kezkatu."

Deigarri gertatzen da zelan gailentzen zaion Exkixurenean herriarenganako jorana sexuzko grinari. Gurutzek gogor erakarriko du Exkixu artean birxina, bero-bero jarriko du.

Gehienek, gose mota hori aseko lukete eta gero gerokoak. Are gehiago, gertu geundeke gure joera politikoak bikote-kidearenetara moldatzeko, pixka bat behintzat. Alegia, espeziearen iraun nahia, gizabanakoaren grina erabiltzen baitu bitartekari eta mozorro gisa, taldearenari nagusitzen ohi zaio.

Esate baterako, behin batean, Ondarroako traineruan zebilen arraunlari batek, arras erradikala, Bartzelonako diskoteka batean ligatu egin zuen. Berehala sumatu zion neskari polizia usaina, baina desioa nagusitu eta poliziaren autoan larrutan egin zuten. Neskak guanteran zeraman pistola, eta txorta-ostean arraunlariari erakutsi egin zion.

Iraunkorragoa eta ospetsuagoa izan zen Lekunberriko emakume karismatiko baten (bertako ezker abertzalearen gidari naturala) eta autobiaren obra zaintzera etorririko gizon polizia baten artekoa. Harritu egin gintuen buruzagi abertzalea kuartelillora ezkontzeak.

Alderantziz dabil ordea Exkixu: politikan bat etortzea ezinbesteko baldintza du maitasuna behar bezala egiteko. Gurutzeren epeltasunak eta beldurrak Exkixuren zakila zimurtuko dute.

Zabaldu dizut nire etxea, zabaldu dizut nire intimitatea, eman dizut nire bihotza, erakutsi dizkizut nire argazkiak biluzik, nire konfidantza osoa eman dizut, nire bizitza zure esku jarri dut, zuregatik kolokan egon da nire familia zoragarria, daukadan guztia eta naizen guztia izan da zurea, nire ordenagailua barne...

Eta, egia esan, ulertzen dut halako ez-ustekoak gogorra izan behar duela zeu lako lagun delikatu batentzat...

Baina orain, burua argiago, nire maitasuna mespretxatu duzula sentitzen dut.

Nik nire burua ukatu dut, dena utzi dut, badakizu nola nabilean lanean, zuregatik.

Baina zuri axola zaizun gauza bakarra da: "Armendariz da? Ala ni naiz? Esan egia!!"

Egia bakarra da nik asko maite izan zaitudala, asko, eta zuk badakizula, badakizu oso ondo, eta garrantzi handiagoa ematen diozula halako ergelkeria penagarri bati nire maitasun ikaragarriari baino.

Hau da nire azkeneko mezua. Banoa betirako, lotsatuta, nazkatuta eta negarrez.

Agur. Erruak maitasunari irabazi dio.

Hemen argitaratzen dituen erantzunak ez bezalakoak dira "Begietatik": http://www.begietatik.blog-city.com Patxiren blogeko idazkiak: hemengoak bizkorrak, barregarriak, argiak; "Begietatik"ekoak, berriz, ilunabar lasai eta malenkoniatsu bati dagozkio.

Zumarragako funtzionarioak, bestalde, ederki menperatu du argazkiak blogean kokatzeko teknika konplikatua eta ume bakartiak itsaso magikoari begira eta antzekoak ditu gustuko.

Zergatik da hain ona Patxiren bloga? Estilo bat duelako, musika berezi bat dariolako, kutsu goibel eder batek barnebiltzen duelako guztia, testuak zein argazkiak.

Jesukristoren nortasunaren enigma asko ez da behar bezala deskiribildu, ilunpean datza oraindik.

1-Indar okupatzailearen aurkako komando armatu bateko kide gisa ezagutu dugu. Soldadu erromatarrek Jesusen dizipuluak atxilotu zituztenean iskiluz ederki horniturik zeuden San Pedro eta enparauak. Komando barruan, hala ere, Jesusek bake-bideak jorratu zituzkeen, etsaia maitatzea eta beste masaila ipintzea, ETAren baitan, ETAtik irten barik, etengabe su-etena eta politika aldeztu dutenen antzera.

2-Beste zerbait ere aldeztu zuen Jesukristok: seta zein tema, eskatzeko orduan. Arrakasta handiz erabiltzen da ikastetxeetan aprobatzeko eta nota hobeak lortzeko. Dena den, Jesusek, agintari bigungarri legez, ez zuen irakaslearen figura erabili, baizik epailearena. Otoitz etengabe egitea zein eraginkorra den adierazteko, parabola hau kontatu zuen (Lukas 18): bazen behin epaile normal bat, "ez Jainkoari beldurrik, ez gizakiari begirunerik ez ziona", aski alferra epaiak argitaratzeko orduan.

Hiri berean emakume alargun bat bizi zen, epaileari "egidazu justizia etsaiarekiko auzian" eskatu ziona. Jaramon handirik ez epaileak ordea. Baina hain setati jarri zen alarguna, hainbeste bider joan zitzaion bisitan epaileari, honek, azkenik, amore eman eta gogoeta hau egin baitzuen: "ez diot Jainkoari beldurrik, ezta gizakiari ere begirunerik; baina, alargun hau gogaikarri zaidanez, egiodan justizia, etengabeko buruhausterik eman ez diezadan."

Jesusen esanetan, epaile zuzengabeak bezala, Jainkoak ere ezingo ditu gau eta egun deiadarka ari zaizkion plastak jasan eta "berehala egingo diela justizia diotsuet".

3-"Soinujolearen semea"-n Daviden traizioak ezinegona eragin omen dio hainbati. Edozein gisaz, Daviden traizioaren eta Daviden kristautzearen aldiberekotasunak Atxagaren aurkikuntza garrantzitsu bat ematen du, Jesukristoren bizialdiaren funtsa traizionatzea eta traizionatua izatea izan baitzen: bere sendia traizionatu zuen aurrena, juduen Jainkoa eta juduak hurrena; gero, Judasek traizionatu zuen Jesus; eta azkenik gurutzean Jainkoak berak.

Halatan, kristau izatea, Jesukristoren imitazionea, uste baino korapilatsuagoa da: eskatzen baitu, ezagunagoak genituen beste jarrerez gain, militaristak bakera erakartzen ahalegintzea (baina militaristen artean bizitzeari utzi gabe), gogait eragite militantea eta traizioaren erdigune bilakatzea.

Oso polita gaur "Berria"n Luis Karlos Garciak Pilar Sanpedrori eginiko elkarrizketa, "Amodioaren mitoaren aurka" izenburukoa. Hemen dago:

http://www.berria.info/hemeroteka/inprimatzeko.php?htmla=BERRIA/y2004/m10/d20041020/p00017015.html

Enigma handia da zergatik maite ote duen zenbaitetan herriak tiranoa, edo errege kokolo bat.

Antzera, nolatan nahi izaten dute emakume batzuek, luzaro mehatxuak eta jipoiak pairatu dituztenek, erasotzailearekin bizitzen jarraitu? Izan ere, lagunak on egiten digutenen artean aukeratzen baditugu ere, "sarri askotan gertatzen da emakumeok bikotea sortzea batere onik egiten ez diguten eta atsekabetuta nahiz min fisiko eta psikikoak jota uzten gaituztenekin." Zergatik gertatzen dira "sufrikarioz betetako amodio penagarri horiek?" Nondik nora andre askoren (batzuk aski helduak eta oso argiak) etengabeko umilazioa onartu behar hori?

Diru katea garrantzitsua izaten da, baina ez gutxiago lotura emozionala. Sanpedrok uste du badela gure gizartean maitasunari buruzko filosofia ezkutu bat, halako hondamendiak ahalbidetzen dituena, eta beraz kritikatu beharrekoa.

Sanpedroren esanetan, gizarte osoak beharko luke terapia, "gailendu dituen kontzeptu, mito eta abarrek ematen baitiote bide emakumeen aurkako indarkeriari". Zehazki, amodio erromantikoak (eleberriek, telebistek eta filmek, besteak beste, sustatuak) genero indarkeriari laguntzen ei dio.

Tristan eta Isolda, Romeo eta Julieta, Leturia eta Miren... mendebaldean ez zaio lekurik egin maitasun zoriontsuari. Gure arteko lirikak ez du plazera, lasaitasuna, begirunea edo poza goraipatu; hain gutxi epikak. Aitzitik, sufrikariozko pasio gisa izan da amodioa irudikatua.

Sanpedroren iritziz, horrek badu zerikusirik "biolentziaren espirala" deitu denarekin: erasotzaileak bikote-kidea gaur jipoitu eta bihar inoiz baino gehiago maite duela ziurtatuko dio. Ziklikoak izaten baitira genero indarkeriaren ibilbideak.

Sanpedrok, bestalde, Ana Karenina, Madame Bovary, Melibea eta antzekoen kasuak ikertu ondoren, amodioa haien bizitzan oinarri zein helburu dela nabaritu du, haien izaeraren eta bizimoduaren muina. Aldiz, inguruan dituzten gizonen bizitzetako zati baino ez da izaten. Gaur egun ere, emakume askok sentitzen du maitasunik gabe bizitzak ez lukeela batere zentzurik.

Sanpedroren ustetan, haatik, belaunaldi berriak ikuspuntu errealista, materialista eta pluralistagoekin hezi beharko genituzke, eta azpimarratu bikote-kidea aukeratzeko orduan txiripak eta arbitrarietateak duen garrantzi erabakigarria; inork ezin duela albokoa beti eta guztiz ase; maitasuna ezin dela sakrifizioan oinarritu; eta norberaren asmoak eta ilusioak ezin direla bikote-kidearen menpean jarri.

Sukaldarien aurkakoa eta antzekoak egiten dituztenek badakite euskal gizartea trinkotu eta abertzale izateke kalitate demokratiko txukun bat behintzat nahi dutenak ere separatista bilakarazten dituztela.

Orduan?

Okupazio indarren atxilotze berehala arbitrario nabaritua, tortura basatia, torturapean botarikoetan oinarritu salaketak eta brunetearen lintxamendu itzelak...

Atzo Mikel Aramendik adierazi zuen Auzitegi Nazionaletik "El Mundo"rako filtrazio bideak aski ezagunak direla honez gero.

Zeintzuk dira?

Antzerki krudel horrek sozialistak gobernuan egotearekin ez duela zerikusirik dio zenbaitek, eta Galindorena eta Roldanena aipatu eraso faxistaren osagai barik presoak hurbildu aurreko aperitifa izan dela.

Auskalo.

Zer esan nahi du Amagoia Ibanen "sukalde batzuk ederki ari dira lanean" horrek?

Cilineren "Gauaren muturrerainoko bidaia", Matias Mugikaren euskaratze lan itzelari esker Igela argitaletxearen "Literatura" saileko bosgarren perla bilakatua, Francois Dupeyron-ek, Donostiako zinemaldiak erakutsi berri duen "Inguilizi"ren zuzendariak, behinola Urrezko Maskorra irabaziak, hartu du bere gain. ("Inguilizi"ren gaineko D.J. Mendigreenen iruzkin zuhurra, hemen: http://www.sustatu.com/1095524053; baita hemen ere: http://www.eibar.org/blogak/mendiguren/categorylist_html?cat_id=8)

Igelaren sail bereko seigarren liburua duzu Truman Capoteren "Odol hotzean", euskal idazlerik onenetako batek, Xabier Olarrak, euskaratua. Dagoeneko bizpahiru aldiz zinemaratu badute ere, Douglas McGrath-ek ez-ohiko alde batetik helduko dio "Every Word Is True" delakoan: errealitatea eleberrian sartzeagatik egin zen ospetsu, besteak beste, "Odol hotzean" liburua; oraingoan Truman Capote bera sarraraziko du fikzioan McGrath-ek, garrantzi handia izango baitu filman gazte hiltzaile biekin idazleak izan zuen harremanak.

Tomateak gero eta karratuagoak dira, kaxetako espazioa hobeki aprobetxatzeko, eta dirudienez laster izango dira zeharo karratuak.

Ildo berean, atzo Eneko Astigarragak bere blogean iragarpen txundigarri baten berri eman zigun (http://www.eibar.org/blogak/prospektiba/52): 2020 urte inguruan, ordenagailuak ez ditugu mahai gainean jarriko, ez digute tokirik kenduko, kanpoan beharrean barruan eramango baititugu, edo eramango gaituzte, burmuinetan itsatsirik, garunarekin bat eginik. Sakonagoa izango da gure neuronen harremana "Nanobot" konputagailuarekin, gure jainkoekin, amaginarrebarekin edo telebistarekin baino.

Halaber, 2030 urte inguruan erdietsiko da alde biologiko handirik izan ez dadin hogeita hamar urteko gizaki baten eta ehun eta hogeiko baten artean: giza gorputzaren biokimika birprogramatu ahalko dugu.

Halako miragarriak entzunda eszeptizismoa nagusitu ohi da, telebistaren, koheteen eta interneten iragarpenen aurrean bezala behinola.

Hala ere, Astigarragarentzat sinesgarri samarrak dira eta Astigarraga bera ere sinesgarri samarra da.

Ondorioetako bat: Mendebaldean luzaro ezagutu izan dugun lehia gogorrak, hitzezko sendabideen eta pilulen artean, buru gaixotasunak, depresioak eta halakoak sendatzeko buruzagitza eta lehentasuna lortzeko, pilulen alde egingo du, baina itxuraldaturik. Geroak euskarri materialari eragingo dio, gizakiaren eta makinaren arteko fusioarena eta manipulazio genetikoarena izango da. Horrek mutazio txundigarri eta izugarriak ekarriko dizkio giza endari.

Bazen ordua!

Nik behintzat "Nanobot" bat lehenbailehen erosi eta nire barne-muinari aplikatuko diot, ea interesanteago bihurtzen naizen.

Argitaletxe ausart hori, agur:

Oso kezkatuta nago, honez gero zuek zaretelako kultura talde abertzale ia bakarra Txillardegi aldez edo moldez omendu ez duena. Euskaltzaindia bera ere animatu da, atera kontuak.

Ordea, hutsune harrigarri hori urtea amaitu aurretik bete genezake: badut liburu bilaka daitekeen testu bat, 65 mila karaktere, Txillardegiren obraren azterketa berritzailea, Durangorako argitara zenezaketena.

Erantsita bidaliko nizueke, nahi bazenute.

Eskerrik asko aldez aurretik.